Unudulmaz Qan Yaddaşı

20 Yanvar faciəsindən 21 il ötür...

Azərbaycan tarixinə faciəli və faciəli olduqca da şərəfli gün kimi yazılmış 20 yanvar 1990-cı il tarixindən 21 il ötür. Xalqımızın müstəqillik uğrunda mübarizliyini tərənnüm edən, imperiya siyasətinə qarşı mərdliklə sinə gərən, bütün hallarda əyilməzlik və iradənin necə olmasını beynəlxalq aləmə, dünyaya sübut edən qəhrəman Azərbaycan xalqı qanından-canından keçərək, öz müstəqilliyi uğrunda qətiyyətini şəhidlik zirvəsinə ucaltdı. Bu, ümumiyyətlə, bir qəhrəmanlıq salnaməsi idi. Bu gün yenə də axın-axın insan seli Şəhidlər Xiyabanına axışaraq, 20 Yanvar şəhidlərimizin ruhuna ehtiram əlaməti olaraq, onları dərin hüznlə anırlar.

Lakin 20 Yanvar faciəsi özlüyündə əlamətdar tarixi hadisəni ehtiva edir. Bu hadisə Azərbaycan xalqının haqq səsinin dünya çatdırılmasında mübarizlik simvoluna çevrilmiş Heydər Əliyev dühasıdır. Ulu Öndərin qorxub-çəkinmədən, qanlı imperiyanın paytaxtı Moskvadan - Azərbaycan daimi nümayəndəliyindən etiraz səsini qaldırması xalqımızın-millətimizin haqq-ədalət yolundakı çarpışmasına önəmli təkan verdi. Bu, həm də Azərbaycan və onun xalqının başsız qaldığını güman edən Qorbaçov ünsürünə tutarlı cavab, sərt siyasi sillə idi...

Qeyd etdiyimiz kimi, bu gün ölkəmizin müxtəlif bölgələrindən, rayon və şəhərlərdən Şəhidlər Xiyabanına ziyarətlər olacaq. Bununla bağlı şəhər sakinlərindən, şəhərimizin qonaqlarından ümumxalq hüzn günü ilə bağlı fikir və təəssüratlarını öyrəndik...

Rüstəm Qasımov, Bakı sakini, təqaüdçü:

- Həmin vaxtları çox gözəl xatırlayıram. Çətin dövrlər idi. Xalqımız Azərbaycana qarşı yönəlmiş birtərəfli mövqeləri, haqsızlıqları artıq həzm edə bilmirdi. Hər bir vətəndaş dünyadan haqq səsinin ucalmasını istəyirdi. Lakin heç kim bizi eşitmir, bizi dinləmirdi. Başqa tərəfdən, Moskvadan yonəldilən yarıtmaz Vəzirov hökuməti xalqımızın məhvə doğru sürüklənməsinə bilərəkdən şərait yaradırdı. Eyni zamanda, xalqın içərilərinə göndərilmiş SSRİ DTK-sının adamları qırğının hazırlanmasına yaxından kömək göstərirdi. Başda oturanlar isə xalqın "başının altına yastıq" qoyurdu ki, heç bir hərbi müdaxilə olmayacaq. Ancaq 19-dan 20-nə keçən gecə hər şey əksinə oldu. Qocalı-cavanlı, uşaqlı-böyüklü hər kəs xüsusi hərbi dəstələrin açdığı güllələrin hədəfinə çevrildi. Şəhidlərimizə Allahdan rəhmət diləyirəm, qoy onların ruhları əbədiyyən şad olsun.

