2009-cu ilin yekunlarına görə
Azərbaycan dünya miqyasında ən sürətlə
inkişaf edən ölkələr sırasındadır
Prezident İlham Əliyevin sədrliyi ilə Nazirlər
Kabinetinin 2009-cu ilin sosial-iqtisadi inkişafının
yekunlarına həsr olunmuş iclası keçirilib
Prezident İlham Əliyevin
sədrliyi ilə yanvarın 18-də Nazirlər Kabinetinin
2009-cu ilin sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına həsr
olunmuş iclası keçirilib. Dövlətimizin
başçısı iclası giriş nitqi ilə
açdı.
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin giriş nitqi
-Nazirlər Kabinetinin bugünkü iclası 2009-cu ilin sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına həsr edilmişdir. 2009-cu il dünyada maliyyə böhranı ili kimi tarixdə qalacaq və demək olar ki, bütün ölkələr böhrandan bu və ya digər formada əziyyət çəkmişlər. Baxmayaraq ki, Azərbaycan dünya iqtisadiyyatına çox uğurla inteqrasiya edir və bütün beynəlxalq maliyyə qurumları Azərbaycanda iqtisadi inkişaf sahəsində görülən işləri yüksək qiymətləndirirlər, yenə də demək istəyirəm ki, buna baxmayaraq, Azərbaycan dünya iqtisadiyyatının bir parçası kimi bu böhranlı vəziyyətdən minimum itkilərlə çıxa bilmişdir.
Qeyd etdiyim kimi, biz dünya iqtisadi proseslərinə getdikcə daha da sürətlə qoşuluruq. Azərbaycanda aparılan ciddi sosial-iqtisadi islahatlar ölkəmizi hərtərəfli inkişaf etdirməyə imkan yaradır. Dünya iqtisadiyyatının tərkib hissəsi olan ölkəmizdə 2009-cu ildə çox düzgün və vaxtında atılmış addımlarla iqtisadi maraqlarımızı qoruya bildik, insanların rifah halının pisləşməsinə yol vermədik. Əksinə, 2009-cu ildə Azərbaycan əhalisinin sosial vəziyyəti daha da yaxşılaşdı. Qarşıda duran bütün infrastruktur layihələri, sosial proqramlar icra edildi. Ölkəmiz 2009-cu ildə də sürətlə inkişaf etməyə davam edirdi, bu dinamika saxlanılırdı. 2009-cu ilin yekunlarına görə, Azərbaycan dünya miqyasında ən sürətlə inkişaf edən ölkələr sırasındadır. Bunu əyani şəkildə göstərmək üçün, sadəcə iqtisadi və sosial göstəricilərimizə baxmaq kifayətdir. 2009-cu ildə Azərbaycanda ümumi daxili məhsul 9,3 faiz artmışdır. Hesab edirəm ki, bu tarixi nailiyyətdir. Bu, bir daha onu göstərir ki, bütün uğurlarımızın təməlində düşünülmüş siyasət və düzgün atılmış addımlar dayanır. Demək olar ki, bizim bölgədə və postsovet məkanında və geniş mənada qitədə ölkələrin tam əksəriyyəti böyük çətinliklərlə üzləşmişlər. O ölkələrdə iqtisadi inkişaf böyük dərəcədə aşağı düşmüşdür. Bəzi ölkələr demək olar ki, faciə astanasındadırlar. Ancaq bizdə vəziyyət tam başqadır və 9,3 faiz artan iqtisadiyyatımız, bir daha demək istəyirəm ki, 2009-cu ildə və ondan əvvəlki illərdə görülən işlərin nəticəsidir.
Sənaye istehsalı 2009-cu ildə 8,6 faiz artmışdır. Bu onu göstərir ki, sənayemiz də artıb. Azərbaycanda son illər ərzində sürətlə aparılan sənayeləşmə siyasəti öz bəhrəsini verməkdədir. Kənd təsərrüfatı 3,5 faiz artmışdır. Bu da çox önəmli göstəricidir. Çünki əgər sənayenin inkişafında, artırılmasında müəyyən dərəcədə neft amili də vardır. Kənd təsərrüfatının inkişafı sırf onu göstərir ki, Azərbaycanın qeyri-neft sektoru, o cümlədən ölkəmizdə həm iqtisadi və eyni zamanda, sosial məsələlərin həlli üçün vacib olan aqrar sahənin sürətlə artması görülən işlərimizin nəticəsidir.
2008-ci ilin də Azərbaycan üçün çox uğurlu olmasına baxmayaraq, 2008-ci ildə bizi narahat edən əsas məsələ inflyasiyanın yüksək həddə çatması idi. Yaxşı xatırlayırıq ki, 2008-ci ildə inflyasiya təxminən 21 faiz təşkil etmişdi. Onun da əlbəttə ki, obyektiv səbəbləri var idi. Çünki beş il ərzində sürətli artım istər-istəməz istehlak qiymətlərinin artmasına təsir göstərmişdi. Eyni zamanda, dünyada neftin qiyməti kəskin şəkildə artmışdı. Bu da birbaşa inflyasiyanın artımına xidmət göstərirdi. Bu il isə inflyasiyanın səviyyəsi 1,5 faizdir. Bu onu göstərir ki, 2009-cu ildə biz makroiqtisadi sabitliyi saxlaya bildik. İnsanların sosial vəziyyətinin yaxşılaşdırılması üçün konkret addımlar atdıq. İstehlak qiymətlərinə nəzarət böyük dərəcədə gücləndirilmişdir. Bütün bu amillər bugünkü vəziyyəti şərtləndirir. Beləliklə, hər bir ölkənin iqtisadi və sosial inkişafını müəyyən edən göstəricilər bu gün Azərbaycanda çox gözəldir, ürəkaçandır. 2009-cu ildə Azərbaycana investisiya qoyuluşu davam etmişdir. İl ərzində 9,2 milyard dollar investisiya qoyulmuşdur ki, bunların da 7,3 milyardı daxili sərmayələrdir. Bu da çox gözəl göstəricidir. Çünki bilirik ki, dünyada həm banklarda yaranmış ciddi vəziyyət, eyni zamanda, maliyyə resurslarının azaldılması istər-istəməz investisiya qoyuluşunun davamına müsbət təsir göstərə bilməzdi. Ancaq biz bütün imkanları səfərbər edib, həm dövlət, həm yerli şirkətlər, özəl sektorun xətti ilə, eyni zamanda, xarici şirkətlərin Azərbaycana marağını nəzərə alaraq, biz Azərbaycanda böyük həcmdə investisiya qoyuluşunu təşkil edə bildik. Burada da ölkəmizdə aparılan ümumi siyasət öz xüsusiyyətlərini göstərir. Həm dövlət tərəfindən qoyulan əsaslı investisiyalar, eyni zamanda, yerli şirkətlərin böyüməsi və onların imkanlarının artırılması, onlar üçün gözəl şəraitin yaradılması, dövlət tərəfindən sahibkarlığın inkişafına ayrılan vəsait, kreditlər, subsidiyalar, başqa güzəştlər, ölkəmizdə güclü infrastruktur layihələrinin icrası, hər yerdə yollar, elektrik stansiyaları, sosial obyektlərin yaradılması, digər tərəfdən xarici investorlar üçün də yaxşı şəraitin yaradılması amilləri bax bu vəziyyətə gətirib çıxarıbdır. Mən əminəm ki, Azərbaycan gələcək illərdə də həm daxili, həm xarici investorlar üçün cəlbedici ölkə kimi öz marağını saxlayacaq və biz növbəti illərdə, keçən il - 2009-cu ildə başlanmış layihələrin və yeni layihələrin icrası nəticəsində daha da böyük dərəcədə investisiya qoyuluşunu görəcəyik.
