İstedadlı xanəndə

Onun səsini ilk dəfə, 1998-ci ilin avqustunda Masallının Bədəlan kəndində eşitmişəm. Və düzünü deyim ki, şaqraq səsindən ovsunlandım. Ruzə "Şikəsteyi-fars" oxudu, sonra "Əraq" elədi, yenidən qayıtdı "Şikəsteyi-fars"a və oxuduğu təsnifin sonunu "Qatar'la qurtardı. Bu, xanəndədən böyük ustalıq tələb eləyir, gərək xanəndənin qaltanlı səsi və gözəl zənguləsi olsun. Bir az keçəndən sonra "Çahargah" dəstgahını "Bərdaştla başladı və ustalıqla "Maye"yə endi, sonra "Bəstənigar"dan zilə qalxıb "Mənsuriyyə" oxudu. Onun səsinin ahəngi məclisdəkiləri heyrətdə qoymuşdu. Muğam oxunub qurtardıqdan sonra "əhsən-əhsən", "Sağ ol, Ruzə" sözləri ətrafı bürüdü.

Sonralar Ruzənin həyat və yaradıcılığı ilə bağlı hüquqşünas şair Azad Talışoğlunun qələmə aldığı nəfis tərtibatlı "Sən oxuyanda" kitabı əlimə keçdi.

Kitab respublikamızın professional musiqiçiləri, eləcə də musiqisevərləri tərəfindən rəğbətlə qarşılandı.

2005-ci ilin yanvarında "Vahid" Poeziya Evində kitabın təqdimatı keçiriləndə Azərbaycanın görkəmli sənətkarları, o cümlədən Əlibaba Məmmədov, Habil Əliyev, mərhum İslam Rzayev, Canəli Əkbərov, mərhum Səfa Qəhrəmanov, Nəriman Əzimov, Ağasəlim Abdullayev və başqa musiqiçilər, müğənnilər Ruzənin yaradıcılığı haqqında yüksək fikir söylədilər, məşhurlaşmamasının səbəbini isə ardıcıl reklam olunmadığında gördülər, o vaxt geniş auditoriya onun oxu tərzinə, səs imkanlarına çox da bələd deyildi.

Ruzə İbişova Ağdaş rayonunun Ləki kəndində anadan olmuşdur. Məktəb illərində bir çox baxış müsabiqələrdə qalib gəlmişdir. Bir dəfə müsabiqə zamanı münsiflər heyətində maestro Niyazi "Qatar" təsnifinin ifasına görə dönə-dönə Ruzəni təbrik etmişdi. "Qızım, sən gözəl xanəndə olacaqsan!" demişdi. Bu sözlərdən sonra daha da ruhlanan Ruzə Bakıya gələrək sənədlərini A.Zeynallı adına orta ixtisas musiqi məktəbinə təqdim edir. Qəbul imtahanlarında ustad sənətkar Əlibaba Məmmədov onun ifasından razı qalır və Ruzə mərhum Nəriman Əliyevin sinfinə qəbul edilir. Təhsilini uğurla başa vurduqdan sonra sənədlərini 1990-cı ildə Musiqi Akademiyasına verir. Qəbul imtahanlarında maestro Süleyman Ələskərov Ruzənin ifa tərzinə xüsusi diqqətlə yanaşmış və rektorluqdan xahiş etmişdi ki, ixtisas fəni üzrə fərqlənən bu istedada başqa fənlərdən güzəşt edilsin. O bu dəfə təhsilini mərhum İslam Rzayevin sinfində başa vurur. İlk vaxtlar xalq artisti Əlibaba Məmmədovun rəhbərlik etdiyi "Humayun" xalq çalğı alətləri ansamblında çıxış edərək, Azərbaycanın bir çox rayonlarında verilən konsertlərdə istedadını göstərir. Gözəl muğam və xalq mahnıları ifaçısı kimi uğur qazanır.

Ruzə İbişova bir müddət "İRS" folklor ansamblında oxuyub, Rusiyanın müxtəlif şəhərlərində, Pribaltika respublikalarında qastrol səfərlərində olub.

1996-cı ildə Azərbaycan Radio və Televiziyasının S.Rüstəmov adına xalq çalğı alətləri orkestrinin rəhbəri, tanınmış dirijor, xalq artisti, professor Nəriman Əzimov Ruzəni dahi Üzeyir bəyin yadigarı olan mötəbər musiqi kollektivinə dəvət etdi.

Ruzə İbişova orkestrlə Ü.Hacıbəyovun, S.Rüstəmovun, Q.Hüseynlinin, T.Quluyevin, H.Xanməmmədovun, C.Cahangirovun, R.Mirişlinin, N.Əzimovun 80-dən çox əsərini, həmçinin "Çahargah", "Bayatı-kürd" muğam dəstgahlarını, zərb muğamlardan "Kəsmə-Şikəstə"ni, "Heyratı"nı lentə yazdırmışdır. Bunlar hamısı radio və televiziyanın fonduna daxil edilib.

