Ermənilərin bütün millətlərə nifrəti patoloji xəstəliyə çevrilib

Dünya yezidləri ən çox Qafqaz, Qara dəniz sahilləri, Mərkəzi Asiya və Ərəbistan yarımadası ərazilərində geniş yayılmışdırlar. Dünyada 129000 yezid vardır.

Siyasi elmlər üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Zaur Əliyev tarixi faktlara əsaslanaraq yazır: "İndiki Ermənistan ərazisinə ermənilərin kütləvi axını XIX əsrin əvvəllərində baş verən Rusiya-İran, Rusiya-Türkiyə müharibələrindən sonra da davam etmişdir. Həmin dövrdə ermənilərlə yanaşı, yezidi kürdlər də gəlib indiki Ermənistan ərazilərində yaşamışdılar. 1834-cü ilin məlumatına görə, İrəvan əyalətində Bayaziddən gəlmiş 1000 nəfər (təqribən 300 ailə) yezidi kürdləri məskunlaşmışdılar. Yezidi kürdləri 1839-cu ildə Mirək, Quruboğaz, Carcarçı, Çobangərəkməz kəndlərində, sonralar isə Pəmbək, Qundaxsaz, Böyük Camışlı, Kiçik Camışlı və Korbulaq kəndlərində yerləşmişdilər. Nəhayət, yezidi kürdləri 1877-ci ildə Bağdad, Dolu-Taxt və Kiçik Cəngi kəndlərinə gəlib çıxmışdılar. Sonralar Ermənistanın rəsmi dairələri tərəfindən adları dəyişdirilən, lakin əsasən, bu kəndləri əhatə edən Arağats rayonu təşkil edilmişdir.

Hal-hazırda Ermənistanda bu ölkənin vətəndaşı olan 40620 nəfər yezidi kürd yaşayır. "Dünya Yezidilər İttifaqının sədri Əziz Tamoyan bildirib ki, yezidilər Ermənistana XX əsrin əvvəlində köçüblər və sayı 40 mindən artıqdır. Tamoyanın sözlərinə görə, Ermənistanda yezidilərin hüquqları ermənilər tərəfindən pozulur. Əsasən, erməni soyad sonluqlarından istifadə edən yezidi icma işğalçı ölkədə 1990-cı ildən Yerevanda "Danqs Ezdya" ("Yezidinin səsi") qəzeti nəşr edirlər. Yezidilərə Ermənistanda aşağı millət kimi baxırlar. Yezidlərin adət-ənənələri yerli ermənilər tərəfindən rişxəndlə qarşılanır".

Yerli televiziya kanallarından birində "Nə? Harada? Nə vaxt?" verilişində iştirak edən Manvel Badeyan jurnalistlərdən birinin: "Ermənistan televiziyasında rus dilində aparılan verilişin Ermənistan hökuməti tərəfindən maliyyələşdirilməsi düzgündürmü?" sualını cavablandıran millət vəkili deyib: "Elə bilirsən, jurnalistsənsə, axmaq sual verməyə ixtiyarın var? Doğurdanmı belə səviyyəsizsən? Küçədə dayanan yezid belə sual versəydi, təəcüblənməzdim".

2012-ci il mayın 6-da keçirilən parlament seçkilərində yezidlər Ermənistanın hakim Respublika Partiyasına 40 min səs verdiklərini iddia edir və öz problemlərinin həllini Serj Sarkisyanın üzərinə qoyurlar. İqtidar isə "Ermənistan ermənilər üçün" prinsipini irəli çəkərək, yerdə qalanları ikinci dərəcəli ermənilər olmağa, heç bir hüququ olmayan qula çevrilməyə vadar edirlər. Hazırda dünya ictimaiyyəti üçün nümunə kimi etniklərdən ibarət xırda qruplarda milli azlıqlar olsa da, yezidlərdən başqa digər etnik millət də yoxdur, onların vəziyyəti isə bu cür acınacaqlıdır. Deməli, Ermənistanda milli azlıqların vəziyyəti ermənilərin öz vəziyyətlərindən də betərdir. Lakin ermənilər bir bəzək kimi öz etnik tərkiblərini daima nümunə göstərməyə çalışırlar.

