FİZİKİ MƏDƏNİYYƏTİN İDEYA-MƏNƏVİ D ƏYƏRLƏRİ

Gənclərin layiqli vətəndaş kimi yetişməsində, onların gələcək həyata hazırlanmasında ideya-mənəvi tərbiyənin rolu çox böyükdür. Düzgün dünyagörüşü formalaşdıran, xalqın, vətənin mənafeyini şəxsi maraqlardan üstün tutan, həqiqəti anlamağa və duymağa kömək edən ideyalar eyni zamanda ictimai prosesləri sürətləndirir, ədalətin, yeniliyin bərqərar olmasına xidmət edir. Başqa sözlə, ideya-mənəvi tərbiyə, dövlət quruculuğunda, düzgün siyasət aparılmasında, dövlət strukturlarının fəaliyyətində də mühüm əhəmiyyətə malikdir.

İdeya-mənəvi tərbiyənin məzmunu, onun həyata keçirildiyi ictimai-siyasi şəraitlə sıx bağlıdır. Sonuncu yeniləşdikcə, gənclərin ideya-mənəvi tərbiyəsinin məzmunu və vəzifələri də ciddi surətdə dəyişir.

Məhz bu baxımdan gənclərdə elmi dünyagörüşü, əxlaqi əqidəlilik formalaşdırmaq müasir təhsil ocaqlarının qarşısında duran ən ümdə məsələlərdəndir. Bu sahədə fiziki mədəniyyətin də özünəməxsus imkanları vardır. Belə ki, gündəlik iş prosesində idmançılara lazımi fiziki keyfiyyət və bacarıq aşılamaqla yanaşı, onları vətəndaşı olduğu ölkənin ideya əsasını öyrənməyə, cəmiyyətin birgəyaşayış qaydalarını mənimsəməyə istiqamətləndirməyi bacarmaq lazımdır.

Məşhur gürcü idmançısı, 1960-cı ildə Romada keçirilən Olimpiya oyunlarında hündürlüyə tullanmaqda dünya azarkeşlərini heyrətə gətirən Robert Şavlakadzenin Amerikada yarışda olarkən yerli televiziya ilə çıxışlarının birində dediyi aşağıdakı sözlər diqqəti cəlb edir. O demişdir ki, mən idman vasitəsilə yalnız qələbə rekordları, böyük nailiyyətlər qazanmaqla kifayətlənmirəm. Hansı ölkələrdə olmağımdan asılı olmayaraq, mən özümü, hər şeydən öncə, gürcü xalqının səlahiyyətli nümayəndəsi hesab edirəm. İştirak etdiyim görüşlərdə, verdiyim müsahibələrdə və s. mən xalqımın adət-ənənəsi, milli xüsusiyyətləri, tarixi, mədəniyyəti, incəsənəti haqqında müəyyən dərəcədə olsa da məlumat verməyi özümə mənəvi borc hesab edirəm.

İdmanın siyasi, ideya-mənəvi əhəmiyyətindən danışarkən göstərilməlidir ki, hətta tarixən düşmən olan, əks ictimai-siyasi qurulularda yaşayan, bir-birinə zidd ölkələrin yaxınlaşmasında idmanın rolu əvəzsizdir. Etiraf etməliyik ki, yaxın keçmişdə yaşadığımız SSRİ adlı imperiya idmanın müxtəlif növləri üzrə yığma komandaları Amerika, Yaponiya, Çili, Almaniya, CAR, Cənubi Koreya, İsrail, Çin, İran və başqa “düşmən” ölkələrin qapısını məhz idman vasitəsilə açaraq onlar ilə səmimi münasibətlər yarada bilmişdilər. Yaxud da başqa bir misal.

