Dağlıq Qarabağ münaqişəsi: hərbi kontekstdən baxış

Azərbaycan Ordusunun yüksək peşəkarlığı və zəngin tarixi ənənələri münaqişənin hərbi yolla həllinə hərtərəfli zəmin yaradır

Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin real vəziyyəti ondan ibarətdir ki, problem məhz işğalçı Ermənistan dövlətinin qeyri-konstruktiv mövqe tutması nəticəsində həll edilməmiş qalıb. Azərbaycanın sülh danışıqlarına etibarlı və səmimi münasibəti fonunda, sözsüz ki, status-kvo uzun müddət belə davam edə bilməz. Prezident İlham Əliyev də rəsmi Bakının mövqeyini dəfələrlə bəyan edərək, bildirib ki, Azərbaycan münaqişənin “dondurulması” variantı ilə razılaşmayacaq və bu problemi gələcək nəsillərə “miras” qoymaq niyyətində deyil. Bu baxımdan, işğalçı rejimin özünü “qalib tərəf” kimi aparması məntiqəuyğun deyil və Ermənistanın yaşadığı illüziya bir anın içində “sabun köpüyü” kimi partlaya bilər. Bu illüziyanı sarsıdan və Ermənistanı gerçəkdən narahat edən real qüvvə isə, sözsüz ki, Azərbaycan Ordusu, onun yüksək hərbi və psixoloji hazırlıq səviyyəsidir...

Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin hərbi kontekstdən həll edilməsi perspektivlərinə baxarkən, heç də uzaq olmayan yaxın keçmişə varmaq daha məqsədəuyğun olardı ki, keçmişlə bugünü müqayisə edə bilək. Etiraf etməliyik ki, müstəqil Azərbaycanın banisi, ümummilli lider Heydər Əliyevin milli ordu quruculuğu sahəsində bərqərar etdiyi ənənələr bu gün Ali Baş Komandan İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilir. Təsadüfi deyil ki, orduya qayğı iləbəil yaxşılaşır, hərbi hissələrimiz müasir döyüş avadanlıqları ilə təchiz olunur, əsgər və zabitlərin sosial problemlərinin ödənilməsi məqsədi ilə ardıcıl tədbirlər görülür, vaxtaşırı olaraq hərbi rütbələr verilir, zabit heyətinin mənzil şəraiti yaxşılaşır, vəzifə maaşları və rütbəyə görə müavinətlar hər il artır, zabitlərimiz yüksək təhsil almaları üçün dünyanın müxtəlif ölkələrinə göndərilir və s.

Qeyd etmək lazımdır ki, Heydər Əliyevin xalqın təkidi ilə ikinci dəfə hakimiyyətə gəlişindən başlayaraq, ölkədə Milli Ordu quruculuğu keyfiyyətcə yeni mərhələyə qədəm qoydu, qısa müddətdə vahid komandanlığa tabe olan nizami ordu formalaşmağa başlandı. Məhz həmin dövrdən etibarən ölkə dayandığı uçurumun qarşısından addım-addım geri çəkilməyə başladı. Azərbaycanın dövlət müstəqilliyinin möhkəmləndirilməsi sahəsində real addımlar atıldı. Silahlı Qüvvələrdə vahid komandanlığın təmin edilməsi sahəsində görülmüş məqsədyönlü tədbirlər nəticəsində o zaman Azərbaycan üçün mühüm həyati əhəmiyyət kəsb edən atəşkəsə nail olundu. 1993-cü ilin iyun ayınadək ordudan fərarilik etmiş hərbi qulluqçular ümummilli lider Heydər Əliyevin çağırışı ilə Milli Ordu sıralarına qayıtdılar.

Heydər Əliyevin Silahlı Qüvvələrə göstərdiyi diqqət və qayğının nəticəsində ordunun mərkəzləşdirilmiş maddi-texniki təminatı əvvəlki illərdən fərqli olaraq, əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşdırıldı, hərbi birləşmə və hərbi hissələrin tibbi və digər vasitələrlə təmin edilməsi təşkil olundu, maliyyə-təsərrüfat fəaliyyəti nizama salındı.

