Azərbaycanda turizmin inkişaf potensialı böyükdür

BMT-nin İnkişaf Proqramının Turizmin İnkişafı layihəsinin milli koordinatoru Faiq Qürbətovun yap.org.az-a müsahibəsi

- Faiq müəllim, bu günlərdə ölkə Prezidenti tərəfindən Azərbaycanda 2010-2014-cü illəri əhatə edən Turizmin İnkişafına dair Dövlət Proqramı təsdiq olunub. Bu proqramın əhəmiyyəti haqqında nə deyə bilərsiniz?

- Bildiyiniz kimi, Azərbaycanda turizmin inkişafı ilə bağlı ilk Dövlət Proqramı 2003-2005-ci illəri əhatə edirdi. Həmin proqramın icrası tam başa çatdıqdan sonra biz onun nəticələrini ölkəmizə gələn turistlərin sayının artmasında, yeni turizm infrastrukturunun qurulmasında, turizm potensialının inkişaf etdirilməsində gördük. Təbii ki, bu uğurların davamını təmin etmək və mövcud potensialı daha da artırmaq üçün yeni proqrama ehtiyac duyulurdu. Biz ötən illər ərzində yeni proqram üzərində çalışdıq. Yeni qəbul olunmuş Dövlət Proqramı, sözsüz ki, vaxtında, yerində qəbul olunmuş sənəddir. Ən əsas məqamlardan biri də odur ki, dövlət başçısı vurğulayıb ki, Azərbaycanda qeyri-neft sektorunun əsas istiqamətlərindən biri də məhz turizm sənayesidir. Bundan irəli gələrək, ölkə Prezidenti, nəinki Azərbaycanda turizm sahəsinin inkişafına cavabdeh olan Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinə, həmçinin, digər aidiyyatı qurumlara da müvafiq tapşırıq və göstərişlərini verib. İnanıram ki, proqramın icra olunduğu dövrdə qarşıya qoyulan bütün məsələlər yerinə yetiriləcək. Aidiyyatı nazirliklərlə yanaşı, turizm sahəsində çalışan sahibkarlar da bu proqramın icrasına yardımçı olacaqlar və nəticədə bundan Azərbaycan dövləti qazanacaq.

- Siz 2003-2005-ci illəri əhatə edən proqrama toxundunuz. Ümumiyyətlə, bu proqramın icrası nəticəsində əldə olunmuş nailiyyətləri necə xarakterizə edərdiniz?

- 2003-2005-ci illəri əhatə edən Dövlət Proqramının əsas məqsədlərindən biri Azərbaycanda turizm zonalarının müəyyən edilməsi idi. Hesab edirəm ki, buna nail olduq və bu gün də bu iş davam etdirilir. Yəni artıq Azərbaycanda hansı bölgədə hansı turizm formasının inkişaf perspektivlərinin mövcud olduğu aydındır və onların sənədləşdirilməsi prosesi gedir. Proqramda əksini tapan ikinci mühüm məsələ kadr hazırlığı ilə bağlı idi. Bu məqsədlə Turizm İnstitutu yaradıldı və sevindirici haldır ki, bu il artıq institut ilk məzunlarını buraxacaq. 300 nəfər məzun müxtəlif turizm obyektlərində çalışacaqlar, onların da əldə etdikləri biliklər, təcrübələr də gələcəkdə turizmin daha da inkişafına yardım edəcək. Bilirsiniz ki, Turizmin inkişafına dair Dövlət Proqramı ilə yanaşı, Yoxsulluğun azaldılması üzrə Dövlət Proqramı da icra olunurdu. Bu proqrama uyğun olaraq, turizm sahəsində də açılmış yeni iş yerləri, xüsusən turizm imkanları olan bölgələrdə əhalinin daha artıq gəlir əldə etməsinə şərait yaradıb. Belə ki, Bakıda müvafiq infrastruktur qurulub və Azərbaycanın 8 turizm potensiallı rayonlarında regional turizm informasiya treninq mərkəzləri yaradılıb.

