Ermənistanın “milli qəhrəmanları” kimlərdir?: Tayqulaq Andranik Ozanyan

Sağ qulağının kəsilməsilə tarixə düşən məşhur Andronik bəllidir ki, vətəndaşı olduğu Osmanlı İmperiyasına xəyanət etdiyi üçün Andronikin sağ qulağı kəsilmişdi. Ona görə də, bütün fotolararda Andronikin sola döndüyü yerlər kəsilib çıxarılır. Nəticədə siz hər dəfə Andronikin dondüyü kadrlarda sıçrayışlı montaj görürsünüz…Yəni ermənilər onun qulağının qeyrətini çəkirlər. Bu günlərdə ermənilər İrəvanda "mili qəhrəman" kimi tanıdıqları Andranikin yubileyi ilə bağlı fotosərgisini təşkil ediblər..Burada bir məsələyə diqqət edin: Andranikin soyadı "Ozanyan"dır. Sözün kökü türk sözü olan "Ozan"dırsa, bu fırıldaq erməni özünü necə qədim erməni xalqının nümayəndəsi sayır? Digər soyadlara da fikir verin: Kazar (Xəzər) Mirzoyan. "Xəzər Mirzəyan"ın həm adı, həm də soyadı türk mənşəlidir - Xəzər və Mirzə. Sonra da deyirlər ki, erməni xalqı qədimdir və s. Elə soyadları və adları göstərir ki, ermənilər türklərdən törəmədir…

Bəs Andranikin dibindən kəsilmiş qulağı necə bitib???Yuxarıda qeyd olunduğu kimi, Andranikin yubileyinə həsr olunmuş sərgidə onun son illərdəki fotoları da sərgilənib (təqdim edirik). Amma bu fotolara baxanda gördüm ki, şəkillərin hamısında onun Osmanlı ordusuna xəyanətinə görə kəsilmiş qulağı yerindədir. Bəs bu necə baş verib? Cavanlıq şəkillərini başa düşdük, amma sonrakı illərin şəkillərində onun qulağı yerinə peyda olub. Tibb elmi 1890-cı illərdə elə inkişaf etməmişdi ki, Andranikə qulaq transplantasiyası həyata keçirələr. Deməli, bu da ermənilərin tarixi faktı saxtalaşdırma və gizlətmə cinayətlərindən biridir.

Bəs Andranikin qulağı necə və niyə kəsilib?Tarixi mənbələri izldikdə məlum olur ki, Andranik Ozanyan 1890-ci illərdə Osmanlı imperiyasına xəyanət etdiyi üçün cəza kimi onun qulağını kəsirlər, bundan sonra ona xalq arasında "tayqulaqlı Andranik" deyiblər. Andranik Türkiyədə fəaliyyət göstərən erməni silahlı dəstələri üçün silah qaçaqmalçılığı ilə də məşğul olur və 1890-cı ildə Türk ordusuna qarşı döyüşlərdə iştirak edir. 1904-cü ildə türk ordusu erməni üsyanını yatırdıqdan sonra Andranik Türkiyədən qaçır. Bir müddət Qafqazda olur, sonra isə Avropaya yollanır. 1914-cü ildə Andranik rus ordusunun komandanı general Aleksandr Malışayevski ilə görüşür və rus ordusuna öz xidmətlərini təklif edir, yəni satqınçılıq edir. Rus ordusu Andranikə erməni hərbi dəstələrini formalaşdırmağı tapşırır. Türk ordusuna qarşı hərbi əməliyyatlarda iştrakına görə rus və fransız ordusunun komandanlığı tərəfindən bir sıra orden və medallarla təltif edilir. İndiki Ermənistanın Rusiya qarşısında xidmətləri kimi.1917-ci iilin burjua inqilabından sonra Qafqazdakı rus ordusu tədricən dağılmağa başlayır. Yaranmış vəziyyətdən istifadə edən ermənilər, öz silahlı dəstələrini gücləndirir, çar ordusundan qalmış silah və sursatı mənimsəyirlər. Zəngəzurda Andranikin rəhbərlik etdiyi silahlı dəstələr Azərbaycan kəndlərini dağıtmaqla məşğul idi. Bu kəndlərin əhalisi kütləvi şəkildə öldürülür, diri-diri yandırılır, qılıncdan keçirilirdi. Andranikin quldurlarının vəhşiliyi barədə erməni tarixçisi A.Lalayan yazır: "Andranikin başçılıq etdiyi daşnak dəstələri, türk kəndlilərinin uşaqların, qadınların və qocaların qətli zamanı "böyük sücaət" göstərirdilər. Daşnak dəstələri tərəfindən tutulmuş müsəlman kəndlərində, sağ adamlar qalmırdı, onlar insan qalıqları ilə dolu, xarabalığa çevrilirdi"Beləcə, tayqulaq Andranik türklərə və azərbaycanlılara qarşı vəhşiliyi ilə tarixdə qalıb. Türklər sağ ikən cəzasını verib, Allah isə o dünyada zülmünü versin. Andranik 25 fevral 1865-ci ildə anadan olub, 31 avqust 1927-ci ildə ölüb. 1890-cı ildə, yəni 25 yaşında qulağı sivrilib. Yəni, dibindən kəsilib. Təqdim edilən fotoda isə onun ən azı 45-50 yaşı var. Bu necə ola bilər ki, 25 yaşında kəsilən qulaq 50 yaşında yerinə gəlib!?

