Narkotik vasitələrin
qanunsuz dövriyyəsi
və narkomanlıq dünyanın əksər
ölkələrini narahat
edən ən ciddi, qlobal, sosial bəlalardan biridir. Narkomaniya cəmiyyətin mənəvi
və intellektual potensialının aşınmasına,
genefondun tənəzzülünə
və digər mənfi hallara gətirib çıxarır.
Narkomaniyanın genişlənərək
cəmiyyətin qarşısında
duran vacib problemlərdən birinə
çevrilməsi, gənclər
arasında narkoman və toksikomanların sayının artması, narkotiklərə alüdə
olanların orta yaş həddinin aşağı düşməsi
və narkomaniya ilə əlaqədar cinayətlərin sayının
sürətlə çoxalması
ciddi narahatlıq doğurur.
Həyata keçirilən
ardıcıl və davamlı tədbirlərə
baxmayaraq, narkomaniyanın
miqyasının genişlənməsi,
beynəlxalq terrorizmin
maliyyə mənbəyi
kimi təhlükəsizliyə
ciddi təhdid törətməsi dünya
dövlətlərini daha
sərt addımlar atmağa məcbur edir. Narkomanlığa qarşı qətiyyətlə
mübarizə aparan ölkələrdən biri
də Azərbaycandır.
Ölkəmizdə narkomaniya
ilə mübarizə,
eyni zamanda beynəlxalq terrorizmlə,
transmilli mütəşəkkil
cinayətkarlıqla mübarizənin
həyata keçirilməsi
zərurətindən irəli
gəlir. Bu sahədə beynəlxalq standartlara uyğun normativ-hüquqi baza, müvafiq təşkilati strukturlar yaradılmış,
narkomaniya ilə bağlı mübarizə
işinə və onun qarşısının
alınması problemlərinə
yeni yanaşma, münasibət formalaşmışdır.
Ulu öndər
Heydər Əliyevin
1993-cü il iyunun 15-də
siyasi hakimiyyətə
qayıdışından sonra
insan və vətəndaş hüquq
və azadlıqlarının
təmin edilməsi, əhalinin sağlamlığının
qorunması, rifah halının yaxşılaşdırılması
prioritet vəzifə kimi qarşıya qoyulmaqla narkomaniyaya qarşı mübarizənin
vacibliyi ön plana çəkilmişdir.
Ümummilli lider Heydər Əliyevin
1996-cı il 26 avqust tarixli "Narkomanlığa
və narkotik vasitələrin qanunsuz dövriyyəsinə qarşı
tədbirlər haqqında"
Fərmanı bu sosial bəlaya qarşı mübarizənin
güclənməsi üçün
geniş imkanlar açmış, 2000-ci ilə
qədər olan dövr üçün narkomaniyanın yayılmasına,
narkotik vasitələrin
və psixotrop maddələrin qanunsuz dövriyyəsinə qarşı
mübarizə üzrə
ümummilli proqram hazırlanaraq bu istiqamətdə hədəflər
müəyyənləşdirilmişdir.
Bu sahədə
dövlət siyasətinin
həyata keçirilməsini
təmin etmək, dövlət orqanlarının
və ictimai birliklərin fəaliyyətini
əlaqələndirməkdən ötrü Narkomanlığa
və Narkotik Vasitələrin Qanunsuz Dövriyyəsinə qarşı
Mübarizə üzrə
Dövlət Komissiyası
yaradılmışdır. 1999-cu il iyunun 18-də isə Milli Məclis tərəfindən
"Narkotik vasitələrin,
psixotrop maddələrin
və prekursorların
qanunsuz dövriyyəsi
ilə mübarizə
haqqında" Qanun qəbul olunmuşdur. Eləcə də ümummilli liderin 2000-ci il 15 iyul tarixli
Fərmanı ilə
"Narkotik vasitələrin,
psixotrop maddələrin,
onların prekursorlarının
qanunsuz dövriyyəsinə
və narkomanlığın
yayılmasına qarşı
mübarizə üzrə
Milli Proqram"
(2000-2006-cı illər) təsdiq
edilmişdir.
Qeyd olunan sosial bəla ilə mübarizəni daha da gücləndirmək
məqsədilə qanunvericilik
bazası beynəlxalq
standartlara uyğun təkmilləşdirilmiş, ulu
öndər tərəfindən
narkotik vasitələrin,
psixotrop maddələrin
və onların prekursorlarının qanunsuz
dövriyyəsi və
narkomanlığın yayılması
ilə mübarizə
sahəsində münasibətləri
tənzimləyən çoxlu
sayda Fərman və sərəncamlar, qanunlar imzalanmış, ayrı-ayrı dövlət
orqanlarının birgə
aktları qəbul edilmişdi. Eyni zamanda fəaliyyət istiqamətini genişləndirmək
məqsədilə 2000-ci ildən
etibarən respublikanın
bütün şəhər,
rayon icra hakimiyyətlərində narkomanlığa
və narkotik vasitələrin qanunsuz dövriyyəsinə qarşı
mübarizə üzrə
komissiyalar yaradıldı.
