Azərbaycan elminə, təhsilinə Heydər Əliyev tərəfindən yetirilən diqqət bu gün də davam etdirilir

Yusif Məmmədov: "Ölkə Prezidenti cənab İlham Əliyev tərəfindən göstərilən etimadı elmi-pedaqoji fəaliyyətimlə doğrultmağa çalışacağam"

Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü, əməkdar elm xadimi, fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, professor Yusif Məmmədov Azərbaycanda elm və təhsilin inkişafındakı xidmətlərinə görə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev cənabları tərəfindən "Şöhrət" ordeni ilə təltif edildi. Bir alim, müəllim, təşkilatçı kimi fəaliyyətində fərqlənən Y.Məmmədov ömrünün 60-cı ilində bu ali mükafata layiq görüldü. Tədqiqatçı alim kimi fəaliyyət dairəsi zəngin və çoxşaxəli olsa da onun elmi tədqiqatlarının ana xəttini differensial tənliklər və riyazi fizikanın mühüm problemlərinin araşdırılması təşkil edir. Məlumdur ki, professorun elmi tədqiqatları riyaziyyatın maraqlı, mürəkkəb və az tədqiq olunan sahələrini əhatə edir. Həyatının 40 ilini peşəkar elmi fəaliyyətə həsr edən alim XX əsrin 70-ci illərinin əvvəllərindən yorulmadan sevib-bağlandığı sahədə elmi axtarışlarını davam etdirir. Y.Məmmədovun elmi, pedaqoji, təşkilatçılıq fəaliyyəti, Azərbaycan elmini beynəlxalq səviyyədə layiqincə təmsil etməsi dövlət tərəfindən yüksək qiymətləndirilmiş, hələ 2000-ci ildə ulu öndər Heydər Əliyevin sərəncamı ilə "Əməkdar elm xadimi " fəxri adı verilmiş, 2001-ci ildə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü seçilmişdir.

Y.Məmmədovun Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinə rektor təyin olunması onun təşkilatçılıq qabiliyyətini bir daha aşkar etdi. Belə ki, ali təhsil ocağının formalaşdırılması istiqamətində gördüyü işlər qısa zaman ərzində nəticəsini verdi.

Alimin elmi fəaliyyət dairəsinin istiqamətləri, potensialının nəticəsində əldə etdiyi uğurlar, ən əsası isə bu günlərdə ali mükafata layiq görülməsi ilə bağlı təəssüratlarını bölüşmək məqəsdi ilə onunla əlaqə yaratdıq.

- Yusif müəllim, 2010-cu ilin ilk ayı sizin həyatınıza uğurla daxil oldu. 60 illik yubiley, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev cənablarının sərəncamı ilə "Şöhrət" ordeni ilə təltif olunmağınız-bu iki əlamətdar hadisənin sevincini, təəssüratlarını necə yaşayırsınız?

- Ölkə prezdentinin Sərəncamı ilə, belə bir mükafata layiq görülməyim hədsiz dərəcədə sevincimə səbəb oldu. Bu hiss məni əhatə edən insanlar tərəfindən da yaşanılır. 60 illik yubileyim ərəfəsində Prezidentin mənə belə mükafat təqdim etməsininə görə, Ona qəzetiniz vasitəsi ilə dərin minnətdarlığımı bildirirəm. Azərbaycan elminə, təhsilinə ümumilli lider Heydər Əliyev tərəfindən yetirilən diqqət bu gün də davam etdirilir. Mən belə hesab edirəm ki, cənab Prezident məni bir avans olaraq, bu mükafata layiq görüb. Bu mənada ki, belə bir mükafatın məsuliyyəti üzərimə böyük mənəvi yük qoyur. Prezident tərəfindən göstərilən etimadı elmi-pedaqoji fəaliyyətimlə doğrultmağa çalışacağam.

- Təbii ki, ömrün 60-cı baharı sizə ötən illərin hesabıtının verilməsini diktə edir. Bu hesabatın əsasında nə dayanır?

