Heydər Əliyev və sürətli reformalar strategiyası

Ümummilli Lider Heydər Əliyev irsi zəngin siyasi xəzinəyə bənzəyir. Hər yeni mövzu ilə Onun da yeni tərəfləri, yeni səhifələri açılır. Ulu Öndərin qətiyyətli və ardıcıl siyasətçi olduğu bütün dünyaya məlumdur. Biz Onun siyasi qətiyyətini çox zaman qanunauyğun, dahilik cizgisi kimi qəbul edirik. Ümummilli Lider Heydər Əliyevin siyasi qətiyyəti həm də rəhbər müdrikliyinin bir portreti, analitik siyasətçi düşüncəsinin yekunu idi. Tarixdə elə məqamlar olur ki, düzgün qərarları yubanmadan gerçəkləşdirmək onların zəruriliyini izah etməkdən qat-qat vacib olur. Sovetlər dağılandan sonraki Azərbaycanın taleyi belə qərarlar tələb edirdi. Ulu Öndər Heydər Əliyev bu qərarları hələ Sovet İttifaqı dağılmazdan əvvəl qəbul edirdi. Onların isə taleyimizi dəyişən dərin reformalar olduğu sonralar aydınlaşdı.

Ümummilli Liderin ən mühüm qərarları tarixi öncə görmə nümunəsi, müstəqil Azərbaycan qurmağın pillələri idi. Ani baxışdan adi bir fakt kimi görünə bilər: 1990-cı ilin 22 iyul səhəri öndər təyyarə ilə Naxçıvana gəlmişdi. Lakin bir il bir ay sonra baş verən hadisələr, - SSRİ-nin dağılması faktı göstərdi ki, Ümummilli Lider Heydər Əliyev baş verəcək hadisələri öncədən bilirdi. Onu da bilirdi ki, bu mürəkkəb tarixi mərhələdə o xalqına lazımdır, o, Vətəndə öz yenilməz xalqı ilə birgə olmalıdır. Ancaq bu ali niyyətlər naminə öz şəxsi həyatını təhlükəyə qoyurdu. Axı, rəsmi Moskva ilə razılaşmadan Naxçıvana gəlmişdi. Bu addımın qarşısını almaq üçün Moskvada nə qədər təzyiqlərə dözmüşdü, nə qədər əsəb, sağlamlıq sərf etmişdi.

Siyasətdə nəticələr əldə etmək - reallığı dəyişmək, yaşayış qaydalarını dəyişmək bacarığı tələb edir. Siyasətdə bundan çətin yol yoxdur. Əsl reforma da elə budur, islahatçılıq istedadı məhz bunu bacarmaqdır. İnsanların işıq və ümid görmədiyi bir yerdə xilas yolu tapmaqdır. Ulu Öndərin polad iradəsi, başladığı işi başa burmaq ehtirası hər şeyə qadır idi. Çünki o öz planlarını insanlara ötürə bilirdi, onları böyük işlər və addımlar ətrafında səfərbər edirdi. Və ən başlıcası, xalq ona inanırdı.

Bu addımların əsas hissəsi Naxçıvanda atıldı. Azərbaycanın müstəqilliyini gerçəkləşdirmək üçün xalqın monolit birliyi lazım idi. Lakin bu birliyin qarşısında iki maneə vardı: ölkədəki iqtisadi-siyası dağıntı və sərhəddə Ermənistanla müharibə. Bunların hər ikisi həllolunmaz görünürdü. Xüsusilə Ermənilərlə sərhəd müharibəsi. Öndər bilirdi ki, 1918-ci ildə müstəqil Azərbaycan Cümhuriyyəti yaranandan sərhəd müharibəsi milli dövlətimizə qarşı müqavimətin əsas forması olmuşdu. Öndər onu da yaxşı bilirdi ki, qonşuluqdaki balaca erməni xalqı özü bizim döyüşkən xalqımız üçün əsas problem deyildi. Əsas problem, əsas cəbhə Azərbaycanın müstəqilliyini istəməyən məkrli qonşu dövlətlər idi.

