İlham Əliyev: Biz iqtisadiyyatı şaxələndiririk və onun neftdən asılılığını azaldırıq

Dövlət Proqramının əsas müddəalarından biri də qeyri-neft sektorunun inkişafıdır. Ötən il ÜDM-də özəl bölmənin payının 84,5 faiz təşkil etməsi bu sahənin inkişafına göstərilən diqqətin bariz nümunəsidir. Azərbaycan iqtisadiyyatı şaxəli şəkildə, davamlı tərəqqi yolundadır. Ötən il bu istiqamətdə çox mühüm addımlar atılıb. Ölkənin tərəqqisi, xalqın daha da yaxşı yaşaması naminə lazımi tədbirlər görülüb.

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Davosda Reuters Agentliyinə və CNN televiziya kanalına verdiyi müsahibələrdə bildirib ki, biz iqtisadiyyatı şaxələndiririk və onun neftdən asılılığını azaldırıq: "İnformasiya texnologiyaları, infrastruktur, kənd təsərrüfatı, təhsil, səhiyyə və digər sahələrə sərmayə yatırırıq. Hesab edirəm ki, biz artıq bu sahədə mühüm nailiyyətlər əldə etmişik. Neft qiymətindən daha az, əvvəllər heç zaman olmadığı qədər asılıyıq. Hətta neftin bugünkü 40 dollarlıq qiyməti ilə belə, Azərbaycanın iqtisadiyyatı inkişaf edir. Belə düşünürəm ki, 2009-cu il də ÜDM-in artımı baxımından ölkəmiz üçün uğurlu olacaqdır".

Qeyri-neft sektoruna qoyulan investisiyalar son beş ildə 6,2 dəfə artıb və onun xüsusi çəkisi 2003-cü ildə 26,8 faizdən, 2008-ci ildə 69 faizdən artıq olub. Bu, onu göstərir ki, iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi, qeyri-neft sektorunun inkişafı həyata keçirilən iqtisadi siyasətin əsasında dayanır. Məlumdur ki, Azərbaycan 1994-cü ildən bəri böyük investisiyalar məkanına çevrilib. Ölkəmizdə əlverişli biznes mühitinin formalaşdırılması üçün lazımi tədbirlər görülüb. Xarici investorlar qoyduqları vəsaitin təhlükəsizliyinə tam əmindirlər. Son on ildə ölkə iqtisadiyyatına 44 milyard dollar investisiya qoyulub. Cənab İlham Əliyevin bəyan etdiyi kimi, bu, Azərbaycana, onun gələcəyinə olan inamın göstəricisidir.

Ölkə iqtisadiyyatının inkişafına qoyulmuş investisiyaların həcmi son beş ildə 38 milyard manat təşkil etmişdir. Bunun 16 milyard manatı daxili, 22 milyard manatı isə xarici investisiyalar olmuşdur. 2003-cü ildə daxili investisiyaların payı 25 faiz olduğu halda, 2008-ci ildə bu göstərici 75 faiz təşkil etmişdir.

Bu gün Azərbaycan iqtisadiyyatı sürətlə inkişaf edən ölkə kimi tanınır. Bu amilin ölkəmizə investisiya axınının sürətlənməsində rolu böyükdür. MDB Dövlətlərarası Statistika Komitəsinin hesabatında Azərbaycanın investisiya cəlbediciliyi baxımından liderliyini qoruduğu göstərilir. Dünya Bankı Azərbaycanı bir nömrəli islahatçı ölkə kimi tanıyır. Prezident İlham Əliyevin qeyd etdiyi kimi, bu, onu göstərir ki, uğurların təməlində düzgün siyasət və ölkədə gedən müsbət proseslər dayanır.

Prezident İlham Əliyev Reuters Agentliyinə müsahibəsində bildirib ki, hazırkı böhran vəziyyətində və neftin qiymətinin aşağı düşməsi şəraitində göstəricilərimizi nəzərə alsaq, görərik ki, iqtisadi inkişafımızın əsas uğuru neft deyildir. İqtisadi islahatlar, qeyri-neft sektorunda artım, iqtisadiyyatın liberallaşdırılması, əlverişli sərmayə mühiti fikirlərimizi əsaslandıran əsas amillərdir.

Dövlətimizin başçısı Türkiyə ilə tranzit qaz kəməri və qazın tranziti haqqında razılaşma ilə bağlı aparılan danışıqlara da aydınlıq gətirib: "Biz danışıqlar prosesindəyik və ümidvaram ki, həmin danışıqları mümkün qədər tez başa çatdıracağıq.