1972-ci ildə Yaponiyanın Sappora şəhərində keçirilən qış Olimpiya oyunlarında sovet idmançılarının gözəl və parlaq çıxışları, yüksək əxlaqi-mənəvi davranışları, dərin vətəndaşlıq məsuliyyəti bütün Yaponiyanı vəcdə gətirmişdi. Belə misilsiz uğurlardan sonra Sovet səfirliyində qəbul zamanı səfir yarış iştirakçıları qarşısında çıxış edərək böyük fərəh hissi ilə: “Səfərliyin iyirmi ildə görə bilmədiyi ideya-siyasi işi, siz idmançılar iyirmi gün ərzində yerinə yetirdiniz” - deyərək, təvazökarcasına etirafını bildirmişdir. Dünya xalqlarının yaxınlaşmasında, sülhün və həmrəyliyin bərqərar olunmasında idman misilsiz rol oynayır. Bir sözlə, idman, ölkələr arasında sülh və həmrəylik körpüsüdür. İdmanın həm də çox böyük səfərbəredici imkanları vardır. Məsələn, 1970-ci ildə Braziliya futbolçuları üçüncü dəfə dünya çempionu olanda ölkədə amnistiya və ikigünlük ümumxalq şənlikləri elan edilmişdi.

Danılmaz həqiqətdir ki, bu gün Azərbaycanda xalqının böyük fəlakətə düçar olmasına baxmayaraq, ölkəmizdə idmanın çox geniş inkişaf etdirilməsinə, onun güclü maddi-texniki bazasının yaradılmasına, vətənimizin ayrı-ayrı bölgələrində müasir dünya standartlarına müvafıq olimpiya bazalarının, idman qurğularının, stadionların, üzgüçülük hovuzlarının və s. inşasına xüsusi diqqət yetirilir. İlk dəfə keçiriləcək Avropa Olimpiya oyunları kimi mötəbər bir tədbirin Azərbaycanda keçirilməsi ölkəmizdə birmənalı olaraq idmanın bir daha misilsiz inkişafından xəbər verir. Bir vaxtlar biz ABŞ, Rusiya, Fransa, Böyük Britaniya, Kanada, Suriya, Livan, Yunanıstan və s. kimi dövlətlərdə erməni lobbisinin min bir hiylə ilə qurduğu səddi yarıb keçə bilmirdik. Lakin bu gün ümumi mədəniyyətin mühüm tərkib hissəsi, həm də çox böyük təbliğat vasitəsi olan idmanın bu sahədə görə biləcəyi əhəmiyyətli işləri indi daha uğurla görə bilmişik.

Gəncləri düzgün tərbiyə etmək isə, hər şeydən öncə, onlarda elmi dünyagörüşü, mənəvi əqidəni formalaşdırmaq, siyasi və mənəvi keyfiyyətləri tərbiyə etmək deməkdir. Buna görə də onlarda mənəvi ideallar tərbiyə edərkən ictimai görüş dairəsini elmi dünyagörüşlə əsaslı şəkildə bağlamaq, təbiət və cəmiyyət qanunlarının inkişafını dərk etmələrinə çalışmaq lazımdır.

Gənclərin elmi dünyagörüşü həyat, təhsil və tərbiyə prosesində, əmək fəaliyyətində, bütün ictimai mühitin təsiri altında yaranır. Bu işdə bəşəriyyətin topladığı biliklər sərvətinin əsaslarına yiyələnmək çox vacibdir. Onların kollektivçilik əhval-ruhiyyəsinə malik olması, siyasi cəhətdən yetkinliyi, xalqın rifahı üçün vicdanla çalışması və sağlam həyat tərzi keçirməsi, ümumilikdə fəal həyat mövqeyinin formalaşmasının əsasıdır. Odur ki, bu gün bədən tərbiyəsi dərslərinin hər bir mövzusu və onun ideyalılığı müasir həyatla, ictimai-siyasi vəziyyətlə sıx əlaqələndirilməlidir. Yeniyetmə idmançı, məşqçi-müəllimin rəhbərliyi ilə dünyada baş verən hadisələri təhlil edir, usta idmançıların xoşməramlı oyunlarda, habelə digər yarışlarda iştirakına öz münasibətini bildirir. O, həyatın mənasını dərk etməklə yanaşı, yaşadığı mühitin ictimai-siyasi mahiyyətini anlayır və öz fəaliyyətini bu baxımdan təşkil edir. Bu proses həm də idmançıda ideya aydınlığı, yüksək əxlaqi-siyasi fəallıq formalaşdırır.

