Azərbaycanda makroiqtisadi sabitlik mövcuddur

“Azərbaycanın dövlət büdcəsi oturuşmuş büdcədir"

Ötən il Azərbaycan iqtisadiyyatında artım və inkişaf prosesləri davam edərək, dayanıqlı makroiqtisadi sabitlik yaranıb. Belə ki, ölkə iqtisadiyyatının maliyyə dayanıqlığı daha da güclənməklə, valyuta ehtiyatları əhəmiyyətli dərəcədə artmışdır. Ümumiyyətlə, siyasi-iqtisadi proqnozlara görə, ölkəmizdə davam edən sürətli inkişaf dinamikası 2011-ci ildə daha da yüksələcək və bu mühüm tendensiya özünü makroiqtisadi indiqatorlarda təsdiq etmiş olacaq. Bu isə, onu deməyə əsas verir ki, bu il əsas makroiqtisadi göstərici olan ümumi daxili məhsul 10 faizdən çox artacaq.

Ölkəmizin maliyyə qüdrətinin artmasının müqabilində bütün bölmələrdə pozitivliyin yüksəlməsi gözlənilən hallardandır. Əvvəlki illərdə olduğu kimi, bu ildə də ÜDM-in artımı makroiqtisadi inkişafı təmin etməklə büdcə gəlirlərinin formalaşmasına əhəmiyyətli dərəcədə baza yaradacaq. Bu isə, 2011-ci ilin büdcə gəlirlərinin 20 faiz artması, büdcə vəsaitlərinin ümumi həcminin 15 milyard manata yaxınlaşması və yaxud 18 milyard dolları ötməsi deməkdir. Büdcə gəlirlərinin artması həm iqtisadi, həm investisiya, həm də sosial layihələrin miqyasının genişlənməsi üçün əlavə stimul vermiş olacaq. Eyni zamanda, 2011-ci ilin büdcə zərfinin başlıca istiqamətləri ölkə iqtisadiyyatının inkişaf tempinin qorunub saxlanmasını, sosial-iqtisadi islahatların əvvəlki illərdə olduğu kimi, davam etdirilməsini, əhalinin maddi rifahının təmin olunmasını və sosial şəraitinin yaxşılaşmasını, investisiya qoyuluşlarının həyata keçirilməsini, iqtisadiyyatın diversifikasiyasını və digər tədbirləri özündə əks etdirəcək. Ölkə Prezidenti İlham Əliyevin Sədrliyi ilə Nazirlər Kabinetinin keçirdiyi iclasda 2011-ci ildə də ölkəmizin ali maliyyə sənədi olan dövlət büdcəsinin həcminin əhəmiyyətli dərəcədə artacağını və büdcə vəsaitləri hesabına bütün sahələrin inkişafının sürətlənməsinə impuls veriləcəyini bildirərək, büdcədən ayrılan əlavə maliyyə vəsaitləri hesabına infrastruktur obyektlərinin yaradılmasının geniş vüsət alacağını xatırladıb. Prezident İlham Əliyev 2011-ci ilin büdcə zərfinin də əsasən investisiya yönümlü olacağını və infrastruktur-investisiya layihələrinin maliyyələşdirilməsinə xüsusi diqqət göstəriləcəyini bildirib: "Azərbaycanın dövlət büdcəsi oturuşmuş büdcədir. Biz çalışmalıyıq ki, büdcəmizi maksimum dərəcədə vergilər, rüsumlar hesabına təmin edək... 2011-ci ilin dövlət büdcəsi həmişə olduğu kimi investisiya yönümlü olmalıdır”.

Ötən ilin 11 ayına nəzər yetirsək, görərik ki, əhalinin nominal pul gəlirlərinin 12 faiz, ev təsərrüfatlarına bank kreditlərinin isə 14,7 faiz artımı daxili tələbin artmasına da müsbət təsir göstəribdir. Son aylar ticarət şəbəkəsində uzunmüddətli istifadə əşyaları üzrə yığılan ehtiyatların azalması müşahidə olunub. Eyni zamanda, ötən 11 ayda investisiya qoyuluşları 15,2 faiz, o cümlədən, qeyri-neft sektorunda 7,7 faiz artıbdır. Cari ildə tədiyə balansına ixrac qiymətlərinin yüksəlməsi, bankların xaricdən kredit cəlb etmək imkanlarının tədricən bərpası, xarici maliyyə axınlarının artması pozitiv təsir edib. 2010-cu ilin 9 ayında cari əməliyyatlar hesabının profisiti ötən ilin eyni dövrünə nəzərən 69 faiz yüksələrək, 12 milyard dollara yaxınlaşmışdır ki, bu da kapital hesabının kəsirini örtərək valyuta ehtiyatlarını 9,7 milyard dollara çatmasına gətirib çıxarıbdır. Strateji valyuta ehtiyatları 2010-ci il dekabrın 1-nə 30 milyard dollara çatmış və 3 illik mal və xidmət idxalına kifayət etmişdir. Qeyri-neft sektoru üzrə real effektiv məzənnə, demək olar ki, neytral qalmış, Azərbaycanın qeyri-neft ixracının çox hissəsinin getdiyi yaxın xarici ölkələr üzrə isə ucuzlaşıbdır ki, bu da rəqabət qabiliyyətinə müsbət təsir göstərib.

Hesabat dövrü ərzində inflyasiya təkrəqəmli səviyyədə qalmış, ötən ilin yekunu üzrə orta illik inflyasiya 5,5 faiz, son bir ildə isə 7,4 faiz təşkil etmişdir. Partnyor ölkələrdə inflyasiyanın sürətlənməsi, xüsusən də, ərzaq istehsalının azalması inflyasiyaya artırıcı təsir göstərən önəmli amil olmuşdur. Əlverişsiz təbii mühit kənd təsərrüfatı istehsalının azalmasına səbəb olmuş, nəticədə kənd təsərrüfatında istehsalçı qiyməti indeksi ötən ilin 11 ayında 3,7 faiz yüksəlmişdir.

Bütün bu faktlar bir daha sübut edir ki, Azərbaycanın 2011-ci il üçün dövlət büdcəsi özünün prioritet istiqamətləri və strukturuna görə əvvəlki illərin büdcələrindən müsbət istiqamətdə fərqlənməklə, bütün makroiqtisadi hədəflərin gücləndirilməsinə əhəmiyyətli dərəcədə baza yaradır.

RƏFİQƏ KAMALQIZI

Səs.- 2011.- 5 fevral.- S. 8.