Azərbaycan 2010-cu ildə imkanlarını xeyli artırdı

İlham Əliyev: "Qüdrətli iqtisadiyyata malik Azərbaycan dövlətinin nəinki ölkə daxilində, xaricə qoyduğu investisiyalar da milyardlarla ölçülür"

Ötən il Azərbaycanın iqtisadi göstəriciləri regionda yenidən liderlik tempini saxlamayıb. 2010-cu ildə ÜDM artımı 5 faizə yaxın olub. Bu, Avropanın bir sıra ölkələrində və ABŞ-da olduğundan çoxdur. Qeyri-neft sektorunda ÜDM artımı 5,9 faiz, neft sektorunda isə 2,6 faizdir. Bu, onun bariz sübutudur ki, Azərbaycan iqtisadiyyatı şaxələndirilmiş iqtisadiyyatdır. Ən önəmlisi isə budur ki, bu proses dünyada hökm sürən qlobal maliyyə böhranı işığında baş verir.

2010-cu ilin 11 ayı ərzində ümumi daxili məhsul (ÜDM) istehsalı ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 4,5 faiz artaraq, 36,6 milyard manata çatıb. Yanvar-noyabr aylarında əhalinin gəlirləri keçən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 12 faiz artaraq, 22,7 milyard manata, onun adambaşına düşən məbləği isə 10,7 faiz çoxalaraq, 2540 manata çatıb.

Yəni əhalinin gəlirləri inflyasiyanı 2 dəfədən çox üstələyir. Bu da ölkədə güclü və cəmiyyətin maraqlarına xidmət edən sosial siyasətin aparılmasının təzahürüdür. Pensiya və əməkhaqqının indiki minimum səviyyəsini də MDB məkanı ilə müqayisə etsək, aydın olar ki, bu göstərici Azərbaycanda ən yüksək səviyyədədir. Ünvanlı sosial yardım proqramı uğurla icra edilir. Bu proqram, təxminən 600 min insanı əhatə edir. 128 min ailə hər ay dövlətdən orta hesabla 108 manat yardım alır.

Maraqlıdır ki, ÜDM istehsalı qeyri-neft sektorunda 5,9 faiz, neft sektorunda isə 2,6 faiz artıb. Qeyri-neft sektorunda istehsalın neft sektoru ilə müqayisədə 2 dəfədən çox artması qeyri-neft sektorunda inkişafın daha sürətli getdiyini göstərir. Regionların inkişafı ilə bağlı 2009-2013-cü illəri əhatə edən ikinci proqramın qəbulu isə ölkədə yürüdülən iqtisadi siyasətin daha yüksək mərhələyə qaldırılmasını təmin edib.

Ötən il də Azərbaycanda yeni iş yerlərinin yaradılması prosesi uğurla davam edib. İlin əvvəlindən noyabr ayına qədər Azərbaycanda 56 min yeni iş yeri açılıb. Ümumiyyətlə, 2003-cü ildən sonra Azərbaycanda 950 minə yaxın iş yeri açılıb.

Təsadüfi deyil ki, 2008-ci ildə Azərbaycan "Doing Business" Proqramında dünyada bir nömrəli islahatçı ölkə kimi tanınıb. Eyni zamanda, Dünya İqtisadi Forumunun hesablamalarına görə, Azərbaycan iqtisadiyyatı dünya miqyasında rəqabət qabiliyyətliliyinə görə, 51-ci yerə qalxıb, MDB məkanında isə bu baxımdan birinciliyi əldə edib.

Prezident İlham Əliyev Nazirlər Kabinetinin iclasında da qeyd edib ki, regionlara tez-tez gedir, vəziyyətlə tanış olur: "Görürəm ki, regionlarda işlər müsbət istiqamətdə gedir: Bütün şəhərlərimiz abadlaşır, gözəlləşir, müasirləşir və bu, çox sevindirici haldır. Bu gün regionlarda həm təhsil, həm səhiyyə, həm infrastruktur, həm də bütün başqa sahələrdə işlər yüksək səviyyədə aparılır".

Prezident qeyd edib ki, Azərbaycanda böyük tikinti layihələri icra edilir, dövlət tərəfindən sahibkarlığın inkişafına həm kreditlər hesabına böyük dəstək verilir və bu amillər də işsizliyin aradan qaldırılması üçün öz rolunu oynayacaq: "Çünki bu gün məşğulluq məsələlərinin həlli üçün özəl sektor artıq ön plana çıxıbdır. Bu da, ilk növbədə, dövlətin özəl sektora olan diqqəti və dəstəyinin nəticəsidir.

İş yerlərinin 70 faizi özəl sektorda yaranmışdır. Əgər dövlət tərəfindən kreditlər verilməsəydi, sahibkarlığa qayğı göstərilməsəydi, 2004-cü ildə regional inkişaf proqramı qəbul edilməsəydi, əlbəttə ki, bu gün özəl sektor bu səviyyədə inkişaf edə bilməzdi.