Respublikamızın bir sıra şəhər, rayon və kənd məktəblərində aparılan tədqiqatlar göstərir ki, idmanla məşğul olan şagirdlərin müvəffəqiyyəti, elmi biliklərə yiyələnməsi və ictimai-siyasi fəallığı bir-birilə qarşılıqlı surətdən asılıdır və biri-digərini tamamlayır. Daha dəqiq deyilsə, idmançı şagirdlərin ictimai-siyasi fəallığının artması onları idrakı, dünyagörüşü və elmi bilik səviyyəsinin yüksəlməsi ilə paralel gedir. Sürətlə mürəkkəbləşməkdə olan müasir həyat tələb edir ki, gənclər elmin əsaslarına daha əzmlə yiyələnsinlər, dərin nəzəri və peşə hazırlığına, yüksək mənəvi keyflyyətlərə və intellektual səviyyəyə malik, dilini, tarixini, torpağını, Vətənini sevən, öz xalqının ləyaqətli varisi kimi böyüsünlər.

Pedaqoji araşdırmalar göstərir ki, idmançılarda elmi dünyagörüşün formalaşdırılmasında Yaşar Məmmədov, Ağalar Axundzadə, Hafiz Cəfərov, Yaqub Məmmədov, Məmməd Eyvazov kimi yüksək pedaqoji ustalığı ilə seçilən səriştəli məşqçi-müəllimlərimiz zəngin təcrübə toplamışlar. Azərbaycan idmanının yetirmələri, Avropa, dünya və Olimpiya çempionları C.Məmmədov, N.Bağırov, İ.Hamışova, M.Allahverdiyev, K.Məcidov, X.İsayev, İ.Məmmədov, Z.Hüseynova, F.Ağayev, F.Musayev, M.Ağayev, N.Hüseynov, N.Abdullayev, A.Məmmədov, T.Rəcəbov, F.Mənsurov, E.Məmmədli, Toğrul Əsgərov, Şərif Şərifov və başqaları buna sübutdur. Onlar yüksək ideya inamına və vətəndaşlıq fəallığına, dərin milli əqidəliliyə malik yeni nəsil yetişdirməkdə mühüm rol oynayırlar. Dünən məktəb partasında əyləşən idmançıların bu gün keçdikləri şərəfli idman yolu sübut edir ki, onlar Vətənin idman şərəfini qorumaqla yanaşı, həm də yüksək mənəvi keyfiyyətlərə malik olan layiqli vətəndaşdırlar.

İdmançı gənclərin ideya-mənəvi tərbiyəsinin vacib komponentlərindən biri onların aldıqları bilik və məlumatların daxili əqidəyə çevrilməsidir. Belə ki, insanın cəmiyyətə, adamlara, sosial problemlərə münasibəti əqidədə özünün daha dolğun ifadəsini tapır. O, insana öz davranışı və hərəkətlərində müstəqil mənəvi yol və xətt-hərəkəti seçməyə imkan verir. Əqidəli insan özünün ictimai borcunu dərk edir, mənəvi cəhətdən daim təkmilləşməyə çalışır. Kamil insan tərbiyəsinin yeganə və əsas rolunu əqidə əzmində görən görkəmli pedaqoq K.D.Uşinski yazırdı ki, insan tərbiyəsinin ən başlıca yolu əqidədir, əqidəyə isə yalnız əqidə ilə təsir etmək olar. Böyük alim həm də qeyd edirdi ki, əgər müəllimin özü möhkəm əqidə sahibi deyilsə, o, öz şagirdlərində əqidə yaratmağa nail ola bilməz.

Dahi bəstəkar, xalqımızın böyük maarifpərvər oğlu Ü.Hacıbəyli göstərirdi ki, yüksək ideyası və möhkəm əqidəsi olmayan adamlardan yüksək əxlaq gözləmək olmaz. Əqidəsini tez-tez dəyişən, gündə müxtəlif sifətlərə girən prinsipsiz adamlar naqis əxlaq sahibidirlər.

