Yarımçıq qalan ömürdən sətirlər...

Azərbaycan torpağının erməni işğalçıları tərəfindən işğalı vətənin bütövlüyü uğrunda mübarizəyə qalxan çoxsaylı ərənlərin mərdlik və şücaət bu gün hər bir gəncə nümunədir. Belə oğulların əks-sədası zamanın məsafəsində daha aydın eşidilir, mübarizələrlə dolu ömür yolunun sətirləri diqqət və maraqla vərəqlənir. Belə oğullardan biri bu gün 60 yaşını qeyd edəcəyimiz şair, ilahiyyətçi alim, tarixçi Sədrəddin Mursaqulovun keçdiyi yolun hər səhifəsində bir ömrün vətənə bağlı şaxələnmiş məqamlarını görürük. Belə ki, azad düşüncəli qəhrəman özünün cəsarətli addımları ilə tariximizin neçə cildlik səhifəsində kiçik də olsa özünə məxsus bir səhifə yarada bilmişdir.

Bu, onun haqq səsinin vaxtında ucaldılması və Tanrının verdiyi ömrü məhz vətənə həsr etməsi ilə bağlı olan amildir. Kimdir Sədrəddin Mursaqulov? Onun tərcümeyi-halı ilə bağlı əldə olunan bəzi mənbələrlə tanış olarkən, görürük ki, o, ali təhsilli bir mütəxəssis olaraq Bakı Dövlət Universitetinin tarix fakültəsini bitirib və hələ çox gənc ikən verilən öyüd və nəsihətlər, eləcə də, yaşantıları gələcək həyatına cığırlar salır. O, çoxlarının yaxşı tanıdığı Mursaqulovlar nəslinin davamçılarındandır. Borçalı mahalında dünyaya gələn Sədrəddin sovet imperiyası tərəfindən Azərbaycana qarşı olan siyasi manevrləri görüb bu hadisələrə laqeyd qalmamışdır. Hələ ötən əsrin əvvəllərində Azərbaycan sovet imperiyası tərəfindən işğal ediləndə bu nəslin nümayəndələrinin əksəriyyətini siyasi süzgəcdən keçirərək, başlarına olmazın müsibətlər açmışlar. Sədrəddinin iki əmisi həmin dövrdə güllələnmişdir. Anası Xeyransa xanım bacıları ilə birlikdə Gəncəyə köçmüşdülər. Ailədə yeganə kişi sayılan Rəşid müəllim baş verən hadisələri balaca Sədrəddinə nəql etmişdir. Bu süjet xətti yaddaşına həkk olunmuş, sonralar mübarizə ruhu onu bu imperiyanın buxovlarından xilas olmağa sürükləmişdir. Belə bir ocaqda böyüyən və tərbiyə alan Sədrəddin sənətə, şeirə də böyük həvəs göstərmiş, yaşanan hadisələri təxəyyülün məhsulu olaraq nəzmə çəkmişdir. Tələbəlik dövründə azadlıq mübarizəsi aparmış, türkçülüyü təbliğ etmiş, hətta universitetdən belə qovulmaq təhlükəsi ilə rastlaşmışdır.