Andranik Ozanyan 1890-cı illərdə Türk ordusuna qarşı döyüşlərdə iştirak edir. 1904-cü ildə türk ordusu erməni üsyanını yatırandan sonra Türkiyədən qaçıb. 1914-cü ilin avqustunda Rusiyanın Qafqaz ordusunun komandanı general Aleksandr Malışayevski ilə qörüşüb və rus ordusuna öz xidmətlərini təklif edib.

Andranik Ozanyan ( 1865 – 31 avqust 1927) — Ermənistan milli qəhrəmanı, Bolqarıstanın milli qəhrəmanı. 1918-ci ildə əsasən Qarabağ və Zəngəzurda azərbaycanlılarınyaşadıqları kəndləlirin dağıdılmasında və əhalisinin qırğınında Andranikin başçılıq etdiyi dəstə böyük rol oynamışdı Osmanlı imperiyasında anadan olub. Bir müddət "Hnçak" partiyasının, sonra isə "Daşnaksütunun" üzvü olub. 1880-ci illərdə Andranik Osmanlı dövlətinə xəyanət etdiyi üçün cəza kimi onun qulağını kəsirlər, bundan sonra ona xalq arasında "birqulaqlı Andranik" deyirlər. Andranik Türkiyədə fəaliyyət göstərən erməni silahlı dəstələri üçün silah qaçaqmalçılığı ilə məşğul olur. 1890-cı illərdə Türk ordusuna qarşı döyüşlərdə iştirak edir. 1904-cü ildə türk ordusu erməni üsyanını yatırdıqdan sonra Andranik Türkiyədən qaçır. Bir müddət Qafqazda olur, sonra isə Avropaya yollanır. 1907-ci ildə Bolqarıstanda, Daşnaksütunun IV qurultayında iştirak edir.r 1912-ci ildə müharibə başlayanda, Qareqin Njde ilə birlikdə ermənilərdən ibarət könüllü dəstə yaradır. Burada erməni silahlı dəstələri yerli türk əhalisinə qarşı kütləvi qırğınlar törədməklə məşğul idi. Bu döyüşlərdə iştrakına görə Andranik Ozanyan Bolqarıstanın ali dövlət təltifi olan, "İgidliyə qörə qızıl xaç" ordeni ilə təltif olunur. Bundan əlavə onu digər mükafatlarla da təltif edirlər, həmçinin Andranik Bolqarıstan vətəndaşlığına qəbul olunur. 1914-cü ilin avqustunda Andranik Rusiyanın Qafqaz ordusunun komandanı general Aleksandr Malışayevski ilə görüşür və rus ordusuna öz xidmətlərini təklif edir. Rus ordusu Andranikə erməni hərbi dəstələrini formalaşdırmağı tapşırır. Türk ordusuna qarşı hərbi əməliyyatlarda iştrakına görə rus və fransız ordusunun komandanlığı tərəfindən bir sıra orden və medallarla təltif edilir. 1916-cı ildə çar ordusunun komandanlığı ilə yaranan problemlərə görə cəbhəni tərk edir. Andranikin Türkiyənin şərqində olduğu bütün müddət ərzində, onun başçılıq etdiyi silahlı erməni dəstələri buradakı türk və kürd əhalisinin kütləvi qətlləri ilə məşğul olurdular. 1917-ci il fevral inqilabından sonra Qafqazdakı rus ordusu tədricən dağılmağa başlayır. Yaranmış vəziyyətdən istifadə edən ermənilər, öz silahlı dəstələrini gücləndirir, çar ordusundan qalmış silah və sursatı mənimsəyirdilər. Bu zaman başsız qalmış Rusiyanın Qafqaz ordusunun komandanlığı Andranikə general-mayor rütbəsi verir, lakin qeyd etmək lazımdır ki, yaranmış vəziyyətdə komandanlığın verdiyi rütbələr daha çox rəmzi əhəmiyyət kəsb edirdi. Andranik 1918-ci ildə Ermənistanla Türkiyə arasında imzalanmış müqaviləni tanımaqdan imtina edir. Bu dəfə Andranik bolşeviklərlə əməkdaşlıq etməyə başlayır, o, 1918-ci ilin iyulunda Stepan Şaumyana teleqram qöndərir, teleqramda Andranik bildirir ki, "Naxçıvan qəzası özünü Sovet Rusiyasının bir hissəsi sayır, və o özü dəstəsi ilə birlikdə bolşeviklərin tabeliyinə keçməyə hazırdır". Lakin iyulun 19-u türk ordusu Naxçıvanı və Culfanı tutur, Andranik Zəngəzura qaçır. Zəngəzurda Andranikin rəhbərlik etdiyi silahlı dəstələr Azərbaycan kəndlərini dağıtmaqla məşğul idilər. Bu kəndlərin əhalisi kütləvi şəkildə öldürülür, diri-diri yandırılır, qılıncdan keçirilirdi.

