XOCALI SOYQIRIMINI TANIDAQ”

“Səs” qəzeti ölkəmizin həyatında mühüm əhəmiyyət kəsb edən, günün aktual və prioritet mövzuları ətrafında silsilə dəyirmi masalar təşkil edir. Dünən təşkil olunan dəyirmi masanın mövzusu Azərbaycan xalqının ən böyük faciələrindən biri olan Xocalı soyqırımının 20-ci ildönümünə həsr olunub. Dəyirmi masada Yeni Azərbaycan Partiyası İdarə Heyətinin üzvü, YAP Səbail rayon təşkilatının sədri Zahid Qaralov, Milli Məclisin deputatı Musa Quliyev, Milli Məclisin deputatı Sahibə Qafarova, YAP Siyasi Şurasının üzvü, “İki sahil” qəzetinin baş redaktoru Vüqar Rəhimzadə, “Yeni Azərbaycan” qəzetinin baş redaktoru Hikmət Babaoğlu, YAP Xocalı rayon təşkilatının sədri Vahid Əliyev, politoloq Cümşüd Nuriyev, Beynəlxalq Diaspor Mərkəzinin əməkdaşı Samir Adıgözəlov, YAP Gənclər Birliyinin sədr müavini Samirə Quliyeva, YAP Gənclər Birliyinin sədr müavini Aytac Əliyeva, YAP Gənclər Birliyinin İdarə Heyətini üzvləri Bəxtiyar Nəbiyev, Mehman İsmayılov, YAP Sabunçu rayon gənclər birliyinin üzvü Rəşad Abbasəliyev, YAP Suraxanı rayon gənclər birliyinin sədri Zəkiyyə Musayeva və başqa tanınmış ziyalılar, ictimaiyyət nümayəndələri, siyasi partiya və QHT təmsilçiləri, Xocalı soyqırımının şahidləri iştirak edirdilər.

(Əvvəli ötən sayımızda)

Dəyirmi masada giriş sözü ilə çıxış edən “Səs” qəzetinin baş redaktoru Bəhruz Quliyev bildirdi ki, bugünkü tədbir Yeni Azərbaycan Partiyası Gənclər Birliyi və “Səs” qəzetinin birgə təşkilatçılığı ilə Xocalı soyqırımının 20-ci ildönümünə həsr olunub. Tədbiri keçirməkdə məqsəd Xocalı soyqırımını xatırlayıb, bunun acı nəticələrini gələcək nəsillərə ötürməkdir. Beynəlxalq ictimaiyyətə, dünya xalqlarına Xocalı soyqırımını və həmin gün baş verən hadisələri çatdırmağın hər birimizin borcu olduğunu vurğulayan B.Quliyev tədbirdə “Səs” qəzeti tərəfindən hazırlamış filmin nümayiş etdiriləcəyini bildirdi. Filmin dünyanın bir çox dillərinə tərcümə olunacağını diqqətə çatdırdı. O, vurğuladı ki, bu film Xocalı soyqırımını tam şəkildə əks etdirməsə də, bizi orada baş verən müəyyən məqamlarla tanış edir: “Bu dəhşətli faciəyə diqqət etdikdən sonra insanın qəlbində intiqam hissi oyanır. 1992-ci il fevralın 25-dən 26-na keçən gecə ermənilər tərəfindən Xocalıda insanlığa və bəşəriyyətə qarşı soyqırımı həyata keçirilib. Erməni hərbi birləşmələri Xankəndiyə dislokasiya olunmuş SSRİ-nin 366-cı motoatıcı alayının ağır hərbi texnikasının dəstəyilə Xocalıya hücuma keçib. Beləliklə, erməni hərbi birləşmələri 366-cı alayın köməyilə dinc əhaliyə xüsusi qəddarlıqla divan tutub. XX əsrin genosidlər və soyqırımlar siyahısına Xocalı soyqırımı da daxil olub”.

Baş redaktor bu gün Ermənistanda hakimiyyətdə olan əli qana batmış cəlladların və bu cinayətdə günahı olan şəxslərin qanun qarşısında cavab verəcəklərini dilə gətirdi. Sonra filmin təqdimatı keçirildi. Film sona yetdikdən sonra tədbir iştirakçıları tərəfindən Xocalı soyqırımında şəhid olanların xatirəsi bir dəqiqəlik sükutla yad olundu.

