SƏRHƏD QOŞUNLARININ DÖYÜŞ HAZIRLIĞI YÜKSƏK SƏVİYYƏDƏDİR

Azərbaycan Respublikası sərhəd mühafizəsinin 91-ci ildönümü

Avqust ayının 18-nin sərhədçilərin peşə bayramı kimi qeyd olunması 91 il əvvəl- 1919-cu il avqustun 18-də Azərbaycan Parlamentinin "Azərbaycan Respublikasının gömrük baxımından sərhəd mühafizəsinin təsis edilməsi haqqında" Qanun qəbul etməsi ilə bağlıdır. Ulu öndər Heydər Əliyevin imzaladığı 16 avqust 2000-ci il tarixli Sərəncamla 18 Avqust Sərhəd Qoşunlarının şəxsi heyətinin peşə bayramı günü təsis edilmişdir. Ölkəmizin sərhədçiləri peşə bayramlarını xoş əhval-ruhiyyə ilə, xidmətdə qazandıqları yüksək nəticələrlə qarşılayırlar.

Ulu öndər Heydər Əliyevin 2002-ci ilin iyul ayının 31-də Azərbaycan Respublikasının Dövlət Sərhəd Xidmətinin yaradılması barədə imzaladığı Fərmanla ölkəmizin sərhəd mühafizəsi sistemində keyfiyyətcə yeni mərhələ başlandı. Dövlət Sərhəd Xidməti qarşısında müasir dövrün tələblərinə uyğun olaraq yeni vəzifələr qoyuldu və sərhəd təhlükəsizliyinin təminatı məsələlərinin ən yüksək səviyyədə həll edilməsinə başlanıldı. Bu proses Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, Silahlı Qüvvələrin Ali Baş Komandanı cənab İlham Əliyevin yüksək diqqət və qayğısı sayəsində uğurla davam etdirilir. Dövlət Sərhəd Xidməti yeni sərhəd məntəqələrinin tikintisi, dövlət sərhədində mühəndis-texniki qurğuların bərpa edilməsi, qoşunların döyüş və səfərbərlik hazırlığının artırılması, müasir idarəetmə infrastrukturunun yaradılması, kadrların hazırlığının təkmilləşdirilməsi, buraxılış məntəqələrində sərhəd nəzarətinin müasir tələblər səviyyəsində təşkil edilməsi, beynəlxalq sərhəd əməkdaşlığının inkişafı, şəxsi heyətin mənəvi-psixoloji hazırlığının yüksək səviyyədə saxlanılması, hərbi qulluqçuların maddi, sosial, hüquqi təminatının yaxşılaşdırılması üzrə mühüm tədbirlər həyata keçirir. Bütün bu tədbirlər dövlət sərhədlərinin toxunulmazlığının təmin edilməsi, beynəlxalq terrorizmə, qeyri-leqal miqrasiyaya, qaçaqmalçılığa, narkotik vasitələrin qanunsuz dövriyyəsinə qarşı qətiyyətlə mübarizə aparılmaqla, Xəzər dənizinin Azərbaycana aid hissəsində bioloji resursların, enerji ehtiyatlarının, neft-qaz ixrac boru kəmərlərinin qorunması kimi mühüm və məsuliyyətli vəzifələrin yerinə yetirilməsi ilə paralel şəkildə görülür.

Üzərlərinə düşən vəzifələrin məsuliyyətini dərindən dərk edən sərhədçilər yaxşı bilirlər ki, şəxsi heyətin döyüş hazırlığı daim yüksək səviyyədə olmasa, uğurlu fəaliyyət göstərmək mümkün deyil. Müxtəlif döyüş silahları, texnika və vasitələrlə ölkəmizin sərhədləri boyunca fasiləsiz olaraq sərhəd xidmətini təşkil edən sərhədçilər həm mənəvi-psixoloji, həm fiziki, həm taktiki cəhətdən yüksək hazırlığa malik olmalı, həm də hərbi texnikanı və silahları, digər spesifik cihaz, qurğu və vasitələri tam mənimsəməli, gündəlik fəaliyyətdə uğurla tətbiq etməyi bacarmalıdırlar. Məhz buna görə də daim xüsusi diqqət mərkəzində duran məsələlərdən ən əsası sərhədçilərin döyüş hazırlığının yüksək səviyyədə olmasıdır. Dövlət sərhədinin mühafizəsində ən mühüm amil olan döyüş hazırlığının daha da yüksəldilməsi məqsədi ilə Dövlət Sərhəd Xidmətinin rəisi-Sərhəd Qoşunlarının Komandanı, general-leytenant Elçin Quliyev tərəfindən ötən il "Döyüş hazırlığının daha da yüksəldilməsi ili" elan olunmuşdu.