Bunu aşağıdakı misaldan da görmək olar. Həmyerlimiz, Olimpiya çempionu Nazim Hüseynov 1996-cı ildə Barselonada (İspaniya) keçirilən Olimpiya oyunlarında dalbadal parlaq qələbələri ilə finala yaxınlaşdıqda, ona uduzmaq üçün böyük məbləğdə pul təklif olunmuşdur. Lakin o, öz Vətəninin şərəfinə gətirəcəyi şöhrəti hər şeydən üstün tutaraq həmin təklifı rədd etmişdi.

İdeya-mənəvi tərbiyədə vətəndaşlıq şüurunun və yetkinliyinin formalaşdırılması ümdə şərtlərdəndir. Çünki bu keyfiyyətlər hər bir adamın ümumi ideya-mənəvi istiqaməti və əqidəsindən ayrılmazdır. Gənclərdə onların aşılanması, vətəndaşlıq qüruru və dəyanəti yaradır, milli mənlik şüuru və milli iftixar hissi ilə yanaşı, həm də borc, vicdan, məsuliyyət, vətəndaşlıq ləyaqəti tərbiyə edir. İdmançılar digər sənət adamlarına nisbətən xarici ölkə vətəndaşları ilə görüşmək, ünsiyyətdə olmaq imkanlarına malik olduğundan, onlar eyni zamanda geniş bilik, dərin əqidə, zəngin mənəvi aləmləri ilə də müstəqil ölkəmizin layiqli elçiləri rolunu oynaya bilirlər.

Bugünkü və sabahkı gələcəyimizə fiziki kamilliyi, şücaəti və dəyanəti ilə nümunə olan Ramiz Qəmbərov, Vəzir Orucov, Şirin Mirzəyev, Etibar İsmayılov, Mətləb Quliyev, Salatın Əsgərova, Qaratel Əsgərova kimi Milli Qəhrəmanlarla bərabər, həmin şanlı ada, fəxri titula layiq görülən Əliyar Əliyev, Allahverdi Bağırov, İlqar İsmayılov kimi neçə-neçə güclü idmançılar Vətənimizin ərazi bütövlüyü və suverenliyini qorumaq yolunda, habelə rəzil, müstəbid erməni qəbskarlarına qarşı müharibədə əfsanəvi qəhrəmanlıqlar göstərmişlər.

Yad ölkələrdə keçirilən idman görüşlərində Azərbaycanın üçrəngli bayrağı və himninin əzəmətli sədaları altında qalib idmançılarımız doğma yurdu ilə bağlı müqəddəs, ən əziz hisslər yaşayır, xalqının şöhrətini uca zirvələrə qaldırdığı üçün fəxr edir. Bu mənada beşqat dünya çempionu, dzyudoçu idmançımız Zülfiyyə Hüseynovanın dediyi sözlər necə də böyük qürurla səslənir: “Mənim çətin çıxışlarım az olmayıb, görüşün son anlarında hiss edirəm ki, mübarizə aparmaq üçün bütün qüvvəm tükənmişdir. Elə bu dəqiqələrdə öz Vətənimi xatırlayıram. Düşünürəm ki, qələbə qazansam, mənim üçrəngli bayrağım bütün bayraqlardan yüksəyə qalxacaqdır. Dərhal yorğunluğumu unudaraq, var gücümlə qələbəyə can atıram. Məni nə medal, nə də ki mükafat maraqlandırır. Mənim üçün öz doğma, əzəmətli himnimizin sədaları altında qaldırılan Vətənimin bayrağının qələbə rəmzi olaraq ən uca yerdə dalğalanmasını görməkdən doğan həzzdən böyük şey yoxdur”.

İnsanların milli mənəvi dəyərlərə yiyələnməsində mənəvi borcun başa düşülməsi mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Onun anlaşılması və layiqincə yerinə yetirilməsi insanın əxlaqi yetkinliyinə bilavasitə dəlalət edir. İdeya-mənəvi tərbiyənin bu vacib tərkib hissəsi birdən-birə yaranmır, uzun sürən əxlaqi tərəqqinin məhsulu olub, cəmiyyətin və fərdlərin qarşısında qoyduğu vəzifələrin məcmuu kimi çıxış edir.

