ƏKRƏM ƏYLİSLİNİN “DAŞ YUXULAR” ROMANI MİLLİ XƏYANƏT FAKTIDIR

Məlum olduğu kimi, Rusiyanın paytaxtı Moskva şəhərində nəşr olunan “Drujba narodov” (“Xalqlar dostluğu”) jurnalının 2012–ci ilin dekabrında çıxan son nömrəsində yazıçı Əkrəm Əylislinin “Daş yuxular” roman–rekviyemi, daha doğrusu, müəllifin milli xəyanət duyğuları üzərində köklənmiş cızmaqarası çap olunmuşdur. Artıq bir müddətdir ki, bu üzdəniraq yazı cəmiyyətin müxtəlif təbəqələrinin — ictimai–siyasi qurum liderlərinin, tanınmış ziyalıların, sadə vətəndaşların, bir sözlə geniş oxucu auditoriyasının ciddi müzakirə obyektinə çevrilmiş, bütövlükdə ictimaiyyətin haqlı qəzəbinə və nifrətinə səbəb olmuşdur. Vaxtilə ayrı–ayrı roman, povest və hekayələri ilə oxucuların rəğbətini qazanmış 75 yaşlı müəllifın Ermənistan – Azərbaycan münaqişəsi mövzusuna həsr etdiyi “Daş yuxular” əsəri ermənilərin haqsız mövqeyini müdafiə etdiyinə görə ölkəmizdə kəskin tənqidlə qarşılanmış, Əkrəm Əylisli haqqı və ədaləti hər şeydən üstün tutan insanların lənətinə tuş gəlmişdir.

Bəri başdan deyək ki, özlərinin şəxsi və qrup mənafelərini mənsub olduqları millətin və dövlətin mənafeyindən yüksəkdə tutaraq erməniyə “dayı” deyən, başqa sözlə, Əkrəm Əylislini birbaşa və ya dolayısı ilə müdafiə edən, “demokratiya carçısı” cildinə girən bəzi əkrəmpərəst və ya ermənipərəst şəxsləri çıxmaq şərti ilə əsər haqqında ictimai rəy yekdildir: “Daş yuxular” erməni diqtəsi, erməni düşüncəsi, erməni təfəkkürü, erməni təxəyyülü ilə yazılmışdır. Bu yazı bütünlüklə birbaşa Azərbaycanın milli–mənəvi, o cümiədən mədəni, dini, əxlaqi dəyərlərinə qarşı çevrilmişdir. Əkrəm Əylislinin qələmə aldığı bu üzdəniraq yazı birmənalı şəkildə ermənilərin mənafeyinə xidmət göstərir və onlardan ötrü göydəndüşmə bir fürsətdir.

Yaxından tanıyanların təsdiqlədiyinə və son təlatümlü illərin müşahidələrinə görə, Əkrəm Əylisli zaman–zaman gündəmdə qalmağı və özü barədə qalmaqal yaratmağı xoşlayan bir yazıçıdır. Amma onun öz ağlasığmaz iddialarını məhz Azərbaycan – Ermənistan münaqişəsi müstəvisində, üstəlik də özünə çox doğma saydığı ermənilərə yarınmaqla həyata keçirməsini heç cür başa düşmək mümkün deyil. “Xalq yazıçısı” titulunu daşımış bir şəxsin milli məsələlərə bu dərəcədə barmaqarası, daha doğrusu, birtərəfli yanaşması, erməni dostlarının rəğbətini qazanmaq üçün “Biz Bakıda, Sumqayıtda baş verən olaylara bəşəri dəyərlərə hörmət nöqteyi–nəzərindən münasibətimizi özümüz bildirməliyik”, — söyləməsi qətiyyən qəbuledilməzdir. İndi biz Əkrəm Əylislidən soruşuruq ki, 1989–1990–cı illərdə Bakıda və Sumqayıtda baş verən hadisələri qatı cinayətkar Qriqoryan başda olmaqla erməni quldur dəstələri təşkil etməmişdimi? Bu cinayət faktlarla sübuta yetirilməmişdirmi? Doğrudanmı, fil qulağında daş yuxusunda yatan yazıçı bütün bunlardan xəbərsizdir?!. Necə deyərlər, inanan daşa dönsün!..