2009-cu ildə Azərbaycanda bir neçə nəhəng layihənin təməli qoyuldu, yaxud da ki, o layihələrin müəyyən hissəsi icra edildi. Xarici investorlar tərəfindən maliyyələşdirilən yeni böyük sement zavodunun təməl daşı qoyuldu. Ora qoyulacaq investisiyaların məbləği təxminən 400 milyon dollar səviyyəsindədir. Azərbaycan dövləti tərəfindən ekoloji vəziyyətin yaxşılaşdırılmasına böyük dərəcədə xidmət edəcək yeni məişət tullantıları emalı zavodunun təməli qoyuldu. Ora qoyulacaq investisiyalar təxminən 400 milyon dollar səviyyəsindədir. “Sumqayıt texnopark”ın müəyyən hissəsi artıq istifadəyə verildi və orada nəhəng tikinti-quraşdırma işləri aparılır. Sumqayıtın həqiqətən müasir sənaye şəhərinə çevrilməsi üçün bu texnoparkın çox böyük əhəmiyyəti vardır. Oraya, ümumiyyətlə, qoyulacaq investisiyaların həcmini indi hesablamaq çətindir. Amma nəzərə alsaq ki, orada ən azı 10 nəhəng zavod qurulacaq, yəqin investisiyaların həcmi 100 milyon dollarla ölçüləcəkdir. Mən təkcə 3 layihəni qeyd etdim. Bu layihələrin hər biri ölkə üçün çox böyük əhəmiyyətə malikdir. Bu onu göstərir ki, həm dövlət, həm xarici, həm yerli sahibkarların xətti ilə Azərbaycana qoyulan sərmayələrin həcmi artır. Biz gələcəkdə də bu siyasəti davam etdirəcəyik. Əminəm ki, Azərbaycanın qeyri-neft sektorunun inkişafı üçün bunun çox böyük və əhəmiyyətli nəticələri olacaqdır.
2009-cu ildə valyuta ehtiyatlarımız artdı. Deyə bilərəm ki, bu da çox gözəl göstəricidir. Çünki ağır maliyyə böhranı ilində valyuta ehtiyatlarının artırılması hər bir yerdə müşahidə olunmur. Bizim indi valyuta ehtiyatlarımız 20,4 milyard dollar təşkil edir. Bu, böyük məbləğdir. Bu bizə imkan verir ki, gələcəkdə də özümüzü çox rahat hiss edək. Bizim heç kimin yardımına ehtiyacımız yoxdur, öz hesabımıza yaşayırıq. Nəzərə alsaq ki, görülən tədbirlər nəticəsində 2010-cu ildə daha da böyük işlər aparılacaq, əminəm, 2010-cu ilin yekunlarına görə valyuta ehtiyatlarımız daha da artacaqdır.
Bu, bizə imkan verir ki, makroiqtisadi sabitliyi qoruyaq, ölkədə gedən bütün sosial proqramları, bütün infrastruktur layihələrini vaxtında icra edək. 2010-cu ildə həyata keçiriləcək investisiya layihələri ölkəmizin hərtərəfli inkişafına xidmət göstərməlidir. Biz tezliklə investisiya proqramını təsdiq etməliyik. Vaxt itirmədən maliyyə vəsaiti ayrılmalıdır ki, 2010-cu ildə də sürətli inkişafımızı davam etdirək.
Keçən il regionların sosial-iqtisadi inkişafı prosesi uğurla davam etmişdir. Ümumiyyətlə, keçən il 74 min yeni iş yeri açılmışdır. Bu da onu göstərir ki, bu proses davam edir. Baxmayaraq ki, biz işsizliklə bağlı əsas məsələləri demək olar həll etmişik. Bu gün xarici vətəndaşlar var ki, Azərbaycana işləməyə gəlmək üçün müraciət edirlər. Azərbaycana xaricdən gələn miqrantların sayı artır və bu məsələyə də biz ciddi nəzarət etməliyik. Elə etməliyik ki, xaricdən Azərbaycana işləməyə gələn vətəndaşlar qanunlarımıza hörmətlə yanaşsınlar. Əminəm ki, Azərbaycana xoş niyyətlə gələn insanların, turistlərin yəqin ki, işçi qüvvəsinin sayı artacaqdır. Çünki Azərbaycanda indi böyük tikinti-quraşdırma işləri nəzərdə tutulur. Ancaq bütün bu işlər, yenə deyirəm ki, Azərbaycan qanunlarına hörmət əsasında görülməlidir.
İş yerləri ilə bağlı, qeyd etdiyim kimi, demək olar ki, əsas məsələlər öz həllini tapdı. Halbuki hələ ki, işsizlik vardır və biz işsizliklə bundan sonra da mübarizə aparacağıq. Amma bu böyük sosial bəlanın əsas hissəsi həll olundu. Bunu göstərən həm son 6 il ərzində yaradılmış 840 min iş yeri, eyni zamanda, Azərbaycanda yoxsulluq şəraitində yaşayan insanların sayının azaldılmasıdır. Altı il bundan əvvəl Azərbaycan vətəndaşlarının təxminən 50 faizə yaxını yoxsulluq səviyyəsində yaşayırdı, bu gün bu göstərici 11 faizdir. Əgər 2008-ci ilin yekunları ilə müqayisə etsək, görərik ki, keçən il ərzində yoxsulluq 13,2 faizdən 11 faizə düşmüşdür. Bu da çox gözəl göstəricidir. Bu onu göstərir ki, hətta böhranlı ildə Azərbaycanda yoxsulluğa qarşı çox ciddi mübarizə aparılıb. Bu mübarizənin praktik nəticələri vardır və Azərbaycan vətəndaşları gündən-günə daha da yaxşı yaşamağa başlayırlar.
Demək olar ki, Azərbaycanın iqtisadi göstəriciləri bundan ibarətdir. Sosial proqramların həlli həmişə olduğu kimi, böyük əhəmiyyət kəsb edir. Mən qeyd edə bilərəm ki, burada da bütün sosial proqramlar vaxtında icra edildi, ünvanlı sosial yardım proqramı davam etdi. 2009-cu ildə Azərbaycanda 64 məktəb tikilmişdir. 59 səhiyyə müəssisəsi tikilmiş və təmir edilmişdir. Beş böyük olimpiya kompleksi istifadəyə verilmişdir. Bu onu göstərir ki, hətta maliyyə imkanlarımız bir az azalanda da biz sosial infrastrukturun inkişafı üçün lazımi tədbirləri görürük, maliyyə vəsaiti ayırırıq və beləliklə, Azərbaycanda bütün sosial məsələlər öz həllini tapır. Böyük infrastruktur layihələrinin icrası davam edir. Bütün istiqamətlərdə həm magistral, həm də şəhərlərarası yollar çəkilir.
