2012-ci ildə Azərbaycanın büdcəsi 25 milyard...

Ermənistan parlamenti ölkənin 2012-ci ilə olan dövlət büdcəsini təsdiq edib. Erməni mətbuatının verdiyi xəbərə görə, Ermənistanın dövlət büdcəsinin gəlirləri 2012-ci ildə 911,6 milyard dram və ya 2,4 milyard dollar təşkil edir. Ermənistan dövlət büdcəsinin defisiti ölkənin ümumdaxili məhsulunun 3,1 faizi təşkil edir. Azərbaycanda isə, bu göstərici 6 dəfə aşağı- 0,5 fazidir.

Qeyd edək ki, Azərbaycan parlamenti tərəfindən təsdiq edilən 2012-ci il üçün dövlət büdcəsinin xərcləri 22 milyard dollardan çoxdur. Ümumilikdə, 2012-ci ilin dövlət büdcəsinin xərcləri 87,6 milyon manat və ya 0,5 faiz artırılıb. Bununla da dövlət büdcəsinin xərcləri 16 milyard 984 milyon manatdan 17 milyard 72 milyon manata çatdırılıb. Dövlət büdcəsinin gəlirləri isə, 16 milyard 438 milyon manat müəyyənləşdirilib.

Ermənistan indi böyük cari hesab defisiti ilə üzləşir və onun ümumi borcları ötən 3 il ərzində 2 dəfədən çox artıb. Ümumiyyətlə, Ermənistanda sosial-iqtisadi böhran və siyasi gərginliyin artacağı ilin əvvəlindən gözlənilirdi. Yerli informasiya mənbələri 2011-ci ilin əvvəllərindən müşahidə edilən bahalaşmanın sürətlə davam etdiyi barədə dəfələrlə məlumatlar yayırdılar.

Ekspertlər deyirdilər ki, tendensiya bu cür davam edərsə, bahalaşma total xarakter alacaq. Onların qənaətincə, istehlak qiymətlərinin artması və inflyasiyanın dərinləşməsi fonunda maaşların artmaması isə yoxsulluğun səviyyəsinin yüksələcəyini deməyə əsas verir.

“Moodys Investors Service” Beynəlxalq Reytinq Agentliyinin son hesabatı və bir az əvvəl Dünya Bankının Ermənistanla bağlı verdiyi açıqlamada da işğalçı ölkədə yoxsulluğun səviyyəsinin artacağı göstərilib. Dünya Bankının Avropa və Mərkəzi Asiyada yoxsulluğun azaldılması və iqtisadi siyasət departamentinin direktoru İvonna Sikata bildirib ki, regionun 5 ölkəsində yoxsulluğun səviyyəsinin xeyli yüksəlməsi mümkündür: “Bunlar Ermənistan, Gürcüstan, Qırğızıstan, Moldova və Tacikistandır. Region əhalisinin yoxsul hissəsi yüksək inflyasiyadan, ərzaq və enerji daşıyıcılarının qiymətinin yüksək olmasından əziyyət çəkir”.

Ermənistanın düşdüyü ağır sosial-iqtisadi durum ölkə ziyalıları və siyasətçiləri tərəfindən də tez-tez vurğulanır. “Azadlıq” partiyasının sədri, Ermənistanın sabiq baş naziri Qrant Baqratyan bəyan edib ki, Yerevan sosial-iqtisadi durumla bağlı ciddi tədbirlər görməsə, 2013-cü ildə Ermənistanda iqtisadi fəlakət baş verəcək. Onun sözlərinə görə, iqtisadi böhranın davam etdiyi dövrdə Ermənistan ciddi sosial-iqtisadi problemlər içindədir, hökumət isə vəziyyəti düzəltmək iqtidarında deyil: “İqtisadi tənəzzül davam edir, əziyyəti isə xalq çəkir. Ermənistanda iqtisadi böhran getdikcə dərinləşir”.

“Çorrort İnknişkhanuyun” qəzetinin yaydığı xəbərə görə, ötən illərə nisbətən Ermənistanda iqtisadi vəziyyət bu il daha ümidsiz şəkil alıb. Qəzetin yaydığı xəbərdə qeyd olunur ki, hökümətin böhrana qarşı yürütdüyü iqtisadi tənzimlənmə proqramı öz effektini verməyib.