Azərbaycan Respublikasının sərhəd mühafizəsinin 90 illik yubileyini təntənə ilə qeyd edən sərhədçilər ötən ili həm də döyüş hazırlığının daha da yüksəldilməsi kimi tarixə yazdılar. Döyüş hazırlığının daha da yüksəldilməsi məqsədilə Dövlət Sərhəd Xidmətinin bütün qurumlarında xüsusi tədbirlər planı tərtib edildi, qarşıda duran vəzifələr dəqiqləşdirilərək, ardıcıl şəkildə yerinə yetirildi. Yeni tədris vəsaitlərinin hazırlanması, döyüş atışı ilə taktiki və xüsusi taktiki təlimlərin keçirilməsi kimi tədbirlərin icrası üçün bir sıra konkret addımlar atıldı. Atıcı silahlardan və ZTR-dən xüsusi atış kurslarının daha müasir tələblərə uyğun tərtib edilməsi, yeni təlim və nəzarət tapşırıqları, çevik hərəkət bölmələri üçün nəzərdə tutulan "Helikopterlərdən atışın aparılması" tapşırıqlarının tərtib edilməsi xüsusilə qeyd olunmalıdır. Sərhəd Qoşunlarının döyüş və əməliyyat hazırlığının təşkili, təkmilləşdirilməsi və inkişafı üzrə "Döyüş və əməliyyat hazırlığı" adlı tədris vəsaitinin hazırlanması, sərhəd zastavalarının əsgər və çavuş heyətinin praktiki bacarıqlarını daha da yüksəltmək məqsədi ilə yeni döyüş hazırlığı proqramının tətbiq olunması öz müsbət nəticələrini verdi. Çünki praktiki məşğələlərə və təlimlərə daha çox vaxt sərf olundu və şəxsi heyətin taktiki, Sərhəd Qoşunlarının taktikası, atəş, fiziki hazırlığı üzrə bilik və praktiki hərəkət bacarıqları artırıldı.

Sərhəd Qoşunlarının maddi-təlim bazasının təkmilləşdirilməsi, mühəndis təminatı üzrə təchizatın yaxşılaşdırılması sahəsində bir sıra işlər görüldü. 450 kilometr məsafədə əsas, 38,5 kilometr məsafədə isə köməkçi nəzarət-iz zolaqları işlək vəziyyətə gətirildi, 254 kilometr mühəndis çəpəri, 31 isinmə məntəqəsi, 82,4 kilometr sərhəd yolları, 111 müşahidə qülləsi təmir olundu, 1200 metr yeni sərhəd yolu çəkildi, 3 körpü inşa edildi, Dövlət Sərhəd Xidməti Akademiyasının "Sitalçay" təlim mərkəzi poliqon avadanlıqları ilə təchiz edildi, Göytəpə və Lənkəran sərhəd dəstələrində hədəfləri qaldırıcı qurğularla təchiz olunmuş atış meydanları istifadəyə verildi və s. Sərhəd dəstələrinin çevik hərəkət bölmələrinin daim yüksək döyüş hazırlığı vəziyyətində saxlanılması üçün müvafiq tədbirlər görülərək çevik hərəkət bölmələri ilə ardıcıl olaraq səhra çıxışları və taktiki təlimlər, çoxsaylı praktiki atışlar keçirildi. Sərhəd zastavalarının şəxsi heyəti ilə yalnız gündüz atışları deyil, həm də gecə atışları keçirildi.

