Sahibkarlığın inkişafında maarifləndirmənin rolu

Azərbaycanda sahibkarlığın inkişafı iqtisadi siyasətin prioritet istiqamətlərindəndir. Bu gün bu istiqamətdə ardıcıl olaraq dövlət–sahibkar münasibətlərinin inkişaf etdirilməsi, biznes mühitinə dair qanunvericiliyin və inzibati prosedurların təkmilləşdirilməsi, sahibkarlığa dövlət dəstəyi mexanizmlərinin genişləndirilməsi, maarifləndirmə, sahibkarların işgüzar əlaqələrinin inkişafı və müxtəlif növ xidmətlərin göstərilməsi kimi kompleks tədbirlər həyata keçirilir.

Ümummilli liderimiz Heydər Əliyev tərəfindən əsası qoyulmuş sosial–iqtisadi inkişaf strategiyasının Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev tərəfindən inamla və böyük uğurla davam etdirilməsi nəticəsində ölkəmiz hərtərəfli inkişaf etmişdir. İqtisadiyyatın neft sektoru ilə bərabər qeyri–neft sahələrinin də davamlı inkişafına, iqtisadiyyatın şaxələndirilməsinin təmin olunmasına, daha əlverişli biznes və investisiya mühitinin formalaşdırılmasına nail olunmuşdur. Həyata keçirilən sistemli tədbirlər, özəl sektora hərtərəfli dövlət dəstəyi nəticəsində ölkəmizdə sahibkarlıq fəaliyyəti genişlənmişdir.

Sevindirici haldır ki, qeyri–neft sektorunun inkişafında və bu sahədə istehsal olunan məhsulların həm kəmiyyət, həm də keyfiyyət etibarilə yüksəlişində özəl bölmənin rolu ildən–ilə artır. Bu gün ÜDM həcmində özəl sektorun payı 80 faizdən çoxdur.

Qeyri–neft sektorunun inkişaf etdirilməsində sahibkarlığın rolu böyükdür. Təsadüfi deyil ki, dövlətin iqtisadi siyasətinin başlıca istiqamətlərindən biri məhz özəl sektorun hərtərəfli dəstəklənməsi, onun daha da genişlənməsi üçün əlverişli mühitin yaradılması, bu sahədə sahibkarların maarifləndirilməsi, onlara zəruri biliklərin, praktiki bacarıqların, beynəlxalq təcrübənin aşılanması, konsaltinq və innovasiya xidmətlərinin göstərilməsidir.

Sahibkarlığın məsləhət, informasiya təminatının gücləndirilməsi və işgüzar əlaqələrinin inkişafı istiqamətində onların təşəbbüskarlıq və hüquqi biliklərinin artırılmasına, yeni iqtisadi şəraitdə müasir təcrübənin mənimsənilməsi və artırılmasına istiqamətlənmiş kompleks tədbirlərin reallaşdırılması da sahibkarlıq sektorunun inkişafının mühüm istiqamətlərindəndir. Bu baxımdan sahibkarların və sahibkarlıq fəaliyyətinə yeni başlayan şəxslərin maarifləndirilməsi, o cümlədən onlara metodiki köməkliklərin göstərilməsi, məsləhət xidməti, informasiya təminatı, marketinq xidməti sahəsində biliklərin verilməsində İqtisadi İnkişaf Nazirliyinin Bakı Biznes Tədris Mərkəzi işinin səmərəli təşkili xüsusilə əhəmiyyətlidir.

Bildiyiniz kimi, 2007–ci ildə İqtisadi İnkişaf Nazirliyinin tabeliyində Bakı Biznes Tədris Mərkəzi (BBTM) yaradılmış, 6 bölgədə (Gəncə, Qazax, Yevlax, Göyçay, Lənkəran, Şəki) mərkəzin nümayəndəlikləri açılmışdır. Hazırda sahibkarlığın inkişafının informasiya, təlim və konsaltinq mərkəzləri sisteminin formalaşdırılması vasitəsilə sahibkarların bu sahələrdə tələbatlarının dolğun ödənilməsi, xüsusilə regionlarda işgüzar aktivliyin artırılmasından ibarətdir. Beynəlxalq standartlara cavab verən səviyyədə vəzifələrin yerinə yetirilməsini təşkil etmək, yaradılmış nümayəndəliklərin fəaliyyətini gücləndirmək, işgüzar adamların öz biznesinə başlaması, müəssisələrin səmərəli idarə olunması istiqamətində zəruri biliklərin verilməsini təmin etmək məqsədi ilə Bakı Biznes Tədris Mərkəzi tərəfindən sistemli tədbirlər həyata keçirilir.

