Mövlud Çavuşoğlunun AŞPA-nın prezidenti seçilməsi...

Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin ədalətli həllinə müsbət töhfədir”

Bir neçə gün bundan öncə, Avropa Şurası Parlament Assambleyası (AŞPA) rəhbərliyinə növbəti seçkilər keçirilib. Sevindirici haldır ki, təşkilatın prezidenti vəzifəsinə, ilk dəfə olaraq, türkiyəli parlamentar seçilib. Belə ki, seçkilərin nəticəsinə əsasən, Türkiyənin təşkilatdakı nümayəndə heyətinin rəhbəri, Türkiyənin hakim Ədalət və İnkişaf Partiyasından olan millət vəkili Mövlud Çavuşoğlu AŞPA prezidenti olub.

Qeyd edək ki, M.Çavuşoğlu bu vəzifədə iki il müddətində fəaliyyət göstərəcək. “SƏS” qəzetinə açıqlama verən millət vəkili, politoloqlar M.Çavuşoğlunun AŞPA prezidenti seçilməsini müsbət hal kimi dəyərləndirir. Onların fikrincə, hər zaman Azərbaycana dost-qardaş mövqeyi ilə seçilən Türkiyənin bu uğuruna hamımız sevinməliyik. Çavuşoğlunun öz vəzifəsinin öhdəsindən layiqincə gələcəyinə və fəaliyyəti boyunca Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin Azərbaycanın ərazi bütövlüyü çərçivəsində həllinə ciddi səy göstərəcəyinə ümidvarıq.

Daha sonra Qazaxıstan xarici işlər nazirinin ATƏT-in sədri seçilməsi məsələsinə münasibət bildirdilər. Qeyd etdilər ki, Qazaxıstan ölkəmizlə sıx əməkdaşlıq edir. O, Azərbaycanın 20 faiz torpaqlarının ermənilər tərəfindən işğal olunması faktını bilir və ölkəmizin ərazi bütövlüyünü dəstəkləyir. Bu səbəbdən də, inanırıq ki, Qazaxıstan ATƏT-ə rəhbərlik etdiyi müddət ərzində münaqişənin ədalətli həlli istiqamətində mühüm addımlar atacaq. ATƏT Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllinə təsir edə biləcək beynəlxalq bir qurumdur. Hətta bu təşkilat 1992-ci ildə münaqişənin həlli üçün tərəflər arasında birgə razılığın əldə olunması məqsədilə Minsk Qrupunu təsis edib. Yəni, Qazaxıstanın münaqişənin həllinə təsir imkanları daha böyükdür. Bu nöqteyi-nəzərdən Qazaxıstanın ATƏT-ə sədrlik etməsi Azərbaycanın ümumi maraqlarına zərbə vurmur.

Millət vəkili, professor Fəzail İbrahimli:

- AŞPA-nın öz nizamnaməsi və heç kəs bu nizamnamədən kənara çıxaraq, qeyri-addım ata bilməz. Sadəcə olaraq, AŞPA-nın prinsiplərinə və dövlətlərin onun qarşısında götürdüyü öhdəliyə laqeyd münasibətin qarşısını ala bilər. Təbii ki, Mövlud Çavuşoğlu ona verilən səlahiyyətlərdən istifadə edərək, Ermənistanda insan hüquqlarının pozulması ilə bağlı ciddi məsələ qaldıra bilər. Məsələn, Ermənistanın parlamenti gülləbaran olundu, ötən prezident seçkilərində insanlar öldürüldü, ancaq AŞPA bununla bağlı heç bir tədbir görmədi. Ermənistan bu təşkilatın üzvüdür və onun haqqında tədbir görmək də həmin təşkilatın səlahiyyətindədir. Yəni, o, ikili standartlardan kənarlaşaraq, məsələlərə obyektiv münasibət göstərə bilər.

