Müstəqilliyim-mənliyim, şərəfim, ləyaqətim...

İyirmi il həm böyük, həm də çox da böyük olmayan müddətdir. İyirmi il ərzində çox iş görmək olar, heç nə görməmək də olar. Azərbaycanda son 17 ildə, müstəqilliyimizin birinci iki ilini çıxmaq şərti ilə, doğrudan da, tarixi nailiyyətlər əldə edilmişdir...”

İlham Əliyev

20 il- tarix üçün elə də böyük bir dövr hesab edilməsə də, müasir Azərbaycanın 20 illik müstəqillik tarixinə nəzər salanda düşünürsən ki, sən demə, bu qədər kiçik bir zaman kəsiyində nə qədər böyük layihələr, möhtəşəm işlər görmək olarmış... Bu dövr sözün bütün anlamlarında uğur gətirdi Azərbaycana... Bir millət olaraq öz kimliyimizə qayıtdıq, azadlıq şərbətindən bir daha doyunca içdik və bir daha bu gözəl neməti heç kimə, heç vaxt güzəştə getmək niyyətimizin olmadığını bütün dünyaya bəyan etdik...Amma bu azadlıq bizə heç də asan başa gəlmədi...Heç kim bu dəyərli neməti qapımızı döyüb hədiyyə kimi vermədi bizə...Neçə-neçə ziyası günəş kimi parlaq gənc oğul və qızlarımızı qurban verdik bu yolda...

1990-cı il...Firavan həyat, vahid vətən kimi ən ulu dəyərlərini, habelə, yeraltı və yerüstü sərvətlərini özgələrinin talan etməməsini tələb edən xalq meydanda tək qalmışdı. Özünü vətənpərvər adlandıran yalançı siyasətçilər kömək edə bilmirdi millətinə... Bəlkə də etmək istəmirdi...Xalq çaşqınlıq içərisində idi...Nə edəcəyini, hansı yolla öz haqq səsini dünyaya çatdıracağını bilmirdi...Amma ölkədən xeyli uzaqda soyuq yanvarın gözlənilməz faciəsindən və mənəvi cəhətdən tək qalmaqdan sarsılan bir xalqa isti və doğma bir dəstək gəldi... Azərbaycanın Moskvadakı daimi nümayəndəliyində xalqının böyük oğlu, bütün dövrlərin ən böyük azərbaycanlısı- Heydər Əliyev öz həyatı bahasına olsa belə, tarixi bir bəyanat verdi. Məhz bu bəyanatdan sonra xalq mənəvi cəhətdən daha da sıx birləşdi, bu faciə öz əhəmiyyətini dəyişərək, xalqa ləyaqətini, mənəviyyatını qorumaq üçün hər cür qurban verməyə hazır olmağı öyrətdi, milli azadlıq hərəkatını mənəvi cəhətdən daha da gücləndirdi.

Müstəqilliyi qoruyub saxlamaq, müdafiə etmək onu əldə etməkdən daha çətindir. Əgər hər hansı ölkənin xalqları öz hüquqlarını anlayır və onları qoruya bilirsə, o zaman ən kiçik dövlət belə ən böyük məmləkət qədər güclü olar.(Heydər Əliyev)

1991-ci il oktyabrın 18-də Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyi haqqında Konstitusiya Aktı” qəbul edildi. Bununla Azərbaycan müstəqilliyini bərpa etdi. Artıq xalq müharibədəki böyük itkilər və uğursuzluqlardan, siyasi çəkişmələrdən və iqtisadi böhrandan cana doymuşdu. Belə ağır bir vəziyyətdə, məsuliyyətli anda Ulu Öndər Heydər Əliyev xalqın və respublikanın hakim dairələrinin təkidli dəvətini qəbul edib, 1993-cü il iyunun 9-da Bakıya gəldi, çox az zamanda Azərbaycanda vətəndaş müharibəsinin qarşısını aldı. Ulu Öndər, beləliklə, Azərbaycan bir əsrdə ikinci dəfə müstəqillik əldə etdiyi bir məqamda tarixin təkrarına-müstəqilliyin itirilməsinə yol vermədi, Azərbaycan dövlətinin varlığını qorudu.

1995-ci ildə Konstitusiyanın qəbul edilməsi ilə Azərbaycan demokratik, hüquqi, dünyəvi dövlət kimi dünya dövlətləri siyahısına qatıldı. Dövlətçiliyin əsas atributlarından biri olan bu sənəd varlığımızı sübut etdi. 1995-ci ildə müstəqil Azərbaycanın ilk parlamentinə keçirilən seçkilər isə dövlət müstəqilliyimizin hüquqi əsaslarını yaratdı. Bununla da Azərbaycan beynəlxalq münasibətlərin subyektinə çevrildi. Qısa müddət sonra isə bir yox, bir neçə beynəlxalq qurumlarla sıx, çoxtərəfli əməkdaşlıq başladı. Bir sözlə, üçrəngli bayrağım, əsrarəngiz hilalım dünya səviyyəsində qürurla dalğalandı.