2009-cu ildə Azərbaycanda 840 meqavatlıq yeni enerji gücləri yaradılmışdır. “Sumqayıt”, “Şahdağ” böyük elektrik stansiyaları tikilib istifadəyə verilmişdir. Biz əvvəlki illərdə tikilmiş stansiyalarda yenidənqurma işləri nəticəsində əlavə güclərin yaradılmasına nail ola bildik. Beləliklə, biz özümüzün enerji tələbatını tam şəkildə təmin edirik. Bu, artıq uzun müddətdir ki, belədir və ixrac üçün də gözəl imkanlar vardır. Biz bu imkanlardan istifadə edirik. Xarici ölkələrə Azərbaycanın elektrik enerjisinin ixracı artır. Gələcək illərdə görüləcək tədbirlər nəticəsində biz bu işləri daha da böyük həcmdə görəcəyik. Biz 2010-cu ildə isə görülən işlər nəticəsində ən azı 400 meqavat elektrik enerjisinin istifadəyə verilməsini gözləyirik. Beləliklə, Azərbaycan nəinki neft-qaz ixracı ilə öz imkanlarını genişləndirəcək, eyni zamanda, elektrik enerjisini xaricə böyük həcmdə satmaqla məşğul olacaqdır. İndi bütün infrastruktur yaradılır. Qazlaşdırma prosesi uğurla davam etdi. Biz bu sahədə daha da böyük işlər görə bilərik və görürük. Bilirsiniz ki, bu yaxınlarda əhalinin qazdan istifadəyə görə yaranan bütün borcları silindi, bağışlandı və beləliklə, biz insanları böyük əziyyətdən xilas etdik. Çünki o borcların yığılması prosesi artıq uzun illər idi ki, davam edirdi. Bəzi hallarda bu, təbii narazılığa səbəb olurdu. Bəzi hallarda insanların maliyyə imkanları o borcu ödəməyə imkan vermirdi. Biz bütün bunları başa düşməliyik. Azərbaycan xalqı ildən-ilə yaxşı yaşayır. Ancaq hələ ki, çətin vəziyyətdə yaşayanlar da vardır. Biz onlara daim qayğı göstərməliyik, onların problemlərini həll etməliyik. Bu məqsədlə ünvanlı sosial yardım proqramı icra edilir. Bu məqsədlə digər başqa yardımlar edilir. Qazdan istifadəyə görə olan borclar silindi. Halbuki bu, Azərbaycan büdcəsi üçün o qədər də asan məsələ deyildi. Təxminən 400 milyon dollar həcmində - 330 milyon manat məbləğində vəsait silindi. Ümid edirəm və əminliyimi bildirmək istəyirəm ki, bundan sonra əhali qaz pulunu və ümumiyyətlə, bütün kommunal xərcləri vaxtında ödəyəcəkdir. Borclar yaranmamalıdır. Çünki yığılan vəsait büdcənin təmininə yönəldilir. Nə qədər çox vəsait yığılsa, bizim imkanlarımız o qədər də çox artacaq, pensiyalar, maaşlar o qədər də çox artırılacaq və bütün başqa işlər də görüləcəkdir.
Yəni, demək istəyirəm ki, sosial məsələlərin həlli həmişə olduğu kimi, bizim üçün prioritet məsələlər olmuşdur. Baxmayaraq ki, böhranlı ildir, yaxud da ki, neftin qiyməti aşağı düşüb, yuxarı qalxıb. Bütün bunlar əlbəttə ki, Azərbaycanın iqtisadiyyatına təsirsiz ötüşmür. Ancaq sosial məsələlər həmişə prioritet olaraq qalır və qalacaqdır. Gələcək illərdə də bu sahədə bir dənə də yubanma, yaxud da ki, geriləmə olmamalıdır və olmayacaqdır.
2009-cu ildə xarici siyasət sahəsində çox vacib addımlar atılmışdır. Azərbaycanın xarici əlaqələri daha da gücləndirilmişdir. Mənim çoxsaylı xarici səfərlərim, xarici dövlət və hökumət başçılarının Azərbaycana səfərləri Azərbaycanın dünya miqyasında tanınmasında və mövqeyimizin güclənməsində böyük rol oynamışdır. Dostlarımızın, strateji tərəfdaşlarımızın, Azərbaycanla əməkdaşlıq etmək istəyən ölkələrin sayı artır. Biz də bundan çox razıyıq və həmişə olduğu kimi, bütün ölkələrlə əlaqələrimizi qarşılıqlı hörmət, bir-birimizin işlərinə qarışmamaq, qarşılıqlı etimad və qarşılıqlı maraqlar əsasında qururuq.
Əminəm ki, gələcəkdə bu meyillər daha da gücləndiriləcək, xarici əlaqələrimiz daha da çoxşaxəli və möhkəm olacaqdır. Xarici siyasətimizin əsas məsələsi - Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli işində 2009-cu ildə praktiki nəticələr əldə edilməsə də, hesab edirəm ki, müəyyən irəliləyiş olmuşdur. Artıq məsələnin hansı yolla həll olunması daha da dəqiqləşdi. Keçən ilin sonunda Afinada ATƏT-in xarici işlər nazirlərinin səviyyəsində keçirilən iclasda məsələ ilə bağlı qəbul edilmiş sənəd münaqişənin hansı yollarla həll olunmasını açıq-aydın göstərir. Orada göstərilir ki, bu məsələ ölkələrin ərazi bütövlüyü çərçivəsində həll olunmalıdır. Hesab edirəm ki, önəmli məqam ondan ibarətdir ki, ilk dəfə olaraq Ermənistan bu sənədə qoşuldu, buna qol çəkdi və beləliklə, məsələnin ərazi bütövlüyü çərçivəsində həll olunmasını etiraf etdi. O ki qaldı, xalqların öz müqəddəratını təyinetmə məsələlərinə, bu məsələ ölkələrin ərazi bütövlüyü çərçivəsində həll oluna bilər. Bütün beynəlxalq sənədlər məhz bu yanaşmanı müdafiə edir, o cümlədən 1975-ci ildə Helsinkidə qəbul edilmiş, bu gün üçün də əsas olan sənəd məsələnin məhz bu yolla həll olunmasını göstərir. Xalqların öz müqəddəratını təyinetmə məsələləri ölkələrin ərazi bütövlüyünü pozmamalıdır və bu məsələ yalnız ölkələrin ərazi bütövlüyü çərçivəsində həll oluna bilər. Bu düstur Dağlıq Qarabağ məsələsinin həlli üçün hesab edirəm ki, həlledici ola bilər. Məsələ Azərbaycanın ərazi bütövlüyü çərçivəsində həll olunacaqdır. Bütün işğal edilmiş torpaqlardan Ermənistanın işğalçı qüvvələri çıxarılmalıdır. Bizim soydaşlarımız - məcburi köçkünlər ora qayıtmalıdırlar. Təhlükəsizlik tədbirləri görülməlidir. Gələcəkdə Dağlıq Qarabağın Azərbaycan və erməni icmaları yüksək muxtariyyət şəraitində, Azərbaycan dövləti tərkibində yaşamalıdırlar. Bizim mövqeyimiz bundan ibarətdir. Qeyd etdiyim kimi, Afinada ATƏT-in xarici işlər nazirlərinin səviyyəsində keçirilən görüşdə qəbul edilmiş sənəd məhz bu yanaşmanı təsdiq edir. Ondan əvvəl - 2008-ci ildə Moskvada Azərbaycan, Ermənistan və Rusiya prezidentlərinin birgə imzaladıqları bəyanatda da məhz bu yanaşma göstərilir. Məsələ beynəlxalq təşkilatlar çərçivəsində qəbul edilmiş qətnamələr və qərarlar əsasında həll olunmalıdır. Bu hansı qərarlar və qətnamələrdir - bunu siyasətdən bir az başı çıxan adam dərhal deyə bilər. İlk növbədə BMT Təhlükəsizlik Şurasının 4 qətnaməsi - hansılar ki, Ermənistan silahlı qüvvələrinin Azərbaycan torpaqlarından qeyd-şərtsiz çıxarılmasını tələb edir. ATƏT-in sənədləri, digər beynəlxalq təşkilatların qəbul etdiyi sənədlər ki, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü təsdiq edir.