Ardıcıl, sistemli
şəkildə maarifləndirmə
işləri aparıldı,
qətiyyətli tədbirlər
həyata keçirildi.
Ümummilli liderin
siyasi kursunu uğurla davam etdirən dövlətimizin
başçısı cənab
İlham Əliyevin həyata keçirdiyi siyasətin mərkəzində
insan amili dayanır. Möhtərəm
Prezidentimiz gəncliyin
inkişafına, potensial
imkanlarının genişləndirilməsinə
davamlı şəkildə
qayğı göstərir.
Gənclərin müstəqil
həyata hazırlanması,
onların sağlam həyat tərzinin təmin edilməsi, ağır fəsadlar törədən vərdişlərdən
uzaqlaşdırılması istiqamətində kompleks tədbirlər görülür.
Dövlətimizin başçısının
barışmaz və prinsipial mövqeyi narkotik vasitələrin qanunsuz dövriyyəsi və narkomanlığa qarşı mübarizə
üzrə dövlət
siyasətində aydın
ifadə olunub. Narkotik vasitələrin qanunsuz dövriyyəsinin aşkara çıxarılması,
qeyri-tibbi qəbulunun profilaktikası, narkomanlıq
xəstəliyindən əziyyət
çəkən şəxslərin
müalicəsi və
reabilitasiyası istiqamətində
dövlət orqanları
tərəfindən ardıcıl,
məqsədyönlü tədbirlər
həyata keçirilir.
2004-cü ilin yanvarında
Bakıda "Böyük
İpək Yolu dövlətlərində narkotik
vasitələrin qanunsuz
dövriyyəsinə qarşı
mübarizə" mövzusunda
keçirilən beynəlxalq
konfransın iştirakçılarına
müraciətində Azərbaycan
Prezidenti cənab İlham Əliyev diqqəti bu vacib məsələyə
cəlb edib: "Coğrafi mövqeyindən,
ictimai-siyasi quruluşundan,
inkişaf səviyyəsindən,
iqtisadi vəziyyətindən,
mədəni və tarixi əlaqələrindən
asılı olmayaraq elə bir ölkə
yoxdur ki, dövrümüzün qlobal
problemlərindən biri
olan narkotiklərin qanunsuz dövriyyəsi ilə qarşılaşmasın.
Bu, bir daha
göstərir ki, narkotiklərin qanunsuz dövriyyəsinə qarşı
mübarizənin səmərəliliyi
üçün birgə
səylərlə ciddi,
kəskin, barışmaz
və ardıcıl tədbirlərin həyata
keçirilməsi olduqca
zəruridir".
Azərbaycan Prezidenti
İlham Əliyev tərəfindən aparılan
uğurlu siyasət nəticəsində əsrin
bəlasına müasir
tələblər səviyyəsində
yanaşılması vacib
prioritetlərdən birinə
çevrilib. Bu sahədə sayca dördüncü olan
"Narkotik vasitələrin,
psixotrop maddələrin
və onların prekursorlarının qanunsuz
dövriyyəsinə və
narkomanlığa qarşı
mübarizəyə dair
2019-2024-cü illər üçün
Dövlət Proqramı"
paytaxt Bakı ilə yanaşı, bütün bölgələrdə
uğurla icra olunur.
Dövlət Proqramının
hədəfləri ölkədə
narkotik vasitələrin,
psixotrop maddələrin
və onların prekursorlarının qanunsuz
dövriyyəsinə və
narkomanlığa qarşı
mübarizənin gücləndirilməsi,
narkotiklərin qanunsuz
dövriyyəsinin və
narkomanlığın yayılmasının
təbliğat, maarifləndirmə
yolu ilə qarşısının alınması,
narkomanlığa düçar
olmuş şəxslərin
sağlam həyata qaytarılması, müalicə-bərpa
sahəsindəki fəaliyyətin
müasir dövrün
tələblərinə uyğunlaşdırılması,
bu sahədə qanunvericiliyin təkmilləşdirilməsi,
beynəlxalq əməkdaşlığın
inkişaf etdirilməsi
və digər mühüm məsələlərdən
ibarətdir.
