Təhsilimiz dinamik inkişaf edir

Ölkədə geniş vüsət alan islahatlar təhsil sahəsində də köklü dəyişikliklərə səbəb olub, milli təhsilimizin əsaslı şəkildə yenidən qurulması prosesinə şərait yaradıb. Dövlətlərin, xalqların gələcək taleyi onun malik olduğu elmi-mədəni və intellektual potensialından çox asılıdır. Elm və təhsil xalqların gələcək inkişafının başlıca rəhni olduğu -üçün dövlətlər bu sahələrin tərəqqisinə diqqətlə yanaşırlar. Prezident İlham Əliyev Azərbaycan xalqınm gələcəyinin məhz təhsilin inkişafı ilə bağlı olduğunu öz çıxışlarında hər zaman bildirməklə yanaşı, dünya təhsil sisteminə inteqrasiyanı da vacib sayır. Dövlət başçısı milli təhsil sistemində aparılan islahatları sürətləndirmək, idarəetmə mexanizmini təkmilləşdirmək, pedaqoji kadrların müasir tələblər səviyyəsində hazırlanmasını təmin etmək məqsədilə bir çox tarixi sənədlər imzalamışdır.

Bu gün Azərbaycanda işlərini müasir tələblər səviyyəsində quran təhsil ocaqları çoxdur. Bunlardan biri də Bakının Xətai rayonunda yerləşən 138 saylı orta məktəbdir. Məktəbin direktoru Mirfaiq Mirheydərli ilə görüşümüzdə bizi maraqlandıran suallara aydınlıq gətirməsini xahiş etdik.

—Bu gün təhsilin inkişafı üçün hüquqi bazanın kifayət etdiyini demək müm-kündürmü?

—Qeyd edim ki, son illər təhsilimizdə ən ciddi hadisələrdən biri uzun illər müzakirələrdən sonra Milli Məclis tərəfindən qəbul olunan Təhsil Qanunudur. Təhsilimizin inkişafı qabaqcıl, inkişaf etmiş ölkələrin təhsil sistemilə sıx bağlı olduğundan bu istiqamətdə aparılan irimiqyaslı, bir sıra hallarda zaman baxımından icrasının mümkünlüyü heyrət doğuran işlərin həyata keçirilməsi, paralel olaraq hüquqi baza üçün əsas yaradan məsələlərin həlli qəbulu gecikən Təhsil Qanununun daha təkmil və mükəmməlliyinə xidmət etmiş oldu ki, bu da Təhsil Qanununun uzun müddət dəyişikliyə məruz qalmayacağına təminat verdi. Yəni uzun illər qazanılmış beynəlxalq təcrübə və yeniliklər Təhsil Qanununun zənginliyinə əsas yaratdı. Qanunun qəbul olunmasından sonra məktəblərdə zəruri proses olan icbari təhsil qanununun həyata keçirilməsində işlərin normallaşması proqnozunu vermək çətin deyildi. Belə ki, Konstitusiyamızda icbari təhsillə bağlı mövcud maddə indiki inkişaf dönəmində bir sıra çətinliklər yaradırdı. Qanunun qəbulu zamanı bu problemin həllinə hesablanan təkliflər "ümumi orta təhsil", "tam orta təhsil" ifadələri hesab edirəm ki, Konstitusiyanın icbari təhsillə bağlı müvafiq maddəsinə xələl gətirmədən icbari təhsilin müddət məsələsini lazımi həddə endirməklə təhsilin inkişafına öz töhfəsini verəcəkdir.

Təhsilin inkişafına hesablanmış kurrikulum islahatı artıq müsbət təsirini göstərir. Uzun illər uşaqların təkcə təhsillə deyil, digər təsir formaları ilə də inkişaf etdiyini, 10, 20 il əvvəlki həmyaşıdlarını bir sıra parametrlərdə üstələdiyini qeyd etmək yerinə düşərdi. Hesab edirəm ki, təhsilimiz inkişafdadır və bunun üçün artıq hüquqi baza problemi yoxdur.

—Son vaxtlar məktəbli geyimi ilə əlaqədar xeyli söz-söhbət yaranıb. Sizcə, buna əsas varmı?