Əkrəm Əylisli etiraf edir ki, “Daş yuxular” 2006–2007–ci illərdə yazılmışdır. Bəs bu “əsərin” məhz indiki dövrdə, Qanlı Yanvar və Xocalı faciələrinin ildönümü ərəfəsində Azərbaycandan kənarda – Rusiyada nüfuzlu bir jurnalda dərc olunaraq yayılması, onun əslində bu gün regionda gedən proseslərin ovqatına uyğun olaraq sifarişlə tirajlanmasına dəlalət etmirmi?!.

Diqqət yetirin, Əkrəm Əylisli sevimli ədəbi qəhrəmanının dili ilə nə deyir: “Doktoru daha çox şəhərin müsəlman sakinlərinin ermənilərə qəddar münasibəti dəhşətə gətirirdi, çünki, o, belə bir qəddar münasibəti ermənilər tərəfdən görməmişdi”.

Bunlar “Daş yuxular” adlı romanda Azərbaycan yazıçısı (?!) Əkrəm Əylislinin qələmə aldığı qəlb göynədən ifadələrdir. Əsər Azərbaycan dilində tam olaraq kütləvi şəkildə hələ nəşr olunmasa da, artıq ermənipərəst mövqeyinə görə qınağa (çarmıxa yox!) çəkilən Əkrəm Əylisli heç kefini belə pozmadan ona yönəlmiş haqlı ittihamları əsassız sayır, xalqdan üzr istəmək əvəzinə yaxın zamanlarda əsərin Azərbaycan versiyasının işıq üzü görəcəyini də söyləyir.

Qoynunda yaşadığı Azərbaycan adlı Vətənin ərazisinin 20 faizindən çoxunun düşmən tapdağı altında inləməyindən, 1 milyondan çox qaçqının–köçkünün ağır həyatından, torpaqları qabardan şəhid məzarlarından, hələ də əsirlikdə qalan ana–bacılarımızdan, itkin düşmüş oğullarımızdan xəbəri olmayan, əksinə, erməni qardaş–bacılarına yas saxlayan bir yazıçının yuxuda gördüklərini mənfur “Daş yuxular” yazısına köçürməsi çoxlu cavabsız suallar doğurur:

Ümumiyyətlə, ingilis bayrağı kimi gah elə, gah da belə əsən bu şıltaq, ərköyün Əkrəm Əylisli kimdir?!. Ermənilərin Azərbaycana ərazi iddialarını yenə də özünün yaratdığı bədii obrazların dili ilə təsdiq edən, Azərbaycanın bütün tarixi keçmişini təhrif edən Əkrəm Əylisli görəsən heç xəcalət çəkirmi? Mənfur ermənilərin 250 mindən çox azərbaycanlını Qərbi Azərbaycandakı dədə–baba yurdlarından çıxarması, ana Qarabağdan azərbaycanlıları didərgin salması Əkrəm Əylislinin daş yuxusuna girmirmi görəsən? Onu boya–başa çatdırmış bir xalqa xəyanət edən bir insanı görəsən Allah bağışlayarmı?..

Maraqlıdır, necə ola bilər ki, millətçi ermənilərə bəraət qazandıran Əkrəm Əylisli birdən–birə müstəqillikdən sonrakı yaradıcılığmda Ermənistandan, Qarabağdan zorla didərgin düşmüş soydaşlarımızı həqarətlə təhqir etməyə, erməniləri sevməyə başlamışdır?

Torpaqları erməni işğalı altında olan bir məmləkətdə yaşadığını unutmuş Əkrəm Əylisli ona hansı meyarlarla qiymət verilməsini gözləyir? Bu torpağın çörəyi, suyu, havası ilə bəslənən, lakin millətinə düşmən olanlara məhəbbət izhar edən, öz millətini aşağılayan və utanmadan öz nifrətini dünyaya faş edən ziyalıya nə ad vermək olar? Belə yerdə deyirlər: “Utanmasan oynamağa nə var ki?”

Birmənalı şəkildə bu qənaətə gəlmək olar ki, Əkrəm Əylisli yazıçı peşəkarlığından sui–istifadə etmiş, bədii cəhətdən aşağı səviyyəli bir əsər qələmə almış, öz üzdəniraq romanında tarixi faktları ermənilərin xeyrinə saxtalaşdırmağa çalışmış, Azərbaycan vətəndaşı kimi öz mövqeyini heç cür unuda bilmədiyi erməni sevgisinə qurban vermişdir. Bununla da o, indiyə qədərki bütün yaradıcılığının üstündən heç bir zaman pozulmayacaq qara bir xətt çəkmişdir.