İqtisadiyyatı güclü olan dövlət hər şeyə qadirdir

Heydər Əliyev

1994-cü ildə 20 sentyabrda “Əsrin müqaviləsi” imzalanmaqla dövlətimizin yeni iqtisadi strategiyasının və doktrinasının əsası qoyuldu. İki yüz ildən artıq bir müddət ərzində dünyanın böyük dövlətlərinin maraqlarını özünə cəlb etmiş, Azərbaycana daim narahatlıq gətirmiş neftimiz, nəhayət ki, xalqın mənafeyi üçün istifadə olunmağa başladı.

“Əsrin müqaviləsi”nin imzalanması mərasimində çıxış edən Ulu Öndər Heydər Əliyev bildirmişdir: “Biz bu müqaviləni imzalamaqla Azərbaycan Respublikasının suveren hüquqlarının bərqərar olduğunu, xalqımızın öz sərvətlərinə sahib olduğunu dünyaya bir daha nümayiş etdiririk”. Halbuki zamanında bir çox iqtisadçılar və politoloqlar bu layihənin reallaşacağına şübhə ilə yanaşırdılar, “Əsrin müqaviləsi”nin həmişə ideya olaraq qalacağına inanırdılar. Amma tarix tam əksini sübut etdi. Bu gün isə dünyanın bir sıra məşhur iqtisadçıları və siyasətçiləri Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəməri kimi beynəlxalq səviyyəli layihəni bütün dünyanı hərəkətə gətirən ürək, Bakı-Novorossiysk, Bakı-Brodi, Bakı-Supsa və ən nəhayət, Bakı-Tbilisi-Ərzurum qaz kəməri layihəsini isə sanki həmin ürəyi hərəkətə gətirən qan damarlarından hesab edirlər. Cəmi 20 il əvvəl heç bir sahədə müstəqil qərar vermək iqtidarında olmayan, iqtisadiyyatı asılı vəziyyətdə olan ölkəmiz artıq beynəlxalq əhəmiyyətli bir çox iqtisadi layihələrin təşkilatçısı kimi tanınır. Ölkəmizin mövqeyi nəzərə alınmadan bölgədə hansısa iqtisadi layihənin həyata keçirilməsindən söhbət belə gedə bilməz.

Xalqın həyat səviyyəsi günü-gündən yaxşılaşır, neft sektoru ilə yanaşı, digər sahələrdə də islahatlar aparılır, bank sistemi formalaşdırılır, fəaliyyət üçün əlverişli biznes mühiti yaradılır və s. Təsadüfi deyil ki, cəmi 20 illik müstəqil iqtisadiyyatı olan bir ölkənin Dövlət Neft Fondunun vəsaitlərinin həcmi 30 milyard dollardan artıqdır. Nəzərə alsaq ki, müasir dövrdə böyük dövlətlər başqa ölkələrin hərbi yolla ərazilərini deyil, iqtisadi yolla bazarlarını zəbt etməyə üstünlük verirlər, o zaman bu rəqəmin əhəmiyyətini şərh etməyə yəqin ki, ehtiyac belə yoxdur..

Sülh danışıqlarını cəsarətlə apara bilmək üçün güclü orduya malik olmaq lazımdır

Heydər Əliyev

Qədim və mürəkkəb, keşməkeşli tarixə malik Azərbaycan xalqı əsrlər, minilliklər boyu ən qüdrətli düşmən ordularına qarşı mübarizədə hünər, qəhrəmanlıq nümunələri göstərib. Tarix boyu qəhrəmanlarımızın şanlı ömür yolu xalqın vətən sevgisini, azadlıq ideyalarını daha da gücləndirib. Amma təəssüf ki, Azərbaycanın bolşevik rus ordusu tərəfindən işğalından sonra müstəqilliyimizin ən mühüm atributu olan milli ordu hissələri ləğv edildi. Azərbaycan keçmiş İttifaqın tərkibində olduğu illərdə azərbaycanlıların hərbi təhsil almasına daim süni maneə yaradılırdı. Lakin bütün bu maneələrdən qorxmayan Heydər Əliyev 1971-ci ildə böyük səylər nəticəsində Azərbaycanda hərbi kadrlar hazırlayan məktəbin - görkəmli sərkərdə Cəmşid Naxçıvanskinin adını daşıyan hərbi liseyin yaradılmasına nail oldu. O dövrdə Azərbaycan hər il təxminən 60 min gənci ordu sıralarına göndərirdi. Beləliklə, Ümummilli Lider Heydər Əliyev Azərbaycanın müstəqillik əldə etməsindən 20 il öncə milli hərbi kadr hazırlığı üçün zəruri bazanın ən yüksək səviyyədə təşkilini həyata keçirdi. Həqiqətən də, bu hərbi məktəb müstəqilliyimizi əldə etdikdən sonra milli ordu quruculuğunun əsas dayağına çevrildi.