—Məktəbli geyimi ilə əlaqədar fikirlərə gəlincə, hesab edirəm ki, məktəbli geyimi təkcə geyim kimi qəbul edilməməlidir. Məktəbli geyimi şagirdləri intizama dəvət edən göstəricidir, ayrı-seçkiliyin aradan qaldırılmasına xidmət edən xoş məramdır. Bir sözlə, bu gün və gələcəkdə uşaqlar, yeniyetmələr, gənclərarası imkanların nümayişinin qarşısını alan, onların düzgün tərbiyə olunmasının əsasını qoyan amillərdən olmaqla təlim göstəricilərinə müsbət təsir edən mühüm məsələdir. Qaldı ki, söz-söhbətə, hansı yeni ideya ətrafında söz-söhbət olmur ki? Bir də ki, söz-söhbəti yaradan və yayan mənbələrə fikir versəniz, görərsiniz ki, həmin mənbələr təhsilin inkişafında, nizam-intizamın daha da möhkəmlənməsində marağı olmayan mənbələrdir. Keyfiyyəti tələblərə cavab verən, intizamın yaranmasında müsbət təsiri olan, ayrı-seçkiliyi aradan qaldıran məktəbli geyimi, sizcə, kimə sərf etməz? Aydın məsələdir ki, inkişafı görmək istəməyənlərə.

Bu məsələnin fəlsəfəsi dediklərimlə yekunlaşmır. On bir il geyim mədəniyyəti uşaqda həm zövqün formalaşması, həm də insanlara qarşı münasibətdə xeyirxahlığı tərbiyə edir. Bu proses daha çox uşağın şəxsiyyət kimi formalaşdığı vaxta təsadüf etdiyindən onun gələcəkdə təkəbbürlü olması, insanlara yuxarıdan aşağı baxması ehtimalı heçə enir.

—Buraxılış imtahanlarının mərkəzləşmiş test üsulu ilə keçirilməsi hansı fərqli vəziyyət yaradır?

—Buraxılış imtahanlarının test üsulu ilə keçirilməsi olduqca vacib məsələdir. Vaxtilə hər birimizə məlum olan üsulla imtahanların keçirilməsi zamanı müxtəlif narazılıqlara yer olurdu, neqativ hallara gətirib çıxara bilən məqamlara rast gəlinirdi. Hansısa məktəbdə imtahanda baş verən nöqsanla bütöv təhsil işçilərini nüfuzdan salanlar və bunda marağı olanlar tapılırdı. Subyektivliyin hökmran olduğu formadan imtina edərək yeni qaydaların tətbiqinə keçidlə təhsildə, hesab edirəm ki, inkişafa doğru ən ciddi addımlar atıldı. Bu addımlar mövcud nöqsanları aradan qaldırmaqla təhsilin inkişafı istiqamətində dönüş yaradan amilə çevrildi. Mərkəzləşmiş test üsulu ilə buraxılış imtahanlarının keçirilməsi təkcə nəticəyə verilən son qiymət sistemində dönüş yaratmadı, həm də bütün tərəflərin məsuliyyətini artırdı. Valideyn və uşaq başa düşdü ki, şagirdin oxumaması son nəticədə onun təhsil sənədi almamasına gətirib çıxaracaqdır. Pedaqoji kollektiv, məktəb rəhbərliyinin öz məhsullarına özləri istədiyi qiyməti vermə erası da bitdi. Artıq məktəbin yetişdirmələrinə qiyməti subyektivliyin yer tapa bilmədiyi, bəhanələrə yer qoymayan mərkəzləşdirilmiş test üsulu, tanış-biliş tanımayan müasir texnologiyalar verir. Təkcə bu islahata diqqət versək, görərik ki, təhsildə keyfiyyətə xidmət edən çox mühüm və ciddi islahatdır.

—Bu il ali məktəblərə qəbulun nəticəsi aşağı qiymətəndirildi. Təhsilin keyfiyyətinin aşağı düşməsi ilə əlaqədar müəyyən fikirlər səsləndirildi. Nə baş verir, bu fikirlər haradan qaynaqlanır?