"Trend"in icmalçısı Arzu Nağıyevin araşdırmasına görə, yezid və kürdlərin müxtəlif etnik qruplarda təmsil olunması məsələsi bilərəkdən hakimiyyət tərəfindən gündəmə gətirilir. Onların arasında ayrı-seçkilik salan iqtidar bundan yararlanır, öz növbəsində, etniklər isə milli mənşəyini gizlətməyə məcbur edilirlər. İşsizlik və iqtisadi imkanların olmaması, iqtisadi böhran yezidilərin öz şəxsiyyətlərini təsdiq etməyə qoymayan əsas səbəbdir. Ermənilərin əksəriyyəti üçün Ermənistanda iş tapmaq çətin məsələ olduğu halda, yezidlər üçün, ümumiyyətlə, qlobal problemdir. Bu səbəbdən də istər kənd, istərsə də şəhərdə yaşayan yezidilər digər ölkələrə miqrasiya edirlər.

Z.Əliyev göstərir ki, iqtisadi problemlər isə, hətta bəzi yezidiləri ərzaq və digər yardım almaq üçün xristianlaşmağa məcbur edir. İrəvanın şimalında yerləşən Amre kəndində əhalinin 35 faizi Yevangelist xristianların "protestant"larına çevriliblər. Bu yeni iman isə onların Qərb missionerləri tərəfindən verilən yardımlara görə qəbul etdikləri inancdır.

2009-cu ilin iyununda Ermənistanda yezid Məcid Qasoyan, Zərifə Qasoyan, qızları Narine və nəvəsi Tengizin evlərində ölü tapılması dünya yezidilərini ciddi narahat edib. Belə ki, Abovyan rayonunda var-dövlətlərinə görə qətl edilən ailə üzvlərinə 80-dən çox bıçaq zərbəsi vurulub və ailənin bütün üzvləri cinsi zorakılığa məruz qalıblar. Qeyd edək ki, qonşuları tərəfindən təcazüzə və qətlə məruz qalan yezid ailəsi xeyirxah və humanist bir ailə kimi tanınırdı. www.ezdixandi.com saytında bu hadisəyə kəskin reaksiya verən yezidilər qeyd edirlər ki, bu hadisə birinci deyil, dəfələrlə yezidilər ermənilərə etibar edib və sonda belə sonluqla həyatlarını başa vurublar. Saytda yazılır ki, ermənilər yezidiləri ona görə öldürürlər ki, onları millət saymırlar. Assimiliyasiya olunmayan yezidiləri ermənilər bu cürə qorxu altında saxlayırlar.

