Düşünülmüş və məqsədyönlü siyasətin bəhrəsi

Müsahibimiz “Azneft” İstehsalat Birliyinin baş direktoru Daşqın İskəndərovdur

—Daşqın müəllim, Azərbaycan xalqı, bütün dünya azərbaycanlıları, Türk dünyası ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin 90 illik yubileyini təntənə ilə qarşıladı. İstehsalat kollektivləri bayram ərəfəsində öz uğurları barədə hesabat verdilər. Ötənilki və bu ilin birinci rübündəki uğurlarınız barədə nə deyə bilərsiniz?

—Öncə qeyd edim ki, Azərbaycan bu gün dinamik bir ölkə kimi özünü təqdim edir. Həyatımızın hər sahəsində bu dinamika özünü göstərməkdədir. Həyat dəyişdikcə qarşıya yeni vəzifələr qoyulmaqla yanaşı, insanlarda yeni–yeni istəklər yaranır. Müstəqilliyimizin ilk illərində yaşanan durumu yada salaq. O zaman insanların ən böyük istəyi ölkədə sabitliyin, əmin–amanlığın yaradılması idi. 1993–cü ildə Azərbaycan xalqının qürur mənbəyi ulu öndər Heydər Əliyevin hakimiyyətə qayıdışı ilə xalqın sabaha ümidləri artdı. Düşünülmüş və məqsədyönlü siyasət nəticəsində ölkəmizdə sabitlik təmin edildi, əlverişli iqtisadi mühit formalaşdı.

O zaman insanlarda Azərbaycanı daha qüdrətli, zəngin ölkə kimi görmək istəyi yarandı. Uğurlu addımlar, həyata keçirilən tədbirlər bu istəyi də reallığa çevirdi. Bunları ümumiləşdirərək deyə bilərik ki, 20 il bundan öncə Azərbaycan xalqı yeni, müstəqil Azərbaycan uğrunda mübarizə aparırdısa, artıq sonrakı illərdə qüdrətli dövlət, yüksək rifah hər bir ölkə vətəndaşının əsas arzusuna, istəyinə çevrildi. Dövlətin uğurlu siyasəti hər bir məqsədə yüksək səviyyədə nail olmağa, yeni hədəflərin ortaya qoyulmasına stimul verir. Bu gün isə müasirləşən, yeniləşən, modernləşən Azərbaycan böyük uğurları ilə dünyanın diqqətindədir.

Bugünün əsas hədəfi isə Azərbaycanı qarşıdakı illərdə inkişaf etmiş ölkələr sırasında görməkdir. Bunun üçün bütün əsaslar mövcuddur. Bu uğurları, xalqın hər bir istəyini mövcud iqtidarın həyata keçirdiyi siyasət təmin edib. Bu gün insanlar dövlətin siyasətini dəstəkləyir, gələcəyə böyük inamla baxırlar.

Heç şübhəsiz, bu uğurların əldə olunmasında “Azneft” İstehsalat Birliyinin də öz payı vardır.

2013–cü ilin yanvar–mart aylarında “Azneft” İstehsalat Birliyi üzrə 1665000 ton əvəzinə 1694597,00 ton neft hasil edilərək plan tapşırığına 101,8 faiz əməl olunmuşdur.

İstehsalat Birliyi üzrə ilin əvvəlindən neftin satışı planı da artıqlaması ilə yerinə yetirilmiş, 1657045 ton əvəzinə 1688056,519 ton neft satılmışdır. Bu da neft satışı planının 101,9 faiz yerinə yetirilməsi deməkdir.

Qaz hasilatı tapşırığına 102,5 faiz əməl olunaraq plan üzrə 1541700 min kubmetr olduğu halda, faktiki 1580736 min kubmetr qaz hasil edilmişdir.

Qazın satışı üzrə plan 104,8 faiz yerinə yetirilmişdir. Yəni plan üzrə 1385700 min kubmetr olduğu halda, faktiki 1452521,212 min kubmetr qaz təhvil verilmişdir.