- 60 illik yubiley ömür yolunun bir tarixi mərhələsidir. Eyni zamanda, artıq yaşanılan illərin bir hesabatıdır. Göz önündən Azərbaycan üçün, xalq üçün hansı işləri gördüyüm gəlib keçir. Deyim ki, mənim çox əziyyətli həyat və elmi yaradıcılıq yolum olub. 1950-ci ildə Zəngəzur mahalının Sisian rayonunun Dəstəgird qəsəbəsində anadan olmuşam. Orta məktəbi də doğulduğum məkanda qızıl medalla bitirmişəm. Məktəb illərində bütün fənlərə böyük marağım olsa da, riyaziyyata xüsusi həvəsimin nəticəsində Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki Bakı Dövlət Universiteti) mexanika-riyaziyyat fakültəsinə daxil oldum. Bu seçimim də, təbii ki, orta məktəb müəllimlərimin hədsiz əməyindən irəli gəlirdi. Ali məktəbdə dövrün məşhur riyaziyyatçı alimlərindən dərs almışam. Onu da deyim ki. hələ tələbə olduğum illərdə elmi konfraslarda iştirak etmişəm. Hesabat deyəndə, ilk olaraq, bu məqamlar yeniyetməlik, gənclik dövrünün ilk illəri göz önündən gəlib keçdi. Təhsil illərimdə "əla" qiymətlərlə oxuduğu üçün universitetin riyazi fizika tənlikləri kafedrasında assistent saxlanıldım. Bir-birini əvəz edən illər elmi nailiyyətlərlə tərcümeyi-halıma yazıldı. 1979-cu ildə həmin kafedrada baş müəllim, 1980-ci ildə dosent olaraq çalışdım, 1991-ci ildə professor adına layiq görüldüm. 1992-1993-cü illərdə Türkiyə Respublikasının İstanbul Texniki Universitetinin professoru kimi çalışdım. 1993-cü ilin axırlarında Bakıya qayıtdım, BDU-nun riyazi fizika tənlikləri kafedrasının müdiri, 2000-ci ildə isə tətbiqi riyaziyyat və kibernetika fakültəsinin dekanı vəzifəsinə seçildim. 2004-2006-cı illərdə BDU-nun I prorektoru - elmi işlər üzrə prorektoru vəzifəsində çalışdım. 2006-cı ilin aprel ayında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin Sərəncamı ilə Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinə rektor vəzifəsinə təyin olundum.

Elmi fəaliyyətim çoxşaxəli olmuşdur. Keçmiş Sovet İttifaqının çox məkanlarında, elmi mərkəzlərində dinləyici olmuşam, eləcə də, məruzəçi kimi çıxış etmişəm. Moskva, Kiyev, Novosibirsk, Tbilisi, Afina, İstanbul, Zəncan şəhərlərində keçirilən müxtəlif miqyaslı konfranslarda Azərbaycan riyaziyyat elmini məruzəçi kimi və ya elmi işimlə təmsil etmişəm.

- Prezidentin Sərəncamı ilə universitetə rektor təyin edilən şəxs, təbii ki, ilk olaraq, şəffaflıq yaratmaq, təhsilin keyfiyyətini qaldırmaq kimi prinsiplərə əməl etməlidir. Qısa müddətdə görülən işlər və nəticələr sizi qane edirmi?

