“İkili standartlar siyasəti bir Qərb üslubudur” – ANALİZ

Vitali Arkov: Azərbaycan güzəştə gedib erməni hərbçilərini geri qaytarsaydı belə, Bakını günahlandırmaq üçün başqa bir şey tapardılar

Moskva-Baku platformasında efirə verilən “Diqqət Mərkəzində” proqramının müəllifi və aparıcısı Andrey Şlyapnikov ötən həftə regionumuzda yaşanan əsas hadisələr, gedən proseslərlə bağlı vacib məqamlara toxunub və təhlil edib. Yazını oxucularımızın diqqətinə çatdırırıq.

Qafqaz uğrunda döyüş

Ötən həftə ABŞ prezidenti Co Bayden Osmanlı İmperiyası tərəfindən 1915-ci ildə törədilən erməni soyqırımını tanıdığını bəyan etdi. Amerika ilk belə ölkə deyildi. İlk belə ölkə 1965-ci ildə Uruqvay oldu. Fransa, İtaliya, İsveçrə və bir sıra digər Avropa və Cənubi Amerika ölkələri ondan nümunə götürdülər. Rusiya isə bunu 95-ci ildə etdi. Əsas sual budur ki, ABŞ-da niyə bunu elədilər? Bəziləri hesab edir ki, Bayden seçki kampaniyasında verdiyi vədlərə əməl etdi. Bəlkə də, amma niyə belə tezliklə? Hakimiyyətdə 100 gündən az müddət keçdi. Bu, Amerikalı seçici üçün çətin bir prioritetdir. Digər bir versiya, Ərdoğanın artan təsirini azaltmağa çalışmaqdır. Çox müstəqil xarici siyasət yürüdür. Bu da mümkündür, amma daha ciddi bir səbəb var. Bu qərarla Bayden, Ermənistan və bütün Cənubi Qafqazdakı itirilmiş nüfuzunu bərpa etməyə çalışa bilər.

Politoloq İqor Korotçenko: “Başa düşürük ki, böyük siyasətdə təsadüf yoxdur. Baydenin açıqlaması Ermənistan Respublikasındakı erkən parlament seçkiləri kontekstində və ABŞ-ın bu günə qədər Cənubi Qafqazda baş verən hadisələrə təsir rıçaqlarını itirməsi kontekstində edildi. Ona görə də bu açıqlama ilk növbədə saf siyasətdir"

Uzunmüddətli Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsini həll edən ABŞ yox, Rusiya idi. Bu, Ağ Evin yeni rəhbərliyinin qüruruna ağır zərbə vurdu. Necə? Paşinyan Kremlə gedir və Putinə itaət edir.

PolitRUS portalının rəhbəri, politoloq Vitali Arkov: "ABŞ dünyadakı rolunu yenidən yüksəltməyə çalışır, 1 nömrəli olduğunu və bizim onun istədiyi kimi olacağımızı göstərməyə çalışır. Demək istəyir ki, bütün münaqişələrdə, hər vəziyyətdə, hər şeydə bölgələrə nəzarət bizdə olmalıdır"

Kreml susmadı və bu qərara reaksiya verdi.

Dmitri Peskov: “Düşünürəm ki, bu, “soyqırım”ın Vaşinqton tərəfindən tanınmasıdır, çox güman ki, bu ən sevilən yerkökü və çubuq oyununun ayrılmaz hissəsidir. Bu, erməni xalqına rəğbət bəsləmək istəyi deyil, Osmanlı İmperiyası tarixini, Ermənistan tarixini dərindən anlamaq istəyi deyil".

Aleksey Fenenko: “Qərb yenə də seçkilər ərəfəsində Ermənistanın Rusiyadan mümkün qədər çox ayrılmasına və Ermənistandakı qüvvələrinin dəstəyinə arxalanır. Bu məqsədlə oxşar addımlar atılır”.

Amerika Birləşmiş Ştatları Prezidentinin qərarı, Azərbaycandan hərbi məğlubiyyətin acısını yaşayan Ermənistan xalqı üçün psixoloji motivatordur. Ancaq bu bir tələ ola bilər. ABŞ-ın əsas vəzifəsi sülh gətirmək deyil, qayığı silkələməyə çalışmaqdır.

