Azərbaycanda dayanıqlı makroiqtisadi sabitlik mövcuddur

İlham Əliyev: “Əsas məqsədimiz iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi, siyasi islahatlar, təhsilin inkişafı, güclü sosial siyasət aparmaqdır”

Ölkə iqtisadiyyatının sürətlə inkişafı ilə yanaşı, əhalinin rifah halının daha da yaxşılaşması, dövlət tərəfindən sosial öhdəliklərin tam yerinə yetirilməsi, sahibkarlıq subyektlərinin sayının artması, infrastrukturun təkmilləşdirilməsi, yeni iş yerlərinin yaradılması sayəsində işsizliyin minimuma endirilməsi və digər amillər, onu deməyə əsas verir ki, dünyada baş verən maliyyə böhranına baxmayaraq, ölkəmiz sürətli inkişafını davam etdirir.

Dünya böhranı ölkəmizə təsir göstərməyib

Dünyada hökm sürən qlobal maliyə böhranı şəraitində Azərbaycanın əldə etdiyi nailiyyətlər nüfuzlu beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən təsdiqlənmiş və BMT-nin İnsan İnkişafına dair növbəti hesabatında 169 ölkə arasında Azərbaycanın 67-ci yer tutması buna əyani sübutdur.

Əldə olunmuş uğurları nümayiş etdirən makroiqtisadi göstəricilər ölkəmizin inkişaf sürətinə görə öncüllər sırasında olduğunu göstərir. Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatında göstərilir ki, 2010-cu il ərzində ölkədə istehsal olunmuş ümumi daxili məhsulun həcmi əvvəlki ilə nisbətən müqayisəli qiymətlərlə 1,8 milyard manat və ya 5 faiz artaraq 41,6 milyard manata çatıb.

ÜDM-in hər nəfərə düşən həcmi 4653 manat, yaxud 6 min ABŞ dolları təşkil edib və 2009-cu ilə nisbətən 3,7 faiz artıb. Özəl bölmədə istehsalın həcmi sənaye məhsulunun 81,4 faizini təşkil edib. Sənayenin qeyri-neft bölməsində məhsul istehsalı daha çox- 6,6 faiz artıb və 5 milyard manat olub.

Ümumiyyətlə, ölkə sənayesində təsərrüfat subyektləri tərəfindən istehsal olunmuş mal və xidmətlərin həcmi 2009-cu illə müqayisədə 2,6 faiz artaraq 27,4 milyard manat təşkil edib.

Sənayenin mədənçıxarma və emal sahələrində, o cümlədən, onların əsas bölmələrində, qida, neft və kimya sənayesi məhsullarının, metallurgiya, poliqrafiya, avtomobil, elektrik, maşın və avadanlıqların və s. məhsulların istehsalında artım müşahidə olunub.

Ötən il neft məhsullarının istehsalında 8,8 faiz artım müşahidə olunub. Maşın və avadanlıqların istehsalı ötən illə müqayisədə 2 dəfəyədək, avtomobil istehsalı 50 dəfəyədək artıb. 2010-cu ildə 706 ədəd “Belarus” tipli traktor, 486 ədəd “Lifan” markalı minik avtomobili, 767 ədəd “MAZ” markalı yük avtomobili istehsal edilib.