Azərbaycanın ərazi bütövlüyü bütün dünya tərəfindən tanınır və heç vaxt müzakirə mövzusu olmayıbdır. Ərazi bütövlüyü bu məsələ ilə məşğul olan Minsk qrupunun bütün üzvləri tərəfindən tanınıb, bu barədə dəfələrlə bəyanatlar verilmişdir. Azərbaycanın beynəlxalq birlik tərəfindən tanınan ərazi bütövlüyü bərpa olunmalıdır. Bizim məsələ ilə bağlı prinsipial mövqeyimiz bundan ibarətdir. Biz çalışacağıq ki, bundan sonra da bu mövqeyimizi möhkəmləndirək, gücləndirək. Siyasi və hüquqi cəhətdən əlbəttə ki, bu məsələ açıq-aydındır. Yəni heç kimdə şübhə doğurmur. Biz öz mövqeyimizi, eyni zamanda, iqtisadiyyatımızın, ordu potensialımızın möhkəmlənməsi ilə daha da gücləndirməliyik.
Bu sahədə də çox vacib işlər görülüb. 2009-cu ildə Müdafiə Sənayesi Nazirliyinin xətti ilə çox böyük işlər görülübdür və biz özümüzü daha da böyük həcmdə hərbi texnika, silah-sursatla təmin edirik. Bununla bərabər, xaricdən 2009-cu ildə çoxsaylı hərbi yönümlü texnika, silah-sursat alınmışdır. Bizim ümumi hərbi xərclərimiz 2 milyard dollara bərabərdir. Biz bu məsələ ilə bağlı səylərimizi daha da gücləndirməliyik. Bu məsələlərlə gündəlik məşğul olmalıyıq. Azərbaycanın hərbi və ordu potensialının gücləndirilməsi, hesab edirəm ki, danışıqlar prosesində ən vacib rollardan birini oynayır. Mən hesab edirəm ki, son müddət ərzində danışıqlarda müşahidə olunan dinamika, yəni müsbətə doğru dinamika, o cümlədən Azərbaycanın iqtisadi, siyasi və hərbi potensialının gücləndirilməsinin nəticəsidir.
Beləliklə, hesab edirəm ki, 2009-cu ilin yekunları çox uğurlu olmuşdur. 2009-cu ildə biz qarşıya qoyduğumuz bütün məsələlərə nail olduq. İndi 2010-cu il başlayır. Biz 2010-cu ili də uğurla başa vurmalıyıq. Bu il də çox önəmli il olacaqdır. Bütün proqramlar, layihələr, nəzərdə tutulmuş bütün məsələlər öz həlini tapmalıdır və əminəm ki, tapacaqdır. Beləliklə, ölkəmiz bundan sonra da uğurla inkişaf etməyə davam edəcəkdir.
İndi isə keçək müzakirələrə və söz verilir maliyyə naziri Samir Şərifova.
X X X
Maliyyə naziri Samir ŞƏRİFOV çıxış edərək bildirdi ki, böhrana baxmayaraq, 2009-cu ildə adambaşına düşən ümumi daxili məhsulun həcmi 7,9 faiz artaraq 3917 manata və yaxud 4874 ABŞ dollarına, ölkədə orta aylıq əmək haqqı 6,8 faiz artaraq 298 manata çatıb. Onu da qeyd etmək yerinə düşər ki, ötən müddət ərzində manatın dəyəri də sabit qalmış, inflyasiya 1,5 faiz təşkil edib. 2009-cu ildə sosialyönümlü tədbirlərin və xərclərin büdcə icrasına üstünlük verilmiş, müvafiq dövlət proqramlarının maliyyələşdirilməsi tam təmin edilib. Bu məqsədlər üçün dövlət büdcəsindən 2 milyard 903 milyon manat, o cümlədən onun cari xərclərindən 2 milyard 763 milyon manat vəsait sərf edilmişdir ki, bu da 2008-ci illə müqayisədə 450 milyon manat və ya 19,5 faiz çoxdur. 2009-cu ildə 2008-ci illə müqayisədə dövlət büdcəsinin cari xərclərində sosialyönümlü tədbirlər üzrə xərclərin tərkib hissəsi olan sosial-müdafiə və sosial-təminat xərcləri 24,6 faiz, təhsil xərcləri 17,2 faiz, səhiyyə xərcləri 16,2 faiz, mədəniyyət, incəsənət, informasiya, bədən tərbiyəsi xərcləri 12,9 faiz artıb.
Rabitə və informasiya texnologiyaları naziri Əli ABBASOV 2009-cu ildə Azərbaycanda iqtisadiyyatın bu sahəsində əsaslı irəliləyişə nail olunduğunu diqqətə çatdırdı. O vurğuladı ki, Son illər ərzində informasiya-kommunikasiya texnologiyaları (İKT) sektorunda əldə olunan gəlirlərin orta illik artım tempi 32-35 faiz, yola saldığımız 2009-cu böhran ilində isə bu artım 13,7 faiz təşkil edib. Nazir dedi ki, bu artım tempi ilə ölkəmiz dünya üzrə İKT-nin 2009-cu ildəki artım tempini 2 dəfə qabaqlayıb. Telekommunikasiyanın inkişafı üzrə mobil telefon şəbəkəsi hesabat dövründə 1,1 milyon qoşulma ilə artmış və beləliklə, Azərbaycanda hər 100 nəfərə düşən mobil telefonların sayı 85,6 faiz təşkil edir ki, bu da ümumdünya orta göstəricisindən təxminən 25 faiz yüksəkdir.
Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun sədri Səlim MÜSLÜMOV ötən illərdə aparılan məqsədyönlü tədbirlər hesabına respublikamızda beynəlxalq standartlara uyğun sosial müdafiə modelinin təşəkkül tapdığını və sosial proqramların davamlı icrasının təmin edildiyini bildirdi. İlkin məlumatlara əsasən, Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun 2009-cu ildə gəlirləri 1 milyard 600 milyon manat olmuş və 2008-ci ilə nisbətən 205 milyon manat və ya 14,7 faiz artıb. Sosial sığorta haqları üzrə daxilolmalar 8,3 faiz artaraq 1 milyard 37 milyon manata çatıb ki, bunun da 56 faizi qeyri-büdcə təşkilatlarının payına düşür.