Ümummilli Lider Heydər Əliyev heç yerdə və bircə dəfə də olsa demədi: biz erməni dövləti ilə deyil, bütün xristian dövlətləri ilə vuruşuruq. Öndər ən böyük hədəflərini heç vaxt dilinə gətirmirdi. Sadəcə onları həyata keçirirdi. Keçən ilin aprelində Ermənistanla cəbhə xəttindəki döyüşlər həm də bu xəttin davamı idi. Dövlətimiz, Prezidentimiz yenə Ermənistanı müdafiə edən bəzi beynəlalq dairələrin müqaviməti ilə üzləşdi. Hərbi təşəbbüs Ermənistanda olanda onlar susurlar. Amma qərb dairələri Qarabağda sülhə çağırırsa, deməli işğalçı dövlət üçün təhlükə var, bu xainlərin xristian köməyinə ehtiyacı var. Prezident İlham Əliyev aprel döyüşlərində azad edilmiş ərazilərin bərpa edilməsi üçün sərəncam imzalamış və lazımı maddi vəsait ayırmışdır. Bu, torpağa, Vətənə sədaqət nümunəsidir.

O zaman Ümummilli Lider Heydər Əliyevin Prezident seçilməsindən (10.10.1993), Bişkek sülhünəcən ( 12.05.1994) cəmi yeddi ay keçmişdi. Cəmi yeddi aya müstəqilliyin beynəlxalq problemləri həll olundu, dinc quruculuq fürsəti yarandı. Xalqımız vətəndaş müharibəsi və iqtisadi-siyasi xaosdan sabitlik vəziyyətinə çıxdı. Ölkədə yeni vəziyyət yarandı. Azərbaycan əldə etdiyi müstəqiliyi dönməz etmək fürsəti qazandı. Bu, yeni reallığın yaradıcısı və qurucusu Ulu Öndər Heydər Əliyevin siyasi iradəsi idi. Bu iradə paralel olaraq daxili müxalifətlə mübarizə edirdi. Xüsusilə qanunsuz silahlı dəstələrin ləğvi rəhbərin ardıcıl səyləri hesabına baş tutdu.

Hələ Xalq Cəbhəsi hakimiyyəti dövründə qabaqcıl Qərb ölkələri ilə neft kontraktları barədə söhbət gedirdi. Bəli, ölkəyə maliyyə lazım idi. Amma sadəlövh meydan liderləri neft kontraktlarını Azərbaycanın təhlükəsizliyi üçün təminat sayırdılar. Amma Ulu Öndər Heydər Əliyev Qərbi də yaxşı tanıyırdı: bilirdi ki, neft sənayesinə milyardlar qoyacaq şirkətlər özləri qarant axtarırlar. Onlara zəmanətçi kimi baxmaq uzaqgörənlik ola bilməzdi. Qərb ölkələri ilə neft kontraktlarının boş müzakirələrdən iş müstəvisinə keçməsi üçün ölkədə, Azərbaycanda siyasi sabitlik lazım idi. Həm də elə sabitlik ki, Qərb dairələri buna inansınlar, öz milyardları ilə gələndə risk etmədiklərini hiss etsinlər. Bu da yeni konstitusiya və yeni iqtisadi qanunvericilik tələb edirdi. Azərbaycanın müstəqilliyini qorumaq belə çətin islahatlardan keçirdi.

1995-ci il noyabrın 12-də ümumxalq referendumu Ulu Öndər Heydər Əliyev Konstitusiyasını qəbul etdi. Bişkek sülhündən cəmi il yarım keçirdi. Yeni konstitusiya Azərbaycanda xüsusi mülkiyyəti və azad sahibkarlıq normalarını təsbit etdi. Mülki Məcəllə və digər zəruri iqtisadi qanunlar qəbul edildi. Yalnız bundan sonra dünyanın iri neft şirkətlərinin Azərbaycana marağı ciddiləşdi. Azərbaycan artıq sərhədləri BMT tərəfindən tanınmış, öz konstitusiyası olan, daxildə siyasi sabitliyə nail olmuş bir dövlət idi, onunla beynəlxalq qanunvericiliyə uyğun hər cür layihələr qurmaq olardı. Belə də oldu. Xəzər neftini çıxarmaq üçün Beynəlxalq Əməliyyat şirkəti gerçəkləşdi. Bu şirkətin işə başlaması Bişkek sülhündən, yeni konstitusiyadan və siyasi sabitlikdən sona öndərin dördüncü strateji qələbəsi idi. Baxmayaraq ki, bu böyük qələbələrin hansı diplomatik maneələrlə müşayiət olduğunu demirəm.

