Azərbaycanda kənd turizminin perspektivi böyükdür

27 sentyabr Beynəlxalq Turizm Günüdür

Böyük turizm potensialına malik olan ölkəmizdə bu sahə 2001-ci ildən başlayaraq sürətli inkişaf yolundadır. Müstəqil respublikamız həmin ilin sentyabrında Ümumdünya Turizm Təşkilatına tamhüquqlu üzv qəbul olunmuşdur. "Azərbaycan Respublikasında 2002-2005-ci illərdə turizmin inkişafına dair Dövlət Proqramı" ümummilli lider tərəfindən təsdiq edildikdən sonra ölkəmizdə turizm sektorunun inkişafı üçün münbit şərait yaradılmış, beynəlxalq turizm bazarına inteqrasiyanın əsası qoyulmuşdur. 2002-ci ildən başlayaraq hər il Azərbaycanda beynəlxalq turizm sərgisi təşkil olunmaqla, həm də ölkəmiz dünyada baş tutan belə mötəbər tədbirlərdə iştirak edir.

Statistik rəqəmlər də son 8 ildə respublikamızda turizmin inkişaf tendensiyasını göstərir. 2002-ci ildə paytaxtda və bölgələrdə fəaliyyət göstərən mehmanxana və bu tipli müəssisələrin sayı 4 dəfə artaraq 370-ə çatmışdır. Bu obyektlərdə ümumi yerlərin sayı da 2002-ci illə müqayisədə təxminən 3 dəfə çoxalmışdır. Bu istiqamətdə işlər davam edir, belə ki, 50-ə yaxın bu cür obyektin tikintisi aparılır.

Bunun sayəsində Azərbaycana gələn turistlərin sayı ilbəil artmış, ölkədə fəaliyyət göstərən turizm şirkətlərinin şəbəkəsi genişlənmişdir. Hazırda 123 turizm şirkəti lisenziya əsasında işləyir. Bu sahənin ixtisaslı kadrlarla təmin olunması da diqqət mərkəzindədir. 2006-cı ildə Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin nəzdində Azərbaycan Turizm institutu yaradılmış və bu il ali məktəbin məzunlarının ilk buraxılışı olmuşdur.

Sahənin inkişafına diqqət yetirən Azərbaycan Prezidenti cənab İlham Əliyev bu ilin aprel ayında "Azərbaycan Respublikasında 2010-2014-cü illərdə turizmin inkişafına dair Dövlət Proqramı"nı təsdiq etmişdir. Sözsüz ki, bu proqram turizmin ölkə iqtisadiyyatının qeyri-neft sektorunda aparıcı sahələrdən birinə çevrilməsini sürətləndirəcəkdir. Onu da qeyd edək ki, Dövlət Proqramında kənd turizminin (yaşıl turizm) inkişaf etdirilməsi və perspektivləri də ön plana çəkilmişdir.

Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin turizm şöbəsindən verilən məlumata görə, son illər dövlət səviyyəsində daxili turizmə yönəlmiş tədbirlər bu sahənin intensiv surətdə inkişafına imkan yaradır. Hazırda əyalətlərdə müasir tələblərə uyğun mehmanxanalar, kottec kompleksləri, digər istirahət mərkəzləri tikilib turistlərin istifadəsinə verilir. Lakin ölkəmizin iri sənaye mərkəzlərindən və xaricdən gələn insanlarda təbii kənd evində yaşayıb istirahət etmək arzusu var. Belə turistlər kənd həyatını dadmaqla yanaşı müvafiq səviyyədə xidmətin olmasını da istəyir.

Turistlərin istəyinə uyğun şəraitin yaradılması, onlara müvafiq xidmətin göstərilməsi müəyyən xərclər tələb edir. Əlbəttə, bu xərclər yaxın gələcəkdə artıqlaması ilə ev sahibinə qayıdacaq-dır. Belə ki, kənd evinin sahibi turistlərə hər cür rahatlığı olan ev (evin bir hissəsini, 1-2 otaq və ya bütünlüklə ev) və yemək (turistlərin istəyi ilə) təqdim etməklə bərabər, onlara bələdçilik, tərcüməçilik, nəqliyyat xidməti göstərmək, ev heyvanları və quşları bəsləmək üçün qısamüddətli imkan yaratmaqla əlavə xidmət haqqı əldə edə bilər.

Əyalətlərdə kənd turizminin (yaşıl turizmin) inkişaf etdirilməsində kənd əhalisinə yardımçı olmaq, onları müəyyən stereotiplərdən uzaqlaşdırmaq üçün yerli TV və mətbuatda çıxışlar etmək, insanlarla birbaşa ünsiyyətdə kənd yaşıl turizminin onlara və yaşadıqları ərazilərə maddi və ekoloji cəhətdən xeyirli olmasını mütəmadi izah etmək gərəkdir.

Yoxsulluğun aradan qaldırılmasında, kənd icmalarında mütəşəkkilliyin artmasında və onların işgüzar fəaliyyətinin canlandırılmasında bu kimi layihələrin həyata keçirilməsi böyük əhəmiyyət kəsb edir.

