Xocalı soyqırımını unutmayaq

Türk dünyası dünyası Xocalı soyqırımını unutdurmamalı və hər zaman onun beynəlxalq hüquq nöqteyi–nəzərindən ədalətlə dəyərləndirilməsini gündəmdə saxlamalıdır.

Həmin faciənin ideoloqlarının, təşkilatçı və icraçılarının layiq olduqları cəzanı almaları sabahkı sülh üçün çox vacib şərtdir. Bu soyqırım erməni şovinistləri tərəfindən müəyyən qüvvələrin iştirakı ilə planlı və düşünülmüş şəkildə hazırlanmış, son dərəcə amansızlıqla həyata keçirilmişdir.

Qarabağda bir şəhər vardı…

26 fevral 1992–ci il. Bəşər tarixinin ən utancverici və faciəli, insan qanına boyanmış həmin tarixində erməni hərbi birləşmələri Xocalı şəhərində yüzlərlə dinc və əliyalın sakini vəhşicəsinə qətlə yetirərək bir insan məskənini Yer üzündən sildilər.

Ötən yüzilliyin son illərində, çağdaş dünyanın gözləri önündə gerçəkləşdirilən bu soyqırımı Birləşmiş Millətlər Təşkilatının 9 dekabr 1948–ci il tarixli “Soyqırımı cinayətlərinin qarşısının alınması və cəzalandırılması” haqda 260 saylı qərarına əsasən insanlığa qarşı işlənmiş ən böyük və dəhşətli cinayətlər sırasında yer almaqdadır.

Faciədən keçən 21 ilin dərsləri bir daha isbatlayır ki, Xocalının xəritədən silinməsi və dinc əhalinin kütləvi şəkildə məhv edilməsi öncədən hazırlanmış, eləcə də içində maraqlı qüvvələrin nəinki “barmağının”, hətta iştirakının belə olduğu məkrli bir plan idi.

Heç şübhəsiz, tarix yerində saymır, zaman sürətlə irəli şütüyür. Ancaq hər nə qədər irəli getmiş olsaq da, insanlığa qarşı törədilmiş bu vəhşi cinayət erməni xalqını və bu soyqırıma biganə qalanları utandıracaq, tarixin qanlı bir ləkəsi, Azərbaycan xalqının gözü qaysaqlanmamış yarası kimi əsrlər boyu bəşər cəmiyyətini təqib edəcəkdir.

Xocalıdan öncə azərbaycanlıların tarixən məskunlaşdıqları İmarət Qərvənd, Tuğ, Salakətin, Xocavənd, Cəmilli, Nəbilər, Meşəli, Həsənabad, Kərkicahan, Malıbəyli, Qaradağlı və digər kəndlər də erməni separatçı qüvvələri tərəfindən işğal edilmiş, əhalisi qovulmuş, qətlə yetirilmişdi.

Dağlıq Qarabağda Şuşadan sonra ikinci ən böyük yaşayış məntəqəsi Xocalı idi. Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin növbəti hədəflərindən biri olan bu şəhərdə 7 min nəfərə yaxın əhali yaşayırdı. Qərbi Azərbaycandakı dədə–baba torpaqlarından zorla qovulmuş azərbaycanlılarla yanaşı, 1989–cu ildə Fərqanədən qaçıb azəri qardaşlarına sığınmış 54 Məhsəti türk ailəsi də buraya pənah gətirmişdi.

Xocalı 1991–ci ilin noyabr ayından faktiki şəkildə Ermənistan ordusunun mühasirəsində idi. Fevral ayının ortalarından isə bu yaşayış məskəninin Azərbaycanla əlaqələri tamamilə kəsilmişdi. Dinc əhalinin qorxu və məhrumiyyətlərlə imtahana çəkilmiş bu zavallı şəhərdən çıxa biləcəyi bütün yolları erməni silahlı birləşmələri nəzarətdə saxlayırdılar.

Nəhayət, fevralın 25–i axşam dişinəcən silahlanmış Ermənistan hərbi qüvvələri həmləyə keçərək dinc əhalini xüsusi bir amansızlıqla, alman faşistlərinin belə “qibtə edə biləcəyi” qəddarlıqla məhv etməyə başladılar.

Bu, müharibə deyildi. Bu, soyqırımı idi.

Bu, insanlığın faciəsi idi. Bu, bir millətin o birindən intiqamı, qisası idi.

Bu, tarixin insanlıq qarşısında utanıb əfv dilədiyi məşum bir səhnə idi. Həmin vəhşət beynəlxalq təşkilatlardan Human Rights atch–un məlumatlarında bu cür yer almışdı:

“1992–ci il fevralın 25–dən 26–na keçən gecə erməni terror qrupları, Ermənistan silahlı qüvvələri və SSRİ–nin 366 saylı motoatıcı alayının iştirakı ilə şəhər bir neçə saat içində yerlə–yeksan edildi.

Xocalıda həmin gecə 106–sı qadın olmaqla 614 nəfər azəri türkü vəhşicəsinə məhv edildi. Onlardan 62–si uşaq, 70 nəfəri isə yaşlı idi. 59 nəfər diri–diri yandırılmış, başının dərisi üzülmüş, başı kəsilmiş, gözləri oyulmuş, hamilə qadınların qarınları süngülənmişdi.

1275 nəfərin əsir alındığı, yüzlərlə qadının itkin düşdüyü, 487 nəfərin əlil qaldığı təsbit edilmişdir”.