Ümummilli Lider Heydər Əliyevin birnəfəsə, artıq səs-küysüz qazandığı bu qələbələrin Azərbaycanın gələcəyi üçün misilsiz əhəmiyyəti vardı. Dahi Öndər Heydər Əliyev ölkəni qısa vaxtda modernləşdirmək istəyirdi. Buna külli miqdarda investisiya və yatırım lazım idi. Bu imkanlar real olaraq ancaq Azərbaycan neftinin dünya bazarlarına çıxmasından gələ bilərdi. Bu işi reallaşdırmaq üçün daha bir problem ortaya çıxdı. Böyük miqdar nefti bazarlara və limanlara çıxarmaq üçün Azərbaycanın öz neft borusu olmalı idi. Öndər bu strateji işdə qonşuların ümidinə qalmağı təhlükəli sayırdı. Beynəlxalq Əməliyyat Şirkətinə daxil olan iri kompaniyalar da bu problemdən narahat idilər. Nefti çıxarmaq azdır, onu bazarlara təhlükəsiz nəql etmək üçün təminat olmalıdır. Baki-Tbilisi-Ceyhan boru xətti bu təminatı təmin etdi. Həm də ölkənin suverenliyinin sipərlərindən biri, ölkəmizin bu borudan uzun tarixi dövr ərzində fayda götürəcəyi mülahizəsi idi.

Ağlasığmaz gərgin iş rejimi öndərin sağlamlığına mənfi təsir göstərirdi, amma öndər xalqının sabahını, qurduğu müstəqil dövlətin taleyini öz canından da əziz bilirdi. Tarix onun işlərini, yeni Azərbaycan yaratmaq planlarını sahibsiz qoymadı. Öndərin sadiq silahdaşları, gənc siyasi varisi onun planlarını və arzularını daha sürətlə davam etdirdi. Çünki Ulu Öndər Heydər Əliyevin həm praktik, həm nəzəri irsi qədirbilənliklə qüdrətli bir silaha çevrildi. Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə ölkəni modernləşdirmək strategiyası surətlə davam etməyə başladı.

Bu sürətin əsasları və mənbələri Ulu Öndər Heydər Əliyevdən qalan idarəçilik prinsipləri idi. Gənc Prezidentdə əsas bir keyfiyyət vardı: o Azərbaycanı səmimi bir məhəbbətlə sevirdi. Bu məhəbbətin kökündə isə xalqımızın yaşarılıq və yaradıcılıq potensialına hədsiz inam idi. Bu məhəbbət və inam ayrılmaz idi və ölkə Prezidentinin bütün plan və qərarlarında barız xətt kimi görünürdü. Prezident İlham Əliyev Azərbaycanın modernləşmə sürətini həmişə onun potensialından az hesab edir. Ona görə ilk qərar və addımlarından ölkədəki idarəçilik qərarlarının qəbul edilmə sürətini daha da artırmağa çalışırdı. Bu da öz nəticəsini verdi, bu gün biz həm iqtisadi, həm sosial infrastruktur, həm mədəni quruculuq baxımından yeni bir ölkədə yaşayırıq. Və bütün bunlar cəmi on ildə baş vermişdir. Cəsarətlə demək olar ki, ölkənin modernləşməsini ən çox istəyən, buna hamıdan çox can atan da Prezident İlham Əliyevin özüdür. Xalqımız, gəncliyimiz bunu görür və öz prezidentinə pərəstiş edir.

Cənab İlham Əliyev adında "beynəlxalq" sözü olan iki layihədən ən sürətli dəyişikliklər üçün istifadə etdi. Neft kontraktları və "İpək Yolu" layihələri. Bunların hər ikisi ölkədə misli görünməmiş tikinti-quruculuq layihələrinə çevrildi. Prezidentin səyləri nəticəsində Azərbaycanın həm şəhərdaxili, həm də magistral avtomobil yol xətləri ən yüksək tələblər səviyyəsində yenidən quruldu. Bunun tikinti sektorunun inkişafına misilsiz təsiri oldu. Yenidən qurulan yolların kənarları əhalinin öz vəsaiti hesabına qısa vaxtda işlək infrastruktura çevrildi. Bu əlbəttə yeni iş yerləri, orta sahibkarlıq üçün fəaliyyət meydanı deməkdir. Biz magistral yol tikintisinin iqtisadi möcüzə yaratmaq qabiliyyətini gözümüzlə gördük. Prezidentin infrastruktura qayğısı ilk vaxtlar bizə yol tikintisi kimi görünürdü. Amma əslində bu, tərəqqini sürətləndirmək strategiyasının özü idi. Biz hələ də ilboyu Prezidentin yeni yol layihələrini maliyyələşdirmək haqqında yığcam sərəncamlarını oxuyuruq. Əslində isə bu sərəncamlar iqtisadi tərəqqinin sürətini artırmağa yönəlmiş sistemin həlqələridir.