Respublikamızın Lənkəran, Astara, Masallı, Yardımlı, habelə Qəbələ və Göygöl rayonlarında 2006-2008-ci illərdə fərdi surətdə turizmə və turistlərə olan münasibət sorğusu keçirilmişdir. Sorğuda kənd əhalisində turizmə olan münasibət müsbət olduğu və turistlərin kənd evlərində qalmaqları üçün heç bir etirazları olmadığı bəlli olmuşdur. Turistləri kənd evlərində kortəbii yerləşdirmək düzgün olmazdı. Bu səbəbdən kənd ev sahibləri və onların ailə üzvləri turistlərə müvafiq xidmətlərin göstərilməsinə hazır olmalıdırlar. Bunun üçün isə kənd sakinlərinə elementar turizm təhsilinin keçilməsinə, daha doğrusu, maarifləndirməyə böyük ehtiyac vardır. Turistlərin qəbulu, onların evlərdə yerləşdirilməsi, yataq dəstləri ilə təminatı, qida ilə təmin edilməsi, eyni zamanda, ətraf ərazi, yerli adət-ənənələr barədə məlumatların düzgün çatdırılması, onlara əlavə xidmətlərin (nəqliyyat, bələdçilik, tərcüməçilik, ovçuluq və s.) göstərilməsi, həyətyanı təsərrüfatda sərbəst hərəkət etmələrinə şərait yaradılması, fiziki və əmlak təhlükəsizliyinin təmin edilməsi qaydaları barədə təlimlər keçirilməlidir.

Kənd yaşıl turizminin Azərbaycanda sürətli inkişaf etdirilməsi üçün əsas maneə sanitariya qovşaqlarının pis halda olmasıdır. Turistləri qəbul etmək istəyən evlərdə sanitariya qovşaqları və mətbəxlərin müvafiq səviyyədə təmir olunması üçün kiçik kreditlərin verilməsi əsas yer tutur. Bu cür kreditlər 3-5 il müddətinə verilə bilər. Turistləri qəbul etmək arzusunda olan evlərə kredit ayrıldığı halda qısa müddət ərzində təmir-bərpa işlərini yerinə yetirmək olar. Paralel olaraq kənd əhalisi arasında kənd yaşıl turizmi barədə maarifləndirmə işinin aparılması, turizm marşrutlarının hazırlanması mühüm əhəmiyyət kəsb edir.

Ölkədə 4253 kənd yaşayış məntəqəsi vardır ki, bunun da böyük əksəriyyəti yaşıllıqlar qoynunda və ya dağlıq ərazilərdə yerləşir. Bu baxımdan qeyd etmək alar ki, Azərbaycanda kənd yaşıl turizminin inkişaf etdirilməsi üçün potensial vardır.

Azərbaycan Respublikasında turizm sektorunun davamlı inkişafını təmin etmək və turizmin ölkə iqtisadiyyatının aparıcı sahələrindən birinə çevrilməsinə nail olmaq məqsədilə ölkə prezidentinin 6 aprel 2010-u il tarixli müvafiq sərəncamı ilə təsdiq olunmuş Azərbaycan Respublikasında 2010-2014-cü illərdə turizmin inkişafına dair dövlət Proqramı"nın 2.3.8 bəndində kənd, idman, ai-ləvi, xüsusi maraq kəsb edən və digər turizm növlərinin inkişafına dair tədbirlər həyata keçirilməsi qeyd olunur.

Qeyd olunan bəndin icrası ilə əlaqədar Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi tərəfindən müvafiq ictimai birliklər və turizm şirkətləri ilə görüş keçirilmiş yə ilkin mərhələdə kənd turizminin inkişafına dair layihələrin həyata keçirilməsi təklif olunmuşdur.

Kənd turizmi layihəsinin icrasının Türkiyənin TİKA və Almaniyanın GTZ təşkilatı ilə birgə həyata keçirilməsi nəzərdə tutulub.

Qlobal iqtisadi böhrana baxmayaraq, ölkə daxilində bir çox sahədə baş verən bariz inkişaf hər gün davam edir. Bu vəziyyət turizm sektoru nümayəndələri üçün də son dərəcə sevindiricidir. Müasir dünyada inkişaf etmiş və inkişaf etməkdə olan ölkələrin iqtisadiyyatlarına çox ciddi təkan verən, ictimai və mədəni dəyərləri qlobal potensiala çevirən, "bacasız sənaye" olaraq adlandırılan turizm sektoru Azərbaycanın inkişaf prosesində çox mühüm rol oynamaqdadır. İstər qısa, istərsə də uzun müddətdə turizm Azərbaycan üçün son dərəcə böyük əhəmiyyətə malikdir. Bu inkişaf prosesində turizmin böyüməsi üçün lazımi infrastruktur və insan əməyinin qənaətbəxş səviyyəyə çatdırılmasında həm investorlara, həm də turizm idarəçilərinin üzərinə çox böyük məsuliyyət düşür.

Ranıiz YUSİFLİ

Respublika.- 2010.- 25 sentyabr.- S. 7.