Hər il olduğu kimi, 2012–ci ildə də Bakı Biznes Tədris Mərkəzi tərəfindən kompleks tədbirlər uğurla həyata keçirilmişdir.

Sahibkarların maarifləndirilməsi istiqamətində Bakı Biznes Tədris Mərkəzi tərəfindən 2012–ci il ərzində Bakı şəhərində və regionlarda xarici və yerli ekspertlərin iştirakı ilə sahibkarlar, sahibkarlıq fəaliyyətinə yeni başlamaq istəyənlər üçün müxtəlif mövzularda 90–dan çox maarifləndirici tədbir, treninq, konfrans, seminar, “Dəyirmi masa”, təlim keçirilmişdir ki, bunun da 64–ü regionların üzərinə düşür. Bu tədbirlərdən 5–i İqtisadi İnkişaf Nazirliyinin əməkdaşları üçün təşkil edilmişdir.

Tədbir iştirakçılarının təxminən 25 faizini qadın sahibkarlar və sahibkarlıq fəaliyyətinə yeni başlayan qadınlar təşkil etmişdir. 2 mindən çox dinləyicinin iştirak etdiyi treninqlərdə iştirakçılara korporativ idarəetmə standartları, biznes–planların tərtib edilməsi, yüksək keyfiyyətli məhsul istehsalı və satışın təşkil edilməsi üçün işgüzar əlaqələrin qurulması, həmçinin elektron ticarət və onun əhəmiyyəti, elektron ticarətlə bağlı beynəlxalq təcrübə barədə ətraflı məlumatlar verilmiş, www.b2b.az, www.icazeler.gov.az elektron ticarət portallarının təqdimatları keçirilmiş, elektron portallardan istifadə qaydaları, onların əhəmiyyəti iştirakçıların diqqətinə çatdırılmışdır. İştirakçılara Bakı Biznes Tədris Mərkəzi tərəfindən hazırlanmış metodiki vəsaitlər paylanmış, onları maraqlandıran suallar cavablandırılmışdır.

Bundan başqa, gənclərə biznes ideyanın yaradılması və biznesin təşkili istiqamətlərində nəzəri biliklərin, praktiki bacarıqların və beynəlxalq təcrübənin aşılanması, onların sahibkarlıq fəaliyyətinə cəlb edilməsi məqsədilə Bakı Biznes Tədris Mərkəzi tərəfindən müxtəlif regionlarda Beynəlxalq Əmək Təşkilatının “Öz Biznesinə Başla və Təkmilləşdir” Proqramı çərçivəsində “Biznes ideyası yarat və öz biznesinə başla” mövzusunda 20–dən çox təlim kursları keçirilmişdir. Bu cür təlimlərin davamı olaraq əhalinin geniş təbəqələrinin, xüsusən də gənclərin və qadınların sahibkarlıq fəaliyyətinə cəlb edilməsi məqsədi ilə bir sıra universitetlərdə də treninqlər təşkil edilmişdir.

Maarifləndirmə tədbirləri çərçivəsində cəzaçəkmə müəssisələrindən azad ediləcək şəxslərin məşğulluğunun təmin edilməsinə köməklik göstərilməsi məqsədi ilə Bakı Biznes Tədris Mərkəzi tərəfindən Ədliyyə Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə bir çox 4 və 11 saylı cəzaçəkmə müəssisələrində maarifləndirici tədbirlər keçirilmiş, treninqlərdə 150–dən çox azadlıqdan məhkum edilmiş şəxslər iştirak etmişdir. Bununla yanaşı, Bakı Biznes Tədris Mərkəzinin Gəncə nümayəndəliyinin və Gəncə Şəhər Məşğulluq İdarəsinin birgə təşkilatçılığı ilə əlil qadınlar üçün də treninqlər təşkil edilmişdir. Təlimlərin keçirilməsinin məqsədi iştirakçılara biznes ideyanın yaradılması və biznesin təşkili istiqamətlərində nəzəri biliklərin, praktiki bacarıqların və beynəlxalq təcrübənin aşılanmasından, onların sahibkarlıq fəaliyyətinə cəlb edilməsindən ibarət olmuşdur.