Sonra baş redaktor o dövrün qanlı olayları və Xocalı soyqırımı ilə bağlı dəyirmi masa iştirakçıları arasında müzakirələr aparılmasının vacibliyini vurğuladı.

NƏ QƏDƏR Kİ, BUNA LAZIMİ ŞƏKİLDƏ QİYMƏT VERİLMƏYİB, BİZ DÖVLƏT OLARAQ, VƏTƏNDAŞ OLARAQ, GƏNC OLARAQ RAHAT YAŞAYA BİLMƏRİK

Samirə Quliyeva:

- İlk olaraq, öz adımdan, gənclər adından belə bir məzmunda tədbirin keçirilməsində və bu gün bizə təqdim olunan filmin ərsəyə gəlməsində əməyi olan “Səs” qəzetinin kollektivinə minnətdarlığımı bildirirəm. Bu filmin dünyanın bir çox dillərinə tərcümə edilib beynəlxalq təşkilatlara yayılması fikri əhəmiyyət daşıyır. Azərbaycan parlamenti tərəfindən Xocalı soyqırımı adlandırılması qərara alınmışdırsa, hər bir kəs məhz bu terror aktını qeyd olunan şəkildə ifadə etməlidir. Çünki burada deyilənlərdən də, ümumilikdə, bizə bəllidir ki, soyqırımı və faciə məfhumlarının leksik mənaları arasında kəskin şəkildə fərq nəzərə çarpır. Xocalı soyqırımı baş verdiyi zamandan ötən məsafədə - 20 ildə bir çox işlər görülüb. Ən böyük işlər sırasında Heydər Əliyev Fondunun Rusiya nümayəndəliyi tərəfindən keçirilən tədbirlər önəmlidir. Belə ki, Heydər Əliyev Fondunun vitse-prezidenti, Rusiya Azərbaycanlı Gənclər Təşkilatının sədri Leyla xanım Əliyevanın təşəbbüsü ilə “Xocalıya ədalət” kampaniyası ardıcıl olaraq həyata keçirilir. Bu kampaniyaya fəal şəkildə qoşulan gənclər elə Yeni Azərbaycan Partiyası Gənclər Birliyinin sıralarında cəmləşən gənclərdir. Mən düşünürəm ki, bu soyqırımının tanınmasında gənclərin üzərinə daha böyük məsuliyyət düşür. Bu gün dünya ictimaiyyətinin buna lazımi səviyyədə qiymət verilməsinə nail olmalıyıq. Nə qədər ki, haqqa, torpaqlarımıza qovuşmamışıq, biz dövlət olaraq, vətəndaş olaraq, gənc olaraq rahat yaşaya bilmərik. Filmdə gördüyümüz kadrlar biz gənclərə məhz baş verən bu hadisələrdən lazımi şəkildə bəhrələnməyə imkan verir. Biz dünyaya bu həqiqətləri çatdırmalıyıq. Bu istiqamətdə yeni metodlardan istifadə olunmalıdır. Kütləvi şəkildə beynəlxalq aləmə soyqırımı haqqında olan dəlilləri göndərməliyik. Bir məqamı diqqətinizə çatdırmaq yerinə düşərdi. Amerikada konqresmenlərin yaşadıqları binanın qarşısına qeyd olunub ki, bizim qapılarımız həm öz vətəndaşlarımızın, həm də xarici vətəndaşların üzünə açıqdır. Beş erməni tələbəsi qondarma “erməni soyqırımı haqda faktları” onlara çatdırmaq məqsədilə məhz həmin konqresmenlərin qapılarına bu və ya digər qeydləri asıb. Bizim virtual aləmdə apardığımız təbliğat işləri yetərincə deyildir. 20 il ərzində Xocalı soyqırımının dünya ictimaiyyətinə lazımi şəkildə tanıtmağa nail ola bilməmişiksə, artıq real və canlı şəkildə bunu həyata keçirməyə çalışmalıyıq. Bir neçə gündən sonra Yeni Azərbaycan Partiyası Gənclər Birliyinin 20 nəfərdən ibarət qrupu qardaş Türkiyəyə yola düşəcəklər. Bu səfərin məqsədi reallıqları, dəlilləri məhz o dövlətin ictimaiyyətinə çatdırmaqdır. Sözsüz ki, Türkiyə bizə qardaş və arxa olan bir dövlətdir. Buna baxmayaraq, biz öz təbliğatımızı aparmaqla, soyqırımın dünya ictimaiyyətinə çatdırılması istiqamətində ardıcıl işlər görməliyik.

