Yazıb-yaşayan sənətkar

40-ın qovşağından aralanmamış

50-yə yetişdim, gəlib yaşadım.

- deyən Kamandar Eyvazlı Qədim Borçalı mahalının yetişdirdiyi sözlü-söhbətli sənətkarları sırasında özünün deyimi, yaradıcılıq manevri ilə seçilən və sevilən simadır. Yaşının 50-ci baharında bu dünyanın söz bulağından su içməklə mənəvi aləmini zənginləşdirən Kamandar Eyvazlı bir əsrin yarısında həyatın rənginin çalarlarından yaratdığı çələngi oxucusunun ixtiyarına vermişdir.

Kamandar Eyvazlının ailəsi, valideynləri, əzizləri necə inanaydılar ki, bir vaxt o da şeir, sənət aləminə qoşulacaq, şeirləri ilə Azərbaycan poeziyasının rövnəqlənməsində xüsusi yer tutacaq. Dünyanın qəribə qanunları var. Bu qanunlar kimini arzularına qovuşdurur, kimini də tamam gözləmədiyi bir aləmə atır. Sərt dünyanın sərt qanunları... Çox şükür ki, mənim həmsöhbətim həyatda müəyyən mənada uğurlu yol seçmiş, yaxşı mənada "həyatı üzünə gülmüş" bir insandır. Doğrudur, hər bir insan kimi onun da həyatda qarşılaşdığı pisliklər, çətinliklər çox olub. Lakin çox şükürlər ki, bunların hamısının öhdəsindən öz ağılı, kamalı ilə gələ bilib. Ən əsası isə, bu gün sənətdə öz çəkisi, öz yeri var Kamandar Eyvazlının. Onun şeirlərini oxuduqca dünəninə boylanır, bu gününə sevinirsən, sabahına inamla baxırsan. Bax, əsil mənada budur insana, sənətə olan məhəbbət, şeirə olan vurğunluq. Şairin yaradıcılıq irsini vərəqlədikcə insana məhəbbət, şirinlik duyulur, adi bir sözlə insan qəlbinin dərinliyinə sirayət edirsən. Onun nəzmə çəkdiyi "Dəymə" şeirində olduğu kimi yaratdığı canlı obraz bir portretə çevrilir:

Gül içində gəzən qız,

Gülün xətrinə dəymə.

Özündən aralayıb,

Əlin xətrinə dəymə.

Nə düşübdü beyninə

Heç nə gəlmir eyninə?

Aç, tökülsün çiyninə,

Telin xətrinə dəymə.

Gözəl, zərif bir qız surətini məxsusi bir şəkildə təqdim edən şair dilinin səmimiliyi onun poeziyasına bir axıcılıq gətirir. Cavanlıq özü bir gözəllikdir. Bu gözəlliyi isə insanlara tanıdan, sevdirən məhz sənət adamları - şairlər, bəstəkarlar, rəssamlardır. Deyərdim ən gözəl duyğuları dinləndirən, insanları sevindirən, sevdirən sənət adamları ilahinin dünyaya bəxş etdiyi varlıqlardır. Bu varlıqları qorumaq, dəyərləndirmək hamının borcudur. Adi bir məclisdə gözəl bir şeir dinləmək, ürəyəyatımlı mahnıya qulaq asmaq insana nə qədər xoşdur. İnsan həmin an sanki dünyanın bütün dərd-qəmindən, kədərindən, qayğılarından uzaq olub, öz ürək dünyasında yeni, gözəl bir aləm qurur. Bu gözəl aləmi - qəlb dünyasını bizim üçün quran, yaşadan isə çox vaxt dəyərincə qiymətləndirə bilmədiyimiz sənət adamlarıdır. İnsan bir gün özünü bu aləmdən - mahnıdan, şeirdən, mətbuatdan kənarda necə görə bilər?

Kamandar Eyvazlının şeirlərində çox vaxt aşıq, saz havalarının xoş ətrini duyuruq. Bəlkə bu da onun doğulduğu, boya-başa çatdığı Borçalı elinin abı-havasındandır. Doğma torpağını ürəkdən sevən, vaxt tapan kimi doğma Kəpənəkçi kəndinə "qaçan" şairin şeir ruhu da öz torpağından, onun səfalı təbiətindən doymur. "Kənd lövhəsi" şeirində təbiət lövhəsini yaradaraq, onun bədii təsvirinə nail olur:

Dağlardan aralı gülməyir üzüm,

Xəyalım dağlarla hər gün görüşür.

Axşamım, sabahım, gecəm-gündüzüm,

O ellə, obayla, kəndlə ötüşür.

