İnsan hüquqlarının müdafiəsi, təmini və təbliği üzrə fəaliyyətin dövrün tələblərinə uyğun davam etdirilməsi strateji prioritet kimi

Müasir dövrdə hüquqi dövlətin əsas xüsusiyyətindən biri də qanunun aliliyinin təmin olunması və cəmiyyətin bu prinsip əsasında inkişafıdır. Cəmiyyətdə formalaşan ictimai münasibətlər insan həyatının bütün aspektlərini əhatə etdiyindən onların hüquqi cəhətdən nizama salınması ilə bağlı müvafiq islahatların həyata keçirilməsi daim aktuallıq kəsb edir.

Azərbaycan Respublikası ikinci dəfə öz dövlət müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra beynəlxalq münasibətlər sisteminin bərabərhüquqlu üzvü olaraq ümumbəşəri dəyərlərə əsaslanmaqla demokratik, hüquqi və dünyəvi dövlət quruculuğunu özünün inkişaf yolu seçmiş və insan hüquqlarının təmin olunmasını dövlət siyasətinin əsas istiqamətlərindən biri kimi müəyyən etmişdir.

Ölkədə hüquqi islahatların təməli ümummilli lider Heydər Əliyev

tərəfindən qoyulmuşdur

Çoxəsrlik dövlətçilik ənənələrinə malik olan xalqımızın tarixində Ümummilli Liderin şəxsiyyəti, onun siyasi və idarəçilik fəaliyyəti müstəsna yer tutur. Heydər Əliyev xalqımızın tarix boyu arzuladığı milli dövlətçilik amallarını gerçəkləşdirmiş, dayanıqlı müstəqil Azərbaycan dövlətini qurmuşdur.

Müstəqil Azərbaycanda həyata keçirilmiş genişmiqyaslı islahatlar, insan hüquqları və azadlıqlarının təmini istiqamətində baş verən köklü dəyişikliklər məhz ulu öndər Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır.

Heydər Əliyevin ölkəyə rəhbərlik etdiyi dövrlərdə ən çox diqqət yetirdiyi sahələrdən biri də məhz insan hüquq və azadlıqlarının qorunması olmuşdur.

Ölkədə həyata keçirilən hüquqi islahatların təməli ümummilli lider Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə hazırlanaraq 12 noyabr 1995-ci ildə ümumxalq səsverməsi (referendum) yolu ilə qəbul olunmuş müstəqil Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının qəbul edilməsi ilə qoyulmuşdur.

İnsan və vətəndaş hüquqlarının və azadlıqlarının, Azərbaycan Respublikasının vətəndaşlarına layiqli həyat səviyyəsinin təmin edilməsini dövlətin ali məqsədi kimi özündə təsbit edən əsas Qanunun üçüncü fəslinin bütün müddəaları insan hüquqlarına, insan şəxsiyyətinin ləyaqət və dəyərinə, hüquq bərabərliyinə hörmət ruhunda yazılmışdır ki, bu da ölkəmizdə insan hüquq və azadlıqlarına ən yüksək dəyər verildiyini bir daha təsdiq edir.

Təsadüfi deyil ki, ümummilli lider Heydər Əliyevin 1996-cı il 21 fevral tarixli Sərəncamı ilə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin yanında Hüquqi İslahat Komissiyasının yaradılması “Məhkəmələr və hakimlər haqqında”, “Konstitusiya Məhkəməsi haqqında”, “Prokurorluq haqqında”, “Polis haqqında”, “Vəkillər və vəkillik fəaliyyəti haqqında” və digər mütərəqqi qanunvericilik aktlarının layihələrinin hazırlanaraq qəbul edilməsi baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb etmişdir. Uğurla həyata keçirilən huquqi islahatların əsas məqsədi Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasında təsbit olunmuş müddəaların icrasının təmin edilməsi, demokratik təsisatların və qanunun aliliyi prinsipinin möhkəmləndirilməsi, həmin islahatlarının aparılması sahəsində qanunvericilik, icra və məhkəmə hakimiyyətlərinin qarşılıqlı fəaliyyətinin təmin edilməsinin təşkilindən ibarət olmuşdur.