Qlobal maliyyə və iqtisadi böhranla bağlı beynəlxalq səviyyədə həyata keçirilən kompleks tədbirləri xarakterizə edən Mərkəzi Bankın idarə heyətinin sədri Elman RÜSTƏMOV bu baxımdan Azərbaycanda da əsaslı tədbirlərin reallaşdırıldığını dedi. O vurğuladı ki, milli iqtisadiyyatımız qlobal iqtisadiyyata kifayət qədər inteqrasiya olunub. Ölkənin ümumi daxili məhsulunun üçdəiki hissəsi ixrac edilir və ölkədə iqtisadi artımın yarıdan çoxu xarici tələb amilləri hesabına formalaşıb.
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin yekun nitqi
-2009-cu ilin yekunları bir
daha onu göstərir ki, Azərbaycan keçən il uğurla inkişaf etməyə davam
etmişdir. Bizim seçdiyimiz yol düzgün
yoldur. Biz öz resurslarımıza
arxalanırıq və bütün işləri Azərbaycanın
milli maraqlarının qorunması istiqamətində
aparırıq. Bu, bizim üçün
başlıca amildir. Ölkəni daha da
gücləndirmək, müasirləşdirmək, ölkə
qarşısında duran bütün problemləri həll etmək
üçün bizim bütün imkanlarımız vardır.
Bir daha demək istəyirəm ki, həm
düşünülmüş siyasət, həm də
möhkəm iradə vardır.
Bir daha qeyd etmək istəyirəm,
mən bunu əvvəllər də demişəm, bu gün də
qeyd edildi ki, 2009-cu il bütün ölkələr
üçün sınaq ili olmuşdur. Əvvəllər
uğurlarımıza pis gözlə baxan, yaxud da ki,
paxıllıq edən, istər xaricdə, istər daxildə
uğurlarımızı qəbul etmək istəməyən
dairələr uğurlarımızı daha çox neft amili
ilə bağlayırdılar. Halbuki neft
amili də Azərbaycan xalqının zəhməti və ulu
öndər Heydər Əliyevin fədakarlığı
hesabına mövcud olmuşdur. Neftin dərin
laylarda olması hələ neft strategiyasının icrası
demək deyildir. Biz ümumiyyətlə ən
ağır, ən çətin illərdə xarici
investorları cəlb etmək, bütün çətinliklərə
baxmayaraq, böyük iradə, uzagörənlik, cəsarət
göstərməklə Azərbaycana bu sərmayələri
cəlb etmək, “Əsrin müqaviləsi”ni imzalamaq, onun
icrasını təmin etmək sayəsində bu gün neft
amilindən danışırıq. Yəni, Azərbaycanın
müasir və neft-qaz ixrac edən güclü ölkəyə
çevrilməsi işində Heydər Əliyevin mizilsiz xidmətləri
olmuşdur. Ona görə də hətta
neft amili hesabına olsa da, bu, bizim iqtidarımızın əməyidir,
zəhmətidir və nailiyyətidir. Ancaq
bununla bərabər, yenə də deyirəm ki, bizə müəyyən
iradlar tutmaq istəyənlər, yaxud da,
uğurlarımızı sadələşdirmək istəyən
qüvvələr iqtisadi inkişafı neft amili ilə
bağlayırdılar. Sirr deyil ki, əlbəttə,
bu amilin öz rolu vardır və bu, davam edəcəkdir.
Çünki Azərbaycanda son illər ərzində
həm neft, həm qaz hasilatı böyük dərəcədə
artmışdır. Ancaq 2009-cu il o il
olmuşdur ki, bütün bəd niyyətlə ifadə edilən
sözləri alt-üst etdi. Ölkəmiz,
iqtisadiyyatımız böhranlı ildə də uğurla
inkişaf etməyə davam etdi. İndi hər
şey müqayisə ilə ölçülür. Mən indi başqa ölkələrlə Azərbaycanı
müqayisə etmək istəmirəm, ancaq statistika
vardır, göstəricilər vardır. MDB
məkanında ən sürətlə inkişaf edən
ölkə Azərbaycandır. Bütün
bölgədə iqtisadi tənəzzül, sənaye
istehsalının tənəzzülü hökm sürür,
Azərbaycanda isə artım vardır. Dünya
İqtisadi Forumu - dünyanın mötəbər beynəlxalq
təşkilatı Azərbaycanı rəqabət qabiliyyətliliyinə
görə 51-ci yerə layiq gördü və bu, MDB məkanında
birinci yerdir. Yəni, iqtisadiyyatımız
bütün MDB məkanında ən rəqabət qabiliyyətlidir,
ən çoxşaxəlidir, ən müasirdir, ən
güclüdür. Bu, reallıqdır.
Biz bu reallıqlarla haqlı olaraq fəxr edirik.
2008-ci ildə
Dünya Bankı Azərbaycanı bir nömrəli
islahatçı ölkə kimi tanıdı və təqdim
etdi. Yəni, budur uğurlarımızın təməlində
duran məsələlər - güclü siyasət, siyasi iradə,
siyasi və iqtisadi islahatlar, düşünülmüş
strategiya və taktika. Sirr deyil ki, bu yolda son illər ərzində
müxtəlif məqamlarda işimizə qarışmaq, bizə
məsləhət, tövsiyə vermək istəyən, əvvəlki
illərdə lap göstəriş vermək istəyən tərəflərin
sayı az deyildi. Ancaq biz
bildiyimizi etdik. Onu etdik ki, Azərbaycanı
bu günə gətirib çıxardıq. Əgər o vaxt bizə sərf etməyən məsləhətlərə
qulaq assaydıq, bəlkə də bu gün başqa ölkələr
kimi çətin anları yaşaya bilərdik - həm
iqtisadi sahədə, həm siyasi islahatlar sahəsində.
Biz ölkəmizin hərtərəfli
inkişafında Azərbaycan xalqının maraqlarını
təmin etdik, ölkəmizi gücləndirdik və bu gün
bunun hesabına Azərbaycan ilə hesablaşırlar. Azərbaycanın
maraqlarını heç kim inkar edə
bilməz. Əgər Azərbaycanın
maraqları müvəqqəti olaraq kiminsə fikrində kənara
qoyulursa, dərhal hamı görür ki, Azərbaycanın
maraqlarını təmin etmədən bölgədə nə
iqtisadi, nə siyasi, nə heç bir başqa layihə və
təşəbbüs icra oluna bilməz. Biz
özümüzü təsdiq etdik, özümüzü
göstərdik, ilk növbədə, ölkə
qarşısında duran bütün vəzifələri icra
etdik. 2009-cu il bu baxımdan tarixdə
sınaq ili kimi qalacaq və Azərbaycan bu sınaqdan şərəflə
çıxdı. Bu gün burada səslənən
bütün iqtisadi və sosial göstəricilər onu bir
daha göstərir.
Mən bir
müddət bundan əvvəl demişdim ki, Azərbaycan
iqtisadiyyatı artıq öz keçid dövrünü
başa vurdu.