İlin əvvəlindən qazmadan İstehsalat Birliyi üzrə 11 quyu əvəzinə fakt 10 quyu istismara verilmişdir. Qazmadan daxil olan 10 quyudan 5786 ton əvəzinə 10342 ton neft alınıb, bu da plandan 4556 ton çoxdur.

2013–cü ilin 3 ayı ərzində fəaliyyətsiz fonddan 13 quyu plana qarşı 27 quyu bərpa edilib istismara daxil edilmişdur, nəticədə 826 ton əvəzinə 5022 ton neft alınmışdır.

İlin əvvəlindən 112 geoloji tədbirə qarşı 211 geoloji tədbir həyata keçirilmiş və bunun hesabına 25304 ton neft (plandan 17392 ton çox) hasil olunmuşdur.

Hesabat dövründə 724 texniki tədbirə qarşı 1018 texniki tədbir həyata keçirilmiş və nəticədə 15239,2 ton neft (plandan 4031 ton çox) hasil olunmuşdur.

Məlumdur ki, hələ ötən əsrin 90–cı illərində müstəqillik əldə etdikdən sonra ölkəmiz bir sıra problemlərlə üzləşdi. O illərdə ölkədə yaranmış qeyri–sabitlik iqtisadiyyatın bir çox sahəsi kimi, neft–qaz sənayesini də iflic vəziyyətinə gətirib çıxarmışdı.

Lakin ulu öndər Heydər Əliyevin hakimiyyətə qayıdışından sonra digər sahələrdə olduğu kimi, neft–qaz sənayesinin inkişafında da yeni bir mərhələnin əsası qoyuldu.

“Dünya təcrübəsi göstərir ki, heç bir ölkə beynəlxalq əməkdaşlıq, təcrübə mübadiləsi olmadan, səylər və ehtiyatlar birləşdirilmədən təkbaşına iqtisadi tərəqqiyə nail ola bilməz” bildirən ümummilli lider Heydər Əliyev iri xarici neft şirkətlərinin Azərbaycana dəvət olunmasının vacibliyini önə çəkdi. 1994–cü ilin 20 sentyabrında dünyanın 8 ölkəsindən 11 iri neft şirkətinin iştirakı ilə Xəzər dənizınin Azərbaycan sektorunda “Azəri–Çıraq–Günəşli” (AÇG) yataqlarının birgə işlənməsi və hasilatın pay bölgüsü haqqında sazişın imzalanması həyata keçirildi. Tarixə “Əsrin müqaviləsi” kimi daxil olan bu sazişin imzalanması ilə Azərbaycan MDB məkanında ilk dövlət olaraq, Xəzər dənizində beynəlxalq əməkdaşlığın bünövrəsini qoydu.

—Qeyd etdiyiniz bu gərgin vəziyyətdən yalnız ulu öndər Heydər Əliyev hakimiyyətə gələndən, neft sənayesinə xüsusi diqqət və qayğı göstərəndən sonra çıxmaq mümkün oldu.

—Qarşıda duran ali məqsədlərə nail olmaq üçün, ilk növbədə ölkə daxilində iqtisadi sabitliyin təmin olunması vacibdir. 1992–ci ildən başlayan inflyasiya iqtisadiyyatın əsaslarını sarsıdır və əhalinin maddi və sosial vəziyyətini getdikcə ağırlaşdırırdı.

Birmənalı şəkildə aydın idi ki, bu vəziyyətdən ölkəni hərtərəfli sabitliyin bərqərar olması ilə çıxarmaq mümkün idi. Bunun üçün xalqın inandığı və etibar etdiyi lider lazım idi. Xalq bu inamı və etibarı Heydər Əliyevin timsalında gördü və onu da hakimiyyətə gətirdi. Yalnız bundan sonra ölkə iqtisadiyyatında bazar prinsiplərinin bərqərar olması və onun liberallaşdırılması istiqamətində qətiyyətli addımlar atıldı. Xüsusilə neft və qaz sənayesi inkişafına diqqətlə yanaşmaq bu sahədə dirçəlişə şərait yaratmaqla yanaşı, Azərbaycanın dünya birliyində nüfuzunun bərqərar olmasına təməl yaratdı.