Silahlı Qüvvələrin tələb olunan silah, hərbi texnika, döyüş sursatı və digər vasitələrlə təminatı yüksək səviyyəyə çatdırıldı. Bundan əlavə, orduda şəxsi heyətin mənəvi-psixoloji hazırlığına, döyüş ruhunun yüksəldilməsinə diqqət artırıldı, hərbi vətənpərvərlik tərbiyəsi gücləndirildi. Silahlı Qüvvələrdə nizami strukturlar yaradılaraq, hərtərəfli islahatlar aparıldı. Hərbi intizamın, vahid rəhbərliyin möhkəmləndirilməsi, maddi-texniki bazanın gücləndirilməsi, kadr hazırlığına dövlət səviyyəsində xüsusi diqqət yetirilməsi öz bəhrəsini verdi. Ulu öndər Heydər Əliyev güclü və intizamlı ordunun yaradılmasının milli zabit kadrları heyətindən asılı olduğunu nəzərə alaraq, bu məqsədlə 1999-cu il fevralın 20-də Hərbi Akademiyanın yaradılması barədə fərman imzaladı. Azərbaycan Silahlı Qüvvələri üçün kadr hazırlığının təkmilləşdirilməsi məqsədilə Müdafiə Nazirliyi sistemində fəaliyyət göstərən tədris müəssisələri ulu öndər Heydər Əliyevin 20 avqust 2001-ci il tarixli fərmanı ilə, müvafiq olaraq, Azərbaycan Ali Hərbi Məktəbi, Azərbaycan Ali Hərbi Dənizçilik Məktəbi və Azərbaycan Ali Hərbi Təyyarəçilik Məktəbi adlandırıldı.

Beləliklə, bu gün Azərbaycanın qurucusu ulu öndər Heydər Əliyev olan möhtəşəm Silahlı Qüvvələri var. Bu Silahlı Qüvvələrdə Səməd bəy Mehmandarovun arzuladığı kimi, nəinki təkcə artilleriya işi kamil qurulub, eyni zamanda, bütün sahələr üzrə müasir və peşəkar bir ordu yaradılıb. Bu gün Azərbaycan əsgəri havada, suda-quruda böyük gücə qadirdir. Bu gün Azərbaycan əsgərinin sorağı NATO sülhməramlıları qoşunlarının tərkibində bir çox ölkələrdən gəlir. Ümumilli lider Heydər Əliyevin vaxtilə ordu hissələrində şəxsi heyətlə müntəzəm keçirdiyi görüşlərin nəticələri zaman keçdikcə ordunun əzmkarlığının artmasında özünü büruzə verirdi. Milli öndərin hərbi hissələrdəki vəziyyətlə-əsgər və zabitlərin problemləri, qayğıları ilə maraqlanması, hərbi təhsil sisteminin müasirləşməsinə və hərbi biliklərin tədrisinin yüksəlməsinə böyük diqqət yetirməsinin səmərəsi Milli Ordunun bugünkü səviyyəyə çatmasında əsaslı rol oynadı.

Ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin rəhbərliyi altında aparılan məqsədyönlü daxili və xarici siyasət bu gün Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, Silahlı Qüvvələrin Ali Baş Komandanı cənab İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilir. Ordu quruculuğunu daim diqqət mərkəzində saxlayan Prezident İlham Əliyev Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin qarşısında hər an torpaqlarımızı azad etmək üçün hazır olmaq vəzifəsini qoymuşdur. Prezident çıxışlarında qətiyyətlə bildirmişdir ki, sülh tərəfdarı olmağımıza baxmayaraq, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin sülh yolu ilə həllini istəməyimizə baxmayaraq, bizim səbrimiz tükənməz deyildir. Azərbaycan öz doğma torpaqlarını, nəyin bahasına olursa-olsun, azad edəcəkdir.

Bu gün Azərbaycan Silahlı Qüvvələri yüksək döyüş hazırlığına malik və peşəkar, hərbi-texniki vərdişlərə dərindən yiyələnmiş savadlı, vətənpərvər kadrlardan ibarətdir. Tarix sübuta yetirmişdir ki, peşəkar ordusu olan xalqın müstəqilliyi də əbədidir. Əsası ulu öndər tərəfindən qoyulmuş hərbi quruculuq siyasəti beş ilə yaxın müddətdə onun layiqli davamçısı - Azərbaycan Prezidenti, Ali Baş Komandan İlham Əliyev tərəfindən inamla davam etdirilir. Ordu quruculuğuna dair bütün mühüm tədbirlər ardıcıl surətdə, dünya təcrübəsi nəzərə alınmaqla həyata keçirilir. Dövlət başçısı ilk gündən bəyan etmişdir ki, ordunun möhkəm, qüdrətli olması üçün dövlətin iqtisadiyyatının güclü inkişafı vacib şərtdir. Bu reallığa nəzərən ölkə rəhbərliyi iqtisadiyyatın inkişafına adekvat olaraq ordu quruculuğu istiqamətində qətiyyətli addımlar atır. Təkcə bir faktı demək lazımdır ki, son altı ildə respublikanın hərbi büdcəsi on dəfədən çox artaraq bütövlükdə işğalçı Ermənistanın dövlət büdcəsinə çatmışdır.