Məlumdur ki, Xocalı soyqırımının iyirminci ildönümü haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidenti Sərəncam imzalayıb. Xocalı soyqırımı haqqında həqiqətlərin dünya ictimaiyyətinə çatdırılmasında və soyqırımın dəhşətli nəticələrinin təbliğində diaspor təşkilatlarının, hər bir qurumun və vətəndaşın üzərinə mühüm vəzifələr düşür. Belə tədbirlərin Azərbaycan gəncliyinin xalqımızın başına gələn hadisələri, faciələri daha dərindən öyrənməsi, gənclərin daha da maarifləndirilməsi istiqamətində əhəmiyyəti danılmazdır. Mən əmin edirəm ki, müasir dövrümüzdə gənclər üzərilərinə düşən işin öhdəsindən gəlmək üçün bütövlükdə gücünü, potensialını ortaya qoyacaqlar.

Vahid Əliyev:

- İlk olaraq, belə bir mövzuda tədbirin təşkilinə görə, təşkilatçılara təşəkkürümü bildirmək istərdim. Ümummilli məsələlərin diqqətə çəkilməsində hər kəs maraqlıdır və bu, böyük bir mahiyyət daşıyır.

Bütün beynəlxalq hüquq normalarına zidd olaraq Ermənistan dövlətinin Dağlıq Qarabağı özünə birləşdirmək cəhdi, bu yolda bütün cinəyət və vəhşiliyə hazır olduğunu nümayiş etdirdi. XX əsrin faciəsi olan Xocalı soyqırımı bu aqressiv və cinayətkar erməni siyasətinin nəticəsidir. XX əsrin sonunda baş vermiş bu faciə təkcə Azərbaycan xalqına deyil, bütün insanlığa, bəşəriyyətə qarşı yönəlmiş ən ağır cinayətlərdən biridir. Xocalı soyqırımı əsrin Xatın, Xirosima, Naqasaki və Sonqmi kimi dəhşətli faciələri ilə bir sırada dayanır.

Dünyada qəbul olunmuş beynəlxalq konvensiyalar, ümumbəşəri qanunlar Xocalı faciəsi kimi soyqırımları pisləyir, onların yolverilməz olduğunu bildirirlər. Dünya bilməlidir ki, bu cinayət, təkcə Azərbaycan xalqına qarşı deyil, həm də bütün sivilizasiyalı dünyaya, bəşəriyyətə qarşı yönəldilmişdir. Bu gün Ermənistanda mühüm dövlət postları tutanlar baş vermiş soyqırımın günahkarları kimi beynəlxalq məhkəmə qarşısında cavab verməlidirlər.