- Hesabatla bağlı elmi-pedaqoji fəaliyyətimi diqqət önünə çəkəndə, cənab Prezidentin məni universitetə rektor təyin etdiyi zaman verdiyi tapşırıqlar da göz önündə canlanır. Nəyə nail olub-olmamağım məni düşündürür. Sual doğur ki, Prezidentin verdiyi tapşırıqları yerinə yetirə bilmişəmmi? Deyərdim ki, müasir dövrümüzdə universitetin beynəlxalq əlaqələri genişlənib, müxtəlif ölkələrlə tələbə, müəllim mübadiləsi, birgə elmi tədqiqatların və simpoziumların keçirilməsinə diqqət artırılıb. Belə ki, universitetdə iki böyük beynəlxalq konfrans keçirilib. Bildiyiniz kimi, 2005-ci ildə Türkiyə Yüksək Öyrətim Kurulu Pedaqoji Universitetə tələbə göndərməmək haqqında qərar qəbul etmişdi. Bunun da əsasında bir neçə səbəblər dayanırdı. Təhsilin keyfiyyəti və digər məsələlər belə qərarın çıxmasına səbəb olmuşdu. YÖK-ün qərarını geri oxunması çətin məsələ idi. Cənab Prezident də bura təyin olunduğum zaman, xüsusi olaraq, bu məsələnin yaranma səbəbini vurğulamış, universitetdə şəffaflıq yaratmaq, təhsilin keyfiyyətini qaldırmaq, maddi-texniki bazaya diqqət yetirmək bir aparıcı şəxs kimi üzərimə böyük məsuliyyət qoymuşdu. Çox keçmədi ki, Türkiyə səfirliyindən təhsilin keyfiyyətində yüksəliş, imtahanların keçirilməsində obyektivlik, türk tələbələrinə diqqətin göstərilməsi və s. məsələlərə görə təşəkkür məktubu aldıq. Bir qədər sonra isə, bu məsələlər Türkiyənin aparıcı universitetləri ilə yaratdığımız qarşılıqlı əlaqələr barədə Ankarada YÖK rəhbərliyinə məlumat verdim, onlar Pedaqoji Universitetə nümayəndələr göndərib araşdırma apardılar və nəticədə YÖK-ün qərarı ilə türkiyəli tələbələrin ADPU-da təhsil almalarına razılıq verildi. İndi Universitetdə təhsil alan türkiyəli tələbələrin sayı ilbəil artır. Qısa bir zamanda, məsafəsində universitetin maddi-texniki bazasının təkmilləşdirilməsi, kompüterləşmə və kompüterlər vasitəsilə tələbə biliyinin qiymətləndirilməsi istiqamətində apardığımız işləri uğurlarımız kimi qiymətləndirirəm. Dünya standartlarına uyğun olaraq, artıq tələbə biliyinin qiymətləndirilməsində heç bir müəllimin müdaxiləsi mümkün deyildir. Tələbə suallara cavab yazdıqdan sonra dərhal onun qiyməti müəyyən edilir. Universitetdə yeni elmi-tədqiqat və tədris laboratoriyaları, kompüter mərkəzi yaradılmış, ən müasir avadanlıq və inventarlarla təmin edilmiş idman kompleksi istifadəyə verilmişdir. Universitet Avropa Pedaqoji Universitetlərinin Assosiasiyasına (ETEN) üzv qəbul olunmuşdur. Qeyd etmək yerinə düşərdi ki, assosiasiyanın 59 üzvü var ki, müsəlman ölkələrindən yalnız Türkiyənin 2 universiteti və ADPU onun üzvüdür.

- Sovet dövründə, bildiyimiz kimi, ümummilli lider Heydər Əliyevin Azərbaycan elminin inkişafında rolu müstəsnadır. Sizin elmi fəaliyyətinizdə və əldə olunan uğurlarda ümummilli liderin rolu hansı şəkildə özünü göstərir?

