Azərbaycan Ordusu yüksək hazırlıqlı ordudur

- Aydın müəllim, hər il 26 iyun tarixi ölkəmizdə Silahlı Qüvvələr Günü kimi qeyd olunur. Bu gün ərəfəsində istərdik ki, Azərbaycan Ordusunun keçdiyi yol, hazırkı durumu haqqında fikirlərinizi bildirəsiniz...

- Ordu Azərbaycan dövlətinin əsas atributlarından biridir. Müstəqil Azərbaycan dövləti yarandıqdan sonra sonra ilk görülən mühüm işlərdən biri ordu quruculuğu olub. 1993-cü ilə qədər, bütün sahələrdə olduğu kimi, ordu quruculuğu məsələlərinə də ciddi yanaşılmırdı. Ulu Öndər Heydər Əliyevin hakimiyyətə gəlişindən sonra ordu quruculuğuna xüsusi diqqət yetirilib. Həmin dövrdən etibarən ordu təsadüfi insanlardan təmizləndi, peşəkar hərbçilərdən ibarət strukturun yaradılmasına başlandı, Silahlı Qüvvələrimizdə nizam-intizam yarandı. Eyni zamanda, insanlarda hərbi vətənpərvərlik hissləri gücləndi və hər bir gəncin orduda xidmət etməsi şərəf məsələsinə çevrildi. Ölkəmizin iqtisadi qüdrəti artdıqca orduya ayrılan vəsait də artırılır. Bu gün Azərbaycanın büdcədə ayırdığı müdafiə xərcləri Ermənistanın dövlət büdcəsinə bərabərdir. Azərbaycan Silahlı Qüvvələri regionun ən hazırlıqlı və ən müasir silahlarla təchiz edilmiş bir strukturudur. Azərbaycan Ordusu Vətənin keşiyində çox mətanətlə durur və torpaqlarımızın işğaldan azad edilməsi məsələsində əmrləri yerinə yetirməyə hazırdır. Bu gün hazırlıqlı zabit heyəti, öz vəzifəsinə böyük məsuliyyətlə yanaşan əsgər heyəti Vətənin keşiyində layiqincə dayanırlar. Birmənalı demək olar ki, Azərbaycan Ordusu dövlətçiliyin keşiyində duran vacib dövlət strukturudur və cəmiyyətlə ordunun birliyi dövlətin varlığının əsasını təşkil edir.

- Müasir, güclü Azərbaycan Ordusunun yaradılması prosesi nədən başladı? Döyüş qabiliyyəti və mənəvi gücün birliyi ordumuzda özünü nə dərəcədə göstərir?

- Bizim ordumuzun yaranması və müasir tələblər səviyyəsində formalaşması, ağır, mürəkkəb və keşməkeşli yollardan keçib. Erməni təcavüzü, daxili çəkişmələr, yeni yaradılmış özünümüdafiə taborlarının ayrı-ayrı siyasi məqsədlərə xidmət etməsi bir tərəfdən torpaqlarımızın işğalına şərait yaradır, digər tərəfdən ordumuzun yaranmasına mane olurdu. Ulu Öndərin titanik fəaliyyəti nəticəsində güclü Azərbaycan Ordusu yaradılmağa başlandı. Ordu quruculuğunun elmi-təcrübi əsaslar üzərində aparılması, vahid komandanlıq prinsiplərinin həyata keçirilməsi Qarabağ bölgəsində gedən döyüş əməliyyatlarına öz müsbət təsirini göstərdi. 1993-cü il noyabrın 2-də Ulu Öndər Heydər Əliyev radio və televiziya ilə xalqa müraciət etdi. Bu müraciət bütünlüklə Azərbaycanın düşdüyü ictimai-siyasi və hərbi böhranın təhlilinə və ondan çıxış yollarına həsr edilmişdi. Bu çıxışdan sonra xalqımızın çoxdan arzuladığı birliyin, həmrəyliyin əsası qoyuldu. Hamı bir nəfər kimi ölkəni dəhşətli təhlükədən çıxarmaq üçün Heydər Əliyevin ətrafında birləşməyə başladı. Ordu quruculuğu sahəsində aparılan işlərin sistemləşdirilməsi, mərkəzləşdirilməsi, ordunun vahid komandanlıq prinsipi əsasında fəaliyyət göstərməsi qısa müddətdən sonra öz səmərəsini verdi. Azərbaycan Ordusu tərəfindən aparılan uğurlu döyüş əməliyyatlarından təşvişə düşən və gücümüzün artmasını hiss edən düşmən 1994-cü il mayın 12-də atəşkəs haqqında müqaviləni imzaladı. Sonrakı dövrlərdə ordumuzun daha da möhkəmləndirilməsi sahəsində bir çox mühüm tədbirlər həyata keçirildi. Bu tədbirlər nəticəsində çağırış və səfərbərlik işi xeyli təkmilləşdirilib, hərbi hissələrdə intizam möhkəmlənib, qanun-qaydalara tam riayət olunması təmin edilib. Bütün bunlar orduya gələn gənclərin peşəkar hərbi qulluqçu kimi hazırlanmasına, hərbi ixtisaslara dərindən yiyələnməsinə şərait yaradıb. Silahlı Qüvvələrin döyüş qabiliyyətinin yüksəldilməsi, peşəkarlığının artırılması fasiləsiz, yəni hər gün davam edən bir prosesdir. Döyüş hazırlığı məsələlərinə ciddi önəm verilməsinin nəticəsidir ki, Azərbaycan Silahlı Qüvvələri hal-hazırda istər quruda, istər havada, istərsə də dənizdə hər hansı döyüş tapşırığını yerinə yetirməyə qadirdir. Məlumdur ki, hər bir ordunun gücü - onun döyüş qabiliyyəti ilə mənəvi gücünün vəhdətində reallaşır. Bu gün Azərbaycan cəmiyyətində, eləcə də, orduda Ümummilli Liderimiz Heydər Əliyev tərəfindən hazırlanmış və elmi-nəzəri prinsipləri zamanın sınağından çıxmış mükəmməl hərbi vətənpərvərlik konsepsiyası mövcuddur. İstər sülh, istərsə də, müharibə dövründə hərbi qulluqçularda Vətənə, xalqa, dövlətçiliyimizə sədaqət və məhəbbət hisslərinin möhkəmləndirilməsi, onların ümumdövlət mənafeləri ətrafında səfərbər edilməsi bu istiqamətdə aparılan fəaliyyətin əsas məqsədləridir.

