Erməni vəhşiliyinin
növbəti qurbanı...
Mübariz Qurbanlı: "9 yaşlı
uşağın erməni snayperi tərəfindən
qətlə yetirilməsinə YAP sərt münasibətini
bildirmişdir"
- Mübariz müəllim,
Soçi görüşünün nəticələrini
necə şərh edərdiniz?
- Rusiya, Azərbaycan və Ermənistan
prezidentlərinin iştirakı ilə keçirilən
Soçi görüşü proseslərin
danışıqlar müstəvisində qalmasına imkanlar
yaradır. Əslində, Ermənistana lazımi
səviyyədə təzyiq olunmadığına
görə, Azərbaycan tərəfi danışıqlardan
imtina edə bilərdi və dövlətimizin buna tam
haqqı da vardı. Çünki neçə illərdir ki,
Azərbaycan tərəfi danışıqlar aparır,
münaqişəni sülh yolu ilə həll etməyə
çalışır. Bu istiqamətdə də beynəlxalq
hüququn norma və təməl prinsipləri Azərbaycan
dövlətinin tərəfindədir. Təcavüzə
məruz qalmış ölkə kimi Azərbaycan
tərəfi danışıqlara gedir və
məsələnin sülh yolu ilə həll etmək
istəyir. Təbii ki, bu, dövlətimizin Ermənistana
güzəşti sayıla bilər. Bununla belə
Azərbaycan ATƏT-in Minsk Qrupunun fəaliyyətindən,
Ermənistana lazımi dərəcədə təzyiq
göstərməməsindən narazıdır. Bütün
bunlara baxmayaraq, Azərbaycan danışıqlardan imtina etmir
və ölkə başçısı cənab Prezident
İlham Əliyev məsələni sülh yolu ilə
həll etmək xəttinə üstünlük verir.
Cənab Prezident İlham Əliyev Soçi şəhərində
də aparılan danışıqlarda da bu istiqamətdə
fəaliyyətini davam etdirdi. Prezident İlham Əliyev
çevik, praqmativ, elmi əsaslara söykənən xarici
siyasət yürüdür və bu xarici siyasətin də
məqsədi sülh yolu ilə işğal olunmuş
torpaqları azad etməkdən ibarətdir. Lakin qarşı
tərəf hər zamankı kimi qeyri-konstruktivlik
nümayiş etdirir. Buna görə də,
danışıqlar istənilən nəticəni vermir.
Əslində, Soçi görüşünün baş
tutmasını müsbət hal kimi
dəyərləndirmək lazımdır. Rusiya prezidenti Dmitri
Medvedevin iştirakı ilə bu danışıqların
davam etdirilməsi münaqişənin sülh yolu ilə
həlli istiqamətində prosesə rəvac verilməsini bir
daha aydın şəkildə göstərməkdədir.
Ermənistan münaqişənin həllinə müsbət
mənada təkan vermək istəyirsə, mütləq
konstruktiv mövqedən çıxış etməlidir. Bu
gün Soçidə əldə olunmuş bəzi
razılaşmalar növbəti mərhələdə
danışıqların davam etməsinə müsbət
təsir göstərə bilər. Amma
danışıqların getdiyi bir vaxtda 9 yaşlı
Azərbaycan uşağının erməni snayperi
tərəfindən qətlə yetirilməsi
danışıqlarda əldə olunmuş cüzi
razılaşmaları da kölgə altına salır.
Çünki danışıqların getdiyi
mərhələdə ermənilərin uşaq qatili
simasında çıxış etməsi
onların məsələnin heç də sülh yolu
ilə həll edilməsinə meyilli olmadığını
göstərir. Əlbəttə ki, 9 yaşlı uşağın
ermənilər tərəfindən qətlə yetirilməsi
Azərbaycan cəmiyyətində çox böyük etiraz
yaradıbdır. Bu məsələdə YAP öz
etirazını, xüsusi olaraq, bildirmişdir və bunu
KİV-lər vasitəsilə yaymışdır.
- Son zamanlar Rusiya Dağlıq Qarabağ
münaqişəsinin həlli ilə bağlı
səylərini artırıb. Sizcə, rəsmi Moskva bu
fəallığında nə dərəcədə
səmimidir?