2011-ci ilin avqustunda isə Ermənistandakı Zovuni kəndində ermənilərlə yezidilər arasında dava düşüb. Dava edən ermənilərdə ov tüfəngləri olsa da, onlar atəş açmayıblar. Süpürləşmədə 7 yezid müxtəlif bədən xəsarəti alıb. Ermənilərdən biri Ermənistan Yezidlər İttifaqının sədri Əziz Tamoyanın alnına tapança da dirəyib. Buna baxmayaraq, qorxu altında yaşayan Ə.Tamoyan yezidilərin erməniləri dəstəklədiyini yazır. Ermənistan xüsusi xidmət orqanları onun ailəsini qorxu altında yaşamasını etiraf etməsə də, Ə.Tamoyanın sifarişləri Ermənistan təhlükəsizlik nazirliyindən aldığını gizlətmir. Maraqlısı budur ki, məhkəmə zamanı yezidiləri 1915-ci il hadisələrində türklərə kömək etməkdə ittiham edən ermənilər onları ölkələrində Türkiyənin agentləri adlandırırlar. Bu cür irqçi siyasət yeridən Ermənistanın, İraq vətəndaşı olan yezidi kürdləri Dağlıq Qarabağa dəvət etməsi də gülünc görünür. Ermənistan Kürdlər İttifaqının sədri Knyaz Həsənov yezidiləri həmsərhəd regiona dəvət etmək çağırışını və kürdlərin yezidiləri gələcəkdə müharibə olacağı təqdirdə, Azərbaycan tərəfdən ilk hədəf olacaqları ilə izah edən yezidi icması daha Ermənistan ordusu üçün Qarabağada vuruşmayacaqlarını deyirlər. Yezidilər bunu bilərəkdən də "yağışdan çıxıb, yağmura düşmək" niyyətində deyillər. Belə ki, bu günə qədər hələ heç bir yezidi kürd İraqdan qaçaraq Qarabağa və ya Ermənistana yerləşmək üçün Ermənistan Miqrasiya Xidmətinə müraciət etməyib.

Müəlliflərin fikrincə, Qarabağda Ermənistan tərəfdə olan yezidilər bu gün İraqda "İŞİD"-in təhlükəsi ilə üz-üzə qalan yerlilərinə kömək istəyəndə, Ermənistan prezidenti S.Sarkisyan və baş nazir Ovik Abramyanla İraqda İŞİD-in mühasirəsində qalan və qaçqın düşən yezidi kürdlərə cəmi 50 min dollar ayıracağını elan edib. Baxmayaraq ki, S.Sarkisyan beş qat məbləğdə yardımı xaricdə yaşayan ermənilərə edir. Yezidilər bu 50 min dolları təhqir kimi qəbul edirlər və etiraf edirlər ki, Ermənistanda hazırda ən böyük etnik qrup olan yezidilər hakimiyyətin, loru dildə desək, "vecinə" deyil.

Yezid liderləri də düşmən arasında yaşamaq üçün yezidiləri birləşməyə çağırır, öz dövlət və ya "Yezidistan" birliyi olan muxtariyyətlərinin yaradılması üçün ümumi bir siyasətdə birləşməyi tövsiyə edirlər. Nə qədər ki, imkan var, yezidilər bu şansdan istifadə etməyə çalışırlar.

"Daha çox rus öldürərək erməni xalqının qisasını ala bilərik" -terrorçu Zatikyan "Digərlərinə də çatdırın ki, bizə yalnız qisas, qisas, bir daha qisas qalır!" deyib. Bu sözlər 1977-ci il yanvar ayının 8-də Moskvada metroda terror hadisəsi törədən erməni Zatikyana aiddir ."Sizin məni mühakimə etmək ixtiyarınız yoxdur, çünki rus və yəhudilərin idarə etdiyi imperiya hüquqi dövlət deyil! Bunu möhkəm yadda saxlamaq lazımdır", - deyən erməni terrorçu Zatikyan beynəlxalq ictimaiyyətin təzyiqini və təpkisini görməyən erməni terrorizminin bir üzvü idi.

Erməni terrorunun SSRİ dövründə həyata keçirdikləri ən böyük və dəhşətli hadisə 1977-ci il yanvar ayının 8-də Moskvada baş verdi. Həmin dövrdə Moskvadakı terror aktı ilə bağlı SSRİ-də yayılan rəsmi məlumatlara görə, erməni terrorçular Akop Stepanyan, Zaven Baqdasaryan və Stepan Zatikyan tərəfindən Moskva metrosunun "İzmaylovskaya" və "Pervomayskaya" stansiyaları arasında, Bauman rayonundakı 15 saylı mağaza və oktyabr küçəsində 3 terror aktı həyata keçirilmişdir. Bu terror aktları nəticəsində 7 nəfər həlak olmuş, 37 nəfər isə yaralanmışdır.

