Azərbaycan -Türkiyə əməkdaşlığının inkişafında ölkə Prezidenti İlham Əliyevin rolu

Ulu Öndər Heydər Əliyevin layiqli varisi olan İlham Əliyev Prezident kimi Türkiyəyə ilk rəsmi səfəri ərəfəsində demişdi: "Biz öz siyasətimizi müstəqil şəkildə aparmalıyıq ki, xalqlarımız, millətimiz daha da güclənsin, qüdrətlənsin, möhkəmlənsin. Bizim gücümüz də birlikdədir". Ankara görüşlərində həm Azərbaycanın, həm də Türkiyənin xüsusi beynəlxalq problemlərinin həllində hər iki dövlətin başçılarının prinsipial mövqe nümayiş etdirməsi həmin "güc birliyi"nin siyasi reallıq olduğunu bütün dünyaya bir daha nümayiş etdirdi.Turkiyənin Baş naziri Rəcəb Tayyib Ərdoğanın Azərbaycana işgüzar səfərlərindən biri zamanı Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev öz bəyanatında demişdir: "Bu gün biz Türkiyə-Azərbaycan münasibətlərinin bütün aspektlərini geniş müzakirə etdik. Bildiyiniz kimi, bizim aramızda əlaqələr çox sürətlə inkişaf edir və deyə bilərəm ki, bu gün bu əlaqələr ən yüksək zirvədədir. Bütün sahələrdə - həm siyasi, həm iqtisadi, həm mədəni sahələrdə Türkiyə -Azərbaycan əməkdaşlığı, işbirliyi güclənir və həm ölkələrimiz, xalqlarımız üçün, həm də ki, yaşadığımız bölgə üçün də çox müsbət nəticələr gətirir.

Biz çalışacağıq ki, gələcəkdə də bütün başlanan layihələr icra olunsun və bizim tərəfimizdən irəli sürülən birgə təşəbbüslər tezliklə həyata keçirilsin. Bildiyiniz kimi, bizim aramızda çoxlu sayda iqtisadi, nəqliyyat, enerji layihələri var və bütün bu layihələr həm ölkələrimizi gücləndirir, həm də bölgəyə əməkdaşlıq, bölgəyə sabitlik gətirir. Türkiyə-Azərbaycan əməkdaşlığı amili bölgədə sabitliyin, əmin-amanlığın, sülhün bərqərar olunması üçün çox mühüm rol oynayır.

Bütövlükdə, bütün müstəqillik dövrü ərzində Azərbaycan Türkiyə ilə münasibətlərdə ən səmimi addımlarla öz niyyətini ifadə etmişdir və Türkiyə tərəfindən biz daim dəstək, qardaşlıq, dostluq görmüşük. Bu gün bu münasibətlər bizə imkan verir ki, əməkdaşlığımızın bütün formatlarını daha da genişləndirək. Bakı-Tbilisi-Ceyhan, Bakı-Tbilisi-Ərzurum və Bakı-Tbilisi-Qars kimi nəhəng layihələr onu göstərir, bizim iradəmiz ona gətirib çıxarır ki, hətta bəzilərinin inanmadıqları layihələr bizim təşəbbüsümüzlə, bizim təkidimizlə uğurla icra edilir.

Əlbəttə ki, enerji təhlükəsizliyi, nəqliyyat təhlükəsizliyi məsələləri bu gün diqqət mərkəzindədir və bizim danışıqlarımızın mövzusu idi. Başqa məsələlərlə də bağlı fikir mübadiləsi aparılmışdır."

"Əlbəttə ki, bu gün biz Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli üçün atılmış addımları da müzakirə etmişik. Bir daha demək istəyirəm ki, həmişə olduğu kimi, Türkiyənin mövqeyi bu gün də səsləndi. Türkiyə Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü dəstəkləyir və Azərbaycanın haqlı olduğunu bildirir. Bütün başqa münaqişələrlə birlikdə, Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi də yalnız beynəlxalq hüquq normaları əsasında öz həllini tapa bilər. Azərbaycanın ərazi bütövlüyü bərpa olunmalıdır və Azərbaycanın ərazi bütövlüyü danışıqlar mövzusu deyildir.

Eyni zamanda, biz bu gün bütün başqa məsələləri də geniş şəkildə miizakirə etdik. Bizim gündəliyimiz çox böyükdür, gündəliyimizdə çoxlu məsələlər dayanır. Bizim artan siyasi və iqtisadi potensialımız, gücümüz, əlbəttə ki, bölgədə mövqelərimizi möhkəmləndirir. Türkiyə və Azərbaycanın mövqeləri nə qədər möhkəm olsa, bölgədə sabitlik də bir o qədər möhkəm olacaqdır".

Türkiyənin Baş naziri Rəcəb Tayyib Ərdoğan cavab çıxışında demişdir: "Hörmətli qardaşım İlham Əliyevlə təkbətək və nümayəndə heyətlərinin iştirakı ilə keçirilən görüşlərdə Gürcüstanda yaşanan və Cənubi Qafqazın sülh və sabitliyinə ciddi bir təhdid kimi dəyərləndirilən hadisələri hərtərəfli müzakirə etdik. Bundan başqa, ikitərəfli əlaqələrimizin gündəliyində yer alan siyasi və iqtisadi məsələləri təfsilatı ilə danışmaq fürsətimiz oldu.