—Əvvəllər qəbul imtahanları ənənəvi üsulla keçiriləndə subyektiv amillərə daha çox şərait ola bilirdi. İndiki qəbul prosesi fərqlidir, daha mütərəqqidir. Bu gün ali məktəblərin və qəbul olanların sayı dəfələrlə artıbdır. Dövlət standartlarına uyğun buraxılış imtahanı və yüksək standartla ali təhsil ocaqlarına qəbul zamanı seçim etmək arasında fərqi görməmək, qəbulun nəticələri ilə buraxılışın nəticələrini eyni müstəvidə təqdim etmək düzgün deyil, cəmiyyətimizi çaşdırmağa xidmət edir. Hər şey müqayisədə daha aydın görünür. 20 il əvvəl BDU-nun mexanika-riyaziyyat fakültəsində (başqa fakültələrdə də belə idi) Bakı şəhərindən olan tələbələr 3-5 faiz təşkil edirdisə, bu gün nisbət xeyli yaxınlaşıb. Həmin rəqəm 30-40 faizədək yüksəlibdir. Bu artım regionları sıxışdırmaq hesabına meydana çıxmır. Yuxarıda qeyd etdiyim kimi, ali təhsil ocaqlarının sayının artması və müstəqilliyimizin nəticəsində yeni ixtisaslar üzrə kadr hazırlığı ilə əlaqədar fakültələrin, təhsil ocaqlarının yaranması, xaricdə təhsil planların sayının ildən-ilə artması, hər il qəbulda daha çətin sualların salınması və s. təhsilimizin keyfiyyət göstəricisinin məntiqi nəticəsi deyilmi?

—Kadrların təyınatında yeni formaya münasibətiniz necədir?

—Bütün əldə edilən uğurların əsası yüksək ixtisaslı, savadlı kadrlarla bağlıdır. Kadrların işə qəbulunun son variantı, hesab edirəm ki, ən optimal və uğurlu variantdır. O dərəcədə dəqiq hesablanıbdır ki, bu məsələnin ətrafında əks fikrə rast gəlmək olmur. Təyinat məsələsində bilik nümayiş etdir, təyinat al.

—Bakı Şəhəri üzrə Təhsil İdarəsinin yaranması məktəblərdə işlərin gedişinə nə kimi təsir göstərir?

—Qeyd etməyi lazım bilirəm ki, bu gün Bakı Şəhəri üzrə Təhsil idarəsində mənəvi-psixoloji iqlimin arzuolunan səviyyədə olması, insanlarla xoş davranışlar, səmimiyyət işimizə müsbət təsir göstərir. Əldə olunan uğurlarda Bakı Şəhəri üzrə Təhsil İdarəsi tərəfindən yüksək səviyyədə dəstək öz müsbət rolunu oynayır.

—Məktəbinizin əldə etdiyi uğurlar barədə qısa məlumat verməyinizi xahiş edirik.

—Rəhbərlik etdiyim 138 saylı məktəbin pedaqoji kollektivi Bakı şəhərində təhsilin uğurlarına yenilərini əlavə etməkdə işlərini davam etdirir. Qeyd edim ki, son üç ilin nəti-cəsinə görə məktəbimiz Təhsil Nazirliyi tərəfindən keçirilən gərgin müsabiqədən qalib çıxanların sırasında olmuş, cənab Prezident İlham Əliyevin sərəncamı ilə məktəbə on min manat pul mükafatı ayrılmışdır. Son üç ildir ki, məktəb "Şahin" hərbi-idman oyununun respublika üzrə qalibi olur. Son dörd ildə məktəbimizin məzunlarının ali məktəbə qəbulu 58 faiz olmuşdur. Bu il isə nəticə 65,15 faizə (66 məzundan 43-ü) orta bal 388,354-ə yüksəlmişdir. Əldə etdiyimiz uğurlar ölkəmizdə təhsilə olan xüsusi qayğıya verdiyimiz cavabdır. Bir məsələni qeyd edim ki, məktəbimizin əsaslı təmirə ehtiyacı var. Əgər məktəbimiz əsaslı təmir olunarsa, uğurlarımızın sayı daha da artacaqdır.

Kollektivimiz əldə etdikləri uğurları daha da genişləndirmək, nailiyyətlərinin sırasını artırmaq əzmi ilə yeni tədris ilinə başlayıb. Bundan sonra da səylə çalışacaq, dövlət başçısı llham Əliyevin böyük təəssübkeşliklə qayğı göstərdiyi təhsilimizin inkişafı üçün əlimizdən gələni əsirgəməyəcəyik.

Əli SADIQOV

Respublika.- 2010.- 28 sentyabr.- S. 7.