Gələcəyə hesablanmış strategiyanın uğurları

Ötən beş ildə Azərbaycanın sosial-iqtisadi həyatında qazanılmış nailiyyətlər həm də qarşıdakı illər üçün etibarlı zəmindir

Müstəqil respublikamızın qurucusu və memarı, xalqımızın ümummilli lideri Heydər Əliyev siyasi kursunun layiqli davamçısı cənab İlham Əliyevin birinci dəfə ölkə Prezidenti vəzifəsinə seçildiyi 2003-cü ilin oktyabrından bizi beş illik bir zaman fasiləsi ayırır. Əlbəttə, 5 il zaman nöqteyi-nəzərindən elə də uzun bir müddət deyil. Bununla belə, artıq tarixə dönən son beş ildə İlham Əliyevin rəhbərliyi altında həyata keçirilən işlərin miqyası, daxili və xarici siyasətdə qazanılan uğurlar onu deməyə əsas verir ki, Azərbaycan xalqı 2003-cü ildə və 2008-ci il oktyabrın 15-də keçirilən prezident seçkilərində öz tarixi seçimini düzgün etmişdir.

Bu il oktyabrın 15-də müstəqil respublikamızda azad, şəffaf və demokratik keçirilən prezident seçkilərində cənab İlham Əliyevin alternativinin olmadığı bir daha sübuta yetirildi. Bu seçki sınağından da xalqımız çox uğurla çıxdı və seçkilərin nəticələri xalqımızın növbəti beş il üçün ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin siyasi varisi, ən layiqli davamçısı möhtərəm İlham Əliyevə yüksək etimad göstərdiyini sübuta yetirdi.

Möhtərəm İlham Əliyev hələ 2003-cü il oktyabrın 31-də andiçmə mərasimində Azərbaycan seçicilərinə, Azərbaycan vətəndaşlarına, bütün xalqımıza öz dərin təşəkkürünü bildirərək, bəyan etmişdi: "Mən bu böyük etimadı doğruldacağam, bu vəzifənin öhdəsindən layiqincə gələcəyəm, Heydər Əliyevin siyasətini davam etdirəcəyəm".

Son beş ildə iqtisadi inkişaf, sosial tərəqqi, sabitliyin qorunub saxlanılması və onun dönməzliyinin təmin edilməsi yönümündə Azərbaycan Prezidenti cənab İlham Əliyevin fəaliyyəti mühüm uğurlarla əlamətdar olub. Bütün sahələrdə əldə edilən yüksək nailiyyətlər ümummilli lider Heydər Əliyev tərəfindən əsası qoyulmuş və uzun illərə hesablanmış strategiyanın Prezident İlham Əliyev tərəfindən yeni müstəvidə, yeni şəraitə uyğun müvəffəqiyyətlə davam etdirilməsinin nəticəsidir. Çünki həyata keçirilən iqtisadi islahatların, hər bir proqramın, görülən işlərin fonunda xalqımızın rifah halının yüksəldilməsi məsələsi durur və dövlət başçısının fəaliyyət prizmasında insan amili prioritet vəzifəyə çevrilmişdir.

Məhz 15 oktyabr 2008-ci ildə ölkəmizdə keçirilən prezident seçkilərində xalqımızın birlik nümayiş etdirib öz rəhbərinə səs verməsi ötən 5 ildə görülən işlərin məntiqi cəhətdən qiymətləndirilməsinin bariz nümunəsidir.

İlk növbədə möhtərəm Prezidentimiz cənab İlham Əliyevin 2003-cü il oktyabrın 31-də Prezident Sarayında təntənəli andiçmə mərasimindəki nitqində qarşıda duran vəzifələrlə bağlı bir məqama diqqət yetirək:

- Mən Azərbaycanın xoşbəxt gələcəyinə inanıram. Əminəm ki, ölkəmiz bundan sonra da inkişaf edəcək, daha da güclənəcəkdir. Azərbaycanda demokratiya daha da inkişaf edəcək, siyasi plüralizm, söz azadlığı təmin olunacaqdır. Ölkəmiz müasir dövlətə çevriləcəkdir. Bütün bunları etmək üçün Azərbaycanda çox işlər görmək lazımdır.

Bəs verilən vədlər necə doğruldu, ötən 5 il ərzində hansı işlər görüldü?