Bir-birinin ardınca muncuq kimi düzülmüş misralar sanki rəssamın gözəl tablosunu göz önündə canlandırır, insanı ana təbiətə səsləyir, belə gözəl bir diyarda doğulduğumuza görə Tanrıya şükür edirik. Kamandar Eyvazlının şeirlərini oxuduqca onun nə qədər böyük ürək sahibi olduğunun bir daha şahidi olursan. İnstitutu bitirdikdən sonra dörd il Laçında ədəbiyyat müəllimi işləyən Kamandar Eyvazlını bu gün də Laçın həsrəti, Laçın qübarı rahat qoymur. "Laçın həsrəti" poemasında bu özünü büruzə verir:

Hərdən ürəyimə qəriblik çökür,

Yaman darıxıram Laçından ötrü.

Bir də o yerlərə qaytarır, çəkir,

O dağlar, dərələr, o çiçək ətri.

Payızdı... Yarpaqlar saralıb yəqin,

Yollar yoldan çıxıb, cığırlar itib.

Dörd il yaşadığım sahmanlı evin,

İndi daşında da ot-ələf bitib.

Müəllifin çırpınan qəlbinin səsi, istisi, vətənə olan segisi, ilahi hissləri dil açıb o mənzərənin, o torpağın ab-havasınıyaşadır. "Yatıram, dururam, Laçın deyirəm, Laçın... qurumayan yaşdı gözümdə..."-deyən şairin səmimi hissləri inandırıcı, bənzərsidir. Şair bu gün də, sabah da unudulmayacaq Laçın həsrətindən yana-yana danışır, lakin ümidləri doğrulacaq, yəqin ki, doğma torpaqlarımız özümüzə qaytarılacaq. Bax, o zaman kövrək şair qəlbi daha həvəslə, daha ehtirasla doğma torpaqlarımızı vəsf edən gözəl sənət nümunələri bəxş edəcək istəkli oxucularına.

Şair qəlbi doğma Laçında yadellilərin gəzməsinə qarşı hayqırır, dözmür, üsyan edir.

Kamandar Eyvazlı hərdən pessimist hisslərə də qapanır. Doğmalarını itirən şair bəzən ümidsizliyə düşür, nə edəcəyinə qərar kəsdirə bilmir. Bu baxımdan onun "Söylədim" şeiri diqqəti daha çox cəlb edir:

Payız soldu, qış əridi, yaz güldü,

Çaya baxıb ömür getdi söylədim.

Nə dəryadı, nə daşqındı, nə seldi,

Çaya baxıb ömür getdi söylədim.

Şairin belə pessimist olmağa haqqı yoxdur, deyərdim ərklə. Çünki onu, ailəsini, üç gözəl balasını az-çox tanıdığımdan, şairin həyatdan gileylənməyə, ümidsizliyə qapanmağa ən azı haqqı yoxdur. Xalq şairi, hamımızın doğması, istəklisi İlyas Tapdığın gözəl qızı Gültəm xanım şairə nəinki təkcə ömür-gün yoldaşı kimi əzizdir, həm də onun şeirlərini ilk oxucusudur. Çox qəribədir ki, bu ailədə hər iki valideyn - həm Kamandar Eyvazlı, həm də onun xanımı Gültəm İlyas qızı öz şeirləri, imzaları ilə daim mətbuat aləmində görünürlər.

Bu yaxınlarda Kamandar Eyvazlının 50 yaşı tamam oldu. Bu münasibətlə Azərbaycan Yazıçılar İttifaqında şairin yubileyi təntənəli şəkildə keçirildi. Sənət dostları, şairlər bu istedadlı şairi təbrik etdilər, ona daha böyük uğurlar arzuladılar. Sonda şair özünün təzəcə yazdığı "Yaşadım" şeirini oxucularına ərməğan etdi:

Qarşımda ağ kağız, xəyalımda söz,

Beynimdə fikirlər, ürəyimdə köz,

Ayları arxada qoyub düpbədüz,

Bir əsri yarıya bölüb yaşadım.

Neçə naxışdan ruhu təzələnən şair aranda çiçəkdən, dağda yağışdan, tənəli sözdən, baxışdan qorxmayaraq yaşayıb ömür yolunun enişində-yoxuşunda izini salıb.

Mən də öz adımdan, istəkli oxucular adından şairi ürəkdən təbrik edir, həmişə ürəkdən gülməyi, ürəkdən sevinməyi arzulayıram. Ömrünün ən gözəl, müdrik çağlarını yaşayan Kamandar Eyvazlıya bundan sonra da biri-birindən gözəl şeirlər yazmağı, şair qəlbinin yorulmamasını arzulayıram.

Elmira Musaqızı

Səs.- 2010.- 14 iyul.- S. 12.