“Azərbaycanın milli dirçəlişində N.Nərimanovun rolu”

XIX əsrin 90-cı illərində M.F.Axundovun ictimai maarifçilik ideyalarını həyata keçirmək üçün əməli fəaliyyətə qoşulan istedadlı gənclərdən biri də Nəriman Nərimanov idi. Doğma xalqının siyasi fikir tarixinə milli azadlıq uğrunda fəal mübariz, böyük siyasi xadim, dövlət rəhbəri kimi daxil olan N.Nərimanovun Azərbaycan tarixində, onun milli dirçəlişində xidmətləri böyükdür. Nərimanov şəxsiyyətini mənəvi irsimizin, tariximizin bir parçası kimi səciyyələndirmək, onun fəaliyyət və məqsədini cəmiyyətə düzgün çatdırmaq və təbliğ etmək bu gün zəruri bir məsələ kimi qarşıda durur.

N.Nərimanovun xatirə muzeyində keçirilən "Azərbaycanın milli dirçəlişində Nəriman Nərimanovun rolu" mövzusunda elmi konfrans iştirakçıları Nərimanov irsini müxtəlif aspektlərdən təhlil etməyə, onun tariximizdəki yerini, rolunu dəyərləndirməyə çalışdılar. Xatirə muzeyinin direktoru Kamilə Hüseynova tədbir iştirakçılarını qarşıdan gələn Yeni il və Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəyliyi Günü münasibətilə təbrik edib "Azərbaycanın milli dirçəlişində N.Nərimanovun rolu" mövzusunda konfransın məhz bu gün keçirilməsinin təsadüfi olmadığını söylədi.

Tarix elmləri namizədi, Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyasının dosenti, nərimanovşünas Firdövsiyyə Əhmədova XIX əsrin sonları, XX yüzilliyin əvvəllərində milli dirçəliş yolunun axtarışında olan N.Nərimanovun bütün Şərq milli dirçəlişində böyük rol oynadığını, müxtəlif yollarla xalqının xidmətində durduğunu dedi: "Xalqın mədəni tərəqqisində teatr sənəti ilə bərabər, xalqın ictimai şüurunu oyandırmaq işində bədii ədəbiyyatın, mətbuatın roluna böyük əhəmiyyət verir, çoxşaxəli fəaliyyətində xalqın inkişafına daha geniş yer ayırırdı".

Tibb elmləri doktoru, cərrah-ortoped Məhəmməd Hüseyn Herisçi N.Nərimanovun həkimlik fəaliyyətindən söz açdı: "Həştərxanda yaşadığı illərdə Nərimanov əsasən həkimliklə məşğul olur, vərəm epidemiyasına qarşı ciddi mübarizə aparır, yerli qəzetlərə məqalələr yazır, tibbi mövzularda məruzələr oxuyaraq əhaliyə xəstəlikdən qorunmaq yollarını başa salırdı. O, Azərbaycanda səhiyyənin inkişafına böyük diqqət yetirirdi".

Fəlsəfə elmləri doktoru, AMEA-nın Fəlsəfə və Siyasi Hüquqi Tədqiqatlar İnstitutunun aparıcı elmi işçisi Arzu Hacıyeva "Qadın - N.Nərimanovun irsində milli mənəviyyatın meyarı kimi" mövzusunda etdiyi məruzədə bu böyük şəxsiyyətin qadınlara münasibətini təhlil edərkən Nərimanovun bədii yaradıcılığına əsaslandı: "Mən millətimi sevirəm, ona görə ki, anamı sevirəm". "Bahadır və Sona" pyesində Bahadırın dili ilə deyilmiş bu ifadə Nərimanovun anası Həlimə xanıma, bütövlükdə qadına olan münasibətini çox aydın göstərir. O, bütün bəşəriyyəti sevir, ana dilinə böyük önəm verirdi. O dilə ki, bu dildə anamız bizə tərbiyə verib, laylay çalıb, Allahımızı tanıdıb. Nərimanovun qadın qəhrəmanlarının, demək olar ki hamısı müsbət qəhrəmanlardır. Nərimanov deyirdi: "Qadın tərəqqi, inkişaf etməlidir".

Yazıçılar Birliyinin üzvü, dramaturq, tədqiqatçı Teyyub Qurbanın "Cümhuriyyət tələbələrinə N.Nərimanovun qayğısı", N.Nərimanov xatirə muzeyinin elmi işçisi Rəna Qəhrəmanovanın "N.Nərimanovun maarifçilik fəaliyyəti", AMEA-nın Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun böyük elmi işçisi, filologiya elmləri namizədi Mənzər İbrahimovanın "N.Nərimanov və rus ədəbi mühiti" mövzularında etdikləri məruzələr böyük maraqla qarşılandı.

Elmi konfransda N.Nərimanovun 140 illik yubileyinə hazırlıqla əlaqədar "Nərimanov ensiklopediyası"nın hazırlanması və bununla bağlı maraqlı təkliflər irəli sürüldü.

Qurbanqızı Z.

Respublika.- 2008.- 26 dekabr.- S. 7.