"Azərbaycan poeziyasının musiqi ilə qarşılıqlı əlaqəsi problemləri"

Şeir dilimizin formalaşmasında musiqi müstəsna rol oynayıb. Şeirimizin ahəngdarlığı dilin şirinliyi və musiqimizin ecazkarlığı ilə əlaqəlidir. Klassik şairlərimiz ölməz lirik əsərləri ilə sanki Azərbaycan sözlərinin, səslərinin musiqisini kəşf edib, poeziyamıza ümumdünya şöhrəti qazandırıblar. Ədiblərimizin nəsr əsərlərinin özündə də daxili bir ahəng parlaq şəkildə təzahür edir. Qəzəli sevdirən həm də musiqinin ecazkarlığıdır. Həm qəzəl, həm də qoşma və başqa növlər musiqi ilə əlaqədar olduğundan o zamanlar həmin janrlarda yazıb-yaratmaq xalqla, onun həyatı və dili ilə yaxınlığa daha artıq imkan verirdi. Heç şübhəsiz, şeir dilimizin tarixən cilalanması və inkişafında muğamatın və aşıq musiqisinin rolu çox böyük olub.

AZƏRTAC xəbər verir ki, bu fikirlər yenicə çapdan çıxmış “Azərbaycan poeziyasının musiqi ilə qarşılıqlı əlaqəsi problemləri” kitabında yer alıb.

Kitabın müəllifi, mərhum professor Arif Məmmədov 1972-ci ildə eyniadlı doktorluq dissertasiyası müdafiə edib. Vaxtilə bu əsəri görkəmli alimlər Mir Cəlal Paşayev, Mehdi Məmmədov, Cəfər Cəfərov, Mirzağa Quluzadə, Bəkir Nəbiyev, Vasim Məmmədəliyev müsbət qiymətləndiriblər.

Əsərin birinci fəslində şeir və musiqi sənətinin yaxınlığı məsələsini geniş təhlil edən müəllif digər fəsil və bölmələrdə Azərbaycan xalq şeiri və musiqisinin qarşılıqlı əlaqəsindən bəhs edib, aşıq sənətinin spesifik xüsusiyyətlərini araşdırıb və “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanının musiqi ilə əlaqəsi məsələsinə aydınlıq gətirib.

Klassik ədəbi və musiqi irsimizdən bəhs edən müəllif Şərqin böyük dahilərindən Məhsəti Gəncəvi, Məhəmməd Füzuli, İmadəddin Nəsimi, Şah İsmayıl Xətai, Seyid Əzim Şirvani və digərlərinin ədəbi irsini araşdırıb, onların musiqi ilə bağlı fikirlərini diqqətə çatdırıb.

Filologiya elmləri doktoru Arif Məmmədov əsərin “XX əsr Azərbaycan şeiri və musiqimiz” adlı fəslində “Mirzə Ələkbər Sabir şeirinin musiqililiyi və şairin musiqiyə münasibəti” mövzusuna xüsusi yer ayırıb. Həm poeziyanın, həm də musiqinin xalqın və onun ayrı-ayrı nümayəndələrinin düşüncə tərzinin məhsulu olduğunu vurğulayan müəllif xalq müğənnilərinin şeir və musiqimizin təbliğindəki rolunu yüksək qiymətləndirib.

Nəşrin elmi məsləhətçi Bakı Dövlət Universitetinin ərəb filologiyası kafedrasının müdiri, akademik Vasim Məmmədəliyev, redaktoru həmin kafedranın professoru Nəsrulla Məmmədovdur. Kitaba “Ön söz”ü də bu alimlər yazıblar.

Respublika.- 2019.- 25 iyul.- S.6