- Bu yaxınlarda Milli Məclisdə Azərbaycanın Hərbi Doktrinası təsdiq olundu. Ümumiyyətlə, bu sənədin qəbul edilməsi ölkəmizin təhlükəsizliyi və müdafiəsində nə kimi rol oynayacaq? Bu baxımdan, sənədin əhəmiyyəti nədən ibarətdir?

- Hərbi Doktrina ölkəmizin İkinci Konstitusiyası sayıla bilər. Sənəddə ölkənin hərbi təhlükəsizliyini təmin edən bütün müddəalar açıqlanır. Baxmayaraq ki, doktrina 2010-cu ildə qəbul olundu, buna qədər sənədin üzərində ciddi iş aparılırdı, beynəlxalq təcrübə öyrənilirdi, ordu quruculuğunda əldə edilmiş nəticələrdən istifadə edilirdi. Qeyd etmək lazımdır ki, doktrinanın hazırlanmasında, ilk növbədə, Azərbaycanın təcrübəsi böyük rol oynadı. Bilirsiniz ki, 2007-ci ildə Azərbaycanın milli təhlükəsizlik konsepsiyası təsdiq edildi. Və onun əsasında hərbi təhlükəsizliyi təmin edəcək bu sənəd üzərində böyük iş getdi. Sənəddə, həmçinin, Azərbaycan ərazi bütövlüyünə hərbi təhlükə törədəcək faktorlar sadalanır. Onların içərisində birincisi qonşu Ermənistanın torpaqlarımızı işğal etməsidir, daha sonra Azərbaycanın dövlət müstəqilliyinin şübhə altına alınması cəhdləridir, qeyri-qanuni miqrasiyadır, daxili sabitliyi pozmaq cəhdləri və s. amillərdir. Bunun qarşısını almaq üçün yüksək hazırlıqlı silahlı qüvvələrin hazırlanması, onun peşəkar kadrlarla təmin edilməsi, strateji və taktiki hazırlıq məsələlərinin həyata keçirilməsi və ən əsası ordu ilə cəmiyyətin sıx birliyinin təmin edilməsidir. Bu gün Hərbi Doktrina 2010-cu ilə qədər Azərbaycanın həm dövlət, həm də ordu quruculuğunda əldə etdiyi nəticələri özündə əks etdirən çox ciddi bir sənəddir. Eyni zamanda, həmin sənəd ehtiyac olduqda, ona dəyişiklik etmək ehtimalını da qüvvədə saxlayır. Qeyd edim ki, Azərbaycan birmənalı şəkildə öz ərazisində xarici hərbi bazaların yerləşdirilməsinin əleyhinədir. Amma doktrinada göstərilir ki, hərbi-siyasi zərurət yaranarsa, müvəqqəti olaraq, istisna kimi Azərbaycanda hərbi bazalar yerləşdirilə bilər. Yəni bununla da, Azərbaycan müəyyən məqamda manevr etmək imkanlarını öz əlində saxlayır. Təsadüfi deyil ki, Hərbi Doktrinanın qəbulu dünyada da marağa səbəb oldu. Hətta işğalçı Ermənistanın parlamentində müzakirə mövzusuna çevrildi. Bunun özü göstərir ki, doktrinanın müddəaları işğalçıları ciddi narahat edir.