Terror hadisəsinin təşkilatçısı Stepan Zatikyan 1966-ci ildə Yerevan Politexnik İnstitutunun tələbəsi olarkən, rəssam Aykanuz Xaçaturyan və Şagen Artunyanla birgə "Erməni Milli Birlik Partiyası" yaratmışdılar. Tələbələrin yaratdığı bu qurumun əsas məqsədi Türkiyədən Ermənistan "torpaqlarının" geri alınması və müstəqil Ermənistan dövlətinin yaradılması idi. Bu qruplaşmanın gizli mətbəələri var idi və onlar "Paros" ("Fənər") qəzeti nəşr edirdilər.

Onlar "Rus şovinizmi"nə etiraz etmək, Yuxarı Qarabağ və Naxçıvanın Ermənistana verilməsi üçün siyahılar paylayırdılar".

Zatikyan 1968-ci ildə sovet rejimi əleyhinə təbliğat apardığına görə həbs edilmişdir. 1972-ci ildə həbsxanadan çıxmış və fəhlə kimi fəaliyyətə başlamışdır. 1975-ci ildə sovet vətəndaşlığından çıxmaq üçün ərizə vermiş, lakin buna nail ola bilməmişdir. O, Ermənistanın Rusiyadan ayrılmasını təbliğ edirdi.

O zaman cinayətkarların axtarışına Baş Prokurorluq, Daxili İşlər Nazirliyi və SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin (DTK) ən yaxşı müstəntiqləri cəlb olunmuşdur. Onların səmərəli fəaliyyəti nəticəsində bu gurultulu terror aktlarında nüfuzlu erməni partiya liderlərinin iştirakı faktı üzə çıxıb. Terror aktlarının törədildiyi yerlərdən götürülən partlayıcı maddə qəlpələri onların harada istehsal olunması və daha çox hansı şəhərlərdə satıla bilməsinə dair şübhəli şəhərlərin dairəsi barədə materiallar əldə etməyə imkan yaradıb. Həmin şəhərlər arasında da başda İrəvan dayanırdı.

Sonra terror aktlarının ukraynalılar və erməni millətçiləri tərəfindən törədilə bilmə ehtimalı ortaya çıxıb. DTK əməkdaşları tərəfindən Daşkənd aeroportunda sərnişinlərdən birinin əlində terrorçular tərəfindən istifadə olunan çanta ilə eynilik təşkil edən çanta diqqəti cəlb edib. Araşdırmalar bu çantaların, məhz İrəvanda tikildiyini ortaya çıxarıb və bu fakt axtarışlar dairəsini son dərəcə məhdudlaşdırıb, DTK əməkdaşlarının əsas diqqətinin Ermənistana yönəlməsinə səbəb olub.

Beləliklə, aşkar olunan bombanın elektrik qaynağı xüsusi elektrodla aparılıb ki, bu da yalnız hərbi-sənaye kompleksi müəssisələrində istifadə olunur. Nəticədə, məlum olub ki, terror qruplaşma üzvlərindən biri müdafiə sənayesi müəssisəsində işləyir. Bu ərəfədə terrorçu qruplaşma üzvləri yeni cinayət hazırladıqları zaman səhvə yol veriblər. Belə ki, Kursk vağzalına içərisində partlayıcı qurğu olan çanta qoyublar və bomba partlamadan əməliyyatçıların əlinə keçib və bu da DTK əməkdaşlarının sözügedən bandanın izinə düşməsi ilə nəticələnib. Çantaya istintaq baxışı nəticəsində sim və saat mexanizmi, həmçinin, üzərində İrəvan nişanı olan göy olimpiya gödəkçəsi tapılıb. Belə ki, terrorçular çantanın partlayacağını zənn edib, öz şəxsi əşyalarını da çantada qovublar.

Vahid ÖMƏROV, fəlsəfə üzrə fəlsəfə doktoru

Səs.- 2016.- 25oktyabr.- S.15