İxtiyar Mirmahmurova, Bakı sakini, musiqi müəlliməsi:

- Mən 1990-cı ilin fevral ayında anadan olmuşam, lakin hərdən mənə elə gəlir ki, hər il 20 Yanvar ümumxalq hüzn günü mən o dövrləri yaşamışam. Yəni atılan güllələrin səsini eşitməsəm də, bu gün həmin güllələrdən şəhid düşmüş oğul və qızlarımızın məzarları önündə onların haqqa çağırış səslərini eşidirəm. Yaşanan faciəni qürurlu tarixi hadisə kimi də qəbul edirəm. Bu, bizim xalqımızın danılmaz qəhrəmanlığının bariz nümunəsidir. Eyni zamanda, xalqımızın haqq səsinə hay vermiş Heydər Əliyev kimi dahi Şəxsiyyətimizin də əvəzolunmaz xidmətlərini, həyatını təhlükə altına ataraq, dünyaya səslənişini ununtmaq olmaz. Əgər o zaman Ulu Öndər bu vacib addımı atmasa idi tarix və zaman azərbaycanlıların əleyhinə işləyərdi. Allah Azərbaycan uğrunda canından keçmiş bütün soydaşlarımıza rəhmət eləsin.

Avtandil İsrafilov, xalq artisti:

- Bu barədə nə qədər danışsaq, kifayət etməz. Çünki tarixi yazan xalqdır. 20 Yanvar tarixini də xalq yazıb, özü də qanıyla yazıb...Heç bir halda bu tarixi ununtmaq, unutdurmaq olmaz. Əks halda, tarixini unudan xalq məhvə məhkumdur. Digər tərəfdən, xalqımızın mübarizliyi hər zaman öz xüsusiliyi ilə seçilib. 1990-cı ildə sovet ordusunun xüsusi bölmələri Bakıya daxil olduqları andan sona qədər hər bir vətəndaş əliyalın tankların üzərinə getməkdən çəkinmədi. Bax, bu, həqiqətən də, qəhrəmanlıq deməkdir. Bu qəhrəmanlığın adı Şəhidlik zirvəsidir. Qoy Uca Allah onların ruhunu şad etsin, məzarları nurla dolsun. Mən əsas bir fakir üzərində də dayanmaq istəyirəm. Həmin çətin dövrlərdə Xalqımızın Böyük Oğlu, Əbədiyaşar Rəhbərimiz, Dahi Şəxsiyyət Heydər Əliyev cənabları qorxub-çəkinmədən Moskvaya meydan oxudu, əsil cinayətkarın da məhz Mixail Qorbaçov olduğunu onun üzünə söylədi. Başqa məqam isə odur ki, həmin vaxtların lent yazılarını izlədiyimiz zaman Ulu Öndərin yanında Prezident İlham Əliyevin dayandığını görərik. Bu isə, o deməkdir ki, Möhtərəm Prezidentimiz də ağır zamanlarda atası ilə çiyin-çiyinə mübarizəyə qoşulmuş, xalqının, millətinin müdafiəsinə qalxmışdı. Bu gün O, işğal altında qalan torpaqlarımızın azad olunacağının qarantıdır, Cənab Prezident Azərbaycan xalqının təhlükəsizliyinin qarantıdır. Artıq əminliklə deyə bilərik ki, müstəqilliyimiz uğrunda şəhid düşmüş övladlarımızın qanları yerdə qalmayacaq, haqq öz yerini tapacaq.

Xalidə Muradova, tibb işçisi, Lənkəran sakini

Mən paytaxta şəxsi işim üçün gəlmişəm. Gəldiyim gün 20 Yanvar ümümxalq hüzn günü ərəfəsinə təsadüf etdiyindən mütləq Şəhidlər Xiyabanını ziyarət edəcəyəm. Xatırladım ki, işğalçı sovet ordusu Bakıdan sonra Lənkəranda da qətliam törətdi. Bunun acı nəticəsi olaraq, çoxsaylı soydaşlarımız şəhid oldu, yaralandı, günahsız qanlar axıdıldı. Bir vətəndaş kimi, ümid edirəm ki, Azərbaycan xalqının öz müstəqilliyi uğrunda haqlı mübarizəsini qanla boğmağa cəhd edən Qorbaçov məhkəmə qarşısında cavab verməli olacaq. O, xalqımız qarşısında cavab verməyə məhkumdur.