Bu həqiqətən də belədir. Biz artıq keçid dövrünün
iqtisadiyyatı deyilik. Bunu şərtləndirən
müxtəlif amillər vardır və bu gün bu barədə
burada danışıldı. Biz tam şəkildə
bazar iqtisadiyyatına keçmişik. Azərbaycan
iqtisadiyyatı liberal iqtisadiyyatdır, müstəqil, dayanıqlı,
öz resurslarına güvənən, dünya birliyinə
sürətlə inteqrasiya edən iqtisadiyyatdır. Beynəlxalq kredit agentliklərinin böhranlı ildə
verdikləri açıqlamalar, verdikləri qiymətlər
onu göstərir ki, kredit reytinqlərimiz də artır.
Biz neft-qaz,
enerji sahəsində uğurlu investisiya siyasətimizi aparmaqla
bütün başqa sahələrə də
investisiyaların cəlb olunmasına nail olduq. Bu gün mən bu rəqəmləri
səsləndirdim, keçən il 9 milyard
dollardan çox investisiya qoyulmuşdur. Bu il,
hesab edirəm ki, investisiya qoyuluşu davam etdiriləcəkdir.
Bu gün Azərbaycan ilə iş görmək, investisiya
qoymaq, yaxud da ki, podratçı kimi işləmək istəyən
şirkətlərin sayı artır. Bizim tərəfdaşlarımız
dünyanın aparıcı şirkətləridir. Bütün bu amillər ölkəmizin bundan sonra da
uzunmüddətli dayanıqlı inkişafını təmin
edəcək, Azərbaycanın bütün sahələrinin
inkişafını təmin edəcək, enerji amilindən
asılılığımızı azaldacaqdır. Artıq biz bunu görürük və ölkəmiz,
əlbəttə ki, bundan sonra da sürətlə inkişaf
edəcəkdir. Biz 2010-cu ildə, diqqətimizi əlbəttə ki,
həmişə olduğu kimi, makroiqtisadi sabitliyə yönəltməliyik.
Hesab edirəm ki, bu sabitlik 2010-cu ildə qorunub
saxlanılacaqdır. Çünki bu ilin
göstəriciləri və bundan əvvəlki illərdə
görülən tədbirlər bunu göstərir. Həm böyük valyuta ehtiyatlarımız, həm
güclü bank sektorumuz və istehlak qiymətlərinə
güclü nəzarət bütün bu amilləri təmin
edəcəkdir.
Biz daxili
bazarımızı daha da ciddi qorumalıyıq. Bunun müxtəlif
yolları vardır. Əlbəttə ki, ən
əsası idxalı əvəzləyən məhsulların
istehsalını artırmaqdır. Bu məqsədlə
həm Dövlət İnvestisiya Şirkətinin, eyni zamanda,
Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun xətti ilə
ayrılan kredit məbləğləri öz rolunu oynayır.
Keçən il sahibkarlığa güzəştli
şərtlərlə 130 milyon manat vəsait verilmişdir. Dövlət İnvestisiya Şirkəti isə xarici
şirkətlərlə bərabər ölkəmiz
üçün bir sıra önəmli layihənin
icrasına başlamışdır. Yəni,
bütün bu kredit resursları daxili bazarın qorunmasına,
ilk növbədə daxili istehsalı artırmağa, digər
tərəfdən, Azərbaycanda istehsal olunan malların istehlakçılara
məqbul qiymətlərlə çatdırılmasına da
xidmət göstərir. Əlbəttə
ki, bizim mallarla rəqabət aparmaq gücündə olan xarici
malların gətirilməsinə yenidən baxmalıyıq.
2009-cu ildə demək olar ki, bütün
ölkələr, hətta ən inkişaf etmiş ölkələr
bu meyilləri büruzə vermişlər. Çünki hər bir ölkə
çalışmalıdır ki, öz
istehsalçılarını və
istehlakçılarını müdafiə etsin ki, qiymətlər
qalxmasın. Ona görə də daxili
bazarın qorunması işində daha da ciddi addımlar
atılmalıdır.
İnflyasiyaya
nəzarət ediləcəkdir. Mən əminəm
ki, inflyasiya birrəqəmli olacaqdır. Beləliklə,
insanların yaşayış səviyyəsi daha da
yaxşılaşacaq və belə də olmalıdır.
2010-cu ildə bütün sosial proqramlar icra
olunmalıdır, həm məktəb, xəstəxana, idman
komplekslərinin, həm də mədəniyyət obyektlərinin
tikintisi nəzərdə tutulmalıdır. Bunu etmək üçün tezliklə Dövlət
İnvestisiya Proqramı qəbul edilməlidir. Biz burada yubanmaya yol verməməliyik ki, tezliklə
maliyyə vəsaiti ayrılsın və biz vaxt itirməyək.
Bütün digər sosial proqramlar - əhalini və
aztəminatlı təbəqəni müdafiə etmək
üçün proqramlar da icra olunmalıdır.
Azərbaycanda
demoqrafik vəziyyət də çox yaxşıdır,
çox gözəldir. Bu yaxınlarda ölkəmiz
üçün çox vacib və tarixi hadisə baş
vermişdir - doqquz milyonuncu vətəndaş dünyaya gəlmişdir.
Bu, böyük nailiyyətdir, böyük
göstəricidir. Ümumiyyətlə, keçən il Azərbaycanda 152 min uşaq dünyaya gəlmişdir.
Əvvəlki illərlə müqayisədə
bu, böyük artımdır. Biz
dinamikadan görürük ki, ildən-ilə Azərbaycanda
doğulan uşaqların sayı artır. Bu, əlbəttə ki, ölkə əhalisinin
sayını artırır, bizi gücləndirir və eyni
zamanda, Azərbaycanda görülən işlərin nəticəsidir.
Vəziyyət yaxşılaşır, insanlar
daha da yaxşı yaşamağa başlayırlar. Beləliklə, demoqrafik artım bunun bilavasitə
göstəricisidir. Mən çox
şadam ki, Azərbaycanda demoqrafiya məsələləri ilə
bağlı heç bir problem yoxdur. Biz
bilirik ki, bəzi ölkələrdə bu problemlər
böyük dərəcədə ciddiləşir. Problemlər ciddiləşdikcə gələcəkdə
çox böyük problemlərə gətirib
çıxaracaqdır. Ancaq Azərbaycanda
bu problem yoxdur. Bizim əhali artır və
yaxşı templərlə artır. Biz
çalışırıq və
çalışmalıyıq ki, bu artım davam etsin, sürətlənsin.
Mən əminəm ki, gələcəkdə
Azərbaycanda iqtisadi və sosial vəziyyət daha da
yaxşılaşdıqca əhalinin sayı da sürətlə
artacaqdır. Bu fürsətdən istifadə
edib həm doqquz milyonuncu uşağın valideynlərinə
öz təbriklərimi göndərirəm, eyni zamanda,
bütün Azərbaycan xalqını, doğrudan da, bu
böyük və tarixi hadisə münasibətilə təbrik
edirəm. Allah eləsin ki, biz 10 milyonuncu vətəndaşın
da dünyaya gəlməsini bərabər qeyd edək.
2010-cu ildə
bütün infrastruktur layihələrinin icrası davam etməlidir. Əlbəttə
ki, bu, investisiya proqramında öz əksini tapacaqdır.