- Bütövlükdə, ölkəmizdə turizmin inkişaf potensialını necə qiymətləndirmək mümkündür?

- Azərbaycanın ərazisi digər böyük turizm ölkələri ilə müqayisədə o qədər də böyük olmasa da, müxtəlif istiqamətli turizm sahələrinin inkişafı üçün böyük potensialı vardır. Bu baxımdan ölkəmizin mədəni turizm potensialını qeyd etmək istəyirəm. Bilirsiniz ki, Azərbaycanda 6600-dən çox qeydiyyatdan keçmiş tarixi abidələr var və bunlar turizm marşrutlarının üzərində yerləşirlər. Digər tərəfdən, Azərbaycanın unikal təbiəti də istənilən turizm növü ilə məşğul olmağa imkan verir. Yay mövsümündə dənizdən, qış mövsümündə qış turizmindən istifadə olunur. Bilirsiniz ki, hazırda Qusarda Şahdağ milli parkının ərazisində böyük bir qış turizm bazası tikilir. Eyni zamanda, ölkəmizdə yüksək standartlara cavab verən infrastruktur qurulmaqdadır və bu da bir nöqtədən digər nöqtəyə çox qısa müddətdə və maneəsiz çatdırılmaya imkan verir. Həmçinin, Azərbaycan xalqının intellekti, qonaqpərvərliyi də turizmin inkişafında çox böyük önəm daşıyır. Maddi mədəniyyətdən danışarkən, mətbəxi və milli yeməkləri də vurğulamaq lazımdır. Qeyd etməliyəm ki, Azərbaycan mətbəxi turistlərdə böyük maraq oyadır. Azərbaycanın hər bir bölgəsinin özünəməxsus mətbəxi var. Eyni zamanda, sənətkarların əl işləri, aşıq mədəniyyəti və digər tarixi mədəniyyət və sənət nümunələri də turistləri özünə cəlb edir. Təbii ki, dövlət tərəfindən verilən dəstək də mövcud imkanların səfərbər olunması ilə yüksək turizm potensialının yaradılmasına və inkişafına imkan verir.

- Son illər turizmin inkişafı statistikada özünü necə göstərir? Ölkəmizə gələn turistlərin sayı nə qədər artıb?

- Əgər 2009-cu ilin statistikasına nəzər salsaq, 1,4 milyona yaxın turist ölkəmizə səfər etmişdir. Biz illər arasında müqayisə aparsaq, bu prosesdə hər il 10-15 faiz artımın olduğunu görərik. Əgər bunu bölgələrə bölsək, ən çox turist Bakı şəhərinə gəlib. Sonrakı yerdə isə şimal istiqamətində yerləşən turizm obyektləri dayanır. Burada da Quba, Qusar rayonlarının adını çəkmək olar. Əgər turistlər regional marşrut üzrə ölkəmizə gəliblərsə, onlar Şamaxı, Şəki - Zaqatala zonalarına üz tuturlar. Yay aylarında Bakı, Abşeron, Nabran ərazisində yerləşən obyektlərə daha çox turistin gəlməsini müşahidə edirik. Təbii ki, bu da həmin ərazilərdə çimərliklərin mövcud olması ilə bağlıdır.

- Azərbaycanın turizm potensialının xaricdə təbliğ olunması, turizm imkanlarının tanıdılması yönündə hansı işlər həyata keçirilir?