Xalqımız öz Prezidentini iki şeyə görə daha çox sevir: bunlardan biri Heydər Əliyevin mirası olan siyasi sabitlik, ikincisi isə sürətli tərəqqidir. Tərəqqi sabitlikdən yaranır, amma daimi olanda sabitliyə xidmət edir. Həm cəmiyyət, həm də şəxsiyyətlər üçün yaşamaq və inkişaf etmək perspektivi hava kimi zəruri bir şeydir. Heydər Əliyevin sabitlik konsepsiyası buna əsaslanırdı. Ümidsiz və inamsız cəmiyyətdə ən yaxşı güc orqanları da sabitlik təmin edə bilməz. Azərbaycandakı siyasi sabitliyin zəruri tərəfi ölkəmizin fəal xarici siyasətidir. Bu siyasətin təsirli olması üçün ölkənin birinci xanımı Mehriban xanım Əliyevanın fəaliyyəti də xüsusi qiymətini almalıdır. Biz tarixdə özünü təsdiq etmiş ən xeyirxah və mərd xalqlardan biriyik. Və beynəlxalq aləmdə özümüzə belə də münasibət tələb edirik. Amma bu asan məsələ deyildir. Azərbaycanın beynəlxalq imicini, onun qədim mədəniyyətini və nəcib simasını təbliğ etmək baxımından Mehriban xanımın fəaliyyəti tarixi bir miqyas daşıyır. Biz bunun qədrini bilməliyik, Mehriban xanımın yaratdığı humanitar ənənələri hər yerdə davam etdirməliyik, gəncliyə ötürməliyik.

Ölkənin birinci xanımı bizim mədəniyyət və incəsənətimizi xaricdə yorulmadan təbliğ edir. Daxildə isə qayğı göstərir. Mən bir müəllim kimi Mehriban xanımın təhsilimizi inkişaf etdirmək, onun maddi bazasını yüksəltmək, beynəlxalq standartlar səviyyəsinə qaldırmaq üçün gördüyü işləri fəxr ilə izləyirəm. Onun bütün layihələri misilsiz uğur qazanır. Ona görə ki, o Azərbaycan mədəniyyətini və onu yaratmış qədim xalqın mentalitetini ürəkdən sevir və bizə bu yolda nümunə göstərir. Ona görə sevgi ilə, sidq ilə görülən içlər uğur qazanır, ovsanaya düşür. O Ümummilli Lider Heydər Əliyevin adını daşıyan Fondu şəfqət, yardım və xeyriyyə ünvanına çevirmişdir.

Bəli, müstəqil dövlət xalqın gələcəyini qurmaq üçündür. Prezident İlham Əliyevin sürətli reformalar siyasəti həm də buna yönəlib. İnfrastruktur layihələrindən ərzaq təhlükəsizliyinə, yeni sənaye qovşaqlaından kənd yollarına qədər hər şey dövlətimizin tərəqqi strategiyasının tərkib hissəsidir. Bütün bunıar ölməz Ümummilli Lider Heydər Əliyevin çiçək açan arzularıdır, ömrünü sərf etdiyi hədəflərdir. Biz Prezidentimiz İlham Əliyev ilə birlikdə - Ulu Öndərin yolu ilə gedirik, bu yol qələbələr yoludur.

Prezident İlham Əliyevin sürətlə yürütdüyü iqtisadi reformalar siyasətinin Azərbaycanı öz məqsədinə, niyyətinə, intibahına qovuşduracağına xalqımızın zərrə qədər şübhəsi yoxdur.

Bizə inam verən və nikbin edən də bu qüdrətli siyasətin göz önündə olan nəticələridir.

Səs.- 2017.- 12 aprel.- S.5