Ulu öndər Heydər Əliyevin fəaliyyəti dövründə insan hüquq və azadlıqlarının təmininə verilmiş ən mühüm töhfələrdən biri də yaşamaq hüququnun təmini ilə bağlı olmuşdur.

1993-cü ildə ölkəmizdə ölüm hökmünün icrasına moratorium qoyulması, 1998-ci ilin 10 fevral tarixində isə ləğv edilməsi həm ölkə daxilində, həm də beynəlxalq səviyyədə böyük rəğbətlə qarşılandı.

Şərqdə ilk dəfə, Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə respublikamızda ölüm cəzasının ləğv edilməsi həm də humanizm prinsiplərinə əsaslanan dövlət siyasətinin göstəricisi idi.

Ulu Öndərin ölkə Prezidenti kimi imzalamış olduğu “İnsan və vətəndaş hüquqlarının və azadlıqlarının təmin edilməsi sahəsində tədbirlər haqqında” 1998-ci il 22 fevral tarixli Fərmanında insan hüquqlarının müdafiəsinə dair dövlət proqramının layihəsinin hazırlanması və digər bu kimi məqsədlərə nail olmaq üçün müvafiq tədbirlər müəyyən edilmişdir.

Bu proseslərin məntiqi davamı kimi, Azərbaycanın konkret inkişaf mərhələsinə uyğun olaraq insan hüquqlarının müdafiəsi sahəsində həyata keçirilən tədbirlərin səmərəliliyini artırmaq məqsədi ilə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 1998-ci il 18 iyun tarixli Sərəncamı ilə “İnsan hüquqlarının müdafiəsinə dair Dövlət Proqramı” təsdiq edildi. Dövlət Proqramında nəzərdə tutulmuş insan hüquqları üzrə səlahiyyətli Müvəkkil təsisatının yaradılması, Azərbaycan Respublikasının insan hüquqları haqqında beynəlxalq sazişlərə qoşulması, insan hüquqları sahəsində elmi-tədqiqat institutunun yaradılması, normativ hüquqi aktların insan hüquqlarına dair beynəlxalq standartlara tam uyğunluğunun təmin edilməsi, hüquqi mexanizmlərin təkmilləşdirilməsi, insan hüquqları sahəsində fəaliyyət göstərən beynəlxalq qurumlarla əməkdaşlığın daha da inkişaf etdirilməsi, insan hüquqları haqqında öhdəliklərə riayət edilməsi və digər mühüm məsələlər müəyyən olunmuş müddət ərzində öz həllini tapmışdır.

Aparılan hüquqi islahatlar çərçivəsində ölkəmiz çoxsaylı beynəlxalq müqaviləyə qoşulmuşdur ki, bunların da böyük əksəriyyəti insan hüquq və azadlıqları sahəsində qəbul edilmiş beynəlxalq sənədlərdir və milli qanunvericiliyin formalaşdırılması və təkmilləşdirilməsi prosesində mühüm əhəmiyyət kəsb edir.

Eyni zamanda, insan hüquqlarının səmərəli müdafiəsi, təmini və təbliği baxımından geniş səlahiyyətlərə malik olan müvafiq dövlət orqanlarının statusunu və fəaliyyət istiqamətlərini müəyyən edən qanunvericilik bazasının inkişafı ilə bağlı zəruri tədbirlərin həyata keçirilməsi insan hüquq və azadlıqlarının müdafiəsinə real imkanlar açmışdır.

Ombudsman təsisatının yaradılması Ulu Öndərin adı ilə bağlıdır

Bu gün Azərbaycanın dünyada müstəqil, hüquqi və demokratik dövlət kimi tanınması, ölkəmizdə insan hüquqları üzrə ilk strateji əhəmiyyətli sənədlərin, müstəqil hüquq müdafiə mexanizmi olan Ombudsman təsisatının yaradılması bilavasitə ümummilli lider Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır.