Ötən 5 ildə görülən işlərin və əldə olunan nəticələrin təhlili onu deməyə əsas verir ki, cənab İlham Əliyev 2003-cü il oktyabrın 31-də andiçmə mərasimindəki nitqində xalqımıza, Azərbaycan vətəndaşlarına verdiyi bütün vədləri - sosial, iqtisadi, siyasi, mədəni və digər bütün sahələr üzrə qarşıya qoyulmuş vəzifələri layiqincə yerinə yetirmişdir.

İlk öncə bu sualı elə möhtərəm Prezidentimizin öz sözləri ilə cavablandırmaq istərdim. Belə ki, 2008-ci il oktyabrın 24-də andiçmə mərasimindəki nitqində möhtərəm İlham Əliyev həm ötən 5 ildə görülən işlərə, həm də növbəti 5 ildə qarşıda duran vəzifələrə aydınlıq gətirərək demişdir: "Beş il bundan əvvəl andiçmə mərasimində mən Azərbaycan xalqına söz vermişdim ki, Azərbaycanın hərtərəfli inkişafı üçün fəal çalışacağam. Söz vermişdim ki, Azərbaycanda Heydər Əliyev siyasətini davam etdirəcəyəm. Çünki bu, Azərbaycanın bugünü və sabahı üçün, gələcəyi üçün yeganə siyasətdir. Bu siyasət Azərbaycanı böyük bəlalardan qurtardı. Ulu öndər Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan sürətlə inkişaf etmişdir. Azərbaycan xaosdan, böhrandan, anarxiyadan inkişafa, sabitliyə doğru böyük addımlar atmışdır. Məhz onun rəhbərliyi altında Azərbaycanda dövlətçilik ənənələri qurulmuşdur, Azərbaycan öz dövlət müstəqilliyini möhkəmləndirmiş, Azərbaycanda sabitlik yaradılmış və inkişaf başlamışdır. Bu gün bir daha demək istəyirəm ki, növbəti 5 il ərzində mən bu siyasətə sadiq qalacağam və bu yoldan dönməyəcəyəm".

İqtisadçı-alim kimi qeyd etməyi özümə borc bilirəm ki, ölkəmizdə 2003-cü ilin 15 oktyabrında keçirilən prezident seçkilərində möhtərəm İlham Əliyevin reytinqinin yüksək olması, bu nüfuzun gündən-günə artması Prezidentin son 5 ildə həyata keçirdiyi uğurlu siyasi, iqtisadi və sosial islahatların, bütövlükdə daxili və xarici siyasətin nəticəsidir. Bu gün Azərbaycan iqtisadi artım sürətinə görə nəinki bölgədə, bütün dünyada birinciliyi əldə saxlayır. Çünki müasir Azərbaycan dövlətçiliyinin banisi Heydər Əliyev tərəfindən müəyyən edilmiş sosial-iqtisadi inkişaf strategiyasının həyata keçirilməsi nəticəsində müstəqilliyimizin möhkəm iqtisadi təməli yaradılmış, iqtisadi tərəqqi sahəsində böyük uğurlar qazanılmışdır.

İqtisadiyyatda aparılan əsaslı islahatlar, ölkənin makroiqtisadi göstəricilərinin yaxşılaşması, dövlət büdcəsinin artım tempinin yüksəlməsi, sərmayə qoyuluşunun ciddi artımı, regionların və sahibkarlığın, qeyri-neft sektorunun inkişafı bu sahədə müsbət nəticələrin əldə edilməsinə, əvvəlki illə müqayisədə ümumi daxili məhsulun, sənaye və kənd təsərrüfatı istehsalının, yük daşımalarının, rabitə xidmətlərinin, əhaliyə göstərilən pullu xidmətlərin həcminin artmasına, təhsilin, səhiyyənin tərəqqisinə gətirib çıxarmışdır.

Son illər iqtisadi artım sürətinə görə Azərbaycan dünyada birinci yerə çıxmışdır. Statistikada göstərilir ki, bütövlükdə son 5 ildə Azərbaycan iqtisadiyyatı, ümumi daxili məhsul, sənaye istehsalı 2.7 dəfə artmışdır. Dövlət büdcəsinin artımı isə 10 dəfədən çoxdur. Əgər 2003-cü ildə dövlət büdcəsi 1.2 milyard dollar təşkil edirdisə, 2008-ci ildə icmai büdcə 15 milyard dollara bərabərdir. 2003-cü ildə valyuta ehtiyatları 1.6 milyard dollar səviyyəsində idi. Noyabr ayına olan məlumata görə isə ümumi valyuta ehtiyatları 17 milyard dollar təşkil edir. Son 5 ildə Azərbaycan iqtisadiyyatına 44 milyard dollar sərmayə qoyulmuşdur. Bu da bütün müstəqillik dövründə qoyulan sərmayələrin 17 faizini təşkil edir. Azərbaycan həm xarici investorlar üçün cəlbedici ölkə kimi maraq doğurur, həm də ölkəmizə böyük həcmdə daxili investisiyalar qoyulur.

