Azərbaycanın dövlətçilik tarixinin, milli adət-ənənələrinin, elm və mədəniyyətinin təbliği

Azərbaycan son dövrdə inkişaf tempini sürətləndirərək, dünyanın aparıcı və inkişafda olan ölkələri sırasında mövqeyi, eləcə də, mövcud potensialı ilə seçilir. Qısa zaman ərzində əldə olunan nailiyyətlər ölkənin milli maraqları zəminində formalaşmış, dövlət tərəfindən həyata keçirilən milli strategiya, yürüdülən ictimai, siyasi və mədəni mövqe, iqtisadiyyatın, sosial rifahın yüksəlməsi, belə imicin Azərbaycan ətrafında yaranması ilə nəticələnib.

Müasir dövrümüzdə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin ölkə iqtisadiyyatına neft sektoru tərəfindən gələn gəlirdən daha artıq gəlir gətirə biləcəyi turizmin inkişafını zəruri hesab etməsi, real faktlara əsaslanır. Ölkənin yeraltı və yerüstü sərvətləri, mövcud iqlimi, milli-tarixi, mədəni və mənəvi irsi, adət-ənənələri şərtləndirici amillərdir. Bu və digər əsaslar Azərbaycan turizminin inkişafı üçün lazımi şəraitin olduğunu göstərir. Azərbaycanda əlverişli coğrafi mövqe, ümumiyyətlə, turizmin bir neçə növlərinin inkişafına zəmin yaradır. Onu da qeyd edək ki, ölkə ərazisinin 60 faizə qədər dağlıq ərazilərin olması Azərbaycan turizm sektorunun inkişafına meydan açır. Bütün bunlar, onu deməyə əsas verir ki, turistlərin il ərzində istirahətinin təşkilində Azərbaycanda hər cür şərait mövcuddur.

“Azərbaycan Respublikasında 2010-2014-cü illərdə turizmin inkişafına dair Dövlət Proqramı” ölkədə turizmin rastlaşdığı problemlərin həll edilməsi və turizm sahəsinin daha da inkişaf etdirilməsinin təmin edilməsinə imkanlar açdı. Belə bir əhəmiyyətli rəsmi sənəddən sonra ölkə başçısı tərəfindən Azərbaycanda 2011-ci ilin “Turizm ili” elan edilməsi turizmin sürətli inkişafına təkan verməklə yanaşı, bu sahədə qarşıya ciddi tələblər qoyaraq, turizm sektorunun idarə olunması üçün məsuliyyət yükünü daha da artırdı. Turizmin ölkə iqtisadiyyatının ən dayanıqlı və rəqabətə davamlı sahəsinə çevrilməsi istiqamətində ciddi dönüş yarandı. Ölkəmizin zəngin tarixi-mədəni irsindən turizm məqsədləri üçün effektiv istifadə olunması, müvafiq infrastrukturun yaradılması, peşəkar kadr potensialının hazırlanması və s. işlərin görülməsinə töhfələrini verdi.

2011-ci ilin “Turizm ili” elan olunması ilə bağlı turizmin müxtəlif istiqamətləri inkişaf mərhələsini yaşadı. Milli dəyərləri, tarix-mədəniyyət obyektləri, qoruqlarının təbliği, eləcə də, tarixi əhəmiyyət kəsb edən arxeoloji ərazilərin xəritələrinin hazırlanması məlum Sərəncam əsasında həllini tapdı. Turizm xidmətlərinin keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması, turistlərin tarixi mədəniyyət abidələrinə aparılması məqsədilə yeni marşrutların və şəhər turlarının yaradılması və s. istiqamətində görülən işlər Azərbaycanın tanınmasında mühüm rol oynadı.

Prezidentin Sərəncamı ilə “Azərbaycanda 2011-ci ilin “Turizm ili” elan edilməsi ilə bağlı Tədbirlər Planı”nın təsdiqi bu sahənin daha da sürətli inkişafına təkan oldu. Tədbirlər Planının müvafiq bəndlərinin icrasına əsasən, reallaşdırılan “Azərbaycanda yeni turizm marşrutlarını kəşf edək” layihəsi çərçivəsində Azərbaycanın rayonlarında infroturlar təşkil olundu. Bu infoturlar regionlarda turizmin müxtəlif növlərini inkişaf etdirilməsinə şərait yaratdı.

