Heç bir sosial proqram ixtisar edilmədi

Pandemiya dövründə də iqtisadi islahatlar dərinləşdi, əhalinin sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi prioritet oldu

Bu il dünyanın və ölkəmizin gündəmini koronavirus təhlükəsi zəbt edib. COVID-19 insanların həyatını təhdid etməklə yanaşı, dünya ölkələrinin iqtisadiyyatının bütün istiqamətlərdə durğunluğuna səbəb oldu. Dövlətimizin başçısı İlham Əliyev koronavirus infeksiyasına qarşı mübarizə tədbirinə başlananda iqtisadiyyat naziri Mikayıl Cabbarovu qəbul edərkən bu kimi məqamlara xüsusi diqqət yönəldərək bildirmişdir ki, pandemiya bütün dünyanın iqtisadi inkişafına böyük zərbə vurub. Artıq dünyanın aparıcı maliyyə qurumları açıq bəyan edirlər ki, pandemiya nəticəsində yaşana biləcək böhran 2008-2009-cu illərin böhranından daha da ağır olacaq: “Buna baxmayaraq, bu ilin dövlət büdcəsinin icrası ilə bağlı bir daha demək istəyirəm ki, heç bir problem olmamalıdır. İlk növbədə, bütün sosial öhdəliklər tam yerinə yetirilməlidir, bütün sosial infrastruktur layihələrinin icrası təmin edilməlidir. Eyni zamanda, bir daha büdcə xərclərinə baxmaq lazımdır və təcili olmayan layihələr təxirə salına bilər. Əlbəttə ki, bu layihələrin həyata keçirilməsi, yaxud da ki, əksinə, təxirə salınması məsələlərinə baxdıqda məşğulluq məsələlərinə də mütləq baxmalıyıq. Çünki dövlət xətti ilə həyata keçirilən investisiya layihələri, eyni zamanda, məşğulluğu təmin edir və əhalisi artan Azərbaycan üçün məşğulluq məsələsi, əlbəttə ki, ön plandadır.»

Son illərdə Azərbaycanda əhalinin sosial təminatı ilə bağlı dünyanın çox nadir ölkələrində rast gəlinən kompleks tədbirlər həyata keçirilir. Sosial sahə daim prioritet sahə olub. Təsadüfi deyil ki, ötən il müstəqillik dövründə ən geniş sosial paket təqdim olundu və uğurla icra edildi. Bu sosial paketin əhatə dairəsi çox geniş idi. 4 milyon 200 min insan dövlət tərəfindən sosial paketlə təmin edildi. Sosial paketdə minimum əməkhaqqının təxminən 2 dəfə, minimum pensiyanın 70 faizdən çox qaldırılması məsələləri var idi. Minimum pensiyanın alıcılıq qabiliyyətinə görə bu gün Azərbaycan MDB məkanında lider dövlətdir. Müavinətlər qaldırıldı. Problemli kreditlərlə bağlı məsələ öz həllini tapdı.

2020-ci ilin əvvəlindən bu meyillər daha da gücləndi. Minimum əməkhaqqı və orta əməkhaqqının, orta pensiyanın artırılması məlumdur. Yanvar-aprel aylarının sosial-iqtisadi göstəricilərində artım müşahidə edildiyi halda, sonrakı aylarda pandemiya öz təsirini az da olsa göstərdi.

Əvvəldə də qeyd etdiyimiz kimi, bu il üçün pandemiya dövrünü yaşadıq və pandemiyaya cavabımız çoxşaxəli olmuşdur. O cümlədən sosial təminatla bağlı çox ciddi, operativ və məqsədə hesablanmış addımlar atılmışdır. Dövlət sektorunda fəaliyyət göstərən 900 min insanın əməkhaqqı tam ödənildi, özəl sektorda təxminən 700 min insanın əməkhaqqının əhəmiyyətli hissəsi dövlət tərəfindən ödənildi. Nəzərə alsaq ki, bu sektorda fəaliyyət göstərən insanlar işsiz qalmışdılar, işsiz vətəndaşların, aztəminatlı təbəqənin, o cümlədən qeyri-formal məşğulluqda fəaliyyət göstərən insanların sosial təminatı təşkil edildi, hər birinə 190 manat vəsait ayrıldı. Birinci mərhələdə bu kateqoriyadan olan insanların sayı 600 min idi. Bu işlərin hamısı əlbəttə ki, böyük maliyyə resursları tələb edir. Buna ünvanlı sosial yardım proqramını əlavə etsək, bu proqramla əhatə olunan insanların sayı kəskin artır.

Eyni zamanda, ödənişli ictimai iş yerlərinin - 90 min iş yerinin açılması nəzərdə tutulmuşdu. Özünüməşğulluq proqramında 12 min insan əhatə olunur. Bu proqramın bir hissəsi Dünya Bankı ilə birlikdə icra edilir. Bir sözlə, Azərbaycanda maliyyə sabitliyini qorumaq üçün bütün lazımi tədbirlər görüldü.