Həm bu ilə qədər görülən
işlər davam etdirilməli, həm də yeni layihələr
icra edilməlidir. Avtomobil yollarının
tikintisi davam etməlidir. Bakı-Gürcüstan sərhədi
İpək yolunun tikintisi bu il başa
çatmalıdır. Eyni zamanda, bizi İranla
birləşdirən, İran sərhədinə gedən yolda
işlər davam etməlidir, daha da sürətlə davam etməlidir.
Bu yol da çox böyük əhəmiyyət
daşıyır. Bakı-Rusiya sərhədi
yolunun böyük hissəsi artıq istifadəyə verilib,
çox keyfiyyətli beton örtüklü yoldur. Bu il yolun Rusiya sərhədinə qədər də
tikintisi başa çatmalıdır. Beləliklə, biz bu il bu üç əsas magistralın
böyük hissəsini tikib istifadəyə verəcəyik. Bütün başqa yollar - həm şəhərdaxili,
həm də şəhərlərarası yollar, kənd
yolları təmir və bərpa olunmalıdır. Yeni yollar salınmalıdır. Bu məsələlərə
nail olmaq üçün investisiya proqramında kifayət qədər
vəsait nəzərdə tutulmalıdır. Azərbaycanda
informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının inkişafı
üçün çox gözəl imkanlar vardır. Bu sahə bizim üçün nisbətən yeni
sahədir. Haradasa 5-6 il bundan əvvəl
Azərbaycanda Rabitə və İnformasiya Texnologiyaları
Nazirliyi yaradılmışdır. Biz qısa müddət ərzində
bu sahədə böyük uğurlara nail ola
bildik. Mən yenə də dünyanın
aparıcı beynəlxalq qurumunun hesablamalarına istinad etmək
istəyirəm. Dünya İqtisadi Forumu
Azərbaycanı informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının
inkişafı sahəsində çox yüksək qiymətləndirir
və biz MDB məkanında ən qabaqcıl yerlərdəyik,
bəlkə də birinciyik. Azərbaycanda
kosmik sənayenin yaradılması son illər ərzində
görülən əməli işlərin məntiqi nəticəsidir.
Yəni, biz daim qabağa baxmalıyıq, irəliyə
baxmalıyıq. Əldə edilmiş
nailiyyətlərlə kifayətlənməməliyik.
Bu gün əldə edilmiş nailiyyət sabah
daha da böyük addımın atılması
üçün əsas olmalıdır. Xüsusilə
dünyada sürətlə inkişaf edən informasiya
texnologiyaları sahəsində biz hər zaman bir addım
öndə olmalıyıq, rəqibləri də, zamanı da
qabaqlamalıyıq. Məhz bu yanaşma bizə imkan verdi ki, biz qısa müddət ərzində
Azərbaycanda informasiya-kommunikasiya texnologiyaları sahəsində
demək olar, inqilab yarada bildik. Bu sahə
dünyada çox sürətlə inkişaf edir. Biz bütün aparıcı beynəlxalq şirkətlərlə
bu sahədə səmərəli əməkdaşlıq
edirik. Bu sahənin çox böyük gələcəyi
vardır. Bu, həm iqtisadi cəhətdən,
həm bütün başqa cəhətlərdən çox
vacib, önəmli sahədir.
Bu il biz Ələtdə
yeni dəniz limanının təməl daşını
qoymalıyıq. Artıq Bakıda yeni liman
tikilir. Bu yaxınlarda mən o tikinti ilə
Bununla bərabər, bu il hesab edirəm ki, ilin əvvəlindən bərpa
olunan enerji növlərini təmin edən stansiyalar
yaradılmalıdır. Su, günəş,
külək. Bu məqsədlər
üçün investisiya proqramında vəsait nəzərdə
tutulmalıdır və yubanmadan biz bu məsələlərlə
məşğul olmalıyıq. Bilirsiniz
ki, bərpa olunan və alternativ enerji mənbələrinin
yaradılması Azərbaycanda prioritet istiqamət kimi qiymətləndirilir.
Biz əvvəlki illərdə öz enerji təhlükəsizliyimizi
təmin etdik. Növbəti illərdə
bərpa olunan enerji mənbələrini yaratmalıyıq, həm
itkilər azalacaq, eyni zamanda, ixrac potensialımız daha da
artacaqdır.
Ölkəmizdə
qazlaşdırma prosesi daha da sürətlə və
müasir standartlara əsasən getməlidir. Biz köhnə,
sıradan çıxmış qaz xətlərini dəyişməliyik.
Bu məsələni həll etmək
üçün Dövlət Neft Şirkətinə
müvafiq göstərişlər verilib, işlər gedir.
Yeni kəndlər, qəsəbələr, əvvəllər
qaz almayan qəsəbələr qazlaşdırılır.
Bu proses davam etməlidir. Azərbaycanda,
ümumiyyətlə, qazlaşdırma, haradasa 85 faiz təşkil
edir. Ancaq unutmamalıyıq ki, bunun müəyyən
hissəsinə - bu rəqəmə biz böyük şəhərlər
hesabına çatmışıq. 85 faiz
o demək deyil ki, hər bir rayonun 85 faizi
qazlaşdırılıb. Bakının,
böyük şəhərlərin demək olar ki,
bütün yerləri qazlaşdırılıb. Amma rayonlarda elə deyil. Rayonlarda,
rayon mərkəzləri və rayon mərkəzlərinə
yaxın kəndlər qazlaşdırılıb, qalan kəndlərdə
qaz yoxdur. İlk növbədə, biz bu məsələləri
həll etməliyik.
Hesab edirəm
ki, Azərbaycanda qazlaşdırma daha da artmalıdır, ən
azı 90 faiz təşkil etməlidir və ən önəmlisi,
itkilər kəskin şəkildə aşağı
düşməlidir. Çünki bu itkilər bizə
böyük problemlər yaradır. İtkilərin
azaldılması üçün ciddi inzibati tədbirlər
görülməlidir. Çünki bu
itkilərin bəziləri obyektiv səbəblər
üzündən baş vermir, eyni zamanda, köhnə xətlər
dəyişdirilməlidir. Biz qaz təchizatı
sahəsində ən müasir sistem yaratmalıyıq. Eyni zamanda, biz bütün başqa kommunal xərclərin
uçotu, hesablanması və əhali tərəfindən
ödənişin asanlaşdırılması məsələlərinə
də ciddi baxmalıyıq və buraya yeni bir yanaşma
yaradılmalıdır.
Bu il
ölkəmiz üçün çox vacib olan layihə -
Oğuz-Qəbələ-Bakı su kəmərinin tikintisi
başa çatmalıdır. Artıq işlərin
böyük hissəsi görülüb. Qalan
hissənin görülməsi üçün Dövlət
Neft Fondunda vəsait nəzərdə tutulub. Hesab edirəm
ki, bu il bu xətt mütləq istifadəyə
verilməlidir və Bakıya çox təmiz içməli
suyun gətirilib çıxarılması prosesi başa
çatacaqdır. Bu da hesab edirəm ki, Azərbaycanda
son illər ərzində görülən işlərin
içində ən vaciblərindən biridir. Bu, böyük infrastruktur layihəsidir. Biz su kəmərini öz gücümüzə,
neftdən əldə edilən gəlirlər hesabına
çəkdiririk. Bu, ümumiyyətlə,
ölkəmizin inkişafını, prioritetlərini, sosial məsələlərin
nə qədər vacib olduğunu göstərir. Baxmayaraq ki, bu kəmərin tikintisi həm texniki, həm
də maliyyə cəhətdən çox mürəkkəb
bir prosesdir. Bu tikintiyə böyük vəsait
sərf olunub. Amma biz bunu etməliyik.