Həyəcan siqnalları üzrə məşqlərin keçirilməsi döyüş hazırlığının daim yüksək səviyyədə saxlanılmasına xeyli dərəcədə müsbət təsir göstərdi. Bu cür məşqlərin əhəmiyyəti nəzərə alınaraq son bir il müddətində hərbi hissə və bölmələrdə şəxsi heyət 40974 dəfə "həyəcan" siqnalları ilə qaldırılmışdır. Kiçik mütəxəssislərin hazırlanması, onların bilik və bacarıqlarının təkmilləşdirilməsi məqsədi ilə 207 dəfə təlim toplanışlarının, müxtəlif kateqoriyalı hərbi qulluqçularla 224 dəfə gecə və gündüz praktiki atışların keçirilməsi döyüş hazırlığının daha da yüksəldilməsində mühüm rol oynadı.

Ümumiyyətlə, döyüş hazırlığının səviyyəsinin daha da yüksəldilməsi istiqamətində həyata keçirilən tədbirlər sərhədçilərin xidmətinə çox müsbət təsir göstərmiş, dövlət sərhədlərimiz 2009-cu ildə böyük sayıqlıq və fədakarlıqla qorunmuşdur. İl ərzində 15 halda sərhəd pozucuları silahlı müqavimət göstərmişlər. Silahlı sərhəd pozucuları ilə döyüşlərdə bir sərhədçi həlak olmuş, üç sərhəd pozucusu zərərsizləşdirilmişdir. Heç təsadüfi deyil ki, məhz döyüş hazırlığının daha da yüksəldilməsi ilində Göytəpə Sərhəd Dəstəsində əsgər Eltun İsgəndərov dövlət sərhədinin mühafizəsi üzrə döyüş tapşırığını yerinə yetirərkən komandirlərinin və digər əsgər yoldaşlarının həyatını öz həyatı bahasına qəhrəmancasına xilas etmiş və Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin Sərəncamı ilə Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı adına layiq görülmüşdür.

Dövlət Sərhəd Xidmətinin hərbi hissələrində mütəmadi olaraq müxtəlif təlimlər keçirilir. Peşə vərdişlərinin mənimsənilməsinə, döyüş hazırlığının yüksəldilməsinə xüsusi yardım göstərən təlimlərdə sərhədçilər müxtəlif tapşırıqları bacarıqla yerinə yeririrlər. 2009-cu ildə təlimlərin sayı xeyli artırılmış, təlim tapşırıqları daha mürəkkəb və çətin şəraitdə yerinə yetirilmişdir. Bu mənada, ötən il sərhədçilərin yaddaşında həm də təlimlər ili kimi qalıb.

Dövlət Sərhəd Xidmətində təsdiq olunmuş döyüş hazırlığı planına uyğun olaraq ötən il sentyabr ayının 23-25-də Xəzər dənizində növbəti taktiki təlimlər keçirilmişdir. Təlimlərə Dövlət Sərhəd Xidmətinin Sahil Mühafizəsi, aviasiyası, çevik hərəkət qüvvələri, Lənkəran, Xudat və Şəmkir sərhəd dəstələri və digər bölmələri cəlb olunmuşlar. "Xəzər dənizində Dövlət Sərhəd Xidmətinin bölmələri tərəfindən dövlət sərhədinin mühafizəsi zamanı sahilə, adalara, neft-qaz boru kəmərlərinə və neft platformalarına qarşı təhlükə yarandıqda sərhəd axtarışının təşkili və xilasetmə işlərinin aparılması" mövzusunda keçirilən əməliyyat-taktiki təlimlərdə ümumilikdə 2000 nəfərədək hərbi qulluqçu iştirak etmiş, helikopterlərdən, gəmi, kater və sualtı üzmə vasitələrindən, artilleriya qurğularından, iriçaplı silahlardan, zirehli və digər döyüş texnikasından istifadə edilmişdir.

Sahilboyu ərazidə və ixrac boru kəmərinin keçdiyi zonada dövlət sərhədinin mühafizəsi tapşırıqlarının yerinə yetirilməsinə və xilasetmə əməliyyatlarının aparılmasına Dövlət Sərhəd Xidmətinin qüvvə və vasitələrinin hazırlığını yoxlamaq məqsədilə keçirilən əməliyyat-taktiki təlimlər 4 mərhələ və 12 elementdən ibarət olmuşdur.