Türk dövlət rəhbərlərinin bu məsələlərdə iştirakı artıq dünya siyasətində türkün söz demə haqqının olduğunun, türkün gücünün, qüdrətinin ifadəsidir. Türk liderlərinin dünya səviyyəsində yetişməsi deməkdir. Təbii ki, bu məsələlər istər AŞPA, istərsə də ATƏT səviyyəsində Dağlıq Qarabağ probleminin həllində ən azı bu beynəlxalq təşkilatların mövqeyində ciddi dəyişikliklərə gətirib çıxara bilər.

Politoloq Qabil Hüseynli:

- Mövlud Çavuşoğlunun AŞPA-nın prezidenti seçilməsi müsbət faktdır. Çünki Türkiyənin BMT Təhlükəsizlik Şurasına keçici üzv seçilməsi müsbət fakt olduğu kimi, Çavuşoğlunun AŞPA-nın prezidenti seçilməsi daha əhəmiyyətli hadisədir. Azərbaycanın taleyinin bir qismi də Avropa Şurasından və onun parlament assambleyasından asılıdır. Çavuşoğlu da Azərbaycanı sevən bir insandır və güman edirəm ki, o, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllinə yaxından səy göstərəcək. Düzdür, AŞPA-nın prezidenti olmaq o demək deyil ki, o, istədiyi hər bir şeyi edəcək. Amma hər halda, onun obyektiv və birmənalı mövqeyi bu fikri söyləməyimizə imkan verir. Bu günə qədər AŞPA-nın prezidenti olan şəxslər Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllinə ikili standartlardan yanaşıb. Bu baxımdan, Çavuşoğlunun mövcud problemin həllinə doğru həmin standartlarla deyil, məhz obyektiv meyarlarla, beynəlxalq hüququn normalarına uyğun sürətdə hərəkət edəcəyinə böyük inamım var. Belə olan halda, Çavuşoğlunun AŞPA-nın prezidenti seçilməsi Azərbaycanın mövcud problemlərinin həllinə, eləcə də, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllinə töhfə ola bilər.

Bununla yanaşı, Qazaxıstanın xarici işlər naziri də ATƏT-in sədri seçilib və bu vəzifəni bir il müddətində yerinə yetirəcək. Hər iki beynəlxalq qurum Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllinə bu və ya digər yöndən təsir göstərə bilən təşkilatlardır. Qazaxıstan Respublikası isə, xüsusilə, bu münaqişə barəsində məlumatlı olan bir dövlətdir. Hələ bu problemin yenicə başladığı dövrlərdə bu ölkənin prezidenti Nursultan Nazarbayev Rusiyanın keçmiş prezidenti Boris Yeltsinlə birlikdə regiona gəlmiş və yenicə başlamış müharibəni dayandırmaq, tərəflər arasında sülh sazişinə nail olmaq üçün səylər göstərmişdi. O zaman onların bu cəhdləri alınmamışdı. İndi məsələ beynəlmiləlləşib və beynəlxalq qurumlar səviyyəsinə qalxıb. Müharibə, hələlik, dayandırılıb və atəşkəs elan olunub. ATƏT-in vasitəçiliyi ilə münaqişənin sülh yolu ilə həlli istiqamətində danışıqlar gedir. Lakin ATƏT-in Minsk Qrupunun həmsədrlərinin münaqişənin həlli ilə bağlı bu günədək verdikləri təkliflər obyektiv xarakter daşımayıb və beynəlxalq hüquq normalarına uyğun gəlməyib. Onların fəaliyyəti daha çox ermənipərəstliyi ilə seçilib. Bu mənada, Qazaxıstanın məsələlərə obyektiv münasibət bəsləyəcəyinə ümidvaram. Lakin onun uzun illərdir ki, həlli uzanan bu məsələlərdə dönüş yaradacağını əminliklə deyə bilmərəm. Çünki Qazaxıstan gənc dövlətdir, hələ beynəlxalq aləmdə özünə yenicə yer tutur. Eyni zamanda, bu ölkə Rusiyanın təsir dairəsindədir. Buna baxmayaraq, Azərbaycanla çox normal münasibətləri var.