- Torpaqlarımızın 20 faizinin Ermənistan tərəfindən işğal edildiyi bir şəraitdə bu gün ölkəmizdə ordu quruculuğuna diqqət və cəmiyyətlə silahlı qüvvələr arasındakı münasibət haqqında nə deyə bilərsiniz?

- Ümumiyyətlə, ordu faktoru hər bir dövlətin daxili və xarici siyasətinin güzgüsü sayıla bilər. Dövlətin orduya münasibəti isə həmin dövlətin öz nüfuzuna, bugününə və sabahına olan münasibətidir. Ulu Öndər Heydər Əliyevin böyük dövlətçilik, idarəçilik təcrübəsi bir çox sahələrdə olduğu kimi, ordu quruculuğu prosesində, Azərbaycan Milli Ordusunun yaranmasında da özünü göstərdi. Faktiki olaraq, atəşkəs əldə edilənədək Azərbaycanda nizami ordu haqqında danışmaq mümkün deyildi. Məhz atəşkəs əldə olunduqdan sonra, bu məsələlərə ciddi şəkildə dünya təcrübəsinə uyğun olaraq yanaşılmağa başlandı, bir çox sahələrdə aparılan islahatlar və quruculuq işləri Azərbaycan Silahlı Qüvvələrində də öz əksini tapa bildi. Azərbaycan iqtisadiyyatında, kənd təsərrüfatında islahatların aparılması ölkəmizdə effektli iqtisadiyyatın qurulmasına gətirib çıxardı. Sahibkarlar təbəqəsinin formalaşması, iqtisadiyyatın Azərbaycanın təbii resurslarına uyğun olaraq qurulması öz nəticəsini verməyə başladı. Əgər 1994-cü ildə Azərbaycanın dövlət büdcəsi 370 milyon dollar idisə, 2000-ci ildə artıq bu rəqəm 800 milyon dollara çatdı. Növbəti illərdə bu artım davam etdi və 2010-cu ilin dövlət büdcəsi 15 milyard dollar təşkil edir. Bunu ancaq neft faktoru ilə bağlamaq olmaz. Bu, ilk növbədə, neft sənayesi ilə yanaşı, qeyri-neft sektorunun inkişafına da ciddi əhəmiyyət verilməsi ilə mümkün oldu. Bu gün dünya bazarlarına çıxarılan Azərbaycanın sənaye məhsulları, kənd təsərrüfatı məhsulları, səhiyyə, elm, bank, turizm xidmətləri artıq dünyanın diqqətini cəlb etməyə başlayıb. Bütün bunlarla yanaşı, ordu quruculuğu prosesində də çox böyük nailiyyətlər qazanılıb. Ümummilli Liderimiz Heydər Əliyevin əsasını qoyduğu siyasətin Prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilməsi bu sahədə də ciddi irəliləyişlərin əldə olunmasını şərtləndirib.

- Hazırda Azərbaycan hərbi sahədə beynəlxalq müstəvidə də geniş əlaqələrə malikdir. Bu baxımdan, ordumuzun NATO standartlarına uyğunlaşdırılması məsələsi də daim cəmiyyətin diqqət mərkəzində olub. Necə hesab edirsiniz, bu istiqamətdə mövcud vəziyyəti necə dəyərləndirmək mümkündür?