Birinci mərhələdə qüvvə və vasitələrin döyüş hazırlığı dərəcəsinə gətirilməsi, Dövlət Sərhəd Xidmətinin Sahil Mühafizəsinin sualtı avadanlıqlarının və katerlərinin limanda təhlükəsizlik tədbirlərinin təmin edilməsi üzrə hərəkətləri işlənilmişdir.

İkinci mərhələdə Dövlət Sərhəd Xidmətinin Sahil Mühafizəsinin gəmiləri və katerləri, aviasiya dəstəsinin helikopterləri vasitəsilə çevik hərəkət qüvvələri tərəfindən sorğuya cavab verməyən və hərəkətini davam etdirən gəminin saxlanılması, zərərsizləşdirilməsi və gəmiyə baxışın keçirilməsi üzrə elementlər işlənilmişdir.

Üçüncü mərhələ neft-qaz platformasında və yaxın ərazidə davam etdirilmişdir. Bu zaman neft-qaz platformasının sualtı hissəsinin yoxlanılması, çevik qrupların helikopterlər, katerlər və ZTR-lər vasitəsi ilə desant çıxarılması, platformanın və sahilboyu ərazinin nəzarətə götürülməsi, antiterror əməliyyatı zamanı platformada baş verən yanğının söndürülməsi, gəmi və helikopterlərlə xilasetmə əməliyyatları keçirilmişdir. Bu mərhələ sahilə çıxmağa cəhd göstərən təxribatçı qüvvələrin qalıqlarının dənizdən desantla çıxarılan çevik qruplar tərəfindən ZTR-lərin atəş dəstəyilə zərərsizləşdirilməsi ilə başa çatmışdır.

Dördüncü mərhələdə DSX-nin Sahil Mühafizəsinin gəmi və katerləri, aviasiya dəstəsinin helikopterləri tərəfindən birgə sərhəd axtarışı aparılmış, tabe olmayan gəmi müxtəlif növ atıcı və artilleriya silahlarından atəşlə məhv edilmişdir.

Üç gün davam edən taktiki təlimlərdə ilk dəfə olaraq gəmilərin 4 kolonla hərəkəti, ZTR-lərin üzərək sahilə çıxması və dəniz piyadalarının atəşlə dəstəklənməsi elementləri nümayiş etdirilmişdir.

Noyabr ayının 11-də Göytəpə Sərhəd Dəstəsinin xidməti ərazisində əməliyyat şəraiti dəyişdikdə dövlət sərhədinin mühafizəsi, silahlı qrupların axtarışı, yaxalanması və silahlı təxribatların qarşısının alınması üçün döyüş atışı ilə keçirilən əməliyyat-taktiki təlimlər zamanı sərhədçilər sübut etmişlər ki, əməliyyat şəraitinin dəyişməsindən asılı olmayaraq qarşıya qoyulmuş vəzifələri daim yüksək səviyyədə yerinə yetirməyə qadirdirlər.

Noyabr ayının 24-də Şəmkir Sərhəd Dəstəsində çevik hərəkət taborunun şəxsi heyətinin iştirakı ilə "Dövlət sərhədində qoşun qruplarının və quldur dəstələrinin silahlı basqınlarının dəf edilməsi" mövzusunda keçirilən təlim zamanı tabor müvafiq komanda ilə qaldırılaraq marş-yürüşlə ehtiyat rayonuna çıxarılmışdır. Ehtiyat rayonunda yerləşdirildikdən sonra təlimin planına uyğun olaraq Seyfəli poliqonuna çıxarılan tabor gecə və gündüz vaxtı texnikadan, qrup və atıcı silahlardan istifadə etməklə döyüş atışı keçirmiş, tapşırığın icrasına tam nail olmuşdur.

Dövlət Sərhəd Xidmətinin bir qrup sərhədçisi ötən il və bu ilin iyun ayında Müdafiə Nazirliyi ilə birgə keçirilən taktiki təlimlərdə yüksək bacarıq nümayiş etdirmişdir. Hər iki təlimin sonunda Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, Silahlı Qüvvələrin Ali Baş Komandanı cənab İlham Əliyev tərəfindən qiymətli hədiyyələrlə mükafatlandırılanlar arasında sərhədçilər də olmuşdur.

