İlham Əliyev: Azərbaycanın enerji siyasəti ölkəmiz, xalqımız qonşularımız və bütöv region üçün artıq böyük fayda verir

Uğurla həyata keçirdiyimiz qlobal layihələr regionda yeni vəziyyət yaradıb

Müstəqil Azərbaycan dövləti indi nəinki regionun, eləcə də dünyanın enerji təhlükəsizliyi məsələlərində önəmli rol oynayır. Ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin işləyib hazırladığı milli neft strategiyası öz bəhrələrini verir, ölkəmizə siyasi və iqtisadi dividendlər gətirir. Bu gün Azərbaycan neftini və qazını dünya bazarlarına çıxaran 7 boru kəməri mövcuddur. Ulu öndərimizin adını daşıyan nəhəng Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft və Bakı-Tbilisi-Ərzurum qaz kəmərləri ölkəmizin siyasi və iqtisadi mövqelərini qat-qat möhkəmləndirib. Təsadüfi deyil ki, bu gün Azərbaycanın Avropanın enerji təchizatı üçün həyati əhəmiyyət daşıyan digər mühüm qlobal layihələrdə iştirakı da dünya üçün böyük önəm daşıyır.

Budapeştdə Nabukko layihəsinə dair enerji sammitindəki çıxışında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev ölkəmizin Qərbin enerji təhlükəsizliyindəki roluna xüsusi toxunub: "Azərbaycanın enerji siyasəti ölkəmiz, xalqımız, qonşularımız və bütöv region üçün artıq böyük fayda verir. Bu gün Xəzərdə alternativ mənbələr üçün yeni nəqletmə layihələri haqqında söhbət açdığımız zaman hamımız etiraf edirik ki, bu nailiyyətin bünövrəsi 1990-cı illərin ortalarında qoyulmuşdur. Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft və Bakı-Tbilisi-Ərzurum qaz boru kəmərləri tikilmişdir. Bu addım qapıları açır və imkanlara aparan yolun təzahürüdür". Həqiqətən də indi qlobal enerji məsələlərinin həlli, enerji təhlükəsizliyinin təminatından danışılarkən Azərbaycanın adı öndə çəkilir. Özü də nəinki neft, eləcə də qaz ixracı məsələlərində ölkəmizə getdikcə daha böyük ehtiyac duyulur.

Azərbaycan enerji təhlükəsizliyini müstəqil şəkildə təmin edən dövlətdir. Xəzər regionunda zəngin neft və qaz ehtiyatlarına malik olan Azərbaycanın müstəqil enerji siyasəti, neft və qaz hasilatının, elektrik enerjisi istehsalının ildən-ilə artırılması, əlverişli coğrafi mövqeyi və imkanları dünyanın bir çox dövlətlərini birləşdirən nüfuzlu Avropa İttifaqının ölkəmizdə olan marağını və diqqətini xeyli artırıb. Bu mənada "Azərbaycan Respublikası ilə Avropa Birliyi arasında enerji məsələləri üzrə strateji tərəfdaşlığa dair Anlaşma Memorandumu"nun imzalanması böyük əhəmiyyət kəsb edir. Artıq Azərbaycan Avropa İttifaqının "Yeni qonşuluq siyasəti" proqramı çərçivəsində həyata keçirilən tədbirlərlə yanaşı, ilk növbədə, Avropa məkanının enerji təhlükəsizliyinin təmin edilməsində xüsusi rol oynayır.

Məlumdur ki, son illər Avropa ölkələri enerji problemləri ilə daha çox üzləşir, bundan çıxış yolları axtarırlar. Odur ki, Qərb alternativ enerji layihələrinin həyata keçirilməsində marağını ortaya qoyub. Məhz bu məqsədlə Nabukko layihəsinin reallaşdırılmasına qərar verilib. Qərbin bu layihədə Azərbaycana və Türkmənistana böyük ümidlər bəslədiyi də təbiidir. Cəmi beş il bundan əvvəl külli həcmdə xaricdən qaz idxal edən Azərbaycan 2007-ci ildən başlayaraq əvvəlcə Gürcüstana, sonra isə Bakı-Tbilisi-Ərzurum qaz boru kəməri vasitəsilə Türkiyəyə və Yunanıstana qaz ixrac etməyə başlayıb. Beləliklə Azərbaycana indi Avropanın əsas qaz enerjisi təminatçılarından biri kimi baxılır.

