Gəncədə Cavad xanın xatirəsi anıldı

Xalqının azadlığı uğrunda döyüşlərdə misilsiz qəhrəmanlıq nümunəsi göstərərək milli mübarizə tariximizə çox şərəfli səhifələr yazmış Gəncə xanı Cavad xanın ənənəvi anım mərasimi yenə də onun məqbərəsi önündə keçirildi.

Ədəbi-bədii kompozisiya 1803-cü ilin dekabr ayının axırına təsadüf edən ramazan bayramı təntənələri ilə başlayır. Gəncə bayram şənlikləri ilə yaşayır, şəhər əhli ümumxalq sevincinə qərq olub.

Bu ümumxalq təntənəsini Çar Rusiyanın generalı Sisianovun Gəncənin döyüşsüz təslim olması haqqında göndərdiyi məktub alt-üst edir. Əhali çaşqınlıq içindədir. Gəncə xanı Cavad xanın çağırışı gəncəliləri azad, müstəqil yaşamaq uğrunda mübarizəyə çağırır. Şəhər bir nəfər kimi ayağa qalxır.

Qızğın döyüşlər başlayır. "Gəncəyə mənim meyidimin üstündən keçib girmək olar"-deyən Cavad xan 1804-cü ilin yanvar ayının 4-də oğlu Hüseynqulu xanla birlikdə son damla qanına qədər döyüşərək həlak olur.

Gəncəlilərin vətənpərvərlik hünərinin təsvir olunduğu kompozisiya maraqlı bədii sonluqla bitir. Cismən həlak olan Cavad xanın xəyali obrazı və gəncəlilərə müraciəti doğma vətəni və xalqını qəlbən sevən hər bir vətənpərvər insanın həyat kredosu kimi səslənir və bu günümüz üçün çox aktualdır. Rəmzi xarakter daşıyan son səhnə əslində torpaqlarının 20 faizi işğal altında olan respublikamızın əhalisini mübarizəyə çağırış nidasıdır.

Ədəbi-bədii kompozisiyada Cavad xanın obrazını yaradan əməkdar artist Ramiz Vəliyev rol üzərində xüsusi maraqla işlədiyini vurğuladı və Cavad xan obrazını yaradarkən onu təkcə Gəncə hakimi deyil, xalqımızın milli qəhrəmanı kimi təqdim etmək niyyətində olduğunu bildirdi.

Tamaşa maraqla keçdi. Alqış sədaları öz vətənini bütün varlığı ilə sevən və onun azadlığı naminə canını, doğma övladını belə qurban verən xalq qəhrəmanının xatirəsinə gəncəlilərin sonsuz etiramının ifadəsinə çevrildi.

C.Cabbarlı adına Gəncə Dövlət Dram Teatrının aktyorlarının ifasında səhnələşdirilən kompozisiya aktuallığı və mövzunun səhnə həlli ilə diqqəti cəlb edir. Meydanın imkanlarından istifadə çox uğurludur. Açıq səma altında davam edən tamaşada uğurlu rejissor işi də diqqəti cəlb edir.

Quruluşçu rejissor Bəhram Osmanov bizimlə söhbət zamanı çox maraqlı bir məqamı qeyd etdi. Xalqımızın qəhrəmanlıq tarixindən söhbət açan belə səhnələr ölkəmizin tarixində həddindən çoxdur. Yaxşı olar ki, gəncəlilərin bu təcrübəsindən istifadə edilərək hər bir bölgəmizdə belə meydan tamaşaları hazırlansın. Bu, gənclərimizin hərbi-vətənpərvərlik tərbiyəsində əvəzsiz rol oynayar.

Tamaşada maraqlı aktyor ansamblı iştirak edir. Yerində səslənən musiqi və köməkçi səhnə effektləri biri digərini uğurla tamamlayır, mövzunun bədii həllini asanlaşdırır.

Mərasim başa çatdıqdan sonra şəhər rəhbərliyi və ictimaiyyətin nümayəndələri Cavad xanın məqbərəsi önünə tər çiçək dəstələri qoydular.

Cavad xanın məqbərəsi hər bir vətənpərvər azərbaycanlının müqəddəs ziyarətgahına çevrilib-kompozisiyanın ideya xəttini bu bədii-fəlsəfi mahiyyət təşkil edir. Qarabağ kimi dərdi olan bir millət üçün bu, çox böyük taleyüklü bir örnəkdir.

Y.TANRIVERDİYEV,

Respublika.- 2009.- 15 yanvar.- S. 6.