Bu, bir həqiqətdir ki, müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra yeni ictimai-iqtisadi inkişaf yoluna qədəm qoyan, açıq bazar iqtisadiyyatı sisteminin tələbləri əsasında inkişaf edən Azərbaycan beynəlxalq aləmə inteqrasiya prosesləri çərçivəsində dünya dövlətləri ilə əlaqələrini genişləndirib. Ölkəmizdə bu əlaqələrin bir qolu olan beynəlxalq turizm münasibətlərinin inkişafı istiqamətində də təqdirəlayiq işlər görülüb. Azərbaycanın turizm imkanlarının dünya miqyasında təbliği ölkənin tanınmasında müstəsna rol oynayır. Vyana, İstanbul, Vilnüs, Berlin, Moskva, Kiyev, Pekin, Manama, Dubay, Əl-Küveyt, Paris, Tokio və digər şəhərlərində keçirilən beynəlxalq turizm sərgilərində iştirak edən Azərbaycanın mövcud turizm potensialının təbliğ edilməsi məqsədilə dünyanın aparıcı televiziya kanallarında reklam çarxları yayımlandı ki, bu da beynəlxalq aləmdə ölkənin mədəniyyətinin, milli dəyərlərinin, tarixinin və s. tanınmasına geniş yollar açmış oldu. Müxtəlif dillərdə nəşr, poliqrafiya məhsulları hazırlandı. Bu təbliğatın məntiqi olaraq, il ərzində dünya ölkələrindən Azərbaycana üz tutan turistlərin sayında artım müşahidə edildi. Rusiya, Gürcüstan, İran, Türkiyə ilə yanaşı, Avropa ölkələrindən gələn turistlərin də sayı yetərincədir. Azərbaycana Yaponiya və Çin kimi dövlətlərdən gələn turistləri də qeyd etməliyik. Təbliğatın nəticəsi olaraq fərdi şəkildə gələn turistlər bu gün böyük qruplar şəklində ölkəmizə səfər edirlər.

“Turizm ili” çərçivəsində regionlarda istirahət üçün yararlı olan turizm mərkəzlərinin sayı kifayət qədər olduğundan turistlərin ölkəmizə cəlb olunması prosesini sürətləndirdi. Azərbaycanın turizm potensialını dünyada tanıtmaq məqsədi ilə istifadəyə verilən sayt da bu məsələdə rola malikdir. “Turizm ili” ilə əlaqədar olaraq viza rejiminin sadələşdirilməsinə dair təkliflərin hazırlanması da əhəmiyyətli məsələlərdəndir. Azərbaycanda turizm sahəsinə ayrılan diqqətin nəticəsi olaraq ölkəmiz beynəlxalq arenada potensialını nümayiş etdirir, tanınır.

“Turizm ili” xalqımızın mədəni-tarixi irsinin geniş miqyasda tanıdılmasına, ölkənin artan gücünün bir daha ortaya çıxmasına səbəb oldu. Qonşu ölkələrin nümayəndələrinin iştirakı ilə “Sərhədyanı turizmin inkişaf perspektivləri” mövzusunda beynəlxalq konfransın keçirilməsi, Azərbaycanın diplomatik nümayəndəlikləri və diasporları tərəfindən Azərbaycanın turizm potensialının xarici ölkələrdə tanıdılması məqsədi ilə təbliğat-təşviqat işinin gücləndirilməsi və s. turizm sektoruna təsirini göstərdi.

Bir çox otellərin inşası ölkəmizə gələn axının yüksək səviyyədə təminatına əsas verən şərtlərdəndir. Yayın ilk ayında artıq Xaçmaz, Qəbələ, İsmayıllı, Şamaxı, Quba, Masallı kimi istirahət zonalarında istirahət edənlərin sayının artması Azərbaycan turizminə olan diqqətin göstəricisini ortaya qoydu. Tamamlanmış infrastruktur layihələrin, o cümlədən, Bakı-Şamaxı və Bakı-Xaçmaz yolu turist axınına müsbət təsirinin də qeyd etməliyik.

“Turizm ili”ndə turist axını çox olan rayonlarda “Bu Vətən bizimdir” adlı turist düşərgələrinin təşkil edilməsi, Azərbaycanın “Əfsanələr paytaxtı” Şabranda, “Folklor paytaxtı” Lənkəranda və “Sənətkarlıq paytaxtı” İsmayıllıda milli dəyərlərin təbliği məqsədi ilə tədbirin keçirilməsi, eləcə də, Naxçıvan Muxtar Respublikasında mövcud olan türbələrin YUNESKO-nun Mədəni İrs Siyahısına daxil edilməsinə dair sənədlərin hazırlanması və s. Azərbaycanın geniş məkanda tanılmasına təsirini göstərməkdədir.

“Şahdağ” Qış-Yay Turizm Kompleksinin tikintisi də il ərzində həyata keçirilən layihələr sırasındadır. Artıq turizm kompleksi bir neçə aydan sonra ilk turistləri qəbul edəcək. Kompleks gündəlik 5 min turist qəbul etmək gücündə olacaq.

