O, kinonu çox sevdiyi üçün aktyor olub

Bir zamanlar "mən aktyor olacağam" deyən, "Fantan tülpan" filminin uzun müddət təsiri altında qalan və kinoya olan sevgisini özündən qova bilməyən kinoaktyor Ənvər Həsənovun avqustun 17-də 74 yaşı tamam olur. Onun adı çəkiləndə gözlərimiz önündə ilk öncə "Uşaqlığın son gecəsi" filmində yaratdığı Murad obrazı canlanır. 1965-ci ildən taleyini "Azərbaycanfilm" kinostudiyası ilə bağlayan və burada "Dəli Kür", "Uşaqlığın son gecəsi", "Yeddi oğul istərəm", "Bizim küçənin oğlanları", "Dərviş Parisi partladır", "Babək", "Arxadan vurulan zərbə" kimi 50-dən artıq filmdə bir-birindən maraqlı obrazlar yaradan Ənvər Həsənovla Mərdəkandakı bağ evində görüşdük.

Fransa istehsalı olan filmlərin təsiri altında aktyor olmaq həvəsinə düşdüyünü dilə gətirən müsahibim bu qərardan peşman olmadığını bildirdi:

- Mən kinonu çox sevdiyim üçün aktyor oldum. "Azərbaycanfilm" kinostudiyasına gələndə cəmi 15 yaşım vardı. 1966-cı ildə Adil İskəndərovun aktyorluq studiyasına gələndə Arif Babayev "İnsan məskən salır" filminin çəkilişlərinə başlamışdı. A.İskəndərov məni rejissor köməkçisi kimi onun yanına göndərdi. Daha sonra rejissor kimi fəaliyyət göstərdim. O zamanın bütün korifey sənətkarları ilə çalışmışam. Evdəkilərin təkidilə ali təhsil diplomu almaq üçün sənədlərimi M.A.Əliyev adına Azərbaycan Dövlət İncəsənət İnstitutuna (indiki İncəsənət Universitetinə) verdim. Qəbul imtahanında A.İskəndərov, H.Qurbanova məni görəndə çaşıb qaldılar, çünki mən artıq həm aktyorluq kursunu bitirmişdim, həm də kinostudiyada çalışırdım.

Söhbət əsnasında Ənvər müəllim çəkildiyi filmlərdən böyük həvəslə, bir az da həyəcanla danışdı: - Bilirsiniz, insanlar köhnə filmlərimizi niyə çox sevirlər, çünki orada səmimiyyət, xoşbəxtlik, hörmət, adət-ənənələrimiz qabarıq şəkildə nümayiş olunur. Kino üçün iş vaxtı anlayışı yoxdur. Günlərlə yatmadığımız, çörək yemədiyimiz, yağışın, qarın altında qaldığımız zamanlar olub. Buna hər adam dözə bilmirdi. 56 il kinostudiyada işləmişəm, bunun 25 ilini mən demək olar ki, evdə olmamışam. Günlərim dağda, dərədə, müxtəlif şəhərlərdə çəkiliş meydançalarında keçib.

Rejissor Əlisəttar Atakişiyev "Qərib cinlər diyarında" filimini çəkirdi, Şamil Mahmudbəyov isə "Dərviş Parisi partladır" filmi üzərində işləyirdi. Ə.Atakişiyev Qərib obrazının ssenarisini mənim üçün yazdığını bildirmiş və hazırlaşmağı tapşırmışdı. Kinostudiyanın o zamankı rəhbərliyi eyni vaxtda hər iki filmə çəkilməyə icazə vermədi, buna görə başqa aktyor dəvət olundu, çox uğurlu da rol alınmışdı.

Mənim xoşbəxtliyim ondadır ki, məşhur bəstəkar, rəssam, rejissor, operatorlarla birlikdə çalışmışam. Çəkildiyim filmlərin uğur qazanmasında çəkiliş qrupunun böyük əməyi olduğunu dana bilmərəm.

"Uşaqlığın son gecəsi" filmini 70-ə yaxın, "Yeddi oğul istərəm" filmini isə 128 ölkə alıb. Kiyevdə keçirilən kinofestivalda "Uşaqlığın son gecəsi" filminə 5 nominasiya üzrə mükafat verilib. Bunlar bizim milli sərvətimizdir. Hər dəfə həmin filmlər telekanallarda nümayiş olunanda gözlərim dolur.