Andranikin quldurlarının vəhşiliyi barədə erməni tarixçisi A.Lalayan bunları yazır:

"Andranikin başçılıq etdiyi daşnak dəstələri, türk kəndlilərinin uşaqların, qadınların və qocaların qətli zamanı "böyük sücaət" göstərirdilər. Daşnak dəstələri tərəfindən tutulmuş müsəlman kəndlərində, sağ adamlar qalmırdı, onlar insan qalıqları ilə dolu, xarabalığa çevrilirdi". Andranikin silahlı dəstələri 1918-ci ildə Naxçıvan qəzasının Yaycı kəndinə hücum edərək 2500 nəfəri qətlə yetirir, meyitlərini isə Araz çayına atır. 1918-ci ilin sonlarında Andranikin dəstələri Qarabağda bir çox azərbaycan kəndlərinə hücum edərək kütləvi qətllər törədir, kəndləri talan edir. Rəsmi məlumatlara görə bu dövrdə 115 azərbaycan kəndi dağıdılmış, 10 mindən artıq əhalisi qətlə yetirilmiş, əmlakları talan edilmişdir. 1919-cu ilin aprelində Andranik Eçmiadzinə gəlir, burada o dəstəsinin böyük hissəsini sərbəst buraxır, bir hissəsini isə özü ilə mühacirətə aparır. Birinci Dünya Müharibəsindən sonra Türkiyə hökuməti Andranikin hərbi cinayətkar kimi beynəlxalq axtarışını elan edir. Andranik muhacirətdə Fransada, sonra isə ABŞ-da yaşayır. ABŞ-da Kaliforniya ştatının Fresno şəhərində vəfat edir. 28 may 2011-ci ildə Rusiyanın Soçi şəhərinin yaxınlığındakı Volkonka qəsəbəsində Andranik Ozonyananın abidəsi açılmalı idi. Tədbirdə Krasnodar diyarından 5-6 minə qədər erməninin gələcəyi gözlənilirdi. Ancaq yerli hakimiyyət orqanları tədbirə etiraz etdilər. Bildirildi ki, ermənilər abidəni sökməlidirlər, yoxsa yerli hakimiyyət onu dağıtmalı olacaqdır/

Vahid Ömərov

Fəlsəfə üzrə fəlsəfə doktoru

Səsə.- 2020.- 30 aprel.- S.15