- Ermənistanın Azərbaycana
təcavüzünün nəticəsi olaraq, yaranmış
Dağlıq Qarabağ problemi və onun həlli bu gün bir çox hallarda
kənar qüvvələrin bu məsələ ilə
əlaqədar tutacağı mövqedən
asılıdır. Rusiya, ənənəvi olaraq,
Cənubi Qafqazda böyük marağı olan
dövlətlərdəndir. Təbii ki, Rusiyanın
Ermənistan üzərində təsir imkanları ABŞ
və Fransa ilə
müqayisədə daha çoxdur. Çünki bu
gün Rusiyanın bir çox şirkətləri
Ermənistanda fəaliyyət göstərməkdədir. Ermənistanın
iqtisadi potensialının 80%-ə qədəri xarici kapitaldan
asılı vəziyyətdədir. Xüsusilə də,
Rusiya kapitalının Ermənistanda həlledici rol oynadığı hamıya
bəllidir. Ermənistanın ağır sənayesi, (artıq
heç o da qalmayıb) rabitə və telekommunikasiya sistemi
Rusiyanın nəzarətindədir. Hətta Ermənistanın
dövlət sərhədləri belə Rusiya
hərbiçiləri tərəfindən qorunur. Bütün
bu amillər onu göstərir ki, Rusiya Ermənistan
üzərində psixoloji, iqtisadi, mənəvi, sosial
nəzarətə malikdir və Ermənistan Rusiyanın Cənubi
Qafqazda vassal bir ərazidir. Bunu Rusiya siyasətçiləri
gizlətmirlər və dəfələrlə qeyd ediblər
ki, Ermənistan Rusiyanın forpostudur. Ona görə də,
Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllində
Rusiyanın Ermənistana təzyiq göstərməsi
çox vacib məsələdir. Dövlətlərarası
münasibətlərdə və maraqlarda, xüsusilə
də, dövlətlərin həyata keçirdiyi xarici
siyasətdə səmimiyyətin axtarılması o
qədər də doğru deyil. Burada səmimiyyət deyil,
praqmatizm, maraqların uzlaşmasını axtarmaq
lazımdır. Siyasətdə səmimiyyət çox nadir
hallarda mövcud olur. Xüsusilə, bu, daha çox
maraqları üst-üstə düşən
ölkələrdə müşahidə oluna bilər. Amma
Rusiya hazırda MDB məkanında müəyyən bir
siyasəti həyata keçirməkdədir. Bu
siyasətin tərkibində iki xətt görürük. 1-ci
xətt qonşu
ölkələrlə iqtisadi münasibətləri
dərinləşdirərək, onları Rusiyaya daha sıx
bağlamaq, 2-ci xətt isə, Rusiyanın hərbi-sənaye
kompleksinin maraqlarını müdafiə edərək, bu
ölkələrə təzyiqi artırmaqdan
ibarətdir. Rusiyanın xarici siyasət doktrinasının bir
istiqaməti mehriban qonşuluq yolu ilə iqtisadi
münasibətləri dərinləşdirmək
vasitəsilə ətrafında olan ölkələri
özünə daha sıx bağlamaq xəttidir. Lakin
hələlik, bu xətt Rusiya xarici siyasətində
aparıcı rol oynamır. Hələ də Rusiya xarici
siyasətində siyasi, iqtisadi və hərbi təzyiq yolu
ilə məqsədə çatmaq tərəfdarları
mövcuddur. Bu da hərbi-sənaye kompleksinin maraqlarını
ifadə edir. Ona görə də, Rusiyanın
Dağlıq Qarabağın həllində səmimiyyətini
deyil, praqmativliyini təhlil etmək və bundan nəticə
çıxararaq, adekvat
addım atmaq daha doğru olardı. Cənab Prezident
bütün bu məsələlər ətrafında
kifayət qədər çevik bir diplomatiyanı həyata keçirməkdədir.
Bu gün Azərbaycanın xarici siyasəti hücum
diplomatiyası prinsipinə və eyni zamanda,
balanslaşdırılmış xarici siyasətə
əsaslanır. Buna uyğun həyata keçirilən
siyasət də Azərbaycan üçün
müəyyən nəticələr verməkdədir.
Dağlıq Qarabağ məsələsi bizim xarici siyasətin
aparıcı mövzusudur və bunun həlli
istiqamətində tutduğumuz yol uzun sürən yol olsa da,
nəticə etibarı ilə Azərbaycanın xeyirinə
baş verəcək hadisələrlə müşahidə
olunacaq. Zaman Azərbaycanın xeyirinə işləyir.