Evinin müxtəlif guşələrini şəkillərlə bəzəyən görkəmli aktyorun xatirələri isə bitib tükənmir: "2019-cu ildə Fransa kinemotoqrafçıları Azərbaycanda "Aleksandr Dümanın Qafqaza gəlişi" adlı film çəkirdi. O zaman Jerar Depardye Bakıya gəlmişdi. Mən həmin filmin çəkilişləri üçün Fransanın nümayəndə heyətinə kömək edirdim. Andrey Mironov, Yuri Nikulin, Pyer Rişar, Jerar Depardye bağda qonağımız olublar. Kino sahəsi külli miqdarda maliyyə tələb edir. İndiki cavan aktyorların püxtələşməsi üçün illər tələb olunur. İlk növbədə, aktyorun görünüşü, diksiyası çox vacibdir".

Türk kinosunun məşhur aktyorları ilə dostluq etdiyini deyən Ə.Həsənov 1980-ci ildə Kadir İnanır, Fatma Girik, Türkan Şoray, Süleyman Baylı ilə festivalda tanış olduğunu qeyd etdi.

Ümummilli lider Heydər Əliyevlə bağlı xatirələrini bölüşən həmsöhbətim ulu öndərin hakimiyyətdə olduğu illərdə şəhər komsomol komitəsinin müfəttişi, operativ komsomol dəstəsinə daxil olduğunu vurğuladı:

-Heydər Əliyev hər il kinostudiyanı, pavilyonları, çəkiliş meydançalarını gəzir, aktyorlarla tanış olurdu. Onunla ilk görüşüm məhz kinostudiyada baş verdi. Ulu öndər Azərbaycan kinosunu çox sevir, bu sahədə çalışanlara qayğı göstərirdi. Həmin dövrdə keçirilən bütün tədbir, konfrans və qurultaylarda operativ komsomol dəstəsi hər zaman Heydər Əliyevin yanında olurdu, mən isə həmin dəstənin qərargah rəisi idim. Zərifə xanım Əliyeva ilə bağlı gözəl xatirələrim var. İndiki Heydər Əliyev adına Sarayda Azərbaycan komsomolunun 32-ci qurultayı keçirilirdi. Mühafizə dəstəsindən bir əməkdaş mənə yaxınlaşaraq Zərifə xanımın məni görmək istədiyini dedi. Dərhal onun yanına getdim, görüşdük, söhbətləşdik. Bir qədər keçəndən sonra İlham Əliyev və Mehriban xanım Əliyeva içəri daxil oldular. Zərifə xanım dedi: "Ay nə yaxşı, İlham gəldi". Mən ayağa qalxdım. Onlarla görüşəndən sonra məni İlham Əliyevə təqdim etdi".

Müsahibim, həmçinin bənzərsiz müğənni Müslüm Maqomayevlə bağlı xatirələrini də bölüşdü. Məlum oldu ki, bir zamanlar Moskva şəhərində qonşu küçələrdə yaşayan bu iki dost birlikdə çox zaman keçiriblər. M.Maqomayevin ömür-gün yoldaşı Tamara Sinyavskaya da ona böyük hörmət edirdi. Bütün bunları danışarkən aktyor gah xəyala dalır, gah köks ötürür, gah da gülümsəyirdi.

Son bir neçə il ərzində ard-arda bir neçə yaxın dostunu itirən Ənvər Həsənov kədərini gizlədə bilmədi, faciəvi şəkildə itirdiyi həyat yoldaşı Möminat xanımı yada salaraq hər gün onun şəkli ilə söhbətləşdiyini dedi.

50 yaşında "Əməkdar artist", 70 yaşında isə "Xalq artisti" fəxri adları alan Ənvər Həsənov həyatı boyu heç nəyin peşmançılığını çəkmədiyini vurğulayır. Onun çox maraqlı, eyni zamanda şərəfli və keşməkeşli həyat yolu ilə yaxından tanış olarkən, fotoalbomları vərəqləyərkən içində hələ də kinoya olan sevgisinin sönmədiyini, filmlərə çəkilmək arzusunda olduğunu hiss etdim. Sevimli aktyorumuz Ənvər Həsənovun kinoda deyəcək sözünün hələ bitmədiyinə əmin oldum.

Aygün İBRAHİMOVA

Respublika 2024.- 6 avqust (№ 165).- S.10.