Həyatla zaman arasındakı fəlsəfi düşüncəni əks etdirən şair

Azərbaycan poeziyasının söz sərrafları həyatın fəlsəfəsini, onun rəng çalarlarının ahəngindən süzülüb gələn həqiqətləri obrazlaşdıraraq, bədii təfəkkürün köməyi ilə ədəbi mühitdə rəngarəngliyin yaranmasına müvəffəq olurlar. Bu yoldan keçən yaradıcı simaların sözünün çəkisi oxucu ilə özü arasında müəyyən bir yaxınlığın yaranmasına səbəb olur.

Təbii ki, bu mövcudluğun yaranması üçün şair qələminin itiliyi ilə sözü işlədərək, misralarda bəşəri və ali hissləri həkk etmək bacarığı əsas şərtdir. Klassik ənənələrə söykənərək, poeziya çələngini oxucuların ixtiyarına verən çağdaş ədəbiyyatımızın nümayəndələrindən biri olan Adil Qasımlı da həyat ilə zaman arasındakı fəlsəfi düşəncəni əks etdirərək, bədii ədəbiyyatımız üçün əhəmiyyət kəsb edən nümunələri ilə tanınmışdır. Ötən əsrin 60-cı illərinin ədəbi nəslinin təmsilçilərindən olan şair "Qaranquş ömrü", "Sənə dönərəm", "Dağlar, qalalar, babalar" kitabları, eləcə də, Azərbaycan radiosunda səhnələşdirilən "Cəsarət", "Yaşıl obanın nağılları" poemaları, eləcə də, Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrında oynanılan "Aylı gecənin qaranlığında" pyesi onun qısa bir zaman məsafəsində tanınmasına səbəb olmuşdur. Yaradıcılıq yolunu axtarışlarla davam etdirən şairin bu yaxınlarda "Salam, sevgi" kitabı çapdan çıxmışdır. Kitabda şairin müxtəlif mövzuları əhatə edən şeirləri, eləcə də, poemaları çap edilmişdir. "Bir sevdanın yollarında", "Təbiətlə baş-başa", "Sevgi ətri", "Pöhrələrim - körpələrim" bölmələrinə daxil olan şeirlərdə, adından göründüyü kimi, şair Azərbaycanın təbiətini, vətən sevgisini əks etdirməklə yanaşı, həyatın gedişatındakı gerçəklikləri, ali və ülvi hissləri əks etdirmişdir. Bu lövhələrlə yanaşı, "Cəsarət", "Yaşıl obanın nağılları", "İttiham", poemaları və "Aylı gecənin qaranlığında" ikihissəli dramı təqdim olunur.

Müxtəlif mövzulara müraciət edən şair təbiətin gözəlliklərinin vəsfini özünəməxsus şəkildə ustalıqla qələmə almışdır. Hər rəsmin gözəlliyi və onu açmaq bacarığı şair qələmindən kənarda qalmamışdır:

Yağır çölə, qonur gülə,

Səpələnir ota günəş;

Yerdə günəş, göydə günəş,

Suda günəş.

Ovcuma bir damla düşdü,

Baxıb gördüm o da günəş-

Bu günəş yaz günəşidir.

Gözəl şeirin yaranması şairin dünyagörüşü ilə birbaşa əlaqədardır. İdeyanın çatdırılmasında şair görüşləri onun köməyinə gəlir. Şairin vətənlə bağlı misraları daha təsirlidir. "Qərənfillər solmaz oldu", "Xocalı fəryadı", "Azərbaycan", "Yol verin", "Bu məmləkətin" və s. şeir parçalarında bu sevgiyə rast gəlirik:

Tükənən deyil nə varı,

Nə zəri bu məmləkətin.

Vardı amma bir azacıq

Azarı bu məmləkətin.

Adil Qasımlı poeziyası aktuallığı ilə səciyyələnir. Həyatda yaşanmış problemlər həyat, zaman, cəmiyyət, varlıq kimi anlayışlar şair düşüncəsinin yozumu ilə oxucuya təqdim edilir. İctimai həyatda baş verən hadisələr, vətənə bağlı arzular, ideyaların bəşəriliyi Adil Qasımlını yaradıcı bir şəxs olaraq, tanıtmış və sevdirmişdir.

"Aylı gecənin qaranlığında" pyesində şairin qaldırdığı məsələ daha təsiredici və aktualdır. Bu pyesdə cəmiyyətin yaraları, neqativ hallar qabarıq şəkildə büruzə verilir. Bədii obrazlar vasitəsilə şair düşüncəsinin alt qatında yaşanılan və onu narahat edən məsələlərə aydınlıq gətirir. Məhz belə məzmunlu poeziya ilə şair çağdaş poeziyamızda özünəməxsus yerə malikdir.

Mütəmadi olaraq, oxucularla görüşə gələn şair yaradıcı görüşün təməlini möhkəm qoymuşdur. Poeziyasevərlərin qəlb evinin qonağına çevrilən Adil Qasımlı ilə oxucu görüşlərinin yolu davamlı və uzunömürlü olacaq.

Zümrüd

Səs.- 2010.- 13 fevral.- S. 13.