Mən Xocalı soyqırımının başvermə səbəbini, ermənilərin nəyə nail olmaq niyyətlərini və nəticələrini diqqətə çəkmək istərdim. Tarixən bizə bəllidir ki, ermənilər hər zaman özlərini vassal sifətində təqdim edib, kiminsə qulu olmaqla öz ideyalarını gerçəkləşdirmək məqsədinə xidmət ediblər. İstənilən riyakarlığın törədilməsi ilə öz ərazilərini genişləndirmək, məkrli siyasətlərini həyata keçirməyə çalışırlar. Zaman-zaman onlar üçün münbit şərait yaradılıb və bunun nəticəsində Azərbaycan, türk torpaqlarına üz tutublar. Öz ideyalarını ortaya qoymaqla, hətta soyqırımı faktını da reallaşdırdılar. Nəticə isə ondan ibarətdir ki, ərazi iddiası ilə çıxış edən ermənilər Azərbaycandan kifayət qədər torpaq qopara biliblər. Azərbaycan isə torpaq itkisinə, soyqırımı aktına məruz qalıb. Çox şükürlər olsun ki, bu, ermənilərin son yaşadıqları qələbədir. Azərbaycan müstəqil bir dövlətdir. Qarabağ hadisələrinin başlanılması ağır fəsadla nəticələnərək, tarixdə qalmaqla yanaşı, Azərbaycanın müstəqillik tarixinin yazılmasına da səbəb oldu. Müstəqil bir dövlət olaraq, iqtisadi, siyasi və ıhərbi gücümüz bizə itirmiş olduğumuz torpaqların geri qaytarılmasına imkan verəcək. Tarixin bütün dönəmlərində Azərbaycanın coğrafi mövqeyinə - ərazi bütövlüyünə edilən zərbələr bizə bəllidir. Bu gün isə imperiyanın zəncirindən azad olmuş Azərbaycan özü müstəqil şəkildə varlığını bəyan edir və istənilən halda mübarizədə qalib olacağına təməli vardır. Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsi iki dövlətin problemi deyil. Bu mənada ki, erməni siyasətinin arxasında böyük siyasi qüvvələrin mövcudluğu artıq bizlərə bəllidir. Bu və ya digər dövlətlərə arxalanan ermənilər siyasi meydanda “mövqe” nümayiş etdirməyə çalışırlar. “Böyük Ermənistan” xülyası ilə yaşayan ermənilər zaman-zaman həyata keçirdikləri siyasətin nəticəsində dövlətlərini qurmağa nail oldular. Azərbaycanın yaşadığı ictimai siyasi hadisələrin gedişatından belə bir məntiq yaranır ki, biz tarixi dövrlərdən ermənilər tərəfindən ölkəmizə qarşı yeridilən siyasətdən dərs alıb sonrakı proseslərdə onun tətbiqinə inadkarlıq göstərmədik. Bu baxımdan, bəlalar yaşanıldı. Xocalı faciəsi yaşanan zaman həm şəhərdə dəhşətli bir hadisənin törədiləcəyi zənn olunduğu halda ətrafda, xüsusən, Bakı şəhərində sükut yaşanıldı. Bu da, ondan irəli gəlirdi ki, hakimiyyətlə xalq arasında böyük bir uçurum var idi. Xalq hakimiyyətlə təməsda deyildi. Silah-sursat da əhalidən lap əvvəlcədən yığılmışdı. Xocalı sakinləri əliyalın olsalar belə, ancaq öz qeyrətlərinə, vicdanlarına güvənərək, doğmalarının müdafiəsi üçün canlarını fəda etdilər. Bir məsələni də qeyd edim ki, Xocalı sakinləri həmişə öz ağrıları ilə, itkiləri ilə, bu gün olduğu kimi, dövlətimizə və dövlətçiliyimizə sadiq olublar.

1918-ci ilin mart hadisələri zamanı da Azərbaycan xalqına qarşı soyqırımı hadisəsi olduğu halda, ölkəyə rəhbərlik edən o dövrün nümayəndələri, prosesləri olduğu kimi, dəyərləndirməyi belə bacarmadılar. Bu gün də Ermənistanda olan şəxslərin hər biri ayrı-ayrılıqda Azərbaycana qarşı böyük qətliamlar törətmiş cinayətkarlardır. Məhz son əsrin əvvəllərindən başlayaraq, Azərbaycan xalqına qarşı edilmiş amansız divanlar həyata keçirilmiş soyqırımı siyasəti nəticədə yanlış yanaşma və prosesləri düzgün qiymətləndirməməsi predmeti olaraq meydana çıxmışdır. Çünki həmin dövrlərdə Azərbaycan dövlətinə güclü liderlər rəhbərlik etməmişdir. 1991-ci ildən SSRİ dağılan ərəfədə, eləcə də, 1992-ci ilin Xocalı soyqırımı ərəfəsində ölkəyə rəhbərlik edə bilməyən rəhbərlərin səriştəsizliyi nəticəsində xalqımız böyük qırğınlara, ağır sosial-iqtisadi çətinliklərə məruz qaldılar. Bu da ondan irəli gəlirdi ki, hakimiyyətlə xalq arasında böyük bir uçurum var idi. Xalq hakimiyyətlə təmasda deyildi.

Bu gün bütün ölkə vətəndaşları kimi Xocalı sakinləri də Ulu Öndər Heydər Əliyev siyasətinin ən layiqli davamçısı cənab Prezident İlham Əliyevin ətrafında sıx birləşib. İnşallah, böyük ümidlə Qarabağımıza, Xocalımıza qayıdacağımız günü gözləyirik. İnanırıq ki, bütün bu çətinliklərə və əziyyətlərə baxmayaraq, bu gün xalqımız öz inkişafının ən yüksək mərhələsini yaşayır.

Zümrüd BAYRAMOVA,

Nəzakət ƏLƏDDİNQIZI

Səs.- 2012.- 24 fevral.- S. 8-9.