İdmançı öz fəaliyyəti zamanı ailə, məktəb, kollektiv, bütövlükdə cəmiyyət qarşısında müxtəlif vəzifələr daşıyır. O, bu vəzifələri layiqincə yerinə yetirirsə, onda vicdanlı adam sayılır. Əksinə, yetirmirsə pislənir, əxlaqca cılız, mənəviyyatca qüsurlu və naqis hesab edilir. Bu mənada mənəvi borc, həm də əxlaqi sərvətdir.

Pedaqoji tədqiqatlar təsdiq edir ki, əxlaqi borcun şüurlu şəkildə yerinə yetirilməsi, şəxsiyyətə ağır yük olmur, əksinə, ona mənəvi zövq verir. İnsan müəyyən mənəvi borc daşıyırsa və bu borca əməl etməyi öz həyat qanunu hesab edirsə, bu onun azadlığını əlindən almır, onu daxilən, mənəvi cəhətdən daha da zənginləşdirir. Vaxtilə qədim Roma yazıçısı və siyasi xadimi Siseron yazırdı ki, o adam azad yaşayır ki, öz mənəvi borcunu ödəməkdən fərəh duyur. Təsadüfı deyildir ki, bəşəriyyətin bir çox görkəmli şəxsiyyətləri və etik nəzəriyyəçiləri əxlaqi borcu mənəvi saflığın ən mühüm əlaməti kimi qiymətləndirmişlər.

Şagirdlərlə və tələbə gənclərlə iş apararkən Azərbaycan idmançılarının qazanmış olduqları zəngin əxlaqi sərvətləri onlara təlqin etmək lazımdır. Təcrübələr sübut edir ki, idmançının ustalığı nə dərəcədə yüksək olarsa, o daha çox cavabdehlik hissi daşıyır. Öz komandası və kollektivi qarşısında idman borcunu dərk edərək müvəffəqiyyətsiz çıxışı üçün daha çox məsuliyyət daşıyır. Belə şəxslər idman yarışlarında təmsil etdiyi kollektivin, komandanın etimadını doğrultmaq üçün dərin həyəcan hissi keçirir və öz idman borcunu yaxşı dərk edir. Vətənin idman şərəfini şüurlu surətdə müdafiə etməsi, həmin atletin bilavasitə ən yüksək əxlaqi borcudur. Hazırda sərbəst güləş üzrə planetin ən mötəbər turnirlərinin qalibi olmuş həmyerlimiz Namiq Abdullayev 1996-cı ildə Atlantada keçirilən Olimpiya oyunlarının final görüşündə hakimlərin ədalətsizliyi ucbatından məğlub sayıldı. Cisminə, xislətinə riyakarlıq, müxənnətlik, əzazillik kimi mənfur hisslərə bələnmiş erməni millətli həmin jürinin hakimlərdən biri, Namiqin türk övladı kimi uğur qazanmasına xəbislik etdi. Buna baxmayaraq, soydaşımız yüksək dəyanət göstərərək həmin görüşü hünərlə başa vurdu. Soydaşımız yeddiqat dünya çempionu İordanova çox azacıq hesabla uduzdurulsa da, o, qalib kimi bütün azarkeşlərin və yoldaşlarının sürəkli alqışına nail oldu. Nəticədə o, yüksək vətənpərvərlik borcunu yerinə yetirməklə bərabər, həm də misilsiz rəşadət, ləyaqət, milli mentalitetimizə xas olan mədəniyyət təcəssüm etdirmişdi. “Məğlub” idmançımız “qalib” rəqibini qucaqlayıb öpərək xalçadan ötürdü, sonra isə ona “hörmət” göstərmiş hakimlərə təzim göstərərək türk övladına xas ədəb və mərifət qaydalarını nümayiş etdirdi.