Qeyri-neft sektorunun inkişafında da uğurların sayı ildən-ilə artır. İqtisadiyyatımız artıq çoxşaxəli olmaqla neftdən asılılıq getdikcə azaldılır. Bir sıra ərzaq məhsullarımız isə başqa ölkələrə ixrac edilir. Hətta elə məhsullarımız var ki, beynəlxalq və Avropa sertifikatlarına layiq görülübdür. Bu bir daha onu təsdiq edir ki, Azərbaycan iqtisadiyyatı gələcəkdə ancaq və ancaq enerji resurslarından asılı olmayacaqdır. Regionların inkişafına dair Dövlət Proqramının (2004-2008-ci illər) uğurlu icrası sayəsində bölgələrdə gedən quruculuq işləri, yeni iş yerlərinin yaradılması, yeni zavod, fabrik, emal müəssisələrinin açılması bütün bunlar görülən işlərin məntiqi nəticəsidir.

Hər il sahibkarlığın inkişafına böyük məbləğdə vəsaitin ayrılması, güzəştli şərtlərlə kreditlərin verilməsi, kənd təsərrüfatının inkişafı üçün ayrılan subsidiyalar, alınan texnika, dövlət tərəfindən verilən dəstək qeyri-neft sektorunun inkişafında çox böyük dönüş yaratmışdır.

Ölkəmizdə qeyri-neft sektorunun inkişafında aqrar sektor prioritet sahə hesab olunur. Bu gün respublikada daxili resurslar tam gücü ilə işə salınıb, yerli istehsalın sürət tempi artmış və nəticədə özümüzü ərzaq məhsulları ilə təmin etmək imkanı əldə edilmişdir. Xatırlatmaq yerinə düşər ki, müstəqilliyimizin ilk illərində xarici ölkələrdən almaq məcburiyyətində qaldığımız ət, süd, yumurta, qənd və sair ərzaq məhsullarının 90-95 faizi hazırda ölkə daxilində istehsal olunur. Elə 2008-ci ildə də ötən ilin müvafiq dövründəkindən 8,9 faiz çox kənd təsərrüfatı məhsulları istehsal edilib. Belə ki, bitkiçilik məhsulları istehsalı 12 faiz, heyvandarlıq məhsulları istehsalı 3,9 faiz artıb.

Bu gün Azərbaycan nəinki özünü bir sıra ərzaq məhsulları ilə təmin edir, hətta başqa ölkələrə 100 min tonlarla meyvə və tərəvəz, bitki yağları, süd, yumurta və sair satır. Ərzaq təhlükəsizliyinin təminatı sahəsində ən mühüm problemlərdən biri də Azərbaycanın taxılla əlaqədar digər ölkələrdən qismən asılılığının tamamilə aradan qaldırılmasıdır. Bu il ölkəmizdə 2,5 milyon ton taxıl istehsal edilmişdir. Təsəvvür edin ki, torpaqlarımızın bir hissəsi düşmən tapdağı altında olmasaydı, onda bu rəqəm daha da yüksək ola bilərdi.

Bütün bunlar son 5 ildə regionlarda kənd təsərrüfatı məhsulları emalı müəssisələrinin yaradılmasına və bütövlükdə aqrar sahənin tərəqqisinə göstərilən dövlət dəstəyinin bariz nümunəsidir. Son illər bölgələrdə aqrolizinqlər, aqroservislər yaradılır. Təkcə 2003-2008-ci illərdə dövlətin xətti ilə xarici ölkələrdən 7 mindən artıq kənd təsərrüfatı texnikası-traktorlar, kombaynlar, dərmansəpən aqreqatlar, yükdaşıyan maşınlar, digər avadanlıqlar alınıb. Aqrar sahədə qazanılan nailiyyətlər bölgələrin simasını kökündən dəyişib, rayon mərkəzləri və qəsəbələr abadlaşıb, yeni sənaye müəssisələri və emal müəssisələri açılıb, yollar asfaltlanıb, park və xiyabanlar salınıb.