Treninqlərdə müxtəlif mövzularda təqdimatlar keçirilmiş, İqtisadi İnkişaf Nazirliyi tərəfindən göstərilən elektron xidmətlər, www.b2b.az, www.icazeler.gov.az elektron portalları və onlardan istifadə qaydalar, portalların biznesin səmərəli təşkili və inkişafı üçün yaratdığı əlverişli imkanlar və s. barədə məlumat da iştirakçıların diqqətinə çatdırılmışdır. Treninqlər çərçivəsində iştirakçılara Bakı Biznes Tədris Mərkəzi tərəfindən hazırlanmış tədris–metodiki vəsaitlər paylanmış, onları maraqlandıran suallar cavablandırılmışdır. Bu istiqamətdə tədbirlərin 2013–cü ildə davam etdirilməsi planlaşdırılır.

Eyni zamanda, biznes tədrisinin təkmilləşdirilməsi, sahibkarların maarifləndirilməsində innovativ tədris metodlarından istifadənin təmin edilməsi məqsədi ilə Bakı Biznes Tədris Mərkəzi tərəfindən 2012–ci ildə də distant təlimlərin keçirilməsi davam etdirilmişdir. Mərkəz tərəfindən hazırlanmış distant təlim mexanizmi vasitəsilə mövcud və yeni ixrac bazarlarına çıxış imkanları, ekoloji təmiz kənd təsərrüfatı, İqtisadi İnkişaf Nazirliyi tərəfindən göstərilən elektron xidmətlərə dair 5 distant təlim keçirilmişdir. İqtisadi İnkişaf Nazirliyinin və Bakı Biznes Tədris Mərkəzinin əməkdaşları tərəfindən aparılan distant təlimdə Gəncə–Qazax, Lənkəran, Şəki–Zaqatala, Aran, Abşeron və digər iqtisadi rayonlarda iqtisadiyyatın müxtəlif sahələrində fəaliyyət göstərən 150–dən çox sahibkar və menecer iştirak etmişdir.

İş adamlarının və sahibkarlıq fəaliyyətinə yeni başlamaq istəyənlərin maarifləndirilməsi məqsədilə həyata keçirilən tədbirlərlə yanaşı 2012–ci il ərzində Bakı Biznes Tədris Mərkəzi tərəfindən Bakı şəhərində və regionlarda müraciət edən sahibkarlara, iş adamlarına və sahibkarlıq fəaliyyətinə yeni başlayanlara 830–dan çox məsləhət xidmətləri göstərilmişdir. Müraciət edənlərin təxminən 20 faizi qadın sahibkarlar və sahibkarlıq fəaliyyətinə yeni başlayan qadınlar olmuşdur.

Bakı şəhərində və regionlarda göstərilən konsaltinq xidmətlərinin səmərəliliyini yüksəltmək, konsaltinq xidmətlərinə olan tələbatın öyrənilməsi və sahibkarları maraqlandıran sahələrin müəyyən edilməsi məqsədi ilə mərkəz tərəfindən “Bakı Biznes Tədris Mərkəzi və onun nümayəndəliklərinin sahibkarlıq subyektlərində göstərilən konsaltinq xidmətlərinin səmərəliliyinin yüksəldilməsi istiqamətində tədqiqatların aparılması” mövzusu üzrə elmi–tədqiqat işi başa çatdırılmışdır.

Ötən il həmçinin, Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun vəsaiti hesabına güzəştli kreditlərin alınmasında sahibkarlara və sahibkarlıq fəaliyyətinə yeni başlayan şəxslərə göstərilən məsləhət xidmətlərinin keyfiyyətini yüksəltmək və biznes–planların tərtib edilməsini səmərələşdirmək məqsədi ilə BBTM tərəfindən “Sahibkarların maarifləndirilməsi məqsədilə investisiya layihələrinin hazırlanması üzrə xüsusi proqram təminatının yaradılması” layihəsi həyata keçirilmişdir. Layihənin nəticəsində avtomatlaşdırılmış biznes–plan proqram kompleksi yaradılmış və BBTM–in internet saytında (www.bbtc.az) yerləşdirilərək sahibkarların və sahibkarlıq fəaliyyətinə yeni başlayan şəxslərin istifadəsinə verilmişdir.

2012–ci ilin may ayında Bakı şəhərində keçirilən “Eurovision–2012″ mahnı müsabiqəsi ilə əlaqədar Bakı Biznes Tədris Mərkəzinin təşkilatçılığı ilə 2012–ci il fevralın 1–dən may ayının 15–dək Bakı Slavyan Universitetində ticarət, ictimai iaşə və xidmət sahələrində fəaliyyət göstərən sahibkarlıq subyektlərinin əməkdaşları üçün universitetin müəllimləri tərəfindən ingilis dili üzrə ödənişsiz tədris kursları təşkil edilmiş, kurslarda 195 nəfər iştirak etmişdir.