Cari ilin iyun ayının 14-də Xəzər dənizində Azərbaycan Respublikası Dövlət Sərhəd Xidməti və Rusiya Federasiyası FTX Sərhəd Xidmətinin "Xəzər dənizi hövzəsində terror və qaçaqmalçılıq fəaliyyətinin, narkotik vasitələrin qanunsuz dövriyyəsinin, qeyri-leqal miqrasiya, digər qanunazidd hərəkətlərin aşkarlanması və qarşısının alınması, bioloji sərvətlərin qorunması, qəzaya uğramış gəmiyə yardım və insanların xilas edilməsi" mövzusunda birgə əməliyyat-taktiki təlimlər keçirilmişdir.

Təlimlərin əsas məqsədi dəniz sərhədlərinin mühafizəsində qarşılıqlı əməkdaşlığın inkişafı və genişləndirilməsi, dənizdə mümkün təhdidlərin zərərsizləşdirilməsi zamanı qarşılıqlı əlaqənin təşkili, birgə sərhəd əməliyyatlarının keçirilməsi vərdişlərinin işlənilməsi, xilasetmə əməliyyatlarında qarşılıqlı fəalliyyətin təkmilləşdirilməsi olmuşdur. Təlimlərə sərhəd gözətçi gəmiləri, iti sürətli katerlər, çevik qruplar, texniki müşahidə məntəqələri və sərhəd aviasiyası cəlb edilmişdir.

Üç mərhələdə keçirilmiş təlimlərdə şərti sərhəd pozucusu olan gəminin axtarışı, dayandırılması və gəmi heyətinin zərərsizləşdirilməsi, qəzaya uğramış gəmiyə köməklik göstərilməsi və dənizə düşmüş insanların xilas edilməsi, gəmi artilleriyasının tətbiqi elementləri icra olunmuşdur. Keçirilən təlimlərdə Dövlət Sərhəd Xidmətinin bölmələri möhkəm ciddi intizam və yüksək döyüş hazırlığı nümayiş etdirmiş, qarşıya qoyulan vəzifələri tam həcmdə yerinə yetirmişlər. Təlimlər əyani şəkildə sübut etmişdir ki, sərhədçilər dəyişkən döyüş və xidməti-əməliyyat şəraitində bütün tapşırıqları yerinə yetirməyə qadirdirlər, yüksək peşəkarlığa, mənəvi-psixoloji, fiziki və taktiki-texniki hazırlığa malikdirlər.

Ötən ilin avqust ayından bəri dövlət sərhədini pozduqları üçün 258 halda 408 nəfər saxlanılmışdır. Saxlanılan sərhəd pozucularının 57,6 faizi Azərbaycan, 11,3 faizi İran, 7,8 faizi Gürcüstan, 6,9 faizi Banqladeş, 3,9 faizi Pakistan, 3,2 faizi Rusiya, qalanları isə Türkiyə, Əfqanıstan, Özbəkistan, Böyük Britaniya, Hollandiya, İspaniya, Suriya, Hindistan, İraq, Ukrayna, Nigeriya, Qazaxıstan vətəndaşları olmuşlar. Sərhəd rejim qaydalarını pozduqları üçün 8678 nəfər saxlanılaraq barələrində lazımi tədbirlər görülmüşdür. Son bir il müddətində ümumi dəyəri təxminən 4 milyon 215 min manat məbləğində qaçaqmal saxlanılmışdır. Narkotik maddələrin qaçaqmalçılığı ilə mübarizə tədbirləri nəticəsində 296 kiloqram 939,3 qram narkotik maddə aşkar olunaraq götürülmüşdür. Axtarışda olan 906 nəfər dövlət sərhədindən keçərkən saxlanılaraq barələrində müvafiq tədbirlər görülmüşdür.

Peşəkarlığı, nizam-intizamı, döyüş və səfərbərlik qabiliyyəti, vətənpərvərlik hissi yüksək olan sərhədçilərimiz Vətənimizin hüdudlarının mühafizəsi işini məsuliyyətlə həyata keçirir, müqəddəs sərhədlərimizin toxunulmazlığını mərdliklə təmin edirlər.

Elşən Məmmədov

Səs.- 2010.- 18 avqust.- S. 8-10.