İnsan hüquqlarının müdafiəsi və təşviqi məqsədilə məhkəmədənkənar hüquq müdafiə mexanizmi və milli insan hüquqları institutu kimi səmərəli fəaliyyət göstərən Ombudsman təsisatının hüquqi statusu və müstəqilliyinin təminatları “Azərbaycan Respublikasının insan hüquqları üzrə müvəkkili (ombudsman) haqqında” 2001-ci il 28 dekabr tarixli Konstitusiya Qanununda öz əksini tapmışdır.

Azərbaycan Ombudsmanı Konstitusiya Qanununa uyğun olaraq, ölkə yurisdiksiyasında olan hər bir kəsin dövlət və yerli özünüidarə orqanları, vəzifəli şəxsləri tərəfindən pozulan insan hüquqları və azadlıqlarının bərpa edilməsi müəyyən edilmiş hallarda insan hüquqları pozuntularının qarşısının alınması istiqamətində tədbirlər görür.

Mühüm əhəmiyyətli strateji sənədlərin əsas qayəsini təşkil edən hamı üçün bərabər hüquqların təmin olunması, heç bir halda ayrı-seçkiliyə yol verilməməsi, əhalinin bütün qruplarının hüquq və azadlıqlarına hörmət edilməsi və onların təmin olunması məsələsi Ombudsmanın fəaliyyətində əsas meyar kimi rəhbər tutulur.

Ombudsman fəaliyyəti dövründə sosial cəhətdən həssas əhali qruplarının, o cümlədən uşaqların, qadınların, əlilliyi olan şəxslərin, ahılların, qaçqınların, məcburi köçkünlərin və miqrantların, həbs edilmiş şəxslərin və məhkumların, hərbi qulluqçuların hüquqlarının müdafiəsini daim diqqət mərkəzində saxlamışdır.

Müvəkkil fəaliyyət istiqamətlərinə uyğun olaraq, polis bölmələri, müvəqqəti saxlama yerləri, istintaq təcridxanaları, cəzaçəkmə müəssisələri, qarnizon hauptvaxtları ilə yanaşı, psixiatriya və sosial xidmət müəssisələrində, habelə saxlanılan şəxslərin öz iradəsi ilə tərk edə bilmədiyi digər yerlərdəki şəxslərin hüquq və azadlıqlarının qorunmasına, qanuni mənafelərinin təmin olunmasına xüsusi önəm verir, mütəmadi olaraq həmin müəssisələrin monitorinqi aparılır, saxlanılan şəxslərlə görüş keçirilərək onların saxlanılma şəraiti, habelə şikayətləri yerində araşdırılır, müraciətlərin təmini məsələləri aidiyyəti qurumlar qarşısında qaldırılır.

Həyata keçirdiyi fəaliyyət çərçivəsində istər Bakı şəhərində, istərsə də regionlarda daim insan hüquqlarının təmin edilməsinin monitorinqi aparılmış, vətəndaşların üzləşdikləri problem və çətinliklər, onların yaranma səbəbləri araşdırılmış, həlli istiqamətində zəruri tədbirlər görülmüş, müvafiq təkliflər irəli sürülmüş və bir çox hallarda birgə səylər nəticəsində pozulmuş hüquqların bərpasına nail olunmuşdur.

Göründüyü kimi, Ulu öndərin müstəqil dövlətimizə başçılıq etdiyi dövrlərdə insan hüquq və azadlıqlarının müdafiə və təmin edilməsi ən çox diqqət yetirilən məsələlərdən biri olmuş, qısa müddət ərzində həyata keçirilmiş hüquqi islahatlar çoxsaylı qanunvericilik aktlarının qəbul olunması, fərman və sərəncamların imzalanması, yeni hüquq müdafiə mexanizmlərinin formalaşdırılması ilə nəticələnmişdir.

Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə həyata keçirilən islahatlar

insan hüquqları və azadlıqlarının

qorunmasına müstəsna töhfədir

Təqdirəlayiq haldır ki, əsası Ümummilli Liderimizin tərəfindən qoyulmuş həmin siyasi kursun ölkə Prezidenti cənab İlham Əliyev tərəfindən yeni dövrün prioritet çağırışlarına uyğun şəkildə uğurla davam etdirməsi nəticəsində ölkəmizdə bütün istiqamətlərdə, o cümlədən insan hüquqları sahəsində islahatlar, yeniliklər həyata keçirilmiş və mühüm nailiyyətlər əldə olunmuş, Azərbaycan bir çox parametrlər üzrə inkişaf edən ölkəyə çevrilmişdir.

Eyni zamanda, Azərbaycan Respublikasının Birinci vitse-prezidenti, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban xanım Əliyevanın təşəbbüsü və rəhbərliyi ilə sosial əhəmiyyətli bir sıra mühüm layihələrin həyata keçirilməsi ölkəmizdə insan hüquqlarının səmərəli müdafiəsinə, sosial cəhətdən həssas əhali qruplarının rifah hallının daha da yaxşılaşdırılmasına xidmət etməklə əhali arasında böyük sevinc və razılıq hissi ilə qarşılanır.

Ötən dövr ərzində Azərbaycan daha da inkişaf etmiş, yeni-yeni proqramlar, yol xəritələri, Azərbaycanın hərtərəfli, daha dinamik inkişafı naminə islahatlar həyata keçirilmiş və bu proses sürətlə davam etməkdədir.

Belə ki, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev tərəfindən 2006-cı ildə “Azərbaycan Respublikasında insan hüquqlarının müdafiəsi üzrə Milli Fəaliyyət Planı”, 2011-ci ildə isə “Azərbaycan Respublikasında insan hüquq və azadlıqlarının müdafiəsinin səmərəliliyini artırmaq sahəsində Milli Fəaliyyət Proqramı” təsdiq olunmuş və həmin sənədlərin icrasının həyata keçirilməsinin əlaqələndirilməsi üzrə İşçi qrupun fəaliyyətinə rəhbərlik Ombudsmana tövsiyə edilmişdir. Bu strateji sənədlər insan hüquqlarının sürətlə, sistematik və ardıcıl olaraq inkişafı üçün yol xəritəsi olmuşdur.

Azərbaycan dövlətinin insan hüquqlarına verdiyi ali dəyərin bariz təzahürüdür ki, möhtərəm Prezidentimiz cənab İlham Əliyevin 2007-ci il 18 iyun tarixli Sərəncamına əsasən, xalqımızın Ümummilli Lideri Heydər Əliyev tərəfindən ölkəmizdə ilk “İnsan hüquqlarının müdafiəsinə dair Dövlət Proqramı”nın təsdiq edildiyi 18 iyun tarixi müstəqil respublikamızda Milli İnsan Hüquqları Günü kimi qeyd olunur.

Yeri gəlmişkən, maraqlı və mahiyyət etibarilə böyük rəmzi məna daşıyan məqam odur ki, məhz həmin tarixdə BMT-nin İnsan Hüquqları Şurasının 5/1 saylı qətnaməsi ilə “İnstitusional quruculuq paketi” qəbul edilmiş və bu paket çərçivəsində BMT-yə üzv olan dövlətlərdə insan hüquqları sahəsində vəziyyəti qiymətləndirməyə imkan yaradan yeni universal dövri icmal mexanizmi təsis edilmişdir. Yeri gəlmişkən, bu əlamətdar gün ərəfəsində Ombudsmanın təşəbbüsü ilə hər il 18 may - 18 iyun tarixlərində “İnsan Hüquqları Aylığı” elan olunur və aidiyyəti dövlət qurumları, mərkəzi və yerli icra hakimiyyəti orqanları, elm-təhsil müəssisələri, vətəndaş cəmiyyəti institutları, o cümlədən qeyri-hökumət təşkilatları, kütləvi informasiya vasitələri tərəfindən ölkənin bütün şəhər və rayonlarında insan hüquqları ilə bağlı silsilə tədbirlər keçirilir.