Başabəla əsərin qəhrəmanı Saday Sadıqlının dili ilə desək, Əkrəm Əylislinin ruhu ermənilərlə bir yerdədir. Ona görə də bu qəhrəman öz ruhunu erməni kilsəsində tapır, Eçmiədzində xristianlığı qəbul edərək tövbə etmək istəyir.

Əkrəm Əylislinin saxta mülahizəsinə görə, azərbaycanlılar bu torpaqlara gəlmədirlər, ermənilər isə aborigendirlər. Azərbaycanlılar gəlib erməniləri qətlə yetirdiklərinə görə böyük bir günaha batıblar, ona görə də Tanrının lənətinə tuş gəliblər…

Göründüyü kimi, sərsəm fikirlərdir!.. Yalnız xəstə təxəyyülə malik olan bir yazıçı mənsub olduğu xalqa qarşı belə böhtan ata bilər… Həqiqətin fövqündə dayanmalı olan yazıçı Əkrəm Əylisli birmənalı olaraq ermənilərin tərəfində durmuş, azərbaycanlıları təhqir edərək aşağılamış, hətta soydaşlarımıza köməyə gələn türk ordusuna həqarətlə qara yaxmaqdan belə çəkinməmişdir. Sual yaranır: Əkrəm heç olmasa doğulduğu Əylis kəndində uyuyan türk əsgərlərinin ruhu qarşısında özünü günahkar sayırmı?!.

Təəssüf doğuran cəhətlərdən biri də budur ki, müəllif öz cızmaqarasında yaratdığı müxtəlif obrazlar vasitəsilə Azərbaycanın azadlığı və müstəqilliyi uğrunda mübarizə aparmış bir çox tarixi şəxsiyyətləri ələ salmış, onları ağılsızcasına təhqir etmiş, ünvanlarına ağlasığmaz ifadələr işlətmişdir. Qəribədir, Əkrəm Əylisli məşhur türk övladlarına bu boyda nifrətini indiyə qədər necə gizlədə bilirmiş?!.

Bu gün yəqinliklə demək olar ki, Azərbaycan xalqını, Vətən torpağı uğrunda canını qurban vermiş şəhidlərimizin ruhunu təhqir etməklə qürurlanan erməni–daşnak ideoloqları özlərinə qardaş saydıqları Əkrəm Əylisliyə ən yüksək mükafat verməyə belə hazırdırlar. İnformasiya agentliklərinin yazdığına görə, Azərbaycan cəmiyyətinin qınaq obyektinə çevrilmiş Əkrəm Əylisinin müdafiəsinə qalxan, onu erməni xalqının əzabkeşi kimi qələmə verən erməni ideoloqları Əkrəm Əylislinin “Akram Aqulisçi” adını öz yazdığı kitabla qazandığını bildirərək, onu erməni mətbuatının səhifələrində artıq belə adlandırmağa başlamışlar. Məsələn, daşnak ideoloqlarından biri olan Levon Melik–Şahnazaryan deyir: “Əkrəm Əylisli dövrün ən talantlı, istedadlı və humanist yazıçılarından biridir. Əkrəm həmişə Azərbaycan və erməni xalqlarını barışdırmağa cəhd göstərmiş bir ziyalıdır. Ən əsası isə odur ki, Əkrəm Əylisli Azərbaycanın Ermənistana qarşı olan ərazi iddialarından əl çəkməsinin vacib olduğunu başa düşən bir şəxsdir. Ona görə də yazıçıya “Akram Aqulisçi” adı halaldır”.

Buna görə də ürəkdən gələn erməni sevgisinə qapanaraq azərbaycanlıları təhqir etdiyinə etiraz əlaməti olaraq Əkrəm Əylisli ilə bağlı bir sıra təkliflər vermək istəyirik:

1) Biz ziyalılar adından tələb edirik ki, “Daş yuxular” adlı əsəri çürük ideologiya üzərində qurulan, zaman–zaman milli mənliyi paslanan, milli–mənəvi dəyərlərimizə xəyanət edən, işğalçı ermənilərin dəyirmanına su tökən Əkrəm Əylisli aşağıladığı Azərbaycan xalqından üzr istəməlidir;

2) Layiq olmadığı “Şöhrət” və “İstiqlal” ordenləri, eləcə də digər dövlət və hökumət təltiflərinin hamısı Əkrəm Əylislidən geri alınmalıdır;