Bu gün ordu quruculuğu prosesi elə bir mühüm və həlledici mərhələyə qədəm qoymuşdur ki, qazanılan nailiyyətlərlə yerindəcə, hərtərəfli, bilavasitə, tanış olmadan Azərbaycan Ordusunun ürəkaçan durumunu obyektiv canlandırmaq, dolğun fikir söyləmək mümkün deyildir. İndi, nəinki arxa cəbhədə, hətta düşmənlə üzbəüz təmas xəttində yerləşən hərbi hissələrdə özünü göstərən hərbi quruculuq prosesi yalnız böyük qürur və sevinc hissi doğurur.

Ali Baş Komandan peşəkar hərbiçilərə üz tutaraq demişdir: “Qısa müddət ərzində Azərbaycanda çox güclü ordu yaranmışdır və bu gün ordumuz qarşıda duran bütün vəzifələri həll etməyə qadirdir. Ordumuzun maddi-texniki bazası möhkəmlənmiş, peşəkarlıq artmışdır. Bu gün ordu quruculuğu prosesinə böyük diqqət verilir. Son illər ərzində maddi-texniki bazanın möhkəmləndirilməsində böyük işlər görülmüşdür, çoxlu texnika, avadanlıq, müasir silahlar alınmışdır və beləliklə, Azərbaycan ordusu xeyli dərəcədə güclənmişdir”.

Bu gün Azərbaycanın yüksək səviyyəli döyüş texnikası ilə təchiz olunmuş və ölkənin ərazi bütövlüyünü bərpa edəcək ordusu var. Silahlı Qüvvələr daim səhra təlimləri keçir, qoşunların döyüş hazırlığı yüksək səviyyədə saxlanılır. Silahlı Qüvvələrdə aparılan islahatlar da uğurla davam etdirilir. Aparılan islahatlar nəticəsində hərbi təhsil sistem, bütövlükdə, NATO standartlarına keçirilib, Azərbaycan əsgərləri NATO-nun “Sülh Naminə Tərəfdaşlıq” Proqramı çərçivəsində təlimlərdə iştirak edirlər. Əsgərlərimiz Kosovo, Əfqanıstan və İraqda ölkəmizin şərəfini yüksək ləyaqətlə qoruyurlar.

Düzdür, bu gün hakimiyyət xalqımızın ən ağrılı problemi olan Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin beynəlxalq hüquq və ədalət prinsiplərinə uyğun həlli üçün bütün vasitələrdən istifadə edir. Münaqişənin həllində dinc yola, diplomatik danışıqlara, beynəlxalq birliyin dəstəyinə üstünlük verdiyini Prezident İlham Əliyev dəfələrlə bəyan edib. Lakin etiraf olunmalıdır ki, danışıqların uğurla nəticələnməsi üçün ordumuzu daha da gücləndirməli, ölkəmizin müdafiə qüdrətini və hərbi potensialını daim artırmalıyıq. Silahlı Qüvvələrin şəxsi heyəti öz fiziki və hərbi hazırlığını dönmədən təkmilləşdirməli, döyüş texnikasına dərindən yiyələnməli, ən mürəkkəb şəraitdə ondan istifadə etməyi bacarmalıdır.

Eyni zamanda, tərxis olunmuş hər bir gənc cəmiyyətdə, həyatımızın bütün sahələrində ən dəyərli insan hesab edilməli, hərbi xidmət keçmiş şəxslərin təcrübəsindən, bilik və bacarığından geniş istifadə olunmalıdır. Hər bir dövlət orqanı, respublikamızın hər bir vətəndaşı müstəqilliyimizin dönməz və əbədi olması, dövlətçiliyimizin möhkəmləndirilməsi üçün əlindən gələni əsirgəməməli, ordu quruculuğu prosesinə öz layiqli töhfəsini verməlidir.

Bir sözlə, çalışmalıyıq ki, ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin bizə əmanət qoyduğu Milli Ordunun şərəfini daim yüksək tutaq. Bütün bunlara rəğmən, Silahlı Qüvvələrin Ali Baş Komandanı Prezident İlham Əliyevin Milli Ordumuzun inkişafına qayğısını da etiraf etməliyik.

Bütün bu və digər faktlar, sözsüz ki, Azərbaycanın işğalçı Ermənistan üzərində hərbi üstünlüyünü ifadə edir və bir daha təsdiqləyir ki, işğal faktoru hər an qısa bir vaxtda ortadan qaldırıla bilər.

Səs.- 2010.- 27 yanvar.- S. 8-9.