Regionlarda yeni inkişaf meyilləri müşahidə olunur

Regionların sosial-iqtisadi inkişafına və əhalinin ərzaq məhsulları ilə etibarlı təminatına dair dövlət proqramlarında nəzərdə tutulmuş tədbirlərin uğurla həyata keçirilməsi, “Kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalçılarına dövlət dəstəyi haqqında” Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2007-ci il 23 yanvar tarixli sərəncamına uyğun olaraq kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalçılarına hər hektar əkin sahəsinin becərilməsində istifadə etdikləri yanacağa və motor yağlarına görə dövlət tərəfindən büdcə vəsaiti hesabına 40 manat yardım verilməsi, habelə istehsalçılara satılan mineral gübrələrin dəyərinin orta hesabla 50 faizinin dövlət tərəfindən ödənilməsi, eləcə də buğda istehsalçılarının maddi marağının artırılması və buğda istehsalının stimullaşdırılması məqsədi ilə dövlət büdcəsinin vəsaiti hesabına əkilən hər hektar üçün 40 manat yardımın verilməsi, məhsuldarlığa təsir göstərən reproduksiyalı toxum materialının satışına görə əlavə maliyyə vəsaitinin ayrılması, habelə həftənin altıncı və bazar günləri kənd təsərrüfatı məhsullarının satışı üzrə yarmarkaların təşkil edilməsi yetişdirilən məhsulun itkisiz yığılmasına müsbət təsir edib və hesabat ilində taxıl, kartof və yumurta istisna olmaqla əsas kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalında artıma nail olunub.

Nəqliyyat və infrastruktur layihələri uğurla icra olunub

Ölkə iqtisadiyyatı üçün prioritet sahələrdən birinə çevrilmiş nəqliyyat sektoru əsas infrastrukturlardan biri olaraq dayanıqlı inkişaf edir. Əvvəlki illərdə olduğu kimi, 2010-cu ildə də nəqliyyat sektoruna investisiyaların yönəldilməsi, nəqliyyatın hərəkət heyətinin yeniləşməsi, körpülərin tikilməsi, yeni avtomobil yollarının çəkilişi, yenidən qurulması və s. işləri davam etdirilmiş, transmilli layihələrin səmərəli fəaliyyəti sahənin inkişafına öz müsbət təsirini göstərib.

Ötən il magistral neft kəmərləri ilə 50 milyon ton neft nəql edilib. Magistral qaz kəmərləri ilə isə 17,3 milyard kubmetr və ya 7,1 faiz çox qaz nəql edilib.

“İpək yolu” nəqliyyat dəhlizinin Azərbaycana məxsus hissəsində 50 milyon tondan çox yük, 205 milyon nəfər sərnişin daşınıb.

Azərbaycanda qeydiyyatda olan hüquqi və fiziki şəxslərin dünyanın 147 ölkəsindəki tərəfdaşları ilə ticarət əməliyyatları apardığı qeydə alınıb. Xarici ticarət dövriyyəsinin həcmi 28 milyard ABŞ dolları, o cümlədən, ixrac 21,3 milyard, idxal 6,6 milyard dollar təşkil edib, 14,7 milyard dollarlıq müsbət xarici ticarət saldosu yaranıb. 2009-cu illə müqayisədə xarici ticarət dövriyyəsinin həcmi 34,1 faiz, o cümlədən, ixrac 45,1 faiz, idxal 7,8 faiz artıb.

Maliyyə-bank sektoru inkişaf edir

Cari il yanvarın 1-i vəziyyətinə ölkənin bank-kredit təşkilatları tərəfindən hüquqi və fiziki şəxslərə verilmiş kreditlərin həcmi əvvəlki ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 9 faiz və ya 756 milyon manat artaraq, 9 milyard manatı ötüb.

Kredit qoyuluşunun 42,6 faizi dövlət, 55,3 faizi özəl banklar, 2,1 faizi isə qeyri-bank kredit təşkilatları tərəfindən həyata keçirilib. Verilmiş kreditlərin 72 faizini uzunmüddətli kreditlər təşkil edib, 5,4 faizinin ödənilmə vaxtı keçib.

Ölkəmizin qarşısında duran başlıca vəzifə iqtisadiyyatın bundan sonra da sürətlə inkişaf etdirilməsi, siyasi islahatların keçirilməsi, ölkənin modernləşdirilməsidir. Son illərdə bu istiqamətdə çox iş görülüb. Ən başlıcası isə, qəbul edilmiş qərarlar və qanunlar, nəzərdə tutulan strategiya düzgün aparılır.

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin sözləri ilə desək, ilk növbədə, iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi, siyasi islahatlar, modernləşmə, enerji sektorundan asılılığın azaldılması, təhsilə, güclü sosial siyasətə diqqət yetirilir.

Elçin Bayramlı

Səs.- 2011.- 5 may.- S. 2.