12 oktyabr 2009–cu il tarixindən Azərbaycan Respublikasının İqtisadi İnkişaf Nazirliyi ilə Almaniyanın Federal İqtisadiyyat və Texnologiyalar Nazirliyi arasında imzalanmış “Əməkdaşlıq haqqında Anlaşma Memorandumu”na müvafiq olaraq, Bakı Biznes Tədris Mərkəzi və Almaniyanın GİZ təşkilatı ilə birlikdə “Azərbaycan Respublikasında biznesin idarə edilməsi sahəsində kadrların ixtisasının artırılması üzrə Almaniya–Azərbaycan ikitərəfli Proqram”ı həyata keçirilir. Proqramın məqsədi Proqram çərçivəsində Azərbaycan iqtisadiyyatının müxtəlif sahələrində fəaliyyət göstərən sahibkarlar və menecerlər Almaniyada 1 ay müddətində “İqtisadi kooperasiya” üzrə ixtisasartırma kursunu keçirlər. İxtisasartırma kursu üzrə zəruri xərclər (yol xərcləri istisna edilməklə) Almaniyanın dövlət büdcəsi hesabına ödənilir.

Proqram çərçivəsində iqtisadiyyatın müxtəlif sahələrində fəaliyyət göstərən sahibkar və gənc menecerlər Almaniyanın müvafiq tədris mərkəzlərində və müəssisələrində “İqtisadi kooperasiya” üzrə 1 ay müddətində ödənişsiz ixtisasartırma kursu keçir, beynəlxalq təcrübəyə və innovativ texnologiyalara yiyələnir, yeni işgüzar əlaqələr yaradırlar. Belə kursların təşkili sahibkarlıq fəaliyyətinin səmərəli təşkilində, menecerlərin bilik və təcrübə səviyyəsinin yüksəldilməsində əhəmiyyəti böyükdür.

Belə ki, 2012–ci il ərzində Almaniyanın GİZ təşkilatının ekspertləri tərəfindən keçirilmiş müsabiqələrdə müvəffəqiyyət qazanan 41 nəfər azərbaycanlı sahibkar və gənc menecer (6–sı qadın olmaqla) Almaniyada “İqtisadi kooperasiya” üzrə 1 (bir) ay müddətində ixtisasartırma kurslarında iştirak etmiş, müvafiq müəssisələrdə təcrübə keçmişlər. Ümumiyyətlə, 2009–2012–ci illərdə iqtisadiyyatın müxtəlif sahələrində fəaliyyət göstərən 129 sahibkar və gənc menecer Almaniyanın müxtəlif şəhərlərində ixtisasartırma kursu keçmişdir.

Sahibkarların maarifləndirilməsi, bacarıqlarının inkişaf etdirilməsi, innovasiyanın idarəetmədə tətbiq edilməsi, yerli təlimçilər şəbəkəsinin yaradılması, təlimçilərin dünyada tətbiq edilən metodologiya və treninqlərin keçirilməsinin interaktiv metodları ilə tanış edilməsi və s. məqsədilə İqtisadi İnkişaf Nazirliyinin və Almaniya Beynəlxalq Əməkdaşlıq Cəmiyyətinin (GİZ) dəstəyi, Bakı Biznes Tədris Mərkəzinin təşkilatçılığı ilə “Management Training” Proqramı çərçivəsində Bakı şəhərində və regionlarda “Layihələrin idarə olunması” və “Bacarıqların inkişaf etdirilməsi”, Almaniya Federativ Respublikasının Federal İqtisadiyyat və Texnologiyalar Nazirliyinin dəstəyi ilə “Menecer hazırlığının interaktiv üsulları” mövzuları üzrə yerli təlimçilər üçün Almaniyanın GİZ təşkilatının ekspertləri tərəfindən kurslar da keçirilmişdir.

Özəl sektorun daha da inkişaf etdirilməsi istiqamətində həyata keçirilən məqsədyönlü tədbirlər nəticəsində bu gün sahibkarlıq Azərbaycan iqtisadiyyatının davamlı və dayanıqlı inkişafının təmin edilməsində xüsusi rol oynayır. Azərbaycan Respublikası Prezidenti cənab İlham Əliyevin dediyi kimi: “Ölkəmizin inkişafı sahibkarlığın inkişafından asılıdır. Biz bu istiqaməti seçmişik və bu istiqamət bizə uğurlar gətirir”.

Akif FƏRRUXOV,

İqtisadi İnkişaf Nazirliyinin

Bakı Biznes Tədris Mərkəzinin direktoru.

Respublika.- 2013.- 10 mart.- S. 5.