Azərbaycan-Ermənistan: hərbi-iqtisadi balans nəyə işarə edir?

Qafqazın ən güclü ordusu sayılan Azərbaycan Silahlı Qüvvələri Ali Baş Komandanı İlham Əliyevin əmri ilə istənilən an işğal edilmiş torpaqlarımızı azad etməyə qadirdir

Azərbaycan torpaqlarının 20 %-ni işğal etmiş Ermənistan sülh prosesini həddən çox uzatdığından artıq Azərbaycan tərəfindən başqa variantların nəzərdən keçirilməsi Yerevanda Bakının səbrinin daşacağını və torpaqları hərbi yolla azad edəcəyi haqda əndişələr yaranıb. Özünü itirmiş Ermənistan rəhbərliyi və qorxuya düşmüş erməni ictimaiyyəti situasiyadan çıxmaq üçün yollar axtarır.

İqtisadi potensial və onun müharibədə vacib rolu

Hər hansı bir müharibəni apara bilmək üçün, ilk növbədə, güclü maliyyə imkanları, güclü iqtisadi potensial lazım gəlir. 1 milyondan artıq ac vətəndaşı olan Ermənistanın isə, nəinki hansısa hərbi əməliyyatı aparmağa, hətta öz əhalisini normal dolandıracaq qədər belə maliyyə imkanı yoxdur.

2010-cu ildə Azərbaycanın dövlət büdcəsi 15 milyard, büdcədən hərbi sahəyə yönəltdiyi vəsaitin həcmi 2,5 mlrd. ABŞ dollarına yaxın olub. Göründüyü kimi, hər iki sahədə Azərbaycanın xeyirinə beş qat fərq var.

Bundan başqa, Azərbaycanın strateji valyuta ehtiyatları 30 milyard dollara çatıb. Ölkədə hərəsində bir neçə milyard dollar vəsait olan digər iri fondlar da var ki, bu fövqəladə hallarda ümumi fonda daxil edilə bilər. Strateji planda isə Azərbaycanın enerji və digər qlobal layihələrdən əldə edəcəyi gəlirlər yüz milyardlarla ölçülür.

Ermənistanda isə, onsuz da çox zəif olan maliyyə imkanları getdikcə daha da azalır. Beynəlxalq təşkilatların proqnozlarına görə, Ermənistan bu il dünyada ən çox geriləməyə məruz qalan ölkələrdən biri olacaq. Belə ki, ÜDM-in həcminin rekord səviyyədə- azı 15% düşdüyü artıq faktdır.

Belə imkanlarla müharibə Ermənistan üçün əsil fəlakət olacaq. Müharibə cəmi 1 ay davam etsə, Ermənistan iqtisadiyyatı bunun öhdəsindən gələ bilməz və ermənilər sadəcə acından ölərlər. Hərçənd, Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin indiki qüdrəti müharibənin 1 ay qədər uzun müddətə uzanmamasına kifayət edir.

Canlı qüvvə faktorunun müharibədə rolu

Müharibədə ən əsas amillərdən biri canlı qüvvədir. Hazırda Ermənistan ordusu 60 min əsgərə və 32 min nəfər əlavə ehtiyat qüvvəyə malikdir. İldə iki dəfə orduya çağırış olsa da, Ermənistan mətbuatının yazdığına görə, 2004-cü ildən bu yana ordu çağırışçı çatışmazlığı problemi ilə üzləşir.

Əvvəllər hər çağırışda 16-17 min gənc hərbi xidmətə yola salındığı halda, son illər bu göstərici 10 min nəfərə düşüb. Çağırışçı çatışmazlığı səbəbindən mülki vətəndaşlar belə döyüş mövqelərinə göndərilir. Cəbhəyanı bölgələrin sakinlərinə silah paylanır və onlar ayda 50 dollara 15 gün müddətinə posta çıxırlar.

Faktdır ki, Yerevan Qarabağa canlı qüvvə göndərməkdə çətinlik çəkir. "Ermənistan Əsgər Anaları Cəmiyyəti"nin açıqladığı hesabatlarda işğal edilmiş Azərbaycan ərazilərindəki hərbi hissələrə imkansızların övladlarının göndərildiyi, imkanlı övladlarının Ermənistandakı hərbi hissələrdə xidmət etdiyi bildirilir. Qarabağdakı hərbi hissələrdə isə "dedovşina", xəstəliklər, narkomanlıq, homoseksualizm baş alıb gedir.

Silah-sursat və texnika amili

Ermənistan ordusu Cənubi Qafqaz regionunda ən zəif arsenala malik ordudur. Silah və texnika parkı yararsız və köhnə texnologiyadan ibarətdir. Erməni aviasiyası haqda isə danışamağa belə dəyməz. Cəmi bir neçə sınıq-salxaq köhnə təyyarə.

Azərbaycan Ordusunun ixtiyarında isə, daha modern hərbi texnika, döyüş uçaqları və silah-sursat var. Hərbi sirr olduğuna görə, açıqlaya bilməsək də, tam qətiyyətlə deyə bilərik ki, ordumuzun maddi-texniki bazası say və keyfiyyət etibarı ilə Ermənistanınkından xeyli yüksəkdir. Həm də texniki arsenal ən modern texnologiyaya əsaslanır.

Müdafiə Nazirliyi mətbuat xidmətinin rəhbəri Eldar Sabiroğlunun sözlərinə görə, Azərbaycan əsgərləri bütün hərbi təlimlərdə və xidmət dövründə yüksək peşəkarlıq və döyüş əzmi nümayiş etdirirlər. MN rəsmisi deyir ki, ordumuzun sərəncamında istənilən şəraitdə döyüşlər aparmağa imkan verən modern texnika var. E.Sabiroğlu bildirir ki, indi əsgərimiz ən müasir hərbi texnika və avadanlıqları idarə etməyi bacarır və son nəsil texnologiyalardan istifadə edə bilir.

NATO standartlarına uyğunlaşan, ən müasir kompüter sistemləri ilə təchiz olunan, sərəncamında ən keyfiyyətli silah və texnikanın, peşəkar hərbçilərin olduğu Azərbaycan ordusunun arxasında qüdrəli arxa cəbhə dayanır. Belə bir durumda müharibənin necə sonuclanacağı öncədən aydındır.

Azərbaycan Ordusunda mənəvi-psixoloji durum və döyüş əzmi ən yüksək səviyyədədir. Bu yaxınlarda Mübariz İbrahimov kimi bir gizirin onlarla erməni hərbçisini məhv etməsi hansı əsgərin hansı səviyyədə olduğunu göstərdi. Bu, ermənilərə kiçik bir xəbərdarlıq idi- savaş başlayanda, nələrin baş verəcəyi haqda xəbərdarlıq.

Azərbaycan Ordusu işğal edilmiş ərazilərini çox qısa zamanda azad etməyə qadirdir. Əgər ermənilər torpaqlarımızı sülh yolu ilə qaytarmasa, o zaman Azərbaycan əsgəri bunu əyani tərzdə nümayiş etdirəcək.

Elçin Bayramlı

Səs.- 2011.- 19 fevral.- S. 6.