- Dağlıq Qarabağ
münaqişəsinin həlli istiqamətində yaradılan
ATƏT-in Minsk Qrupunun fəaliyyəti sizi qane edirmi?
- ATƏT-in
Minsk Qrupu, əslində, BMT Təhlükəsizlik
Şurasının məlum qətnamələrinin
nəticəsi olaraq, meydana çıxıb.
Ermənistanın Azərbaycana qarşı
işğalçılıq siyasətinə
başladığı dövrdən ATƏT bu missiyanı
yerinə yetirmə prosesini öz üzərinə
götürüb. ATƏT-in Minsk Qrupunun həmsədri olan
üç ölkə, eyni zamanda, BMT Təhlükəsizlik
Şurasının daimi üzvləridir. Bu gün dünyada
sülhün və təhlükəsizliyin qorunması BMT
Təhlükəsizlik Şurasının başlıca
funksiyasıdır. BMT Təhlükəsizlik
Şurasının qəbul etdiyi qətnamə və
qərarlar hətta BMT üzvü olmayan ölkələr
üçün də məcburi xarakter daşıyır. Bu
təşkilat dünyada yeganə qurumdur ki,
təcavüzkarı cəzalandırmaq üçün
iqtisadi, siyasi və hərbi xarakterli sanksiyalar tətbiq edə
bilər. Əslində, ATƏT-in Minsk Qrupunun
həmsədrlərindən narazılığımız
haqqa söykənir. Lakin bütövlükdə, Minsk Qrupunun
həmsədrlərindən imtina etmək, yaxud onun
fəaliyyətini dondurmaq diplomatiyada mövcud olan
təbliğat baxımından
bizim xeyirimizə işləməzdi. Bu
zaman erməni tərəfi "Azərbaycan sülh
istəmir, məsələni danışıqlar yolu ilə
həll etməyə çalışmır"
deyərək, Ölkəmizə qarşı təbliğat
apara bilər və biz ATƏT səviyyəsində bir
tribunanı itirə bilərik. Çünki ATƏT
səviyyəsində hər zaman erməni
təcavüzünü ifşa edirik və bununla bağlı
faktları gündəmə gətiririk. Amma indiki
şəraitdə ATƏT-in Minsk Qrupunun formatı bizi qane etməsə
də, ideoloji təbliğat baxımından davam edir və
etməlidir də. Çünki bu üç dövlət
dünyada təhlükəsizliyə cavabdeh olan
dövlətlərdir. ABŞ, Rusiya və Fransa
vasitəçilərdir, lakin vasitəçi heç də
poçtalyon rolunu oynamır. Beynəlxalq
münasibətlər sistemində hələ də boşluq
var. Beynəlxalq hüququn norma və təməl
prinsiplərini yerinə yetirməyən ölkələr var
və həmin ölkələri məcbur edən mexanizmlər
kifayət qədər güclü deyil.
- İraqda, Əfqanıstanda,
Kosovoda sülhyaratma missiyasında iştirak edən
Azərbaycan eyni dəstəyi Dağlıq Qarabağda
separatçı qüvvələrin
zərərsizləşdirilməsi prosesində ala bilərmi?
-
Azərbaycan antiterror koalisiyasına daxildir. Doğrudur,
artıq Kosovoda iştirak etmirik, amma Əfqanıstan və
İraqda bizim antiterror koalisiyaı ilə bağlı
fəaliyyətimiz davam edir. Azərbaycan 2001-ci ildə
antiterror koalisiyasına
qoşulub və beynəlxalq miqyasda terrorun
qarşısının alınması ilə bağlı
proseslərdə iştirak edir. Azərbaycan erməni
terrorundan kifayət qədər əziyyət çəkib.
Lakin bir məsələni digərləri ilə qarışdırmaq
lazım deyil. Azərbaycan ərazisi ermənilər
tərəfindən işğal olunubdur. Bu gün
Dağlıq Qarabağda mövcud olan rejim də qanunsuzdur.
Ermənistan etnik baxımdan eyni xalq ola bilər, amma orada olan
ermənilərin heç də hamısının
Ermənistanın işğalı ilə barışdığını
söyləmək mümkün deyil. Ona görə də,
Azərbaycanın Dağlıq Qarabağda aparacağı
əməliyyatlar antiterror yox, işğal olunmuş
ərazilərin azad edilməsi əməliyyatı olacaq.
AYLANA RZAYEVA
Səs.- 2011.- 12 mart.- S. 6.