Həmin saziş Azərbaycan qazının Avropa İttifaqı bazarına çıxışını daha da genişləndirəcəkdir. Buna görə də bu cür razılaşma hamımız - hasilatçılar, istehlakçılar və tranzit ölkələr üçün faydalı olacaqdır. Beləliklə, ümid edirik ki, razılaşma yaxın vaxtlarda yekunlaşacaqdır". Hazırda Xəzər hövzəsindən, xüsusilə Azərbaycandan, habelə Yaxın Şərqdən əlavə qaz ehtiyatlarının Avropaya nəqlinə ehtiyac böyükdür. Odur ki, məqsəd Türkiyədən keçməklə Cənubi-Şərqi və Mərkəzi Avropaya uzanacaq Nabukko qaz nəqli marşrutu vasitəsilə Xəzər regionunun enerji resurslarını Avropaya gətirməkdir. Cənubi-Şərqi Avropa ölkələrinin bu layihəyə marağı böyükdür, çünki məlum qaz böhranı vaxtı ən böyük zərbə onlara dəymişdir. Nabukko bu ölkələrin gələcəkdə qaz təminatında yarana biləcək çətinliklərin aradan qaldırılmasına öz töhfəsini verəcəkdir.

Hesablamalara görə, kəmərin tikinti xərcləri 7,9 milyard avro olacaqdır. Avropa İttifaqı, Avropa İnvestisiya Bankı, Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankı öhdəlik götürmüşlər ki, maliyyələşmədə iştirak etsinlər. Çünki Avropa ölkələrində çox əmindirlər ki, bu layihənin Avropa üçün həlledici rolu vardır.

CNN televiziya kanalının təmsilçisinin - Enerji daşıyıcılarının Avropaya nəql edilməsi ilə bağlı Rusiya və Ukrayna arasında iki ildən artıqdır ki, mübahisə davam edir. Sizcə, bu çətin vəziyyətdən necə çıxmaq olar? Azərbaycan alternativ boru kəmərləri şəbəkəsi çəkmək fikrindədirmi? sualına cavabında cənab İlham Əliyev bildirmişdir: "Rusiya ilə Ukrayna arasında gərginlik, belə demək mümkünsə, alternativ marşrutlara daha çox diqqəti cəlb etmişdir. Bizə gəldikdə isə, heç vaxt özümüzü bir növ alternativ marşrut hesab etməmişik. Biz sadəcə, hasilata sərmayə yatırılması, boru kəmərlərinin çəkilməsi və enerji daşıyıcılarının Qərb bazarlarına çatdırılması işi ilə məşğuluq. Bir neçə il bundan öncə enerji məsələlərinin həlli təxirəsalınmaz məsələ kimi önə çıxdı. Təkcə bir hasilatçıdan asılılıq müəyyən narahatlıqlar doğurur. Buna görə də tamamilə təbiidir ki, Avropada xəritəyə daha diqqətlə baxmağa başladılar. Gördülər ki, Azərbaycanda, Xəzərdə böyük enerji ehtiyatları var, Azərbaycan qazını Qərb bazarlarına nəql edən müasir boru kəməri fəaliyyət göstərir. Onlar belə fikrə gəldilər ki, niyə də bu prosesi sürətləndirməyək? Ona görə də bu gün yeni mənbələrə diqqət artmaqdadır. Onu deyə bilərəm ki, Xəzərin ehtiyatları, xüsusən də Azərbaycan Avropa bazarları üçün yeganə yeni qaz mənbəyidir. Bütün digər mənbələr artıq istifadədədir. Bir yerdə hasilat artırılmalıdır ki, digər mənbədən asılılıq azalsın. Lakin yeni mənbəyə gəldikdə, söhbət yalnız bizdən gedə bilər".

Onu da bir daha qeyd edək ki, Avropa Azərbaycanı neft və qaz sənayesində əhəmiyyətli tərəfdaş kimi qəbul edir. Belə ki, Azərbaycan gələcəkdə Türkiyədən keçməklə Bakıdan Mərkəzi və Qərbi Avropaya uzanan daha əhəmiyyətli bir qaz kəmərinin başlanğıc nöqtəsi olacaqdır.

Şükür ƏLİZADƏ,

Respublika.- 2009.- 8 fevral.- S. 1.