Ombudsman Aparatı

pandemiya dövründə öz fəaliyyətini

xüsusi karantin rejiminin tələblərinə uyğun davam etdirib

Ümumiyyətlə, Ombudsman təsisatı da pandemiya şəraitində öz fəaliyyətini müəyyən olunmuş qaydalara uyğun təşkil edib. Əhali qruplarının hüquqi maarifləndirilməsi, xüsusilə də sağlamlıq hüquqlarının təbliğinə əsaslanan məlumatlandırma tədbirləri ilə yanaşı, pozulmuş hüquqların bərpasına və pozulmasının qarşısının alınmasına xidmət edən işlər canlı təmas olmadan, müasir informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının imkanlarından istifadə edilməklə həyata keçirilir. Bu istiqamətdə texnoloji imkanlar və innovativ yanaşmalardan istifadə edərək öz fəaliyyətimizi davam etdiririk.

Hazırda Azərbaycanda mövcud epidemioloji vəziyyətlə əlaqədar tətbiq edilən xüsusi karantin rejiminə uyğun olaraq, Ombudsman Aparatında və regional mərkəzlərində vətəndaşların canlı qəbulunun müvəqqəti olaraq dayandırılmasına baxmayaraq, hər bir şəxs elektron qaydada (poçt, onlayn müraciət, e-mail, faks), sosial şəbəkələr (facebook, twitter), habelə 24 saat ərzində xidmət göstərən “qaynar xətt” telefonları (0503709896 və 012916) vasitəsilə Müvəkkilə müraciət edə bilirlər. Bu dövrdə də Ombudsmanın ünvanına daxil olan bütün müraciətlərə hər zaman olduğu kimi çox həssaslıqla yanaşılır, qaldırılan məsələlərin həlli ilə bağlı operativ şəkildə təcili addımlar atılır.

Məlum olduğu kimi, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2017-ci il 15 sentyabr tarixli 3236 nömrəli Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan gəncliyi 2017-2021-ci illərdə” Dövlət Proqramında və dövlət başçısının 2019-cu il fevralın 1-də Azərbaycan Gəncləri Gününə həsr olunmuş respublika toplantısındakı çıxışında dövlət orqanları qarşısında gənclərin potensialından daha səmərəli istifadə etmək, cəmiyyətin bütün sahələrində gənclərin fəal iştirakına şərait yaratmaq, onlara peşə vərdişlərini aşılamaq və təcrübi biliklərini artırmaq, onların yaradıcı və innovativ potensialının üzə çıxarılmasını dəstəkləmək və ölkədə könüllülük hərəkatını inkişaf etdirmək vəzifəsi qoyulmuşdur. Beləliklə, ölkə Prezidenti cənab İlham Əliyevin 2019-cu il 30 dekabr tarixli Sərəncamı ilə Azərbaycan Respublikasında 2020-ci il “Könüllülər ili” elan edildiyindən “Könüllü fəaliyyət haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununu nəzərə almaqla Ombudsman Aparatı 2019-cu il dekabr ayında gənclər arasında könüllülük fəaliyyəti elan etmiş və cari ilin yanvar ayından etibarən könüllü fəaliyyətin tətbiq edilməsinə başlamışdır. Ombudsman Aparatının fəaliyyətində iştirak edən könüllülər arasında Bakı Dövlət Universiteti, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyası, ADA Universiteti, Dövlət Gömrük Komitəsinin Akademiyasının Hüquq fakültəsinin məzun və tələbələri ilə yanaşı, Azərbaycan Dövlət İqtisad Universiteti, Azərbaycan Kooperasiya Universiteti, Xəzər Universiteti, Azərbaycan Dillər Universiteti, Bakı Slavyan Universiteti, o cümlədən xarici universitetlərdə müxtəlif ixtisaslar üzrə bakalavr və magistr təhsili alan gənclər də olmuşlar. Ombudsman Aparatında könüllü kimi iki ay müddətində fəaliyyət göstərib müqavilə öhdəliklərini uğurla başa vuran gənclərə diplomların təqdim edilməsi də məhz “İnsan Hüquqları Aylığı”nın keçirildiyi dövrə təsadüf etmişdir.