- 2001-ci ildə ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin sərəncamı ilə turizm sahəsinə cavabdeh olan dövlət qurumu yaradıldı. Həmin nazirliyin ilkin vəzifələrindən biri Azərbaycanın turizm ölkəsi kimi dünya ictimaiyyətinə təqdim olunması, bu yöndə təbliğati işlərin həyata keçirilməsi idi. İlkin olaraq, nazirlik tərəfindən aparılan işlər nəticəsində, Azərbaycan Ümumdünya Turizm Təşkilatının tam hüquqlu üzvü seçildi və bu da, ona imkan verdi ki, bütün dünya dövlətləri Azərbaycanı turizm ölkəsi kimi tanısınlar. Həmçinin, ölkəmizin təbliğatı məqsədilə dünyanın böyük turizm sərgilərində Azərbaycanın da iştirakı təmin edilir. İlkin illərdə 5-6 sərgidə iştirak edirdiksə, bu gün artıq 16 böyük sərgiyə qatılmışıq və orada ölkəmizin turizm potensialını nümayiş etdirməyə çalışmışıq. Bundan başqa, bilirsiniz ki, Azərbaycan dövlətinin dəstəyi ilə ölkəmizin turizm imkanlarından bəhs edən bir neçə video-roliklər çəkilib və onlar dünyada böyük tamaşaçı auditoriyası olan BBS, CNN, Euronews, National Geographic, Travel Channel kanallarında mütəmadi olaraq nümayiş etdirilir. Görülən işlərin nəticəsi olaraq, Azərbaycana turizm axını artmaqdadır.

- Faiq müəllim, sizcə, turizmlə əlaqədar qanunvericilik bazasını necə qiymətləndirmək olar? Bu sahədə təkmilləşdirilməyə ehtiyac varmı?

- Ötən dövr ərzində turizm sahəsinə aid qanunvericilik sənədlərinin də təkmilləşdirilməsi üçün lazımi işlər görülüb və görülməkdədir. Bunlar turizm sahəsində fəaliyyət göstərən şirkətlərin sertifikatlaşdırılması, qeydiyyatı və digər məsələləri əhatə edir. Əgər nazirlik yaradılarkən ölkəmizdə cəmi 30-a yaxın turizm şirkəti fəaliyyət göstərirdisə, bu gün onların sayı artıq 200-dən çoxdur. Mehmanxanaların sayına gəldikdə isə, bir neçə il öncə 20-yə yaxın mehmanxana var idisə, bu gün artıq 100-ə qədərdir. Bunlar da hamısı, sözsüz ki, tələbatdan irəli gəlir. Hazırda "Turizm haqqında" qanuna əlavə və dəyişikliklər üzərində iş gedir. Bu məqsədlə xüsusi bir komissiya yaradılıb və bu komissiya da bütün təklifləri topladıqdan sonra Milli Məclisə təqdim edəcək. Bu qanunda müasir dövrün tələblərinə cavab verən məsələlər, dəyişikliklər öz əksini tapacaq və mən inanıram ki, bundan sonra daha yeni turizm obyektləri fəaliyyətə başlayacaq və onların daha yeni formada, müasir standartlara cavab verən iş üslubunda fəaliyyət göstərəcəyinin şahidi olacağıq.

- Siz Azərbaycanda turizmin inkişafı layihəsinin milli koordinatorusunuz. İstərdik ki, bu layihə haqqında da məlumat verəsiniz?

- Azərbaycanda turizmin inkişafı layihəsi Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İnkişaf Proqramı tərəfindən birgə həyata keçirilən layihədir. Əsas vəzifəmiz turizmin inkişafı nəticəsində, regionlarda və xüsusən, Bakı şəhərində turistlər üçün informasiya mərkəzlərinin yaradılması, həmçinin, bu informasiya mərkəzləri vasitəsilə regionlarda turizm sahəsində yeniliklərin təbliği, bu sahənin inkişafına yardımçı olmaq məqsədilə təlimlərin keçirilməsidir. Biz həmçinin, Turizm İnstitutuna da texniki köməklik göstəririk. Bununla yanaşı, turizm sahəsində fəaliyyət göstərən iş adamları üçün mütəmadi təlimlər təşkil edirik, marketinq sahəsində araşdırmalar aparırıq. Bu proqram çərçivəsində ÜTT tərəfindən də dəstəklənən bir neçə konfransın, Turizm İnstitutunda qısamüddətli kursların keçirilməsi, marketinq sahəsində araşdırmalarımızın nəticəsini əks etdirən broşurların çap olunmasını planlaşdırırıq.

Səs.- 2010.- 17 aprel.- S. 7.