Azərbaycan yenidən müstəqilliyə qovuşduqdan sonra yenidən hərbi sahədə də dirçəlişə nail olundu. Yerli özünümüdafiə və könüllü batalyonlar ləğv edilərək, vahid komandanlıq sistemində təşkil olunan nizami ordu yaradıldı. 1994-cü il mayın 12-də atəşkəs elan edildikdən sonra Azərbaycanda nizami, müasir səviyyəli ordunun qurulması prosesinə böyük inamla start verildi. Ölkədə nizami ordu quruculuğu formalaşdırılmağa başladı.

Ordu quruculuğunun əsas tərkib hissəsi olan hərbi təhsil, ixtisaslı hərbi kadrların hazırlanması prosesi də daim diqqət mərkəzində idi. Əsası Naxçıvanski adına hərbi liseylə qoyulan hərbi təhsil müəssisələrimizin sayı nüfuzlu ali hərbi təhsil ocaqları hesabına daha da genişləndi. 1997-ci ildə Azərbaycan Ali Hərbi Məktəb, 1999-cu il yanvarın 20-də Hərbi Akademiyanın yaradılması haqqında fərman imzalandı. Yüksək kadr potensialı və geniş maddi-texniki bazası olan yerli hərbi məktəblərlə yanaşı, hərbçilərimiz bir sıra vacib hərbi ixtisaslar üzrə təhsil almaq üçün Türkiyəyə, Rusiyaya, Ukraynaya, Pakistana, Çinə və digər ölkələrə göndərildi. Eyni zamanda, Azərbaycan hərbçiləri NATO-nun “Sülh Naminə Tərəfdaşlıq” proqramı çərçivəsində təşkil olunan müxtəlif ixtisasartırma və təlim kurslarında da yaxından iştirak edirlər.

Amma hələ yekun məqsədimiz və başlıca niyyətimiz əlçatmazdır- Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü bərpa etmək, 20 ilə yaxındır gözü yolda olan dilbər guşələrimizə qayıtmaq, torpağı əsil sahibinə təhvil vermək...

Xalq bir çox xüsusiyyətləri ilə tanınır, sayılır və dünya xalqları içərisində fərqlənir. Bu xüsusiyyətlərdən ən yüksəyi, ən böyüyü mədəniyyətdir

Heydər Əliyev

Hər xalq öz adət-ənənələrində, ədəbiyyatında, bir sözlə-mədəniyyətində yaşayır. Mədəniyyət onun əsrlər boyu yaratdığı davranış normaları, musiqisi, ədəbiyyatını əks etdirməklə yanaşı, bir millətin ən incə duyğularını- sevincini, kədərini, tarix boyu qələbələrini, məğlubiyyətlərini özündə qoruyub saxlayır. Lakin onun da hər zaman diqqətə və qayğıya ehtiyacı var... Müstəqilliyimizi qazandığımız ilk illərdən bu günə kimi mədəni həyatın istənilən sahəsinə diqqət və qayğı isə artıq öz müsbət nəticələrini verir. İstər yüksək zövqlə, milli koloriti və beynəlxalq standartları özündə birləşdirən memarlıq və inşaat nümunələri- Beynəlxalq Muğam Mərkəzi, Dənizkənarı Milli Park, Qala-Arxeoloji Etnoqrafik Muzey Kompleksi, Fəvvarələr meydanı, Hilton hotel və s., istərsə də incəsənətin istənilən sahəsinə və mədəniyyət xadimlərinə göstərilən yüksək qayğı göz qabağındadır. Heydər Əliyev Fondunun dəstəyi ilə bu il III dəfədir ki, Qəbələdə keçirilən beynəlxalq musiqi festivalı dünyanın canlı “əfsanə”lərini- incəsənət korifeylərini hər il “Odlar Yurdu”nda görüşdürür. Bundan başqa, Azərbaycanın ən dəyərli mədəni sərvəti olan muğam da öz layiq olduğu diqqəti məhz müstəqillik illərində almışdır. Hər il Azərbaycan mədəniyyətinin hamisi olan Heydər Əliyev Fondunun dəstəyi ilə keçirilən “Televiziya-Muğam festival”ları neçə-neçə istedadlı gənclərin ümid yeridir. Bu diqqət və qayğının nəticəsidir ki, artıq muğam bəşəriyyətin qeyri-maddi irsinin şah əsəridir.

