Dünyanın enerji təhlükəsizliyində Azərbaycanın mühüm rolu

Enerji siyasəti bu gün dünyada mühüm və strateji rola malikdir. Qloballaşan dünyanı enerji təhlükəsizliyi məsələsindən kənarda təsəvvür etmək qeyri-mümkündür. Son illər bu problem bəşəri əhəmiyyətli məsələ kimi dünyanın diqqət mərkəzində qalmaqdadır. Zəngin təbii sərvətlərə, davamlı iqtisadiyyata və müasir texnologiyalara malik olan müstəqil Azərbaycan dövləti dünyanın enerji təhlükəsizliyi məsələlərinin həllində də aparıcı mövqe tutur. Qərbin enerji tələbatının ödənilməsinə önəmli töhfə verir.

Müstəqil Azərbaycan dövləti hazırda dünyada nəhəng neft ixrac edən ölkələrdən biri kimi tanınır. Eyni zamanda, qaz ixrac edən ölkəyə çevrilməkdəyik. Ulu öndərimiz Heydər Əliyevin uzaqgörənliklə işləyib hazırladığı, mərhələ-mərhələ həyata keçirdiyi milli neft strategiyası öz bəhrəsini verir. "Əsrin müqaviləsi" çərçivəsində Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft boru kəmərinin reallaşması sayəsində artıq hər gün 1 milyon barrelə yaxın yüksək keyfiyyətli Bakı nefti dünya bazarlarına çıxarılır. Prezident İlham Əliyevin İtaliyanın nüfuzlu "RAI International" telekanalına müsahibəsində xüsusi qeyd etdiyi kimi, "Azərbaycanın enerji ehtiyatları artıq Avropa, dünya enerji bazarlarına çatdırılır və əlbəttə ki, Azərbaycan bunlardan yararlanır, iqtisadi inkişaf, eyni zamanda bir çox sosial problemlərin həlli deməkdir və ölkənin regional mövqeləri əhəmiyyətli dərəcədə güclənmişdir".

Bu yaxınlarda beynəlxalq enerji sammitinin məhz Bakıda keçirilməsi faktının özü də Azərbaycanın bu strateji əhəmiyyətli məsələdə aparıcı rola və sanballı çəkiyə malik olduğunu bir daha təsdiqlədi. Bəşəri əhəmiyyətli bu beynəlxalq tədbirə dünyanın bir çox ölkələrinin dövlət və hökumət başçılarının, o cümlədən Avropa İttifaqını təmsil edən dövlətlərin yüksək səviyyəli nümayəndələrinin qatılması enerji təhlükəsizliyi məsələlərinin bəşəriyyət üçün nə qədər vacib olduğunu əyani şəkildə açıqladı. Təqdirəlayiq haldır ki, Azərbaycanın bu sahədə qısa zaman kəsiyində əldə etdiyi nailiyyətlər digər hasilatçılara, o cümlədən bir çox ölkələrə nümunə göstərildi. Qeyd olundu ki, Azərbaycanın təşəbbüskarlığı, bilavasitə iştirakı ilə həyata keçirilən neft-qaz layihələri nəinki ölkələri, eləcə də böyük regionları da əməkdaşlıq baxımından birləşdirir. Ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin milli neft strategiyasının təntənəsi olan Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft, Bakı-Tbilisi-Ərzurum qaz boru kəmərləri bölgəmizə yalnız iqtisadi deyil, daha çox siyasi dividendlər gətirib. Enerji təhlükəsizliyi birbaşa regionun əmin-amanlığına, təhlükəsizliyinə qarantdır.

Xatırladaq ki, Azərbaycan dünyada quruda və dənizdə sənaye üsulu ilə ilk dəfə neft hasil edən ölkədir. Təsadüfi deyil ki, Azərbaycanı dünya miqyasında "Neft Akademiyası" adlandırırlar. Ölkəmizin çox zəngin karbohidrogen ehtiyatları və bunların istismarı üçün zəngin təcrübəsi var. Ən müasir texnologiyaların Azərbaycana gətirilməsi, bir çox mədən-sənaye avadanlıqlarının ölkəmizdə istehsalı ölkəmizin imkanlarını daha da artırıb, xərclərin aşağı düşməsinə, mənfəətin artmasına gətirib çıxarıb.

Bu gün Azərbaycanda neft hasilatının ümumi həcmi illik 50 milyon tondan çoxdur. Qarşıdakı illərdə hasilatın həcmi daha da artacaqdır.

Dövlətimizin başçısı İlham Əliyev ölkəmizin enerji siyasətinə xüsusi önəm verərək deyib: "Azərbaycanda nəhəng qaz yataqları aşkar edilmişdir və minimum hesablamalara görə, həmin yataqlarda qazın həcmi bizim daxili tələbatımız və ixrac əməliyyatları üçün ən azı bir əsrlik dövr üçün kifayətdir. Bu gün böyük qaz yataqlarının işlənilməsi uğurla gedir və hasilat sürətlə artır. Hazırda qaz ehtiyatlarının işlənilməsinə və eyni zamanda Azərbaycan qazını Avropa bazarlarına çatdıran tamamilə yeni və müasir infrastruktur yaradılmasına və boru kəmərlərinə xeyli sərmayə qoyulmuşdur. Qazı dənizdəki platformalardan suyun altı ilə quruya çəkilmiş, sonra isə bazarlara çatdıran geniş boru kəməri şəbəkəmiz mövcuddur. Bu baxımdan biz fərəh hissi ilə deyə bilərik ki, enerji siyasəti sahəsində ölkəmizin qarşısında duran bütün əsas vəzifələr uğurla yerinə yetirilmişdir. Bu gün biz daha geniş enerji tərəfdaşlığı qurmaq, hasilatçı, tranzit və istehlakçı ölkələrin tələbatlarına maksimum dərəcədə cavab vermək üçün hansı əlavə işlərin görülə biləcəyi barədə gələcəyə, irəliyə doğru baxırıq".

Geniş ixrac infrastrukturu yaratmağa nail olan ölkəmiz hazırda 4 boru kəməri vasitəsilə çoxistiqamətli ixrac potensialına malikdir. Bu, həm ölkəmizin iqtisadi və siyasi müstəqilliyinin möhkəmlənməsi, həm də regionun tranzit imkanlarının genişləndirilməsi baxımından böyük əhəmiyyət kəsb edir.

Nağıyev F.

Respublika.- 2008.- 4 dekabr.- S.1.