Digər tərəfdən, hər zaman olduğu kimi, Ombudsman və Aparatın əməkdaşları tərəfindən İşgəncələrin qarşısının alınması üzrə Milli Preventiv Mexanizm (MPM) funksiyalarının icrası çərçivəsində müvəqqəti saxlanma və istintaq təcridxanalarında, penitensiar, psixiatriya, sosial xidmət müəssisələrində, qanunsuz miqrantların saxlanılması mərkəzlərində və saxlanılan şəxslərin öz iradəsi ilə tərk edə bilmədiyi digər yerlərdə pandemiya dövründə saxlanma şəraiti, müyəssərlik, rəftar məsələləri, qidalanma səviyyəsi, tibbi-sosial xidmətlərə çıxış imkanları, daxil olmuş müraciətlərin araşdırılması, hospitallaşdırılmış pasiyentlərin, o cümlədən əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının təmin olunması, müvafiq şəkildə sənədləşmənin aparılması vəziyyətinin öyrənilməsi məqsədilə başçəkmələr həyata keçirilmiş, saxlanılan şəxslərlə xüsusi karantin rejimi qaydalarına əməl etməklə görüşlər təşkil olunmuş, müəssisə rəhbərliyi və məsul əməkdaşlarla hüquqi maarifləndirici söhbətlər aparılmışdır.

“İnsan Hüquqları Aylığı”:

görülən tədbirlər hüquqların

qorunmasına və hüquq mədəniyyətinin inkişafına xidmət edir

Qeyd etmək lazımdır ki, insan hüquqlarının müdafiəsi və təbliği sahəsində həyata keçirilən fəaliyyəti gücləndirmək, əldə olunmuş nailiyyətlər barədə ictimaiyyəti məlumatlandırmaq, mövcud problemlərin aradan qaldırılması ilə bağlı qarşıda duran vəzifələri müəyyən etmək, habelə əhalinin hüquq düşüncəsini və hüquq mədəniyyətini inkişaf etdirmək, ayrı-seçkiliyin yolverilməzliyininin zəruriliyini diqqətə çatdırmaq məqsədilə Ombudsman tərəfindən 2020-ci il mayın 18-dən iyunun 18-dək ölkədə elan olunmuş “İnsan Hüquqları Aylığı” çərçivəsində ardıcıl və məqsədyönlü tədbirlər həyata keçirilmişdir.

Hazırda Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı tərəfindən qlobal pandemiya elan olunmuş yeni növ koronavirus (COVİD-19) infeksiyasının ölkə ərazisində geniş yayılmasının qarşısının alınması məqsədilə Azərbaycan hökuməti tərəfindən xüsusi karantin rejimi tətbiq edilməsi, profilaktik və mübarizə xarakterli təxirəsalınmaz sosial izolyasiya tədbirlərinin həyata keçirilməsinin davam etdirilir. Bununla əlaqədar müraciətimizdə Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti yanında Operativ Qərargah tərəfindən qəbul edilmiş müvafiq qərarlara əsaslanaraq ölkədə kütləvi tədbirlərin keçirilməsi də təxirə salındığını nəzərə alaraq, əhali qruplarının hüquqi maarifləndirilməsi, xüsusilə də sağlamlıq hüquqlarının təbliğinə əsaslanan məlumatlandırma tədbirləri ilə yanaşı, pozulmuş hüquqların bərpasına və pozulmasının qarşısının alınmasına xidmət edən işlərin canlı təmas olmadan, müasir informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının imkanlarından istifadə edilməklə də həyata keçirilməsinin məqsədəuyğun olduğunu diqqətə çatdırmışıq. Eyni zamanda, dövlət qurumlarını, yerli özünüidarə orqanlarını, vətəndaş cəmiyyəti institutlarını, o cümlədən qeyri-hökumət təşkilatları və kütləvi informasiya vasitələrini bu təşəbbüsə qoşulmağa dəvət etmiş, xüsusi karantin rejimi qaydalarına ciddi əməl etməklə elektron və yazılı mediada, teleradio kanallarında, sosial şəbəkələrdə insan hüquqlarının, o cümlədən sağlamlıq hüquqlarının təbliğinə dəstək verməyə, onlayn görüşlərin, videokonfransların keçirilməsini, bu mövzuda müxtəlif sosial çarxların hazırlanmasını tövsiyə etmiş, insanların müraciətlərinə, pozulmuş hüquqlarının bərpası məsələlərinə həssaslıqla yanaşmağa çağırmışıq.