Bu il isə mədəniyyətimiz Avropada ən böyük qələbəsini qazandı. “EUROVİSİON” musiqi müsabiqəsi gələn il Bakıda keçiriləcək. Bütün Avropa təkcə şəhərimizin deyil, milli mətbəximizin, bir-birindən ləziz xörəklərimizin ən əsası, bir millət olaraq ucalığımızın, sahib olduğumuz yüksək ali keyfiyyətlərin qonağı olacaqlar. Əminəm ki, buradan alacaqları xoş təəssüratlar onları ömürlərinin sonuna qədər tərk etməyəcək.

Xalq həmişə öz ziyalıları və öz elmi ilə tanınır... Hesab edirəm ki, cəmiyyət haradan olursa-olsun, nədən olursa-olsun kəsib təhsilə xərcləməlidir ... Cəmiyyətin gələcək tərəqqisi bir çox cəhətdən indi gənclərimizə nəyi və necə öyrətməyimizdən asılı olacaqdır....

Heydər Əliyev

Gənclik inkişafdır, tərəqqidir...Odur ki, 90-cu illərdə Azərbaycanın inkişafı, tərəqqisi ciddi təhlükə ilə qarşı-qarşıya idi. İndi isə mübaliğəsiz deyə bilərik ki, Azərbaycan gəncliyinə göstərilən diqqət və qayğı yüksək səviyyədədir. 1997-ci ildən Ümummilli Liderimizin imzaladığı sərəncamla Gənclərin I Forumunun keçirildiyi gün - fevralın 2-si “Azərbaycan Gəncləri Günü” kimi qeyd olunur.(Müqayisə üçün qeyd edək ki, BMT kimi nüfuzlu təşkilat Azərbaycandan 3 il sonra bu addımı atdı. 1999-cu ildə avqustun 12-ni “Gənclər Günü” elan etdi) Forumun işində iştirak edən Ümummilli Liderimiz öz bilik və bacarıqlarını reallaşdıra bilmələri üçün gənclərə şərait yaratmağı, müstəqil dövlət quruculuğu prosesində onların potensialından daha səmərəli istifadə etməyi bütün dövlət orqanlarına tövsiyə etmişdir. I Forumdan ötən dövr ərzində gənclərin həyatının müxtəlif sahələrini əhatə edən onlarla qanunlar qəbul edilib, fərmanlar imzalanıb. İstər onların sağlamlığına, istərsə də təhsillərinə dövlətin yüksək qayğısını görməmək mümkün deyil. İndi Azərbaycan gəncliyi özünün tərəqqi dövrünü yaşayır-gözəl təmir olunmuş məktəblərdə təhsil alır, yüksək zövqlə tikilmiş olimpiya komplekslərində sağlamlıqlarını qoruyur, dünyanın ən tanınmış ali məktəblərində yaşıdları ilə biliklərini və təcrübələrini bölüşürlər...

...Bir sözlə, bu məqaləmdə 20 illik yorulmaz fəaliyyəti, çəkilən ölçüyəgəlməz əziyyətləri, həyatımızın bütün sahələrində gedən möhtəşəm tərəqqini əks etdirmək niyyətində deyiləm, heç buna cəhd də etmirəm. Çünki bu 20 ildə qazanılanlar, əldə olunanlar mənim yaşadığım dövrə təsadüf etsə belə, müstəqillik bir fərdin sözlərində öz obyektiv və dolğun ifadəsini tapa bilməz. O, düşündüyümüzdən və dərk etdiyimizdən daha ali bir hissdir, O, bütün dövrlər üçün və bütün xalqlar üçün ən toxunulmaz və ən müqəddəs dəyərdir. Müstəqillik-mücərrəd ideyalar deyil, aydın və gerçək həqiqətlərdir...Sənin, mənim gördüyüm, amma tam mənası ilə dərk edə bilmədiyimiz bir ucalıqdır...İndi Azərbaycan məhz bu ucalıqdadır. Çünki əbədi azadlıq məşəlim var, ay-ulduzlu üçrəngli bayrağım var, himnim var, ədalətli qanunlarım var...Amma təəssüf ki, hələ də himnimin səslənmədiyi, bayrağımın dalğalanmadığı, mənim olan, amma hələ daşına, torpağına toxuna bilmədiyim Qarabağım da var...Amma əminəm ki, bu həsrətin də bitməsinə az qalıb. Çünki mən hazıram!

Müqəddəs himnimizlə səsləşən hər bir müdrik kəlama layiq olmağa, mənə bəslənilən ümidi, etimadı doğrultmağa, hazıram sahib olduqlarımı geri qaytarmağa, namusumu, şərəfimi, azadlığımı, müstəqil Azərbaycanımı əbədiyyətədək qorumağa, yaşatmağa!

Ruslan Əliyev

Səs.- 2011.- 7 oktyabr.- S. 5.