Ruzə İbişova barədə tanınmış sənətkarlar tərəfindən deyilən fikirlərin bəzilərini oxuculara da təqdim edirik:

Xalq artisti, mərhum İslam Rzayevin vaxtilə dedikləri: "Ruzə xanım Musiqi Akademiyasında mənim ən savadlı tələbələrimdən biri olub və bütün muğamları, hətta yaddan çıxmışları belə mənimsəyərək öyrənib. Bəstəkarlarımızın genişhəcmli əsərlərini məharətlə oxuyur. O, çalışqan, məsuliyyətlidir, reklama yox, oxumağa can atır. Sənətini ürəkdən sevir, buna görə də bir çox müğənnilərdən seçilir. Bir dəfə eşitdim ki, Ruzə S.Rüstəmov adına xalq çalğı alətləri orkestrində "Cahargah", "Bayatı-Kürd" muğam dəstgahlarını oxuyur, buna bir müəllim kimi çox sevindim. Onu gözəl gələcək gözləyir. Ruzə buna layiqdir".

Xalq artisti, professor, maestro Nəriman Əzimov: "Mələkxanım Əyyubovanı da, Ruzə İbişovanı da, "İRS" folklor kollektivindən peşəkar orkestrə mən gətirmişəm. N.Gəncəvinin sözlərinə Üzeyir bəyin yazdığı məşhur "Sevgili canan" romansını ilk dəfə qadın vokalçı olaraq məhz Ruzə İbişova bizim orkestrdə oxuyub. Bu, böyük cəsarət, səs tələb edən romansdır. Bunu bacaran Ruzə xanım çox istedadlı və zəhmətsevərdir. Nəriman Əliyevin, İslam Rzayevin ona çəkdikləri zəhmət itməyib".

Xalq artisti Habil Əliyev: "Bilirsiniz, xalq gərək musiqisi üzərində nəzarətçi olsun. Xanəndə də məsuliyyət hiss etsin ki, bu, xalqın, millətin sərvətidir, korlamaq olmaz. Hər yerindən duran gəlib çıxır ortalığa. Amma Ruzə kimi təvazökarlar kənarda qalır. Halbuki onun böyük sənəti var. Xahişə, minnətə ehtiyacı yoxdur. Onun oxuduğu "Sevgili canan" romansına çox sevindim. Əvəzolunmaz bir əsərin gözəl ifası fərəh doğurur".

Xalq artisti Mələkxanım Əyyubova: "Ruzə xanımla sənət yolumuz eynidir. O da mənim kimi əvvəlcə "İRS" folkloransamblında, sonra isə Azərbaycan Televiziyası və Radiosunun S.Rüstəmov adına xalq çalğı alətləri orkestrində oxuyub. Bu gün də Mədəniyyət və İncəsənət Universitetində birlikdə işləyirik, gözəl xanəndədir, muğamı düzgün ifa və tədris edir".

Ruzə İbişovanın ifasını bir dəfə dinləyənlər onu mütləq yadda saxlayırlar. Yavər Kələntərlini, Rübabəni, Fatmanı da xatırladır, amma daha çox öz yolunu oxuyur.

Tez-tez hərbi hissələrdə, Heydər Əliyev adına Hərbi Akademiyada kursant, zabit və əsgərlərin qarşısında hərbi-vətənpərvərlik mövzusunda konsert proqramları ilə çıxışlar etmiş, akademiyanın fəxri fərmanını və qiymətli hədiyyələrini almışdır.

Onunla söhbətimiz muğama bügünkü münasibətdən düşəndə dedi: "Muğamlarımıza, onların ifaçılarına böyük dövlət qayğısı var. Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, YUNESKO və İSESKO-nun xoşməramlı səfiri, millət vəkili Mehriban xanım Əliyevanın qədim muğam sənətinin dirçəlməsinə göstərdiyi qayğı, muğamın dünyada tanınması üçün həyata keçirdiyi tədbirlər hamımızın ürəyincədir. Beynəlxalq Muğam Mərkəzinin açılması muğamlarımıza, mədəniyyətimizə qayğının təzahürüdür. Vətəndir, vətənpərvərlikdir muğam sənəti".

Ruzə İbişova yaradıcı xanəndədir. Onun "Mədəniyyətə qayğı sabahımıza qayğıdır", "Füzuli poeziyası və musiqi dünyamız", "Seyid Şərq musiqisinin incisidir" məqalələri sanballı elmi əsərlərdir. İstedadlı bir Azərbaycan qızı kimi səhnəyə gəlib və bu gün bir ləyaqətli azərbaycanlı ananın duyğularını məlahətli səsi ilə dünyaya bəyan edir.

Rafiq Xan SAYADOĞLU,

"Min Bir Mahnı"

nəşriyyatının direktoru.

Respublika.- 2009.- 7 mart.- S. 7.