“İnsan Hüquqları Aylığı” çərçivəsində Müvəkkilin, Aparatın əməkdaşlarının, Gəncə, Şəki, Quba və Cəlilabadda yerləşən və ətraf rayonları əhatə edən Ombudsmanın regional mərkəzlərinin nümayəndələrinin iştirakı ilə Bakı şəhərində və respublikanın rayonlarında onlayn formada silsilə tədbirlər keçirilmiş, təsisatın nümayəndələri müxtəlif qurumlar tərəfindən təşkil olunmuş onlayn görüş və konfranslarda insan hüquqlarına dair müxtəlif mövzularda məruzə və çıxışlar etmişlər.

Eyni zamanda, Aylıq çərçivəsində dövlət qurumlarının, o cümlədən yerli icra hakimiyyətlərinin insan hüquqlarına dair təşkil etdiyi onlayn tədbirlər əsasən ümummilli lider Heydər Əliyevin insan hüquqları sahəsində həyata keçirdiyi genişmiqyaslı fəaliyyətin uğurla davam etdirilməsi, bu sahədə aidiyyəti dövlət qurumlarının və vətəndaş cəmiyyəti institutlarının rolu, mövcud pandemiya dövründə uşaqların, gənclərin, qadınların, ahılların, əlilliyi olan şəxslərin, qaçqın, məcburi köçkün və miqrantların, habelə əhalinin digər sosial qruplarının sağlamlığın qorunması, təhsil və digər hüquqlarının müdafiəsi, sağlam həyat tərzinin təbliği, ekoloji sağlamlığın qorunması, insan alveri, erkən evlilik, korrupsiya kimi neqativ hallara qarşı mübarizə kimi mövzular əhatə olunmaqla hüquqi maarifləndirmə məqsədini daşımışdır.

Bu kontekstdə təşəbbüsümüzlə “İnsan Hüquqları Aylığı” çərçivəsində Gənclər və İdman Nazirliyi ilə birgə “Gənclərin hüquqları” adlı onlayn silsilə tədbirlər keçirililməsini xüsusi qeyd etmək lazımdır. Respublikanın müxtəlif rayon və şəhər gənclər və idman idarələrinin, çoxsaylı gənclərin iştirakı ilə təşkil olunan görüşlərdə onların təhsil, əmək, sosial təminat və digər hüquqlarının müdafiəsi mövzularında müzakirələrin aparılır.

“İnsan Hüquqları Aylığı” çərçivəsində diqqət yetirdiyimiz məsələlərdən biri də insan hüquqları sahəsində təhsilin inkişaf etdirilməsi və bu sahədə elmi tədqiqatların aparılması ilə bağlı olmuşdur. Bu məqsədlə, Azərbaycan Respublikasının İnsan hüquqları üzrə Müvəkkili (Ombudsman) Aparatı və Bakı Dövlət Universitetinin Hüquq fakültəsinin “İnsan hüquqları və informasiya hüququ” UNESCO kafedrasının birgə təşkilatçılığı ilə “İnsan hüquqlarının təmini Azərbaycan dövlətinin ali məqsədidir” mövzusunda respublika virtual elmi konfransı keçirilmiş, insan hüquqlarının qorunmasının müxtəlif aspektləri barədə elmi-nəzəri məsələlər barəsində məruzələr dinlənilmişdir.