- Ümummilli lider Heydər Əliyevin Azərbaycan Kommunist Partiyasının birinci katibi təyin olunması mənim tələbəlik illərimin son zamanına təsadüf edir. O illərdə gənclər arasında böyük ruh yüksəkliyi əmələ gəlmişdir. Onun fəaliyyəti dövründə ilk olaraq, təhsilə diqqətin artması özünü göstərdi. Ötən əsrin 70-ci illərində ali məktəblərə qəbul zamanı rast gəlinən müəyyən neqativ hallara qarşı Heydər Əliyevin mübarizəsi qısa bir müddətdə özünü göstərdi. İctimai mənşəyindən asılı olmayaraq, istedadlı tələbələrin ali məktəblərə qəbul olunmasına imkanlar yaradıldı. O cümlədən, azərbaycanlı gənclərin Rusiyanın nüfuzlu ali təhsil ocaqlarına təhsil almasına şərait yaradıldı. Onların sayı ilbəil artmaqda idi. Bu gün Azərbaycanda elmin, təhsilin, eləcə də, idarəetmə orqanlarının uğurlar əldə etməsi, məhz o illərin addımlarının bəhrəsidir. Azərbaycanın adının dünya miqyasında tanınması da Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır. İstər elm, istər iqtisadiyyat sahəsindəki nailiyyətlər Azərbaycanın tanınmış ölkələr sırasında adının çəkilməsinə səbəb oldu. Keçici bayraqların, qırmızı bayraqların, ardıcıl olaraq, Azərbaycana verilməsi Heydər Əliyevin yürütdüyü siyasətin nəticəsi idi. Heydər Əliyev hər bir işi sistemli şəkildə həyata keçirirdi. Belə ki, bir tərəfdən sənaye müəssisələrinin, zavodların tikilməsinə, digər tərəfdən isə, yüksək ixtisaslı kadrların hazırlanmasına diqqət ayırırdı. Bu, əslində, Azərbaycanın gələcəyinin qurulması idi. Yəqin ki, Heydər Əliyevin yürütdüyü siyasətin əsasında Azərbaycanın gələcək müstəqillik həyatının təməlini qoymaq dayanırdı. O bilirdi ki, bir gün imperiyanın süqutu yetişəcək və bu amalla da Azərbaycanın müstəqil şəkildə inkişafına doğru addımlar atırdı. Təbii ki, o illərdə bu, mərhələ-mərhələ görülməsəydi, bu gün Azərbaycan belə bir sivil dövlət kimi müstəqil şəkildə özünü təsdiqləyə bilməzdi. Bildiyimiz kimi, imperiyanın son illərində, eləcə də, müstəqilliyimizin ilk mərhələsində Onun qurub-yaratdığı Azərbaycanda çox sənaye müəssisələri, zavodlar, fabriklər, demək olar ki, bütövlükdə hər bir şey böhran vəziyyəti almış və dağıdılmışdır. Heydər Əliyevin Azərbaycana rəhbərliyinə qayıdışı ilə vaxtilə təməlini qoyduğu bazanı sistemləşdirdi, ölkəni inkişaf etdirməyə başladı. Onun Azərbaycanda qoyduğu kursu davam etdirə biləcək insanı da yetişdirib xalqımıza tanıtdı. Prezident səviyyəsinə yüksəltdi. Demokratik bir dövlətdə xalqın səsi ilə İlham Əliyev cənabları hakimiyyətə gəldi. Bu gün hər bir vətənpərvər azərbaycanlı ölkəmizin düşünülmüş, ölçülüb-biçilmiş daxili və xarici siyasətindən məmnundur və fərəhlənir. Bu gün Azərbaycanın hər bir vətəndaşı Prezidentimizin dünya ölkələrindəki kürsülərindən çıxışına fərəhlə baxır, qürurla dinləyir.

- Müasir həyatımızda belə bir fikir səslənir ki, Azərbaycan dünyaya, Avropa ölkələrinə inteqrasiya olunur. Bir elm xadimi kimi fikrinizi bilmək maraqlıdır. Azərbaycan elm və təhsili bu inteqrasiya prosesində necə görünür?

- Mən deyərdim ki, Azərbaycanın elmi və təhsili sürətli bir inkişaf tempi götürüb. Təhsil və elm bir-birini tamamlayır. Azərbaycan ixtira olunan elmi nailiyyətlərin istifadəçisi yox, müəllifinə çevrilməlidir. Bu yaxınlarda, bildiyimiz kimi, Azərbaycan Prezidenti Administrasiyasının rəhbəri, akademik Ramiz Mehdiyev Dövlət İdarəçilik Akademiyasında ictimai və humanitar elmlərin vəziyyəti ilə bağlı müşavirə keçirdi. Həmin müşavirədə çıxışında o, Azərbaycan elminin dünya elminə inteqrasiyasının, elmin istehsalata tətbiqinin, eləcə də, idarəçiliyin, beynəlxalq münastibətlərin qurulmasının, elmi proqnozlaşdırılmasının vacibliyini qeyd etdi, milli-mənəvi dəyərlərimizin qorunması və eyni zamanda, müasirləşmə sahəsində ictimai və humanitar elmlərin rolu barədə dəyərli mülahizələrini bildirdi və faktiki olaraq, elmi ictimaiyyətə ölkə rəhbərliyinin tapşırıqlarını verdi.

Düşünürəm ki, hər bir alim, elm və təhsil təşkilatçısı, ümumiyyətlə, ziyalılarımız elmimiz və təhsilimiz qarşısındı duran, xalqımızın gələcək taleyini müəyyənləşdirən bu məsələlərə biganə qalmamalı, bütün potensialını ümumi inkişafımıza sərf etməlidir.

Nəzakət ƏLƏDDİNQIZI

Səs.- 2010.- 5 fevral.- S. 6.