Ölkənin
Birinci vitse-prezidenti, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban xanım Əliyevanın təşəbbüsü
ilə gənc nəslin sağlamlığının
qorunması və hərtərəfli inkişafı
istiqamətində həyata
keçirilən tədbirlər
narkomaniya sahəsində
qətiyyətli mübarizənin
təmin edilməsində
mühüm əhəmiyyətə
malikdir.
Bu gün hüquq-mühafizə orqanları
ilə yanaşı, digər dövlət qurumları, ictimai, qeyri-hökumət təşkilatları
bu sahədə üzərinə düşən
vəzifələri layiqincə
yerinə yetirir, qarşıya qoyulan məqsədlərə tam
nail olmağa çalışırlar.
Lənkəran
Rayon Prokurorluğunun kollektivi müvafiq dövlət orqanları ilə səmərəli,
işgüzar əlaqələr
qurmaqla qanunçuluğun
və hüquq qaydalarının möhkəmləndirilməsinə,
insan hüquq və azadlıqlarının
qorunmasına, cinayətkarlığa,
digər qanunazidd əməllərə, eləcə
də narkomaniya kimi ümumbəşəri
bəlaya qarşı
mübarizə işinə
layiqli töhfələr
verir.
Son dövrdə
rayonda narkotiklərin qanunsuz dövriyyəsinə
qarşı mübarizə
işi xeyli gücləndirilmiş, rayonun
ərazisində narkotik
vasitələrin və
psixotrop maddələrin,
eləcə də qanunla qadağan olunmuş digər maddələrin əldə
edilməsi, saxlanılması,
daşınması, satışı
və sair qanunsuz əməllərin
qarşısının alınması
məqsədilə hüquq-mühafizə
orqanları tərəfindən
tədbirlər həyata
keçirilməklə, cinayət
törətmiş şəxslərdən
külli miqdarda narkotik vasitələr götürülmüşdür.
2022-ci ildə və
cari ilin 6 ayında Lənkəran rayonu ərazisində ümumilikdə törədilmiş
cinayət hadisələrinin
76,5 faizini narkotik vasitələrin və psixotrop maddələrin qanunsuz dövriyyəsi ilə əlaqədar cinayətlər təşkil
etmişdir ki, bu da narkomaniyaya
qarşı mübarizənin
daha da gücləndirilməsini
şərtləndirən amildir.
Müşahidələr göstərir ki, yeniyetmə və gənclərin narkomaniyaya
qurşanması onların
təhsildən yayınmasına,
ictimai həyatdan uzaqlaşmasına, cinayətkarlığa
yuvarlanmasına səbəb
olur. Bəzən həyətdə, küçədə,
ictimai yerlərdə,
hətta bir narkomanın olması ətrafdakılara qeyri-adekvat
təsir göstərir.
Gənc nəslin antinarkomaniya ruhunda tərbiyə olunması təkcə müvafiq qurumların işi deyil, bu məsuliyyətin
mühüm bir hissəsi bütövlükdə
cəmiyyətin, hər
bir vətəndaşın
üzərinə düşür.
İlk növbədə,
ictimai qınaq mexanizminin daim işlək vəziyyətdə
olması üçün
ciddi səylər göstərilməlidir.
Yetkinlik yaşına
çatmayanların, gənclərin
narkotikdən və digər zərərli vərdişlərdən uzaq
olması üçün
təbliğat və maariflənmə tədbirləri
daha da genişləndirilməlidir.
Hamı bilməlidir ki, narkomaniya ailələrin dağılmasına,
çarəsiz xəstəliklərə,
amansız cinayətlərə
və digər ağır fəsadlara aparan yolun başlanğıcıdır.
Narkotiklər varlığın
qənimi, ölüm,
həyatın sonu deməkdir. Eyni zamanda təkcə bir fərd üçün
deyil, bütün cəmiyyət üçün
böyük təhlükədir.
İnsanların sağlamlığını
və həyatını
ciddi təhlükə
altına alan, əxlaqi və mənəvi dəyərləri
sarsıdan, cəmiyyətin
harmoniyasını pozan,
güclü sosial bəlaya çevrilmiş
narkomaniyaya və narkotik vasitələrin qanunsuz dövriyyəsinə
münasibətdə hər
birimiz barışmaz mövqe tutmalı, ümumbəşəri "ağ
ölümə" qarşı
qətiyyətli mübarizə
aparmalıyıq.
Taryel ƏLƏKBƏROV,
Lənkəran rayon prokuroru, baş ədliyyə müşaviri.
Respublika.-
2023.- 16 iyul.- S.6.