Digər tərəfdən, pandemiya dövründə qaçqın və məcburi köçkünlərin hüquqlarının təbliği və müdafiəsi sahəsində Milli İnsan Hüquqları təsisatlarının təcrübələrinin bölüşülməsi, bu sahədə strategiyalar hazırlanması, gələcək birgə fəaliyyətin əsas istiqamətlərinin müəyyən edilməsi və bununla bağlı əlaqələndirmə işinin genişləndirilməsi məqsədilə bir sıra addımlar atılmış, videokonfrans formatında tədbirlər keçirilmişdir. Tədbirlərdə xüsusi olaraq diqqətə çatdırılmışdır ki, 10 milyon əhalisi olan Azərbaycanda məcburi köçkünlər ölkə əhalisinin on faizini təşkil edir ki, praktiki olaraq belə vəziyyət heç bir ölkədə müşahidə olunmur. Ermənistanın Azərbaycan torpaqlarının 20 faizini işğal etməsi nəticəsində bir milyondan çox soydaşımız qaçqın və məcburi köçkünə çevrilib, onların bütün fundamental hüquqları kütləvi şəkildə kobudcasına pozulub. Təcavüzkar və işğalçı Ermənistan BMT-nin 822, 853, 874 və 884 saylı qətnamələrini yerinə yetirməməklə beynəlxalq hüququn tələblərinə məhəl qoymamaqda davam edir.

Yeri gəlmişkən, ölkəmizin işğal olunmuş Dağlıq Qarabağ bölgəsində qanunsuz “seçkilər”in keçirilməsinə və pandemiya dövründə Ermənistan tərəfindən atəşkəs rejiminin mütəmadi pozulmasına etiraz olaraq yaydığımız bəyanatda da bu məqamları xüsusi olaraq beynəlxalq ictimaiyyətin diqqətinə çatdırmışıq. Dünya ictimaiyyətini, xüsusilə də nüfuzlu beynəlxalq qurumları respublikamızın BMT tərəfindən tanınmış ərazilərinin işğaldan azad olunması, Ermənistanın Azərbaycan ərazisində törətdiyi cinayətlərə layiqli hüquqi qiymət verilməsi və beynəlxalq hüquq normalarının pozulmasının qarşısının alınması, eləcə də Dağlıq Qarabağ münaqişəsi nəticəsində soydaşlarımızın pozulmuş fundamental hüquq və azadlıqlarının bərpası istiqamətində müvafiq səylərlə çıxış etməyə, zəruri addımlar atmağa və təxirəsalınmaz tədbirlər görməyə çağırmışıq.

Qeyd etmək istərdim ki, cənab Prezidentin təsdiq etdiyi insan hüquq və azadlıqlarının müdafiə olunmasında mühüm əhəmiyyət daşıyan və dövlət qurumları qarşısında bununla bağlı vəzifələr müəyyən edən strateji sənədlər uğurla icra olunmaqdadır.

Azərbaycanda insan hüquqlarının inkişafına və təkmilləşdirilməsinə daim böyük diqqət yetirilir və ölkə Prezidentinin yürütdüyü siyasət məhz insan hüquq və azadlıqlarının səmərəli təmininə xidmət edir.

Nəticə etibarilə, müasir dövrdə insan hüquqlarının qorunması aktual məsələ və strateji prioritet olaraq çıxış edir, bu kontekstdə Azərbaycanın təcrübəsi isə müsbət və mütərəqqi təcrübə kimi xarakterizə olunur.

Azərbaycan Respublikasının İnsan Hüquqları üzrə Müvəkkili olaraq xalqımızı 18 İyun - İnsan Hüquqları Günü münasibətilə təbrik edir, hamını pandemiya şəraitində özünün, ətrafının və cəmiyyətin sağlamlığını qorumaq naminə xüsusi karantin rejiminin qaydaları və tələblərinə riayət etməklə yüksək məsuliyyət nümayiş etdirməyə, sağlamlıq hüququnun müdafiəsi üzrə həmrəyliyə çağırıram.

Səbinə Əliyeva,

Azərbaycan Respublikasının

İnsan Hüquqları üzrə Müvəkkili

(Ombudsman).

Respublika.- 2020.- 18 iyun.- S.4.