Məlum olduğu kimi, 2009-2013-cü illər üçün regionların sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı hazırlanır. Proqrama uyğun olaraq qeyri-neft sektorunun inkişafı bundan sonra da dövlətimizin iqtisadi siyasətinin əsas istiqamətlərindən biri kimi davam etdiriləcək. Eyni zamanda kənd təsərrüfatının sürətli inkişafına güclü maliyyə resursları cəlb olunacaq, dövlət tərəfindən bu sahəyə dəstək nümayiş etdiriləcəkdir. Məsələn, kənd təsərrüfatı istehsalçılarına 2001-ci ildən tətbiq edilən vergi güzəştlərinin müddətinin daha 5 il artırılması haqqında Milli Məclisdə qanun qəbul edilmişdir.

İqtisadi sahədə göstərilən səylər və əldə edilmiş nailiyyətlər dünya və beynəlxalq maliyyə qurumları tərəfindən bəyənilir və dəstəklənir. Aparıcı maliyyə qurumrı olan Dünya Bankının 2008-ci il üzrə hesabatında Azərbaycan dünyada bir nömrəli islahatçı ölkə kimi göstərilmişdir. Bu qiymət qeyri-neft sektorunda aparılan islahatlara görə verilib. Bu islahatlar biznesin inkişafı üçün şərait yaradır və Azərbaycan iqtisadiyyatının liberallaşmasına xidmət edir. İslahatlar isə ölkəmizdə insanların daha da yaxşı yaşamasına imkan verir.

Müstəqil respublikamızda bazar iqtisadiyyatı prinsiplərinin tətbiq olunması üçün çox böyük işlər görülmüşdür. Hələ ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin 2002-ci ilin aprel və may aylarında yerli və xarici iş adamları ilə görüşüb onların problemləri ilə maraqlanması, bundan sonra özəl sektorun tənzimlənməsi üçün bir sıra sərəncam və fərmanların imzalanması, qanunsuz yoxlamaların və müdaxilələrin aradan qaldırılması bu sahənin inkişafına yeni təkan vermişdir. Bu bir faktdır ki, hazırda ümumi daxili məhsulda özəl sektorun payı 84 faizdir. Növbəti illərdə də sahibkarlığın inkişafını dəstəkləyəcəyini deyən dövlət başçısı cənab İlham Əliyev son çıxışlarının birində demişdir: "Prezident kimi mən sahibkarlara siyasi dəstəyimi verirəm. Bölgələrdə, Bakıda müxtəlif özəl müəssisələrə baş çəkirəm. Həmişə çalışıram ki, onları dəstəkləyim. Yerli icra orqanlarına həmişə deyirəm ki, bizim hərtərəfli inkişafımız sahibkarlığın inkişafı ilə çox bağlıdır".

Ötən 5 ildə neft-qaz sektorunda qarşıya qoyulan bütün vəzifələr uğurla icra edilir. Bütün nəhəng beynəlxalq layihələr müvəffəqiyyətlə reallaşır. Demək olar ki, ölkəmizdə çox böyük neft-qaz potensialı yaradılıbdır. Əgər 2003-cü ildə neft hasilatı 15.4 milyon ton idisə, bu il Azərbaycanda neft hasilatının 50 milyon tondan çox olması gözlənilir. 2003-cü ildə 5.5 milyard kubmetr qaz hasil edilirdisə, 2008-ci ilin sonuna 20 milyard kubmetrdən çox olacaqdır. Azərbaycanda 7 neft və qaz kəməri vardır. Onların hamısı işlək vəziyyətdədir. Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəməri istismardadır və tam gücü ilə işləyir.

Bakı-Tbilisi-Ərzurum qaz kəməri də fəaliyyət göstərir. Ötən 5 il ərzində Azərbaycan qaz idxal edən ölkədən qazı ixrac edən ölkəyə çevrilmişdir. Yəni həm özümüzü qazla təmin edirik, həm də başqa ölkələrə satırıq. Məsələn, artıq Gürcüstanı və Türkiyəni qazla təmin edirik. Qazın müəyyən hissəsi isə Türkiyədən Yunanıstana verilir.

Ölkə daxilində bütün bölgələrin, hətta ən ucqar kəndlərin qazlaşdırılması prosesi müvəffəqiyyətlə gedir. Beş il ərzində respublika üzrə 14 rayonun qaz təchizatı təmin olunmuşdur. Onlardan bir neçəsi heç sovet dövründə də mavi yanacaq almamışdır.