İqtisadçı ekspertlər, eyni zamanda, böhranın aradan qaldırılması üçün ayrılan vəsaitin bəzi şəxslər tərəfindən mənimsənildiyini bildirir. Qəzet yazır ki, “elit” binalarda əyləşən Ermənistan rəsmiləri yalnız bir funksiyanı yerinə yetirirlər: “Onlar yalnız korrupsiya ilə məşğul olurlar. Ermənistanın mərkəzi ölü şəhər görünüşü verir. Görəsən, dərinləşən böhran şərtlərində hər hansı birinin o iqamətgahlarda olan şəxslərin süni olaraq şişirdilmiş qiymətlərlə bağlı verdiyi bəyanatları anlamaq üçün çox böyük bir ağılmı lazımdır?

Əlbəttə ki, bir az düşünən və riyaziyyatdan bir az anlayışı olan şəxs başa düşər ki, deyilənlərin hamısı cəfəngiyyatdır. Deyək ki, havadan gələn pulların olduğunu anladıq. Ancaq onlarla daha əhəmiyyətli problemlər həll etmək mümkün deyilmi? Korrupsiya ilə məşğulsunuz, dinmirik, ən azından xalq qarşısında öhdəlikləriniz var. Bunları yerinə yetirin”.

Qeyd edək ki, rəsmi açıqlamada Ermənistanın dövlət borcunun 3,8 milyard dollar olduğu bildirilir. Onun ödənməsi qrafikinə nəzər saldıqda, pikin həqiqətən 2013-cü ildə olacağı görünür. Həmin il Ermənistan təxminən 300 milyon dollar borc ödəməlidir.

Hökumətin iqtisadi siyasətini kəskin tənqid edən Mərkəzi Bankın keçmiş sədri, parlament üzvü Baqrat Asatryan qeyd edib ki, belə bir vəziyyətdə iqtisadiyyatın 9,2 faiz artımını nəzərdə tutan 2012-ci ilin büdcə layihəsinin qəbulu məntiqsizlikdir. Onun sözlərinə görə, Ermənistanda iqtisadiyyatın tənəzzülü təhlükəli vəziyyətə çatıb.

Asatryanın proqnozlarına görə, ilin sonunadək Ermənistan əhalisinin 70 faizi gəlirlərinin ən azı 17 faizini itirəcək. Ermənistan iqtisadiyyatının əsas göstəriciləri ilə bağlı rəsmi Yerevanın sonuncu rəqəmlərini şərh edən Asatryan statistika xidmətinin yaydığı məlumatın həqiqəti əks etdirmədiyini bildirib.

Ermənistanda nəinki qiymətlərin azalması, heç azalma meyili də müşahidə edilməyib. “Ölkədə hökm sürən bu vəziyyət hakimiyyətin yanlış siyasətinin nəticəsidir”- deyən iqtisadçı Ermənistan iqtisadiyyatının inkişaf perspektivlərinin sıfıra bərabər olduğunu vurğulayıb.

Azərbaycanda qeyd etdiyimiz kimi, gələn il dövlət büdcəmizin xərcləri təqribən 22 milyard dollar, icmal büdcə isə 25 milyard dollar səviyyəsində olacaq. Əgər biz adambaşına düşən büdcə xərclərini hesablasaq, görərik ki, bu göstərici üzrə Azərbaycan dünya miqyasında ön sıralardadır.

Hazırda Azərbaycanda adambaşına düşən ümumi daxili məhsul təxminən 6 min dollar səviyyəsindədir. MDB məkanında da bu, ən yüksək göstəricilərdən biridir. Dövlət başçısı Nazirlər Kabinetinin sonuncu müşavirəsində qeyd edib ki, buna qane olmaq lazım deyil: “Biz çalışmalıyıq ki, növbəti illərdə bu rəqəmi ən azı 2 dəfə artıraq. Baxmayaraq ki, son 8 il ərzində Azərbaycanda ümumi daxili məhsul 3 dəfə (300 faiz) artıb. Bu, dünya praktikasında bəlkə də görünməmiş bir hadisədir”.

Göründüyü kimi, Ermənistanla Azərbaycanın iqtisadi göstəriciləri müqayisəyə gələcək deyil. Bu fakt bir daha hansı ölkənin daha doğru yolda olduğunu və daha düzgün siyasət həyata keçirildiyinin göstəricisidir.

Elçin Bayramlı

Səs.- 2011.- 14 dekabr.- S.11.