—”Əsrin müqaviləsi”nin imzalanması ilə isə neft sənayesində yeni bir era başlandı.

—Düz 19 il bundan əvvəl, 1994–cü il sentyabrın 20–də Bakıda, Gülüstan sarayında “Xəzər dənizinin Azərbaycan sektorunda “Azəri”, “Çıraq” və “Günəşli” yataqlarının dərinlikdə yerləşən hissəsinin birgə işlənməsi və hasilatın pay bölgüsü haqqında” Azərbaycan Respublikasının Dövlət Neft Şirkəti ilə dünyanın 11 tanınmış neft şirkəti arasında saziş imzalandı və həmin sənəd sonradan tariximizə “Əsrin müqaviləsi” kimi əbədilik həkk olundu.

Bu, Azərbaycan Respublikasının imza atdığı ilk beynəlxalq neft anlaşması idi və ilk gündən tarixi mahiyyətinə görə müstəqillik salnaməmizdə öz layiqli yerini tutdu.

Saziş xalqımızın ümummilli lideri Heydər Əliyevin Azərbaycanın nurlu sabahına işıq saçan neft strategiyasının əzəmətli təntənəsinin başlanğıc nöqtəsi oldu.

“Əsrin müqaviləsi”ni uğurla başlayan Azərbaycan dövləti bir çox Qərb dövlətlərinin, ilk növbədə isə ABŞ–in Azərbaycanda iqtisadi maraqlarını yaratmaqla onların diqqətini öz problemlərinə cəlb edə bildi. Göründüyü kimi, Qərb dövlətləri içərisində ən mühüm pay “Əsrin müqaviləsində” ABŞ şirkətlərinə ayrılmışdır. ABŞ–in “Yunokal”, “Amoko”, “Mak Dermott”, “Ekson” kimi 5 şirkətinə üst–üstə 50% investisiya payı ayrılmışdır ki, bu da təqribən 5 mlrd. ABŞ dollarına bərabər idi.

“Əsrin müqaviləsi”nin imzalanması mərasimində çıxış edən ulu öndər Heydər Əliyev təbrik nitqində vurğulamışdı: “Biz ötən dövrlərdə nə qədər çox neft çıxarsaq da, nə qədər böyük nailiyyətlər əldə etsək də, bir həqiqəti nəzərə çatdırmalıyıq ki, son vaxtlaradək, yəni Azərbaycanın müstəqilliyi əldə olunan dövrədək xalqımız heç vaxt öz təbii sərvətlərinin şahidi olmamışdır. İndi isə biz yeni bir mərhələdə yaşayırıq. Azərbaycan xalqı öz təbii sərvətinin sahibidir. Bu sərvətlərdən necə istifadə edilməsini xalqımızın özü sərbəst surətdə müəyyənləşdirir”.

Azərbaycan neftinin dünya bazarlarına çıxarılması üçün 1996–cı ildə Bakı–Novorossiysk, 1999–cu ildə isə Bakı–Supsa ixrac neft kəmərlərinin istismara verilməsinə və Bakı–Tbilisi–Ceyhan əsas ixrac neft kəmərinin inşası ilə bağlı sazişin imzalanmasına, beləliklə də ixrac marşrutlarının diversifikasiyasına nail olundu. Neft–qaz sektoru iqtisadiyyatın digər sahələrinin inkişafinda lokomotiv rolunu oynadı.

Düşünülmüş iqtisadi siyasət nəticəsində makroiqtisadi sabitliyə nail olundu və davamlı iqtisadi artımın əsası qoyuldu, iqtisadiyyatın bütün sahələrində islahatlara başlandı, əhalinin həyat səviyyəsinin yaxşılaşdırılması istiqamətində ciddi addımlar atıldı.

—Bu gün “Azneft” İB–nin kollektivi ulu öndər Heydər Əliyevin ölkənin neft və qaz sənayesi qarşısında qoyduğu məsul və şərəfli vəzifələrin icrasında öz missiyasını necə yerinə yetirir?