Karate idmanı üzrə planetin ən güclü atletlərindən biri kimi tanınan həmyerlimiz Füzuli Musayevin vətəndaşlıq mövqeyi, milli ləyaqəti və vətənpərvərlik hissi hər bir azərbaycanlıya ən gözəl əxlaq və ədəb nümunəsi ola bilər. İkiqat dünya çempionu Füzuli Meksikada keçirilən dünya çempionatında yüksək əzmkarlıq, əsl pəhləvan rəşadəti və yenilməz iradi dözüm göstərərək fəxri kürsünün ən uca pilləsinə qalxmağa haqq qazanır. Fəxri kürsünün ən uca pilləsində məğrurla dayanmış atletimiz doğma himnimizin həzin melodiyasından gah kövrəlir, gah da çoxminli tamaşaçıların gözü önündə köynəyinin üstündəki milli dövlət gerbimizi öpür. Bəli, həqiqətən də dünyanın çoxmilyonlu idman tamaşaçıları Vətənin belə mərd, nəcib və qeyrətli oğluna həsət aparır.

Atlanta olimpiadasının gümüş mükafatçısı, boks üzrə bir çox beynəlxalq turnirlərin qalibi Malik Bəyləroğluya, “Özünüzü qaliblər kürsüsünün ən uca pilləsində görərkən hansı hisslər keçirirsiniz?” sualına məşhur idmançımız birmənalı cavab vermişdir: “Qalib gəlib kürsüyə qalxarkən, Azərbaycanın bayrağını səmalara ucaldarkən özümü dünyanın ən xoşbəxti hesab etmişəm. Həmin an qürur duyduğumdan həm sevinmiş, həm də kövrəlmişəm. Bəlkə də həmin anları təkrar yaşamaq üçün çempion olmağı hər dəfə qabağıma məqsəd qoymuşam”.

Pekin olimpiadasının qalibi Elnur Məmmədli bütün rəqibləri üzərində vaxtından əvvəl qələbə çalıb fəxri kürsünün ən yüksək pilləsində boynundan qızıl medal asdırmamışdan öncə doğma himnimizin sədaları altında əlçatmaz arzuları gerçəkləşmiş xoşbəxt bir adam kimi üzərində türklük, müasirlik və islamçılıq rəmzi olan üçrəngli bayrağımızı bütün zal boyu gəzdirir.

Vətəndaş yetkinliyi ilə bağlı digər bir nümunəni biz Avropa və dünya çempionu, Afina olimpiadasının bürünc mükafatçısı Ağasi Məmmədov barədə də deməliyik. Ölkəmizin ən uğurlu boksçusu Tailandda keçirilən dünya çempionatında rəqibinin ona qarşı göstərdiyi kobud, qaba və həddən ziyadə ədəbsiz hərəkətlərinə qarşı, idmançımız millətinin milli mentalitetinə xas olan, olduqca yüksək ədəb-ərkan göstərərək əsl centlmen kimi saysız azarkeşlərin sürətli alqışlarını qazanmışdır.

Barselona Olimpiadasının qəhrəmanı, mənşəcə Türkiyə türkü olan Naim Süleymanoğlu dünya idman azarkeşlərini özündən qat-qat ağırlıq qaldırmaqla ağılasığmaz rekordları ilə milyonları heyrətə gətirib meydanı tərk edərkən, Alp Arslanın, Sultan Bəyazidin, Sultan Mehmetin, Sultan Süleymanın, Atatürkün... layiqli varisi qəflətən geri dönür və idman köynəyinin ustündəki öz türk gerbini dərin qürur və fəxarətlə tamaşaçılara göstərir. Bu, məşhur atletin yalnız Vətənə olan hədsiz və bitməz sevgisi, ona sonsuz sayqı və məhəbbətinin təzahürüdür. Vətənsevərlik -Vətənə olan intəhasız sevgi hissidir. Vətəni sevməklə yanaşı, onun yüksəlişi yolunda yorulmadan çalışmaq, lazım gələrsə canından keçmək, vətənsevər şəxsin mənəvi simasını səciyyələndirən ən ümdə, ən başlıca cəhətdir.