2011-ci ilin “Turizm ili” elan olunması turizmin inkişafına xüsusi təkan oldu. Azərbaycanda turistlərin yerləşdirmə biznesi dinamik surətdə inkişaf edir. Əvvəlki illərlə müqayisədə fəaliyyət göstərən mehmanxana və mehmanxana tipli müəssisələrin sayı 4 dəfədən çox artmışdır ki, bu da turistləri qəbuledilməsi baxımından əhəmiyyətə malikdir. Turizm zonalarına gələnlərin sayında artım müşahidə olunmaqdadır. Təkcə Qəbələyə bu ilin 6 ayı ərzində 16 mindən çox turist gəlmişdir. 2011-ci il ərzində isə Qəbələyə 35 min yerli və xarici turistin səfər etməsi, fikirlərimizi əsaslandıran dəlildir. Bunun əsas səbəblərindən biri də Heydər Əliyev Fondu tərəfindən təşkil olunan Qəbələ III Beynəlxalq Musiqi Festivalı ilə bağlıdır. Turist axınındakı fərq əvvəlki ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 3 min 600 nəfər çoxdur. Hazırda rayonda 100-dək turizm-istirahət obyekti fəaliyyət göstərir. Qəbələdə müasir turizm obyektlərinin sayı beş dəfə artaraq 19-a çatıb. Eyni vaxtda 1223 turistə hotel və restoran xidmətlərinin göstərilməsi mümkündür.

Azərbaycana turist səfərlərinin bu sayda olmasında Qəbələdə yerləşən beynəlxalq əhəmiyyətli turizm mərkəzlərinin, Şamaxıda Astrofizika Rəsədxanasının və dağ-turizm bazasının yaradılmasının, İsmayıllıda qədim qalaların, Lahıc Dövlət Tarix-Mədəniyyət Qoruğunun da böyük əhəmiyyəti var. Bu yay turizm mövsümündə istirahət mərkəzlərində xidmətlərə görə qiymətlər ötən illə müqayisədə xeyli aşağı enmişdir.

Onu da qeyd edək ki, müstəqilliyimizin bizə verdiyi imkanlar nəticəsində Bakıda yeni beşulduzlu hotellər, 43 mehmanxana istifadəyə verilib. Ölkə Prezidenti İlham Əliyevin turizmin inkişaf etdirilməsi ilə bağlı məlum sərəncamları bu sahənin inkişafını daha da sürətləndirib. Statistik rəqəmlərə istinad etsək görərik ki, bütövlükdə ötən il Azərbaycana xaricdən 1 milyon 968 min turist gəlmişdirsə, dövlət başçısı tərəfindən 2011-ci ilin “Turizm ili” elan olunmasının məntiqi olaraq bu ilin təkcə ilk 6 ayı ərzində bu göstərici 1 milyon 16 minə yüksəlib. Bu, ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 14,8 faiz çoxdur. Bütün bunlar Azərbaycana gələcək turistlərin sayının artmasına və ölkəmizin turist ölkəsi tək beynəlxalq miqyasda yer qazanmasına səbəb olur.

Azərbaycanın turizm imkanları dünyada tanıdılır. Hər bir regionun milli koloriti təbliğ olunur. Xarici dövlətlərdə Azərbaycanın müxtəlif və zəngin folkloru, mətbəxi və ənənələri ilə yaxından tanış olurlar. Azərbaycanın daxili turizm imkanlarının sistemləşdirilməsi baxımından da onun təbliği məqsədəyönlüdür.

Azərbaycanın hər qarış torpağının yerli əhali tərəfindən lazımı şəkildə tanıdılmasına da xüsusi diqqət ayrılıb. “Turizm ili” çərçivəsində, aztəminatlı ailələrin, dövlət himayəsində olan əlil və kimsəsiz uşaqların Azərbaycanın müxtəlif yerlərinə xüsusi səyahətlərinin təşkili də reallaşdı ki, bu da önəmlidir. Turizm nümayişi obyektlərinə tələbələrin və şagirdlərin ekskursiyalarının təşkili, Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyinin bərpasının iyirminci ildönümünə həsr olunmuş müvafiq tədbirlərin təşkilini də qeyd etməliyik. Bütün bunlar Azərbaycan tarixinin öyrənilməsində önəmlidir.

Onu da vurğulayaq ki, gələn il Azərbaycanın Avropanın maraqla izlədiyi “Eurovision - 2012” Mahnı Müsabiqəsinə ev sahibliyi etməsi ölkənin tanıtması üçün də əlamətdar hadisədir. Belə bir tarixi zamanda turizm sektorunun da üzərinə məsuliyyət düşür. Bu qonaqlara meydan vermək, onların rahatlığının təminatına şərait yaratmaq vacib məsələlərdəndir ki, “Turizm ili” çərçivəsində bununla bağlı artıq bir sıra layihələr gerçəkləşmişdi.

Məlumdur ki, bu gün Azərbaycanda turizm bazarı açıq, rəqabətə davamlıdır. Bu sahənin inkişafı və turizm sektorunun ölkə iqtisadiyyatının aparıcı sahələrindən birinə çevrilməsi Azərbaycanda ən mühüm vəzifə olaraq qarşıda durur.

Nəzakət BAYRAMOVA

Səs.- 2011.- 16 dekabr.- S. 8.