Elə etməliyik ki, bütün vətəndaşlar
təmiz içməli su ilə təmin olunsunlar.
Bu il biz
Bakıda yeni, müasir gəmiqayırma zavodunun tikintisinə
başlamalıyıq. Bu məsələ ilə
bağlı artıq bir müddətdir ki,
danışıqlar aparılır. Hələ 2-3 il bundan əvvəl mən göstəriş
vermişdim ki, Bakıda mütləq müasir gəmiqayırma
zavodu yaradılmalıdır, çünki bizim buna böyük
ehtiyacımız vardır. Həm Dövlət
Neft Şirkətinin, həm Xəzər Dəniz Gəmiçiliyinin
donanmasını biz müasirləşdirməliyik. Eyni zamanda, bizim Hərbi Dəniz Qüvvələrimizi,
Sərhəd Qoşunlarının tələbatını
ödəməliyik. Yeni gəmiqayırma
zavodu bütün növ gəmiləri tikməyə qadir
olmalıdır. Artıq son
danışıqlar tamamlanıb, bütün
razılaşmalar əldə olunub, vəsait təşkil
edilib. Biz yubanmadan bu il gəmiqayırma
zavodunun təməl daşını qoymalıyıq. Hesab edirəm ki, bunu iki ilə tikmək
mümkün olacaqdır. Ondan sonra həm
özümüzü təmin edəcəyik, həm də Xəzər
hövzəsində nadir bir infrastruktur müəssisəsini
yaradacağıq. Gələcəkdə
Azərbaycana bunun həm iqtisadi, həm də siyasi mənfəəti
çox böyük olacaqdır. Bu il
Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolunun tikintisi davam edəcəkdir. Azərbaycan Dövlət Neft Fondunda bu məsələlərin
həlli üçün vəsait nəzərdə tutulub.
Hesab edirəm ki, kifayət qədər vəsait
nəzərdə tutulub. Əgər
görsək ki, tikinti daha da sürətlə gedir və əlavə
vəsaitə ehtiyac olarsa, o zaman biz operativ qaydada ayrılan məbləği
artıra da bilərik. Elə etməliyik
ki, həm bizim üçün, həm qonşularımız,
həm də ümumiyyətlə dünya üçün
vacib olan bu layihə yubanmadan davam etsin. Düzdür,
tikinti zamanı gözlənilmədən yeni məqamlar
ortalığa çıxdı - texniki məsələlər,
ondan sonra relyef məsələləri. Bərpası
nəzərdə tutulan hissədə demək olar ki, dəmir
yolları qalmayıb ki, onlar bərpa olunsun. Biz əvvəllər hesab edirdik ki, bir hissəsi
tikiləcək, bir hissəsi bərpa olunacaqdır. Amma orada, yerlərdə müşahidə
aparılan zaman gördük ki, bərpa olunan yerlər ümumiyyətlə
yoxdur, yataqlar da sürüşüb gedib. Ona görə faktiki olaraq bu yol yenidən çəkilir
və bilirsiniz ki, bu xərclərin böyük hissəsini Azərbaycan
öz üzərinə götürübdür. Bir halda ki, biz bu layihəni başlamışıq və
böyük təntənə ilə başlamışıq,
yubanmaya yol verməməliyik. Çalışmalıyıq
ki, bu layihənin icrasını vaxtında təmin edək.
2009-cu ildə kənd təsərrüfatının
inkişafında önəmli addımlar
atılmışdır. 2010-cu ildə
bütün bu müsbət meyillər davam etməlidir. Həm kreditlər, həm “Aqrolizinq”in xətti ilə
alınan texnikalar, gübrələr. Sahibkarlığa
Kömək Milli Fondunun xətti ilə soyuducu anbarların,
eyni zamanda, taxıl anbarlarının tikintisi Azərbaycanda
çox geniş vüsət almışdır. Yəni, bu iki istiqamət 2009-cu ildə çox
sürətlə inkişaf etdi. Bu il
də bu, davam etməlidir. Bununla bərabər,
kənd təsərrüfatının inkişafını təmin
edən başqa sahələrə də biz əlbəttə
ki, diqqətimizi əsirgəməməliyik. Bu həm iqtisadi, həm də sosial baxımdan
çox vacib olan sahədir və eyni zamanda, emal müəssisələrinin
yaradılmasına xidmət göstərəcəkdir. Azərbaycanda artıq bir neçə yerdə
müasir emal müəssisələri yaradılıbdır,
bəziləri indi tikilir. Mən tikinti zamanı
Bu il məcburi
köçkünlərin vəziyyətinin
yaxşılaşdırılması üçün səylərimiz
davam etməlidir. Yeni qəsəbələr
salınmalıdır və eyni zamanda, yataqxanalarda yaşayan
köçkünləri biz oradan köçürməliyik.
Bakıda artıq belə gözəl təcrübə
vardır. Keçən il bir
neçə evin açılışını qeyd etdik.
Bakıda soydaşlarımız üçün
hündürmərtəbəli evlər tikilir və bu proses
davam etməlidir. Yataqxanaların siyahısı
çıxarılıbdır. Düzdür,
orada məskunlaşan köçkünlərin sayı
çoxdur. Bu, çox böyük maliyyə
vəsaiti tələb edəcəkdir. Ancaq
biz bunu etməliyik. Elə etməliyik ki, bu il ərzində artıq yataqxanaların bir
neçəsi köçürülsün. Bunu
etmək üçün əlbəttə ki, Bakıda yeni
evlər tikilməlidir. Torpaq sahələrinin
ayrılması üçün mən artıq müvafiq
göstərişlər verdim. Həm
şəhər icra hakimiyyətinə, həm Dövlət Əmlak
Məsələləri Komitəsinə. Qaşqınkomla
bərabər siz bütün bu işləri müzakirə
edib, tezliklə o yerləri müəyyən etməlisiniz.
Yəqin ki, o yerlər artıq tikilmiş evlərin
yanında olmalıdır ki, orada köçkünlər
yığcam şəkildə yaşasınlar. Orada, eyni zamanda, məktəblər də, tibb məntəqələri
də vardır. Həm Bakıda, həm də ki,
rayonlarda, xüsusilə işğaldan azad edilmiş bölgələrdə
- Ağdam rayonu ərazisində, Füzuli rayonu ərazisində,
Yevlaxda, müxtəlif yerlərdə yeni qəsəbələrin
salınması davam etməlidir. Ordu
quruculuğu sahəsində bütün işlər uğurla
davam edir. 2010-cu ildə, hesab edirəm ki,
biz müdafiə sənayesinin xətti ilə yaradılan yeni
zavodların açılışında iştirak etməliyik.
Bu proses gedir və lazımi vəsait ayrılır. Müdafiə Sənayesi Nazirliyi qısa müddət
ərzində Azərbaycanda yeni sənaye sahəsinin
yaradılmasında çox mühüm rol
oynamışdır.
Səs.- 2010.- 19 yanvar.-
S. 2-4.