Milli iftixarımız olan bu kimi dönməz məslək və amal sahibləri - idmançılarımız həyatının ən yaxşı vaxtlarını ağır, gərgin məşqlərə sərf edirlər. Onlar rahat gəzmək, yatmaq, müxtəlif xoş əyləncələrdən, bir sözlə, keyf və işrətdən feyziyab olmaq əvəzinə, özlərini həmin hisslərdən məhrum edib canlarına min bir əziyyət verərək, ağır fiziki tapşırıqların icrası üçün qan-tər tökərək ciddi fiziki, iradi yaşantılar keçirirlər. Şübhəsiz ki, Vətənimizin şanlı tarixinə şərəf gətirən bu kimi idmançılarımızın xidmətləri qədərincə dəyərləndirilməlidir. Haqlı olaraq bir sıra əcnəbi ölkələrdə (məsələn, italiyalı velosipedçi Faesto Koppi, macar boksçusu Laslo Papp, kubalı boksçu Teofılo Stivenson, Belarus güləşçisi Aleksandr Medved, həbəşistanlı marafon qaçışçısı Əbu Bəkir, kubalı qaçışçı Alberto Xuantareno, italiyalı Petr Mineye və b.) qalib idmançılar öz ölkələrinin Milli qəhrəmanı, habelə adlarını əbədiləşdirən heykəllər, fəxri dövlət titulları kimi bu sayaq şöhrətli atributlardan kənarda qalmırlar. Mənbələrin məlumatına görə VII, VIII və IX Olimpia oyunlarının qəhrəmanı məşhur fin qaçışçısı Paavo Nurmi 9 qızıl medal sahibi kimi ona hələ sağlığında Helsinkinin olimpiya stadionunun qarşısında möhtəşəm abidə ucaldılmışdır.

Müasir dövrdə həm insanların əxlaq və davranışında ədalətin bərqərar edilməsi, həm də xalqlar və millətlər arasında mənəvi münasibətlərin yaranmasına kömək göstərilməsi əxlaqi tərbiyənin qarşısında duran ən mühüm vəzifələrdəndir. Ədalət şəxsiyyətin öz əməlini götür-qoy etməsi, başladığı işi “insaf süzgəcindən” keçirdikdən sonra reallaşdırdığı əməli fəaliyyətin etalonudur. Yüksək ədalət şüuru və hissi olan bir şəxs hər cür ədalətsizlik hallarına, tüfeyliliyə, riyakarlığa, cılızlığa, saxtakarlığa, ikiüzlülüyə qarşı mübarizə aparır. Öz nəcib əməllərindən, ləyaqətindən, müsbət əxlaqi-etik keyfiyyətlərindən, Vətəni borcunu namusla yerinə yetirməkdən həzz almağı, habelə pis əməllərinə görə özünə qarşı ikrah hissi duyan, əxlaqi hərəkət və davranışlarını şərə qarşı qoyub tənzim etməyi bacaran idmançını birmənalı olaraq kamil şəxsiyyət kimi qəbul etmək olar.

Yeddiqat dünya çempionu olan samboçu Ceyhun Məmmədov, habelə beşqat dünya çempionu Zülfiyyə Hüseynova qalibi olduqları dünya birinciliyindən qayıdarkən “keçmiş SSRİ, Avropa və dünya çempionatlarındakı nailiyyətlərinizin əsasını nədə görürsünüz?” - sualına eyni cavabı vermişlər: “Əməksevərlik, intizam və Vətənə sonsuz məhəbbət hissi”.

Azad və suveren ölkəmizin gələcəyi olan gənclərimizdə milli mənlik şüurunun formalaşdırılması, vətəndaş yetkinliyi və milli ləyaqətin tərbiyə olunması, Vətənimizin dünya dövlətləri arasında öncül yerlərdə qərarlaşmasında onların fiziki, mənəvi və əqli yetkinliyinin vəhdətinin təmin edilməsi müstəsna rol oynayır. Bu gün müharibə şəraitində yaşayan yurdumuzun övladlarının fiziki inkişafı, cismani möhkəmliyi, fiziki-hərbi təlimlərə cəlb olunması daha çox aktuallıq kəsb edir. Bunun üçün bütün təhsil ocaqlarında fiziki tərbiyənin təbliğinə, təşviqinə diqqətin son dərəcədə artırılması üçün zaman hər birimizdən qeyrət və vicdan tələb edir.

Mobil Aslanlı Huntürk.

Respublika.-2014.-9 may.-S.9.