Hazırda işğal altında olanlardan başqa elə rayon yoxdur ki, ora qaz verilməsin. Qarşıdakı illərdə daha çox kəndlər mavi yanacaqla təmin ediləcək. Hazırda Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolunun tikintisinə başlanmış və bu iş davam edir. Bu layihənin reallaşması həm Azərbaycan, həm də qonşu ölkələr üçün böyük əhəmiyyət daşıyır. Bir məsələni də qeyd edim ki, neft strategiyasının əsası böyük öndər Heydər Əliyev tərəfindən qoyulmuş və bu gün qətiyyətlə davam etdirilir. Bakı-Tbilisi-Ceyhan və Bakı-Tbilisi-Ərzurum neft-qaz kəmərlərinin çəkilişini bir neçə il əvvəl əfsanə adlandırırdılar. Amma bu beynəlxalq əhəmiyyətli layihələr cənab İlham Əliyevin apardığı uğurlu siyasət sayəsində reallaşdı.

Müstəqil respublikamızın uğurlu neft strategiyasının əsas istiqamətlərindən biri də şəffaflıqdır. Keçən il Azərbaycan Dövlət Neft Fondu Birləşmiş Millətlər Təşkilatı tərəfindən şəffaflığa görə mükafatla təltif olunmuşdur. Bu gün Azərbaycan xalqı bilir ki, neftdən ölkəyə nə qədər vəsait daxil olur və bu vəsait necə xərclənir.

Energetika sahəsində də bir sıra mühüm işlər görülmüşdür. Bu sahədə infrastruktur layihələri uğurla həyata keçirilir. Əlbəttə, güclü infrastruktura malik olan ölkələr dayanıqlı inkişafını təmin edir. Azərbaycanda bu sahəyə qoyulan vəsaitin həcmi də ildən-ilə artır. Bunun sayəsində çoxlu elektrik stansiyaları tikilib. 2003-2008-ci illərdə Azərbaycanda 700 meqavat gücündə 8 elektrik stansiyası istifadəyə verilibdir. 2009-cu ilin birinci yarısına qədər yeni stansiyalar tikiləcək və onların gücü 1000 meqavat olacaqdır.

Ölkə Prezidenti İlham Əliyev "Xüsusi iqtisadi zonaların yaradılması haqqında" sərəncam imzalamışdır. Həmin sənədin birbaşa təyinatı iqtisadiyyatın proporsional və dinamik inkişafını təmin etməkdən ibarətdir. Sərəncam ölkə iqtisadiyyatının hərtərəfli inkişafı üçün xarici investisiyaların cəlb edilməsi, eləcə də ölkədə müxtəlif infrastruktur və istehsal xarakterli layihələrin maliyyələşdirilməsi məqsədilə yerli sahibkarların sərmayə imkanlarının stimullaşdırılması baxımından müstəsna əhəmiyyət kəsb edir. Bu qəbildən ölkəmiz üçün mühüm sayılan layihələr sırasında Naxçıvanda və Səngəçalda modul tipli elektrik stansiyalarını, Lənkəran və Zaqatalada hava limanlarını, yeni metro stansiyalarını, paytaxt ətrafında tikiləcək bərk məişət və sənaye tullantıları emalı üzrə zavodu göstərmək olar.

Azərbaycanda yerli və xarici sərmayələrin daha da stimullaşdırılması, bu sahədə həyata keçirilən dövlət siyasətinin tənzimlənməsi məqsədilə Dövlət İnvestisiya Şirkətinin yaradılması və onun üçün 100 milyon dollar həcmində nizamnamə kapitalının müəyyənləşməsi olduqca mühüm addımdır.

Son illər ölkəmizdə avtomobil yolları, dəmir yolu, hava, dəniz nəqliyyatı bütün bunların inkişafı göz qabağındadır. İqtisadiyyatımızın yüksək sürətlə inkişafını təmin edən, davamlı sabitliyə, tərəqqiyə və yüksəlişə aparan uğurlu siyasət digər sahələrdə olduğu kimi, nəqliyyat infrastrukturunun yeniləşməsi üçün də böyük imkanlar yaratmışdır. Böyük öndər Heydər Əliyev ölkənin nəqliyyat sektorunda avtomobil yollarının mühüm əhəmiyyət kəsb etdiyini qeyd edərək, bu sahənin inkişafına xüsusi önəm vermişdir. "Yol iqtisadi inkişafın əsas amillərindən biridir. Əgər müasir infrastruktur, yol olmasa, iqtisadiyyat inkişaf edə bilməz" kəlamı artıq bu sahədə çalışanların devizinə çevrilmişdir. Bu gün nəqliyyat-yol kompleksinin, hava, dəniz, dəmir yolu sahələrinin fəaliyyəti möhtərəm Prezidentimiz İlham Əliyevin rəhbərliyi altında əhalinin nəqliyyat xidmətlərinə olan tələbatının ödənilməsinə, ölkəmizin tranzit potensialının artırılmasına, nəqliyyat infrastrukturunun yeniləşdirilməsinə yönəldilmişdir.