Gəncə Pedaqoji İnstitutunda müəllim kimi fəaliyyətə başlayan Sədrəddinin haqq səsini batırmaq üçün onu Sibirə göndərsələr də, buna nail ola bilməmişlər. Nəhayət ki, onun arzusunda olduğu azadlıq günəşi görünməyə başlamışdır. Belə ki, həmin illərdə xalqın önündə gedən və azadlıq hərəkatının içində olan Sədrəddin xalqına birləşərək, Azərbaycanın müstəqilliyi yolunda mübarizəyə qoşulmuşdur. Hətta həyat yoldaşı ilə bu meydanda tanış olmuşdu. Həyat yoldaşı Təranə xanım Qarabağ döyüşlərindən keçmiş, rus və erməni silahlılarına layiqli cavab vermişdir. Çox uzun məşəqqətli yollar keçən Sədrəddinin çoxları kimi arzusu çin oldu. Belə ki, dövlətimiz, bayrağımız, gerbimiz təsdiqləndi. Buna baxmayaraq, müstəqil dövlətimizin gələcək taleyi müəmmalı olduğundan narahatçılıq hissləri onu rahat buraxmırdı. O, dərk edirdi ki, Azərbaycanı düşdüyü xaosdan xilas edəcək yeganə şəxsiyyət Ulu Öndər Heydər Əliyev olacaq. O, bu yolda bir çox vətənpərvər oğullar kimi silahlanıb, mübarizələrə qoşuldu. 1991-ci il 15 mart tarixində “Səs” qəzetində dərc olunmuş müraciətdə göstərilir ki, Səttərxan adına zavodun aclıq etmiş fəhlələri Sədrəddin Mursaqulov və Rövşən İsayev öz tələblərində Ayaz Mütəllibovun istefasını irəli sürmüşlər. Milli Məclisin qarşısında keçirilən mitinqlərdə tanınmış ziyalılarla yanaşı, onun da səsi var idi. Heydər Əliyevin hakimiyyətə gəlişi ilə yaranan sabitlik onun sonrakı fəaliyyətinə yollar açdı. Belə ki, Sədrəddin parlaq zəkası ilə Azərbaycanın inkişafı naminə istedad və zəhmətinin müqabilində töhfələrini verməyə çalışdı.

Onun yaradıcılıq yolu elə həyat fəlsəfəsi ilə üst-üstə düşür. Belə ki, Vətənini sevən şairin Məmmədhüseyn Şəhriyarın “Heydər Babaya salam” poemasına yazdığı nəzirədə vətənlə bağlı olan hissləri təzahür olunur:

Heydər Baba, Sənsiz həyat yalandır,

Var-yoxumuz ovuc-ovuc talandı,

Anaların belində od qalandı.

Göydə Allah, yerdə Sənsən payımız,

Gəl çarə qıl başa çatsın vayımız.

- deyən şair Şuşanın, Ağdamın erməni işğalçıları tərəfindən viran qoyulduğu zamanda bu şeiri qələmə alınmışdır.

Axtarın dünyanı, gəzin cahanı,

Tapın Babam sayaq başqa bir nəfər.

Onda görərsiz ki, Azərbaycanın,

Öz Kişi bətnindən doğulmuş Heydər.

- misralarını yazarkən bu acı həqiqətləri Azərbaycan artıq yaşamaqda davam edirdi və Heydər Əliyevin hakimiyyətə qayıdışı vacib məqam idi. Sədrəddin Mursaqulovun yaradıcılığında diqqətçəkən məqamlar onun böyük ideyalar carçısı olması, Vətəninin hər daşını, çınqılını belə sevdiyini isti nəfəsi, hərarəti ilə bu torpağa bağlılığıdır.

Lirik lövhəli şeirləri diqqəti cəlb edən şairin mənəvi dünyasının zənginliyi də əks olunur. Həyat yoldaşı Təranə xanıma həsr etdiyi “Tər çiçək” şeiri şairin mənəvi dünyasının etirafı tək özünü göstərir. Əqidə birliyinin onlara elçi olmasını və tərəddüdsüz, filansız bunun qəbul olunduğunu misralarında qeyd edir. Belə bir həyat birliyinə imza atan iki gəncin ömür yolu maraqlı və xatirələrlə zəngin keçmişdir. “Sənsən həyatdakı bircə gerçəyim” misrası şairin Təranə xanıma olan sevgisinin etrafıdır.

Bu gün onun ömür yolunun saldığı cığırları həyat yoldaşı Təranə xanım davam etdirir. Necə deyərlər, yarımçıq qalan ömrün sonrakı illəri onun çiyinlərində daşınır. Əqidə birliyi həyat birliyi ilə nəticələnən bu ailənin səhifələri də belə mərdlik və fədakarlıq məfhumlarının məcmusunda davam etdirilmiş və bu gün də etdirilməkdədir.

Zümrüd

Səs.- 2011.- 9 dekabr.- S. 12.