Səfiyar Müslümzadə, geoloq, Sumqayıt sakini:

- Bu, həm də Azərbaycan xalqının fəxr edəcəyi şanlı, şərəfli bir tarixdir. Düzdür, 1990-cı ilin 20 yanvarında müstəqillik uğrundakı mübarizəsinə, Qarabağda baş verən hadisələrin qeyri-obyektiv qiymətləndirilməsinə qarşı çıxışına öz haqlı mövqeyini bildirən xalqımıza yönəldilmiş hücumlar olsa da, xalq geri çəkilmədi və bütövlüyünü nümayiş etdirdi. Buna səbəbi isə mühüm bir amillə bağlı idi. Bu amil Ulu Öndər Heydər Əliyev Dühası idi. Əgər o zamanlar Heydər Əliyev kimi Dahi şəxsiyyət öz sərt mövqeyini nümayiş etdirməsə idi, onda Azərbaycan adlı bütöv bir respublika yox olmaq təhlükəsi ilə qarşı-qarşıya qala bilərdi. Allah O Böyük İnsanı bizlərə Xilaskar olaraq göndərdi. Fürsətdən istifadə edərək, demək istərdim ki, 20 yanvar hadisələri dünyaya sübut etdi ki, Azərbaycan xalqı ona görə dönməz və mətindir ki, bu xalqın iradəli, zəkalı, müdrik və bütün ideal keyfiyyətlərə malik müdrik Lideri var. Bu Liderin sayəsində xalqımız o çətin zaman bir yumruq halında birləşdi, hüznünü də, qələbəsini də birgə yaşadı. Bu gün həmin ali keyfiyyətlər Ulu Öndər Heydər Əliyevin layiqli davamçısı, Möhtərəm Prezidentimiz Cənab İlham Əliyevdə mövcuddur. Ümid edirəm ki, məhz Onun görəcəyi əməli işlər nəticəsində bir vaxt Azərbaycan xalqının qanına susamış insanlar öz haqlı cəzalarını alacaqlar.

Sonda bütün şəhidlərimizə, eləcə də, 1990-cı ilin 20 yanvarında həlak olmuş soydaşlarımıza Ulu Tanrıdan rəhmət diləyirəm. Qəbirləri nurla dolsun.

İqor Yefrimov, təqaüdçü, Bakı sakini:

- Allah bir də bu cür faciələri Azərbaycan xalqına göstərməsin. Çox çətin vaxtlara təsadüf etmişdi bu hadisələr. Mən həmin vaxtlar, demək olar ki, hadisələrin tam mərkəzində idim. Çünki yaşadığım ünvan düz Salyan kazarması deyilən hərbi hissənin yanında yerləşirdi. Bir sözlə, təsəvvür edə bilmədiyim hadisələrlə üz-üzə qaldım. Mən bir şeyə çox təəssüflənirəm ki, ortada heç bir günahı olmayan insanlar da həlak oldu. Günahsız məktəblilər qətlə yetirildi ölənlər arasında millətlərin də nümayəndələri var idi: ruslar, tatarlar, azərbaycanlılar və digərləri. Çünki Bakı hər zaman beynəlmiləl şəhər olub. Ona görə də, Qorbaçov bunu nəzərə almalıydı, bilməliydi ki, belə bir dostluq-qardaşlıq şəhərində heç bir xalqlararası zəmində hadisələr törədilə bilməz. Bu, siyasi oyunların nəticəsində qurulmuş qətliam qurğusu idi. Mən Xalq Atası Heydər Əliyevin Moskvadakı Azərbaycan Nümayəndəliyindəki çıxışını xüsusilə vurğulayardım. O, çox böyük uzaqgörənlik nümayiş etdirdi.

Sabah mən də öz vətəndaşlıq borcumu yerinə yetirərək, Şəhidlər Xiyabanına gedib, həlak olmuş həmvətənlərimin ruhlarına dua edəcəyəm. Onlar unudulmazdır...

Rövşən Rəsulov,

Samir Feyruzov

Səs.- 2011.- 20 yanvar.- S.12.