Sosial sahələrdə nəzərdə tutulmuş proqramların həyata keçirilməsi də iqtisadi potensiala söykənir. İldən-ilə iqtisadi qüdrətimizin güclənməsi, dövlət büdcəsinin artımı sosial məsələlərin həllində mühüm rol oynayır. Nazirlər Kabinetinin bu yaxınlarda keçirilmiş geniş iclasında giriş nitqi söyləyən dövlət başçısı cənab İlham Əliyev demişdir: "Ölkəmizdə sosial məsələlərin həllinə çox böyük diqqət göstərilir. Bu, bizim siyasətimizdir və bu ilin 9 ayında bu siyasət özünü göstərmişdir. Son rübdə minimum əmək haqqı və minumum pensiyaların baza hissəsi artırılmışdır, çoxlu sosial təşəbbüslər irəli sürülmüşdür. İnsanların həyat səviyyəsinin yaxşılaşdırılması üçün əməli-praktik tədbirlər görülmüşdür. Humanitar sahədə bizim bütün planlarımız icra edilir, məktəblər, yeni xəstəxanalar tikilir. İnsanların yaxşı yaşaması üçün bütün lazımi tədbirlər görülür".

Qeyd edək ki, son beş ildə Azərbaycanda minimum əmək haqqı 8 dəfə artmışdır. Hazırda minimum əmək haqqı 75 manatdır. Bu müddətdə minimum pensiya da 4 dəfə yüksələrək 75 manata çatmışdır. Tələbələrin təqaüdləri 15 dəfə artıb və indi bakalavr pilləsində yaxşı qiymətlərlə oxuyan tələbə ayda 67 dollar təqaüd alır.

2003-2008-ci illərdə respublikamızda orta əmək haqqı 3.6 dəfə artaraq 313 dollara çatıb. Proqnozlar göstərir ki, ilin sonuna orta əmək haqqı 335 dollara qalxacaqdır. Büdcə təşkilatlarında çalışanlardan fərqli olaraq özəl sektorda fəaliyyət göstərənlərin əmək haqları daha yüksəkdir. Azərbaycanda 600 min nəfər ünvanlı sosial yardımdan faydalanır. Orta hesabla hər ailəyə 122 dollar pul verilir. Bu, aztəminatlı ailələr kateqoriyasından olan insanlara dövlət qayğısının bariz nümunəsidir. Büdcədən maliyyələşən təşkilatların işçilərinin əmək haqları da son illər bir neçə dəfə yüksəlibdir. Müəllimlərin və səhiyyə işçilərinin əmək haqları bu ilin sentyabr ayında yenidən 25 faiz qaldırılıbdır. İndi orta məktəb müəllimlərinin orta aylıq əmək haqqı 200 manat civarındadır. Hər iki sahədə infrastruktur layihələri də həyata keçirilməkdədir. Beş ildə 1600 yeni məktəb tikilib, köhnələrdə təmir işiləri aparılıb. 240-dan çox yeni tibb müəssisəsi yaradılıb. Bu sahədə xüsusi vurğulamaq lazımdır ki, YUNESKO-nun və İSESKO-nun xoşməramlı səfiri, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, millət vəkili Mehriban xanım Əliyeva son üç ildə ölkəmizdə yüzlərlə məktəb və səhiyyə ocaqlarının istifadəyə verilməsində əlindən gələni əsirgəməmişdir.

Onu da nəzərə çatdıraq ki, gələn ilin dövlət büdcəsində elm və təhsilə yeni səviyyədə diqqətin yetirildiyi görünür. Belə ki, büdcədə təhsilə 1,3 milyard manat, elmə 105 milyon manat vəsait ayrılmışdır. Ümumiyyətlə, respublikamızda təhsil sahəsi üçün ayrılan vəsait inkişaf etmiş ölkələr səviyyəsindədir.