Bildiyiniz kimi, son dövrdə Türkiyə, Azərbaycan və Gürcüstan birlikdə tarixi əhəmiyyət daşıyan layihələri həyata keçirdilər. Bakı-Tbilisi-Ceyhan, Bakı-Tbilisi-Ərzurum, Bakı-Tbilisi-Qars layihələri iyirmi birinci yüzilin ən böyük layihələrindəndir. Bu layihələr bölgənin sabitliyi, bölgə xalqlarının rifahı üçün çox böyük önəm daşıyır. Yaşadığımız bölgə üçün sülh və sabitliyin rahatlığımız, rifahımız üçün həyati əhəmiyyəti vardır. Son hadisələr sülhə, sabitliyə və rifaha təsir edəcək, hətta bunu təhdid edəcək vəziyyət yaratmışdır və bu, narahatlıq doğurur. Cənubi Qafqazda sülh, sabitlik, rifah və əməkdaşlığın yaranması barədə hörmətli İlham Əliyevlə eyni fikirdə olduğumuzu gördüm.

Görüşlərimizdə Dağlıq Qarabağ münaqişəsini də müzakirə etmək imkanı oldu. Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin Azərbaycanın ərazi bütövlüyü çərçivəsində, beynəlxalq hüquq normalarına uyğun olaraq həll edilməsinin vacibliyini bir daha vurğuladıq. Biz Türkiyə olaraq, bu münaqişənin sülh yolu ilə həllini arzu edirik. Bu istiqamətdə bütün səyləri, fəaliyyəti dəstəkləyirik. Ancaq 16 ildir Minsk Qrupunun hələ də bir nəticə əldə edə bilməməsi, həqiqətən, bizi düşündürür.

Təsdiqləyərsiniz ki, bölgədəki son hadisələr Cənubi Qafqazın təhlükəsizliyə nə qədər həssas olduğunu bir daha ortaya qoymuşdur. Bu qarşıdurmadan nəticə çıxararaq əsas diqqətimizi və enerjimizi bölgə xalqları arasındakı düşmənçiliyin aradan qaldırılmasına yönəltməliyik. Sizlərin də izlədiyiniz kimi, keçən həftə Moskvaya və Tbilisiyə səfərim zamani Qafqazda Sabitlik və Əməkdaşlıq Platformasının yaradılması təklifini irəli sürdüm. Qafqazda sülh, təhlükəsizlik və sabitliyin tam bərqərar olması baxımından bu platformanın gerçəkləşdirilməsinin vacibliyini düşünürük. Azərbaycanın da qoşulmasını xüsusilə istədiyimiz bu təklifin əsas prinsipləri bunlardır:

İlk növbədə, bu platforma coğrafi əsasda olmalıdır. Platforma bölgənin sülh və təhlükəsizliyini hədəfləməli, iqtisadi işbirliyini və enerji təhlükəsizliyini təmin etməlidir. Bu platforma ATƏT-in prinsiplərinə əsaslanmalı və istənilən problemin birgə həllini və idarəetmə mexanizmini əhatə etməlidir. Platforma bölgədə sabitlik və əməkdaşlığı daha da gücləndirəcəkdir. Hər hansı bir problem, sıxıntı yaşandıqda isə, bunları bu platformanı qəbul edən ölkələr əsas prinsiplər və mexanizmlərlə həll etməlidir.

Türkiyə, Azərbaycan və Gürcüstan arasında önəmli əməkdaşlıq mövcuddur. İnanıram ki, bunun həmin platforma çərçivəsində daha da inkişaf etdirilməsi gerçəkləşəcəkdir. Rusiya və Gürcüstan tərəflərinin bu təklifə müsbət yanaşdığını məmnuniyyətlə müşahidə etdik. Bu gün həmin mövzunu əziz qardaşım. hörmətli İlham Əliyev ilə ətraflı şəkildə müzakirə etdik. Azərbaycanın da bu təklifə müsbət yanaşması bizi sevindirmişdir.

Xarici İşlər Nazirliyimiz bu məsələ ilə bağlı fəaliyyətə başlamışdır və maraqlı ölkələrin xarici işlər nazirləri ilə birgə müzakirə aparıb bunu reallaşdırmaq mümkündür. Qafqaz bölgəsini sülh, sabitlik və rifah mərkəzinə çevirmək istiqamətində Azərbaycan və Gürcüstan ilə birlikdə atdığımız addımların davam edəcəyinə inanıram.

İnanıram ki, siyasi əlaqələrimizlə bərabər, əhəmiyyətli dərəcədə inkişaf müşahidə olunan iqtisadi və ticari əlaqələrimiz daha da genişlənəcəkdir. Son ildə ticarət dövriyyəmizin həcmi 1,5 milyard dollara çatmışdır və bunun daha da artacağı aydındır. Bu sahədə hər iki tərəfin mövqeyi müsbətdir.

Bugünkü görüşlərimizdə ikitərəfli əlaqələrimizin hər sahədə daha da inkişaf etdirilməsi barədə əziz qardaşım, hörmətli İlham Əliyevlə yekdil fikrə gəldik. Bu səfərimizin bölgədə uzunmüddətli sülh və sabitlik şəraitinin yaranmasına kömək edəcəyinə inanır, sizə təşəkkür edirəm".

Azərbaycan və Türkiyə dövlət başçılarının qarşılıqlı səfərləri zamanı hər iki qardaş ölkə və xalq arasında siyasi, iqtisadi, hərbi, mədəni sahələrdə əməkdaşlıq daha da genişləndi və bu proses bu gün də uğurla davam etməkdədir.

Vahid Ömərov,

fəlsəfə üzrə fəlsəfə doktoru

Səs.- 2013.- 16 mart.- S.14.