Həmçinin, N.Nazarbayev Türk Dövlətlərinin Parlament Assambleyasının yaradılmasında təşəbbüskarlardan biri olub və bu prosesdə aktiv iştirak edib. Güman edirəm ki, bu ölkə Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin ermənilər tərəfindən süni şəkildə yaradıldığını və Azərbaycanın təcavüzə məruz qaldığını yaxşı başa düşür. Bu işğal nəticəsində ölkəmizin maddi və mənəvi zərbələrə məruz qaldığını, bir milyondan artıq insanın öz doğma torpaqlarından didərgin düşdüyünü bilir. Qazaxıstanın xarici işlər naziri çalışmalıdır ki, bu bildiklərini ATƏT səviyyəsində ictimai rəyə çevirsin. Belə olarsa, problemin həllinə yanaşma metodları dəyişə bilər və Azərbaycanın ərazi bütövlüyü məsələsi, Ermənistanın işğalçı ölkə kimi tanınması məsələsi gündəmə gələ bilər.

Milli QHT Forumunun prezidenti Rauf Zeyni:

- Milli Qeyri-Hökumət Təşkilatları Forumu olaraq keçən il Türkiyə - Ermənistan sərhədlərinin açılmasına etiraz tədbiri keçirmişdik. Həmin vaxt Mövlud Çavuşoğlu ilə Türkiyə Böyük Millət Məclisində görüşümüz oldu. Onun bu məsələ ilə bağlı obyektiv və ədalətli mövqeyi bizi qane etdi. Düşünürəm ki, beynəlxalq əlaqələrə yaxından bələd olan, beynəlxalq situasiyaları, eləcə də, regiondakı vəziyyəti lazımınca dəyərləndirən Çavuşoğlunun AŞPA-nın prezidenti seçilməsi hamımız üçün sevindiricidir. 2010-cu il Azərbaycan və Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli üçün olduqca əhəmiyyətli ildir. Ona görə də həm Mövlud Çavuşoğlunun AŞPA-nın prezidenti, həm də Qazaxıstanın xarici işlər nazirinin ATƏT-in sədri seçilməsi münaqişənin həllinə müsbət təsir göstərəcək. Bu hadisə bizim üçün uğurlu hadisədir və bu imkanlardan Azərbaycan istifadə etməlidir. Çalışaq ki, onların həmin vəzifədə olduqları müddətdə Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin məhz Azərbaycanın ərazi bütövlüyü çərçivəsində həllinə nail olaq.

Çavuşoğlunun AŞPA prezidenti seçilməsi və Qazaxıstanın ATƏT rəhbərliyinə gətirilməsi ermənilərin sıxışdırılması demək deyil. Ancaq onların sıxışdırılması lazımdır. Maraqlısı odur ki, Mövlud Çavuşoğlu və ATƏT-in yeni sədri verdikləri bəyanatlarda bildiriblər ki, onlar bütün imkanlarını səfərbər edərək, dünyada mövcud olan münaqişələri aradan qaldıracaqlar. Xüsusilə də, Azərbaycanla bağlı verdikləri bəyanatlarda qeyd ediblər ki, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin ölkəmizin ərazi bütövlüyü çərçivəsində həllinə maksimum səy göstərəcəklər. Bu hadisə, eyni zamanda, bizi məsuliyyətləndirir və qayğılandırır. Çünki Azərbaycan Mövlud Çavuşoğlunun AŞPA-nın prezidenti olmasına arxayın olmamalıdır. Azərbaycan dövləti bütün gücünü və qüvvəsini sərf edərək, mövcud vəziyyəti layiqincə dəyərləndirməlidir. Azərbaycan özünün haqlı mövqeyini bütün dünyaya çatdırmaq üçün mühüm işlər görməlidir.

KÜBRA ƏLİYARLI

Səs.- 2010.- 28 yanvar.- S. 6.