Pandemiyanın alovlanan dövründə bir dənə də olsun sosial proqramın ixtisar edilməyəcəyi bildirildiyi təqdirdə, növbəti mərhələlərdə atılacaq addımları təsəvvür etmək çətin deyildi. Eyni zamanda, sosial infrastruktur layihələrinin heç biri ixtisar olunmayıb. Ona görə bu sahəyə göstərilən diqqət və əməli-praktiki addımlar bir daha dövlətimizin sosial siyasətinin mahiyyətini göstərir. Bir daha təsdiq olunur ki, həyata keçirilən siyasətin mərkəzində Azərbaycan vətəndaşı dayanır.

Bugünkü reallıqlar onu da deməyə əsas verir ki, cənab İlham Əliyevin 2003-cü ildən «iqtisadi artım qeyri-neft sektorunun hesabına olmalıdır» tələbinə uyğun olaraq bu istiqamətdə atılan addımlar Azərbaycanın hər bir iqtisadi və maliyyə böhranından az itki ilə çıxmasına geniş imkanlar açır.

Qeyd etdiyimiz kimi, dünya ölkələrinin iqtisadiyyatında durğunluğun geniş vüsət aldığı bir dövrdə dövlətimizin başçısı İlham Əliyevin 19 mart 2020-ci il tarixli Sərəncamı əsasında 20 fəaliyyət sahəsini, 4 sektoru və 10 yardım proqramını özündə əks etdirən Tədbirlər Planı həyata keçirilməyə başladı.

Azərbaycan ən böyük iqtisadi dəstək proqramını icra etməklə pandemiyanın iqtisadiyyata mənfi təsirini minimuma endirəcək, makroiqtisadi sabitliyi qoruyacaq, vətəndaşların sosial müdafiəsini təmin edəcək paket hazırladı. Bu yardım proqramı ölkəmizin iqtisadi və sosial gücünün təqdimatı kimi də dəyərləndirildi. İqtisadiyyatın düzgün əsaslar üzərində quran Azərbaycan neft sektoru ilə yanaşı, qeyri-neft sektorunun da inkişafına xüsusi diqqət göstərməklə həm iqtisadi, həm də maliyyə imkanlarının genişləndirilməsini stimullaşdırdı. Eyni zamanda, neft gəlirlərinin idarə olunmasına şəffaflıq prinsipinin yüksək səviyyədə qorunması ölkəmizin hərtərəfli inkişafına geniş imkanlar yaradan sosial-iqtisadi layihələrin icrasını sürətləndirdi. Qeyd edək ki, son 17 ildə ölkə iqtisadiyyatına yatırılan investisiyaların həcmi 270 milyard dollara yaxındır. Valyuta ehtiyatlarımız 52 milyard dollar təşkil edir. Yoxsulluq həddi 49 faizdən 4,8 faizə enib. Təbii ki, bu uğurlar dövlətimizin uğurlu, təkmil sosial-iqtisadi islahatlarının nəticəsidir. Hakimiyyətin hər üç- icra, qanunvericilik və məhkəmə-hüquq sistemində həyata keçirilən təkmilləşmə, yeniləşmə, dövlətimizin başçısı İlham Əliyevin hər bir dövlət məmurundan öz işinə daha məsuliyyətlə yanaşma çağırışı, bu və ya digər rayonların icra hakimiyyəti başçıları, dövlət strukturlarının rəhbərləri ilə görüşlərində qarşıya qoyduğu vəzifələr Azərbaycanın davamlı inkişafını şərtləndirən əsas amillərdir.

Sosial baxımdan həssas qrupa aid ailələrin üzvü olan tələbələrin təhsil haqqı dövlət tərəfindən ödənilməsi və sair kimi məsələlər bir daha bu reallığı ortaya qoydu ki, vətəndaş amili dövlət siyasətinin əsasını təşkil edir. Ən əsası «güclü dövlət, yüksək rifah» prinsipi hansı vəziyyətdən asılı olmayaraq öz aktuallığını qoruyur. «Bu il bir daha biz öz sosial məsuliyyətimizi nümayiş etdiririk. Biz vətəndaşların rifah halının düşməməsi istiqamətində əməli addımlar atırıq və hesab edirəm ki, bu sahədə də birincilik göstəririk» söyləyən cənab İlham Əliyev bu layihələrin 2020-ci ildə də uğurla davam edəcəyinə əminliyini ifadə etmişdir.