Yeni iş yerlərinin açılması dövlətimizin diqqət mərkəzində olmaqla, yoxsulluğun səviyyəsinin azalmasına təkan verir. Son 5 ildə respublikamızda 741 min yeni iş yerləri açılmışdır ki, onlardan da 531 mini daimidir. Xatırlatmaq yerinə düşər ki, cənab İlham Əliyev hələ 2003-cü ildə prezident seçkiləri ərəfəsində söz vermişdi ki, yaxın 5 ildə ölkədə 600 min yeni iş yerləri açılacaqdır. Bu vəd vaxtından əvvəl, 4 ildə yerinə yetirilmişdir. Bu iş yerləri həm insanların rifah halının yaxşılaşmasına xidmət göstərir, həm də bölgələrdə gedən proseslərə güclü təkan verir. Qeyd edək ki, bu iş yerlərinin çoxu regionların sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı çərçivəsində bölgələrin payına düşür. Belə ki, bölgələrdə yenidən qurulan köhnə müəssisələrin, təzə istifadəyə verilən sosial-məişət obyektlərinin sayəsində minlərlə insan işlə təmin olunmuş, əhalinin kənddən şəhərə axınının qarşısı alınmışdır.

Həyata keçirilən bu tədbirlərin sayəsində insanların güzəranı yaxşılaşmış, rifah halı yüksəlmişdir. Əgər 2003-cü ildə Azərbaycanda yoxsulluğun səviyyəsi 49 faiz idisə, 2008-ci ildə rəqəm 16 faizə düşmüşdür.

"Azərbaycan Respublikasının 2009-cu ilin dövlət büdcəsi haqqında" Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev tərəfindən 10 dekabr 2008-ci il tarixdə fərman imzalanmışdır. Gələn ilin dövlət büdcəsinin gəlirləri ümumi daxili məhsulun 27,9 faizi səviyyəsində və ya 12 milyard 177 milyon manat, xərcləri isə ümumdaxili məhsulun 28,3 faizi və ya 12 milyard 355 milyon manat həcmində proqnozlaşdırılmışdır. Əvvəlki illərdə olduğu kimi, gələn ilin büdcəsi də sosial və investisiyayönümlüdür. Belə ki, gələn il sosialyönümlü xərclərin büdcədə xüsusi çəkisi 4 milyard 24 milyon manatdır (33 faiz). Bu, cari illə müqayisədə 24,4 faiz çoxdur. Sənədə əsasən 2009-cu ildə yaşayış minimumu ölkə üzrə adambaşına orta hesabla 84 manat, əmək qabiliyyətli əhali üçün 92 manat, pensiyaçılar üçün 65 manat, uşaqlar üçün 69 manat nəzərdə tutulmuş, ehtiyac meyarı 60 manat həcmində müəyyənləşdirilmişdir.

Ümumiyyətlə, Azərbaycanda iqtisadiyyat sosialyönümlü siyasətin üzərində qurulur. Bu siyasətin həyata keçirilməsinin əsas amili dayanıqlı iqtisadiyyatın inkişaf etdirilməsidir. Əhalinin həyat səviyyəsinin yüksəldilməsi iqtisadi artıma, iqtisadi sabitliyə də müsbət təsir göstərir. Aydın məsələdir ki, insanların rifahı nə qədər yaxşı olarsa, nə qədər ədalətli bölgü sistemi yaradılarsa, iqtisadi artımdan bəhrələnənlərin sayı çox olarsa və nə qədər sosial ədalət prinsipləri möhkəmlənərsə, cəmiyyət də bir o qədər möhkəm olar. Ona görə də sosial siyasət istər-istəməz ölkə iqtisadiyyatının əsas konseptual istiqamətinə çevrilir. Sosial siyasətin həyata keçirilməsi istehsal olunan məhsulların, neft gəlirlərinin və digər daxilolmaların artması hesabına mümkündür. Bu gəlirlərin artması pensiyaların, təhsil, səhiyyə, mədəniyyət, elm sahələrinə xərclənən vəsaitlərin artmasına gətirib çıxarır. Azərbaycan dövləti və hökuməti də öz sosial siyasətində bu prinsipi üstün tutaraq belə bir addım atır.

Dövlət büdcəsində 2009-cu ilin əvvəlindən əmək haqlarının, müavinətlərin, pensiyaların yenidən artırılması nəzərdə tutulub. Bu gözlənilən artımlar isə əhalinin yaşayış durumunun daha da yaxşılaşdırılması istiqamətində atılan daha bir addım olacaqdır.

Əmək haqqı, pensiya və maaşların artırılması ilə yanaşı, sosial sahələrdə infrastruktur layihələrin icrası da davam etdiriləcəkdir. Bir sözlə, Nazirlər Kabinetinin son hesabatında dövlət başçısının yekun nitqində dediyi kimi, sosial məsələlərin həlli həmişə olduğu kimi, bundan sonra da diqqət mərkəzində olacaqdır.