—Son illər Prezident cənab İlham Əliyevin diqqət və qayğısı sayəsində Dövlət Neft Şirkəti modern bir quruma çevrilmiş, neft sənayesinin maddi–texniki bazası gücləndirilmiş, mütərəqqi texnologiyaların tətbiqinə diqqət xeyli artırılmışdır.

Ulu öndər Heydər Əliyevin neft strategiyasının icrası bu gün Azərbaycanın dövlət başçısı, möhtərəm cənab Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi altında uğurla davam etdirilir.

Ötən müddət ərzində görülmüş işlər, aparılmış təhlillər, iqtisadi islahatlar imkanlarımızı qat–qat artırmışdır. Ümummilli liderin gərgin səyləri nəticəsində imzalanan, “Əsrin müqaviləsi” çərçivəsində həyata keçirilən “Azəri–Çıraq–Günəşli”, “Şahdəniz” layihələri, regional miqyaslı Bakı–Tbilisi–Ceyhan, Bakı–Tbilisi–Ərzurum neft və qaz kəmərlərinin işə düşməsi Azərbaycanın iqtisadi inkişafında mühüm rol oynayır.

Artıq Azərbaycan Avropa Birliyi ölkələrinin enerji təhlükəsizliyində mühüm rol oynayır, müstəqil dövlətimizin siyası nüfuzu ilbəil daha da möhkəmlənir.

—Problemlər, perspektivlər, gözlənilən nəticələr barədə də, yəqin ki, mülahizələriniz var?

—Artıq “Azneft” İstehsalat Birliyi üzrə 2013–2015–ci illərdə neft hasilatının stabilləşdirilməsi və artırılması ilə bağlı Tədbirlər Planının icrasına start verilib. Belə ki, bu müddətdə “Günəşli” yatağında qazlift kompressor stansiyasının tikintisi, 20 istismar quyusunun qazılması üçün 7 saylı DDÖ–nün tikintisi, yataqdakı 6, 8, 10, 11, 13 və 14 saylı DDÖ–lərdən əlavə yeni quyuların qazılması üçün yenidənqurma, özüllərin qazlift istismarı üçün abadlaşdırılması, “Darvin bankası” yatağında 8 istismar quyusunun qazılması üçün 740 saylı və 16 istismar quyusunun qazılması üçün 700 saylı SDÖ–lərin tikintisi, “Günəşli” yatağında 20 ədəd istismar quyusunun qazılması üçün 17 saylı DDÖ–nün tikintisi planlaşdırılır.

“Neft Daşları” NQÇİ–də illik neft hasilatının artırılması məqsədi ilə bir sıra işlərin yerinə yetirilməsi davam etdirilir. Belə ki, “Neft Daşları” yatağında 12 istismar quyusunun qazılması üçün 2585 saylı SDÖ–nün tikintisi başa çatdırılıb. Hazırda 2602 saylı quyuda mənimsəmə işləri aparılır və 2547 saylı quyuda isə qazıma işləri davam edir. Yataqdakı 1887 saylı SDÖ–dən əlavə 4 istismar quyusunun qazılması, yenidənqurma işləri aparılır. Bu məqsədlə 2677 saylı quyuda qazıma işləri davam edir. Yataqda 12 istismar quyusunun qazılması üçün 2150 saylı SDÖ–nün və 14 istismar quyusunun qazılması üçün 418 A saylı estakadayanı meydançanın tikintisi davam etdirilir. Bununla yanaşı, 14 istismar quyusunun qazılması üçün 602 A və 10 istismar quyusunun qazılması üçün 1637 A saylı SDÖ–lərin, həmçinin 8 quyunun qazılması üçün 620 A saylı SDÖ–nün tikintisi nəzərdə tutulur.

Bütün qüvvələrimizi səfərbər edərək çalışacağıq ki, qarşıda duran vəzifələrin öhdəsindən layiqincə gələk.

Müsahibəni apardı: T.ƏBDÜLƏZİZOĞLU

Respublika.-2013.-17 may.-S.7.