Ukrayna ilə Rusiya arasında qaz ixracı məsələsində baş verən məlum hadisələrdən sonra Avropa təbii olaraq alternativ yollar axtarmağa başlayıb. Külli miqdarda təbii qaz ehtiyatlarına malik Azərbaycan dünyanın əsas diqqət mərkəzlərindən birinə çevrilib.

Azərbaycanda irimiqyaslı layihələrin həyata keçirilməsi Asiya ölkələri, xüsusən də Qazaxıstan və Türkmənistan üçün yeni imkanlar yaradır. Bu baxımdan Qazaxıstan neftini Xəzər dənizi və respublikamızın ərazisindən nəql edilməsi və BTC neft boru kəməri vasitəsilə dünya bazarına çıxarılması mühüm əhəmiyyət daşıyır.

Dövlətimizin başçısı İlham Əliyev sammitdəki proqram xarakterli çıxışında Nabukko layihəsi çərçivəsində yaxşı tərəfdaşlıq əlaqələrinin yaranacağına əminliyini ifadə edib: "Azərbaycan hər zaman bu layihəni dəstəkləyibdir. Bu gün bir daha bəyan etmək istəyirik ki, biz öz dəstəyimizi davam etdirəcəyik. Bu məqsədlə hazırlanmış bəyannamə bunu aydın şəkildə əks etdirir. Əlavə olaraq, demək istəyirəm ki, bir neçə ay bundan öncə Bakıda enerji sammiti zamanı biz Xəzər dənizi regionunda müxtəlif layihələri, o cümlədən Nabukkonu müzakirə etdik və onu dəstəkləməklə öz siyasi iradəmizi qəbul olunmuş bəyannamədə ifadə etdik". Xatırladaq ki, Nabukko barədə müzakirələr başlayarkən Azərbaycan təchizatçılardan biri kimi nəzərdə tutulmurdu, çünki o vaxt ölkəmiz hətta öz tələbatını ödəmək üçün kifayət qədər qaz hasil etmirdi. Lakin "Şahdəniz" və digər yataqlarda mövcud təbii qaz ehtiyatı, eləcə də aparılan uğurlu siyasət sayəsində Azərbaycan bu sahədə də qısa vaxtda dönüş yarada, nəinki neft, eləcə də qaz ixracatçısına çevrilməyə nail ola bildi.

Azərbaycan artıq həm tranzit ölkə, həm potensial ilkin təchizat mənbəyi hesab edilir. Prezident İlham Əliyev sammitdəki çıxışında bu məsələlərə də xüsusi önəm verib. Bütün iştirakçıların - təchizatçıların, tranzit ölkələrin maraqlarını bir araya gətirməyin vaxtının çatdığını qeyd edərək, bu halda bir neçə məqsədə nail olunmağın vacibliyini bildirib. Bunlar etibarlı təchizatın təminatı, qarşılıqlı fayda, istehlakçıya fərqli yanaşmaların aradan qaldırılması, qazın qiymətinin ədalətli olması və digər məsələləri əhatə edir. Dövlətimizin başçısı İlham Əliyev enerji siyasətimizin və fəlsəfəmizin xalqları birləşdirməkdən ibarət olduğunu bildirib: "Bu cür nəhəng ehtiyatların və artıq müasir infrastrukturun, nəql qurğularının olması, eləcə də ilbəil artan qaz hasilatının həcmi ilə və təbii ki, biz qarşılıqlı maraq doğuran məsələlər üzərində ciddi şəkildə işləyə bilərik. Əminəm ki, bütün maraqları bir araya gətirərək uğur əldə edəcəyik".

Xəlil CABBAROV

Respublika.- 2009.- 1 fevral.- S. 5.