Məcburi köçkünlərin problemlərinin həlli üçün beş il ərzində görülən işlər göz qabağındadır. 5 il ərzində Azərbaycanda bir dənə də çadır şəhərciyi qalmamışdır. Məcburi köçkünlərin yaşayış vəziyyətinin yaxşılaşdırılması və məşğulluğunun artırılmasına dair 2004-cü ildə qəbul edilmiş Dövlət Proqramının icrası çox uğurla aparılır və bu müddət ərzində 12 çadır şəhərciyi ləğv edilibdir. Onların əvəzinə müasir binalar, evlər, məktəblər, tibb məntəqələri tikilibdir. 36 yeni qəsəbə salınıb və işğaldan əziyyət çəkmiş on minlərlə soydaşımız yeni evlərə köçürülübdür.

Qeyd etmək yerinə düşər ki, hökumətin hesabatında göstərilir ki, son 5 il ərzində çadır şəhərciklərinin ləğvi üçün 1 milyard dollar xərclənib, proqrama əlavələr hesabına əlavə minumum 500 milyon dollar xərclənəcəkdir. Bu vəsait də, əlbəttə ki, Azərbaycan Dövlət Neft Fondunun hesabına yaradılıb.

Möhtərəm İlham Əliyev 1997-ci ildə Milli Olimpiya Komitəsinin prezidenti seçildikdən sonra Azərbaycanda bədən tərbiyəsi və idmanın kütləviliyinin inkişafında əsaslı dönüşün bünövrəsi qoyulmuşdur. 2005-ci ildən etibarən ölkəmizdə hər il martın 5-i bədən tərbiyəsi və idman işçilərinin peşə bayramı kimi qeyd olunur. Azərbaycan idmançılarının uğurları ildən-ilə artır, onlar Avropa, dünya, olimpiya çempionatlarında yeni-yeni nailiyyətlər qazanırlar. Respublikamızın iqtisadi imkanları genişləndikcə, idmanın maddi-texniki bazası da gücləndirilir, idmançılara və onların məşqçilərinə diqqət və qayğı yüksəldilir. 2003-2008-ci illərdə respublikamızda 14 olimpiya idman kompleksi tikilib istifadəyə verilmişdir. Hazırda idman komplekslərinin 17-də tikinti işləri gedir. Bütün bunlar ona görə edilir ki, komplekslərdən səmərəli istifadə olunsun, orada məşqlər, yarışlar keçirilsin. Çünki idman kompleksləri, sağlamlıq mərkəzləri gənc nəslin sağlam böyüməsində, idmanın inkişafında mühüm rol oynayır. Bütün bunlar cənab İlham Əliyevin idmana, gənclərə göstərdiyi qayğının bariz nümunəsidir. Məhz 15 oktyabr prezident seçkilərində gənclərin fəallığının müşahidə olunması, onların öz liderlərini dəstəkləməsi dövlət başçısının idmana, gənclərə yetirdiyi diqqətdən qaynaqlanır.

Son prezident seçkiləri xalqımızın bu yola sədaqətini bir daha nümayiş etdirdi. Çünki seçkilərədək cənab İlham Əliyevin xalq arasında, seçicilər arasında böyük nüfuzu və reytinqi vardı. Məhz ölkə əhalisi də hələ prezident seçkilərindən xeyli əvvəl seçimini etmişdi. Son 5 ildə qazanılan uğurlar, iqtisadi inkişaf cənab İlham Əliyevin böyük əksəriyyət tərəfindən dəstəkləndiyini əsaslandıran şərtlərdir. Bu seçim həm də növbəti 5 ildə Azərbaycanın bütün sahələrdə daha yüksək nailiyyətlər əldə etməsi, beynəlxalq aləmdə nüfuzunun artması, xalqımızın rifah halının yüksəlməsi, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin sülh yolu ilə öz xeyrimizə həll olunması və nəhayət, müstəqil dövlətimizin gündən-günə çiçəklənməsi deməkdir.

Ötən beş ilin sonuncu 2008-ci ili də başa çatmaq üzrədir. Bu dövr ərzində Azərbaycanın sosial-iqtisadi inkişafında qazanılmış nailiyyətlər həm də qarşıdakı illər üçün etibarlı zəmindir. Bəli, dövlət başçımızın bəyan etdiyi kimi, Azərbaycan xalqını narahat edən bütün məsələlər sosial, iqtisadi, infrastruktur problemləri 2009-2013-cü illərdə öz həllini uğurla tapacaqdır.

Atakişiyev M.

Respublika.- 2008.- 21 dekabr.- S. 3.