Qısa təhlil əsasında belə ümumiləşdirmələr apara bilərik ki, ölkəmizdə həyata keçirilən inkişaf strategiyasının başlıca məqsədləri davamlı və yüksək iqtisadi artıma, sosial rifaha nail olmaqdır. Bunun üçün iqtisadiyyatın şaxələndirilməsinin sürətləndirilməsi, qeyri-neft sektorunun yüksək inkişaf tempinin təmin edilməsi, sahibkarlığın dəstəklənməsi, vətəndaşların gündəlik rahat həyatı üçün lazım olan bütün infrastrukturun yaradılması, o cümlədən səhiyyə, təhsil, mədəniyyət, gənclər və idman, əhalinin sosial müdafiəsi sahələrində keyfiyyətli xidmət göstərilməsi kimi başlıca fəaliyyət istiqamətləri reallaşdırılır, genişmiqyaslı işlər görülür. Prezident İlham Əliyevin sosial islahatlar proqramının əsas hədəfi dövlət sosial xidmətlərinin innovativ yanaşmalara əsaslanan modern, çevik mexanizmlər üzərində qurulması, xidmətlərdə sosial ədalət, şəffaflıq, ünvanlılıq və bərabərlik prinsiplərinin təmin edilməsidir. Dövlətimizin başçısı İlham Əliyevin Fərmanı əsasında Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin tabeliyində DOST Agentliyinin, həmçinin bu günə qədər 3 DOST mərkəzinin yaradılması məhz bu məqsədə xidmət edir. DOST layihəsi Azərbaycanın Birinci vitse-prezidenti Mehriban Əliyevanın təşəbbüsünün nəticəsidir.

Cari ildə Prezident İlham Əliyevin və birinci xanım Mehriban Əliyevanın iştirakı ilə 3 saylı DOST mərkəzinin açılışı sosial sahədə görülən işlərin, aparılan islahatların əyani təzahürüdür. Dövlətimizin başçısı Azərbaycanın sosial xidmət sahəsində əldə etdiyi yeniliklərdən, DOST mərkəzlərinin fəaliyyəti fonunda şəffaflığın təmin edilməsindən, vətəndaş məmnunluğunun artmasından geniş bəhs edərək bildirir ki, vətəndaşların bəyənmə əmsalı yüksəkdir. Burada tətbiq olunan innovasiyalar gələcəyə baxışımızla tam uzlaşır. Çünki innovativ inkişaf həyata keçirilən siyasətin əsas istiqamətlərindən biridir. DOST mərkəzləri məhz bu innovasiyalar əsasında fəaliyyət göstərir və gələcəkdə bu istiqamətdə əlavə addımların atılması da nəzərdə tutulur. Bir sözlə, DOST sosial təminat sahəsində böyük yenilikdir. Azərbaycanın bu sahədə də təcrübəsi nümunədir.

2019-2025-ci illərdə 31 DOST mərkəzinin istifadəyə verilməsinin nəzərdə tutulması Azərbaycanın yeniliklərə imza atan dövlət kimi mövqeyini daha da möhkəmləndirəcək. “ASAN xidmət”, ABAD, DOST kimi sosial layihələrin davamlı olacağı şübhəsizdir. İqtisadi tərəqqi, artan maliyyə imkanlarımız güclü sosial siyasətlə müşayiət olunur.

Dövlətimizin başçısı İlham Əliyev daim çıxışlarında bildirir ki, biz xalq üçün çalışırıq, qururuq, yaradırıq, ölkəmizi gücləndiririk. Biz istəyirik ki, Azərbaycan qüdrətli dövlətə çevrilsin. Dövlətimiz nə qədər güclü olsa, insanlar da özlərini o qədər rahat hiss edəcək, təhlükəsizlik şəraitində yaşayacaqlar.

Pandemiya dövründə Azərbaycan təcrübəsinin dünyada təqdir olunması da inkişaf modelimizin nümunəviliyindən irəli gəlir. Prezident İlham Əliyevin vurğuladığı kimi, bu müddətdə Azərbaycan yalnız ölkə daxilində deyil, beynəlxalq səviyyədə də davamlı tədbirlərin keçirilməsinə nail olub. Ölkə Prezidentinin təşəbbüsü ilə Türk Şurasının və Qoşulmama Hərəkatının videoformatda Zirvə görüşləri, BMT Baş Assambleyasının xüsusi sessiyasının keçirilməsi Azərbaycanın birlik, həmrəylik çağırışlarını əməldə təsdiqlədiyinə sübutdur. Azərbaycan bu günə qədər 30-dan artıq ölkəyə yardım göstərib”.

Uğurlarımız bu əminliyi səsləndirməyə əsas verir ki, Azərbaycan koronavirus pandemiyasından az itki ilə çıxacaq, postpandemiya dövründə yeni inkişaf modeli ilə dayanıqlı inkişaf təmin ediləcək, əhalinin sosial müdafiəsi daha da gücləndiriləcək, ölkəmiz uğurlu sosial dövlət imicinə yeni-yeni əlavələr edəcək.

Yeganə Əliyeva

Səs.- 2020.- 31 dekabr.- S.12.