3) Əkrəm Əylisliyə məxsus olan bütün ədəbi mətnlər dərslik və dərs vəsaitlərindən çıxarılmalı, bütün ali və orta məktəblərin təhsil işçiləri, xüsusilə dil və ədəbiyyat müəllimləri belə dönük bir yazıçının həyat və yaradıcılığının tədrisindən imtina etməli, kitabxanalarda Əkrəm Əylislinin əsərləri təbliğ olunmamalı, oxucular şəxsi kitabxanalarını Əkrəm Əylislinin kitablarından təmizləməlidir. Fikrimizcə, xalqa dönük çıxmış nankor bir yazıçının əsərlərinin təbliği gənc nəslin milli–mənəvi vətənpərvərlik ruhunda tərbiyə olunmasına mənfi təsir göstərə bilər;

Fikrimizcə, Azərbaycan torpaqlarına erməni təcavüzünün hələ də başa çatmadığı bir dövrdə şər–böhtanla dolu belə səviyyəsiz bir roman yazmaq xalqa xəyanətdən başqa bir şey deyil. Bütövlükdə Əkrəm Əylislinin “Daş yuxular” romanı milli xəyanət faktıdır və buna heç cür haqq qazandırmaq olmaz!..

Bir neçə il əvvəl türk yazıçısı Orxan Pamuk öz xalqına qarşı cəmi bir cümlə yazmışdı, nəticədə Türkiyədə soydaşlarının üzünə baxa bilmədi, baş götürüb ölkədən getməyə məcbur oldu.

Bizdə isə həqiqət budur ki, erməni mətbuatının əlində bayraq etdiyi Azərbaycan yazıçısı Əkrəm Əylisli öz xalqına qarşı hərzə–hədyan dolu böyük bir roman yazmış və onu xarici ölkədə yad dildə çap etdirərək yaymışdır. Bu bədnam “Daş yuxular” romanı hələ uzun müddət çirkin erməni təbliğatının silahı rolunu oynayacaq, ağır daş olub haqq–ədalət axtaranların başına düşəcək…

P.S. Bu müraciəti hazırlayıb imzalayarkən Prezident İlham Əliyevin Əkrəm Əylislinin (Əkrəm Nəcəf oğlu Naibovun) Azərbaycan Respublikasının “Xalq yazıçısı” fəxri adından və Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdündən məhrum edilməsi barədə sərəncamlar imzalamasını eşitdik. Dövlət başçısının atdığı bu addımı çox yüksək qiymətləndirir və onu ürəkdən dəstəkləyirik. Sərəncamda deyilir: “Azərbaycan Respublikasının müstəqillik illərində dövlət mükafatlarına layiq görülmüş Əkrəm Əylisli (Əkrəm Nəcəf oğlu Naibov) xalqın ona göstərdiyi yüksək etimaddan sui–istifadə edərək son əsərində Azərbaycanm tarixi ilə bağlı gerçəklikləri Azərbaycan yazıçısı adına yaraşmayan şəkildə təhrif etmişdir. Azərbaycan xalqının antihumanist obrazını formalaşdırmağa cəhd göstərən, onu ümumbəşəri dəyərlər sisteminə zidd əməllərdə əsassız günahlandıran müəllifin xalqımızın ruhuna yad tərzdə yazdığı bu əsərdə Ermənistan–Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin mahiyyəti saxtalaşdırılaraq, uzaq və yaxın tarixi keçmişimizə qara yaxılmış, münaqişə nəticəsində doğma yurdlarından didərgin düşən bir milyondan çox soydaşımızın mənliyi təhqir edilmişdir”.

Doğru sözə nə deyəsən! Fikrimizcə, bu sərəncamlar Azərbaycanın çörəyini yeyən, suyunu içən, torpağında gəzən, odunda qızınan, fəqət yolunu azan digər nankorlar üçün də ibrət dərsi olacaqdır!..

Əkrəm Əylislinin “Daş yuxular” romanından hiddətlənən ziyalılar adından:

Abuzər XƏLƏFOV,

Əməkdar elm xadimi, tarix elmləri

doktoru, professor.

Bayram ALLAHVERDİYEV,

tarix elmləri doktoru, professor.

Bakı Dövlət Universitetinin dosentləri—

Knyaz ASLAN, Azad QURBANOV,

Elçin ƏHMƏDOV, Nadir İSMAYILOV,

Nailə MEHRƏLİYEVA, Şəhla QULİYEVA,

Vüsalə MUSALI.

Fəlsəfə doktorları— Pərviz KAZIMİ,

Qafar ATAYEV, Ələmdar CABBARLI,

Nigar İSMAYILOVA.

Respublika.- 2013.- 21 fevral.- S. 7.