Bəraətə yönəlik təbliğat

Soyqırımı ilə bağlı bütün gerçəklər, təkzibedilməz faktlar ortada ikən Xocalı şəhərində dinc əhaliyə qarşı misli görünməmiş cinayətlərə əl qoymuş erməni əsgərləri və onların əməldaşlarına bəraət qazandırılması cəhdləri düşünülmüş bir təbliğat şəklini almaqdadır. Rəsmi Ermənistanın insan qanına susamış siyasətini nahaq qandan “təmizləməyə” çalışan qüvvələr Xocalıya hücumun şəhərdəki “atəş nöqtələrini” susdurmaq məqsədi daşıdığını, dinc əhaliyə qarşı heç bir zor tətbiq edilmədiyini iddia etməkdədirlər. Həmin fitnəkar təbliğatçıların sözlərinə görə, Xocalıda azərbaycanlılar əvvəlcə bir–birilərini, sonra isə özlərini işgəncə ilə öldürmüşlər. Bir xəstə təfəkkür bundan “ağıllı” daha nə düşünə, ortaya qoya bilərdi ki?! Ermənilər bu maniakal tövrlərində bir qədər də irəli gedərək Xocalı dəhşətlərinin lentə köçürülmüş həqiqətlərini öz adlarına çıxaraq guya öldürülənlərin erməni olduğunu iddia etməkdədirlər.

Ermənilərin bütün normal təsəvvürləri vurub keçən bu cür irreal təbliğatı hər il öz hüdudlarını daha da genişləndirməkdədir. 1915–ci il uydurma erməni soyqırımını dünyanın bəzi yerlərində tanıda bildiklərinə rəğmən, erməni şovinistləri növbəti miflərinin də dünya ictimaiyyəti tərəfindən”udulacağını” düşünür, Azərbaycan dövlətinə qarşı haqsız torpaq iddialarını həqiqət kimi qələmə vermək, hətta bu imkansız arzunu həyata keçirmək üçün işğal, soyqırımı və dövlət səviyyəsində terror siyasətini pərdələmək məqsədilə hər cür şərəfsiz yola baş vururlar.

Siyasətin barsız qazancı

Heç şübhəsiz, nəticəsi bəri başdan məğlubiyyətə məhkum olan bu cür nadan iddialar bəzilərinin bu oyunda siyasi qazanc əldə etməsinə hesablanıb. Xocalı faciəsi kimi gerçək bir soyqırımı aktına göz yuman bir sıra dövlət məmurlarının, parlamentarilərin müəyyən təsirlərə uyaraq, yaxud da siyasi konyunkturun əsirinə çevrilərək “erməni soyqırımı” uydurmasını mübahisə predmetinə çevirmək cəhdi gerçəkdən təəssüf doğurur.

Türk dünyası Xocalı soyqırımının unudulmaması və dünya ictimaiyyətinin gözləri qarşısında beynəlxalq hüquq nöqteyi–nəzərindən ədalətli həll edilməsinin zəruriliyini həmişə gündəmdə saxlamalıdır. Həmin faciənin ideoloqlarının, təşkilatçıları və icraçılarının haqq etdikləri cəzanı alması sabahkı sülh üçün çox vacib şərtdir.

Azərbaycan dövləti Birləşmiş Millətlər Təşkilatına, Avropa Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatına, Avropa Birliyinə, İslam Konfransı Təşkilatına, Müstəqil Dövlətlər Birliyinə, eləcə də diğər beynəlxalq qurumlara, dünya ölkələrinin parlament və hökumətlərinə müraciət edərək Azərbaycan xalqına qarşı törədilmiş Xocalı soyqırımını tanımağa və aqressoru qınamağa, gələcəkdə eyni bəşəri cinayətlərin baş verməməsi üçün önləyici tədbirlər görməyə, Ermənistan–Azərbaycan və Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin beynəlxalq hüququn ümumtanınmış norma və prinsipləri müstəvisindən, hər bir ölkənin ərazi bütövlüyü və suveren hüquqlarının qorunması şərti ilə sülh yolu ilə həllinə yardım göstərməyə səsləmişdir.

Bugün tərəqqipərvər bəşəriyyət Azərbaycanın işgal edilmiş ərazilərinin dərhal və qeyd–şərtsiz olaraq boşaldılması ilə bağlı BMT Təhlükəsizlik Şurasının 1993–cü il tarixli 822, 853, 874 və 884 saylı qərarlarının dərhal həyata keçirilməsini tələb etməkdədir. ATƏT–in Budapeşt, Lissabon və İstanbul Zirvə toplantılarının qərar və bəyannamələri, Avropa Şurası Parlament Assambleyasının 1416 saylı qərarı Dağlıq Qarabağ probleminin birmənalı və ədalətli həllini dəstəkləməkdədir.

Azərbaycan xalqı 21–ci yüzilin çağırışlarına inanır. Bu əsrdə bəşəriyyətin zordan, savaşdan, silahlanmadan qurtulacağına, ortaq dəyərlərə, rifaha, xoş mərama, anlaşmaya, insan haqlarına önəm verən yeni bir mədəniyyətə qucaq açacağına inanır. Zorən tərəf olduğu bu ədalətsiz münaqişənin masa ətrafında, sülh yolu ilə həllinə çalışan, bu yolda əlindən gələni əsirgəməyən Azərbaycandır. Ermənistan isə insan talelərini şərəfsiz siyasi oyunlarının, xəstə ambisiyalarının əsirinə çevirməklə bu məsələdən müəyyən fayda əldə etmək istəyən tərəfdir. Dünya hələlik sussa da, bu ədalətsizliyi görür.

Bizlərin borcu hər bir zaman və hər bir işdə Azərbaycanın yanında olmaq, apardığı ədalətli mücadilədə onu tək buraxmamaqdır.

Dr. Akkan Suver,

“Mərmərə Qrupu” Strateji və Sosial

Araşdırmalar Vəqfinin rəhbəri.

Respublika.- 2013.- 28 fevral.- S. 7.