- Ordu quruculuğu başlayarkən Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin müasir NATO standartlarına uyğun olaraq yenidən qurulacağı tam aydın idi. Çünki bunun üçün yetərli potensial mövcud idi. Eyni zamanda, Azərbaycanda ali hərbi məktəblər sisteminin yaradılması, onun tədris prosesinin NATO və dost Türkiyə dövlətinin hərbi təhsil sisteminin üstünlüklərinə uyğun olaraq qurulması öz nəticəsini tədricən verməkdədir. Azərbaycan zabitlərinin böyük bir hissəsi vaxtaşırı xarici ölkələrdə ixtisasartırma kurslarına göndərilir. NATO-nun Qərargah Hərbi Təlimləri üzrə keçirilən seminarlarda Azərbaycan generalları və zabitləri də iştirak edirlər. Azərbaycanda aşağı və orta təbəqə komandirlərinin hazırlığı üçün NATO standartlarına uyğun təlim - tədris mərkəzləri yaradılmağa başlandı. Bu isə hərbi qulluğa məsuliyyətlə yanaşan, hazırlığı kifayət qədər yüksək olan aşağı təbəqə komandir heyətinin peşəkarlıq səviyyəsinin daha da yüksəlməsinə zəmin yaratdı. Azərbaycan Ordusu ən müasir silahlarla silahlanıb. Ordumuzun şəxsi heyəti üçün həmin silahlardan istifadə edilməsi təlimi həm ölkə daxilində, həm də ölkəmizdən kənarda keçirilir. Bu gün hər bir Azərbaycan gənci üçün orduda xidmət etmək fəxrdir. 2008-ci ildə Azərbaycan Ordusunun yaradılmasının 90 illiyi ilə bağlı keçirilən hərbi parad bütün dünyaya səs saldı və bir sıra dövlətlərin Azərbaycan Ordusu haqqında təsəvvürlərinin dəyişməsinə səbəb oldu. Eyni təəssürat ötən il Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycanın bütün Silahlı Qüvvələrinin birgə böyük miqyaslı təlimində də yarandı. Azərbaycanda Müdafiə Sənayesi Nazirliyinin yaradılması ordunun inkişafı baxımından yeni mərhələnin əsasını qoydu. Azərbaycan artıq öz silahlarını istehsal edir. Bu silahları həm daxili tələbata yönəldə bilir, həm də bu silahlar dünya bazarlarına çıxarılır.

- Aydın müəllim, qeyd etdiyiniz kimi, Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin səviyyəsi beynəlxalq miqyasda da etiraf olunur. Bəs işğalçı Ermənistanda bu sahədə vəziyyət necədir?

- Azərbaycan Ordusu bu gün Azərbaycan dövlətinin qüdrətinin nümunəsidir, xalqımızın iftixar yeridir və dövlətimizin ərazi bütövlüyünü təmin etmək iqtidarında olan yüksək hazırlıqlı ordudur. Beynəlxalq hərbi tədqiqat mərkəzlərinin verdiyi qiymətə görə, ordumuz regionun ən hazırlıqlı və ən müasir strukturu sayılır. Bütün bunlar Azərbaycan Ordusunun bugünkü ən müasir tələblərə cavab verdiyini göstərir. Bu fakt torpaqlarımızın 20 faizini işğal etmiş və bütün siyasətini ancaq və ancaq qonşu dövlətlərin torpaqlarını işğalı üstündə quran Ermənistanda da kifayət qədər məlumdur. Təbii resursları kasad, militaristləşdirilmiş siyasətin həyata keçirilməsi, Azərbaycana, Türkiyəyə, Gürcüstana torpaq iddiaları irəli sürməsi və beləliklə də, özünü inkişafdan kənarda qoyması Ermənistanda iqtisadiyyatın geriləməsinə səbəb olub. Ermənistan sivil dövlət qurmaq, obyektiv qanunlarla işləyən iqtisadiyyat qurmaq, mehriban qonşuluq siyasətinə əsaslanan xarici diplomatiya həyata keçirmək əvəzinə, qonşu dövlətlərə torpaq iddiasına üstünlük verir. Bu da işğalçı dövlət üçün bumeranq effekti verir və ziyanı özünə dəyir. Bu gün Ermənistan ordusu, faktiki olaraq, hərbi polis rejimini xatırladır. Orduda qulluq etmək erməni vətəndaşları üçün şərəf yox, zülmə çevrilib. Xidmətdən yayınmaq halları, "dedovşina" faktları ildən-ilə artmaqdadır. Orduda hansısa vətənpərvərlikdən, ruh yüksəkliyindən danışmaq olmaz. Ermənistan ordusunun maddi təminatının zəifliyi şəxsi heyətin ruh yüksəkliyinin zəifliyində özünü göstərir. Ordu köhnə silahlarla təchiz olunub, ərzaq təminatı bərbad vəziyyətdədir. Orduya dövlət büdcəsindən ayrılan vəsaitin böyük bir hissəsi korrupsiyanın yeyintisinə çevrilir. Ən əsası isə, qonşu dövlətin torpaqlarını işğal altında saxlamaq bu gün erməni əsgərləri, zabitləri üçün maraq kəsb etmir. O özünün yaşayışını düşünür, bundan narahat olur. Bir sözlə, dövlətin böhran yaşaması ordunu da pis vəziyyətə salıb.

Aydın Mirzəzadə

Səs.- 2010.- 24 iyun.- S. 7.