Biz həm iri özəl müəssisələri dəstəkləyirik, həm də ki, kiçik müəssisələri dəstəkləməliyik. Çünki həm dünya praktikası, həm keçən ilin iqtisadi və maliyyə böhranı göstərdi ki, kiçik bizneslə zəngin olan, yəni kiçik biznesin inkişaf etdiyi ölkələrin iqtisadiyyatı daha da dayanıqlı olur. Əlbəttə ki, biz həm kiçik sahibkarlığı dəstəkləyəcəyik, eyni zamanda, iri, böyük beynəlxalq, transmilli şirkətlərin, özəl şirkətlərin yaradılması üçün Azərbaycan dövləti səylərini göstərəcəkdir. Bu gün Azərbaycan şirkətləri xarici bazarlarda uğurla fəaliyyət göstərir".

Ötən il ölkənin neft-qaz sektorunda da uğurlu il olub. İlin sonuna qədər Azərbaycanda 50 milyon tondan çox neft və 28 milyard kubmetrdən artıq qaz hasil edilib. Neft-qaz sektorunda həm istehsal artıq, həm də yeni ehtiyatlar aşkar olunur.

Bu baxımdan ötən ilin sonunda Azərbaycan neftçiləri tərəfindən kəşf edilən "Ümid" yatağının açılması çox gözəl və böyük tarixi hadisədir. Geofiziki məlumatların və süxur nümunələrinin təhlilinin nəticələri göstərir ki, yataqda 200 milyard kubmetr qaz, 30-40 milyon ton da kondensat ehtiyatı var. Hesablamalara görə, "Ümid"də ehtiyatlar 200 milyard kubmetr olacaqsa, "Babək"də bu, 400 milyard kubmetr olacaqdır, yaxud 300 milyard kubmetr olacaqsa, müvafiq surətdə 600 milyard kubmetr təşkil edəcək. Beləliklə, əldə olunmuş nəticələrə əsasən Azərbaycanın bu gün 2 trilyon kubmetr təsdiq edilmiş qaz ehtiyatı varsa, ən azı 2 trilyon kubmetr də perspektiv ehtiyatı olacaq.

Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə, ötən ilin 11 ayında Böyük Britaniyanın Azərbaycana yatırdığı investisiyaların həcmi 964337,1 min manat təşkil edib ki, ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə Britaniya investisiyalarının həcmi 50,4% artıb.

Siyahıda ikinci yerdə ABŞ qərarlaşıb. Belə ki, yanvar-noyabr aylarında ABŞ-ın Azərbaycanın əsas kapitalına yatırdığı investisiyaların həcmi 2009-cu ilin analoji dövrü ilə müqayisədə 71,4% artaraq 335963,2 min manata çatıb.

Siyahıda üçüncü yerdə ötənilki kimi Yaponiya, daha sonra Norveç və Türkiyə qərarlaşıb. Hesabat dövründə Yaponiya investorları tərəfindən Azərbaycanın əsas kapitalına 169160,7 min manat (+66%), Norveç investorları tərəfindən 104916,3 min manat (+65,2%), Türkiyə investorları tərəfindən isə 89369,7 min manat (+77,8%) sərmayə yatırılıb.

Göründüyü kimi, ölkə iqtisadiyyatına xarici investisiyaların qoyuluşu da artıq. Bununla yanaşı, Azərbaycanın da bir sıra ölkələri sərmayə qoyuluşları artır. Ölkəmizin maliyyə imkanları artdıqca, xarici ölkələrə sərmayə qoyuşunu da imkan yaranır.

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev bildirib ki, bu gün qüdrətli iqtisadiyyata malik Azərbaycan dövlətinin, nəinki ölkə daxilində, xaricə qoyduğu investisiyalar da milyardlarla ölçülür. Dövlət başçısı qeyd edib ki, Türkiyə, Gürcüstan, Ukrayna və digər ölkələrdə investisiyalarımızı gözləyirlər: "Xaricə qoyduğumuz milyardlarla ölçülən investisiyalar Azərbaycanın maraqlarını təmin edir. Gələcəkdə, bu, bizə ondan da çox gəlir gətirəcək".

Ümumiyyətlə, son 7 il ərzində Azərbaycanda əməkhaqqı və pensiya orta hesabla 5-6 dəfə artıb, yoxsulluq 4 dəfə azalıb, 900 minə yaxın yeni iş yeri açılıb ki, bunun da 600 mini daimidir. Büdcə xərcləri 12, hərbi xərclər təxminən 20, valyuta ehtiyatları isə 18 dəfə artıb. 2010-cu ilin sonuna Azərbaycanın valyuta ehtiyatları 30 milyard dollardan çoxdur. 1995-ci ildən etibarən ölkə iqtisadiyyatına 82 milyard dollar investisiya yatırılıb. Bütün bunlar ölkəmizin nə qədər böyük imkanlara malik olduğunu göstərir.

Elçin Bayramlı

Səs.- 2011.- 27 yanvar.- S. 4.