Korotçenko: “ABŞ Cənubi Qafqazın altına Qarabağ müqavilələri çərçivəsində “bomba” qoymaq istəyir. İndi ən vacib sual 5 ildə üçtərəfli bəyanatın nə olacağı, tam tətbiq ediləcəyi və ya edilməyəcəyidir. Bunun üçün informasiya və təbliğat müharibəsi gedir və müharibənin təsir dairəsi heç də keçən noyabr ayında Qarabağda tamamlanan hərbi hissəsindən zəif deyil”.

Potensial nəticələr göz qabağındadır. ABŞ və Ermənistanı təxribat dalğası bürüdü. "Erməni soyqırımı"nı xatırlamaq üçün təşkil edilən məşəl yürüşü zamanı ekstremistlər Türkiyə və Azərbaycan bayraqlarını yandırdılar. Los-Ancelesin mərkəzində, Amerikanın Erməni Milli Komitəsinin radikal fəalları, Azərbaycan bayrağına bükülmüş bir kuklanı "asaraq" aksiya təşkil etdilər. Radikallar qışqırıqları ilə əslində türklərə və azərbaycanlılara qarşı etnik zorakılığa çağırdılar.

Türkiyə lideri Ərdoğanla telefon danışığı zamanı Azərbaycan Prezidenti ABŞ-ın "erməni soyqırımı" nı tanıma qərarını tarixi səhv kimi qiymətləndirdi.

Bu açıqlamadan sonra ABŞ Dövlət Katibi Azərbaycan Prezidentinə zəng etdi. Antoni Blinken ilə söhbətində İlham Əliyev Türkiyənin Azərbaycanın yaxın dostu və müttəfiqi olduğunu, müharibədən sonrakı dövrdə Zaqafqaziya bölgəsində çox əhəmiyyətli və müsbət rol oynadığını qeyd etdi və ABŞ prezidentinin bu açıqlamasının Azərbaycan rəhbərliyi və ictimaiyyəti tərəfindən narahatlıqla qarşılandığını dedi. Blinken əlaqələrin daha da gücləndirilməsinin vacibliyini qeyd etdi, enerji və regional təhlükəsizlik sahələrində əməkdaşlığı qeyd etdi, Cənub Qaz Dəhlizi layihəsinin uğurla həyata keçirilməsinin vacibliyini vurğuladı, Azərbaycanın Əfqanıstandakı sülhməramlı missiyasında iştirakını yüksək qiymətləndirdi. Həmçinin, söhbət zamanı Blinken və Əliyev Ermənistan-Azərbaycan müharibəsindən sonrakı vəziyyət barədə fikir mübadiləsi apardılar.

İlham Əliyev ermənilər tərəfindən dağıdılmış Azərbaycan ərazilərindəki bərpa işlərindən danışdı. Əliyev kommunikasiyaların açılmasının vacibliyini də vurğuladı. Blinkenin çağırışı ABŞ-ın Azərbaycanın mənfi reaksiyasını yumşaltmaq qərarına gəldiyini göstərir.

Bir şey aydındır. Bu tanınma ilə Bayden Cənubi Qafqazda nüfuz uğrunda yeni bir döyüşə girdi.

Torpaqlarımızı xilas edin

Keçən həftə Erməni Siyasi Təşəbbüsü qrupu olan Milli Demokrat Qütbü (PDP) Fransa Prezidenti Emmanuel Makrona bir məktub göndərərək ondan təcili olaraq Ermənistanın cənub sərhədində Fransa və ya beynəlxalq sülhməramlı qüvvələrin yerləşdirilməsi imkanlarını nəzərdən keçirməsini xahiş etdi.

Bəyanat: Milli Demokrat Qütb: "Rusiya, Türkiyə və Azərbaycanın ortaq proqramı çərçivəsində, Ermənistanın cənub əyaləti - Sünik - Türkiyə ilə Azərbaycan və Orta Asiya arasında birbaşa quru əlaqəsini təmin etmək üçün özgəninkiləşdirməyə cəhd edilir. Ermənistan əraziləri hesabına "Meqri Dəhlizi" adlandırılan və xüsusilə bu layihə Ermənistanın sərhədlərini və İranla əlaqələri aradan qaldırmaq, nəhayət dövlətimizi təcrid etmək və yaşanmaz vəziyyətə gətirmək məqsədi daşıyır. Ermənistan dövlətçiliyi, Fransa və ya beynəlxalq sülhməramlı qüvvələrin təcili olaraq Ermənistanın cənub sərhədində yerləşdirilməsi ehtimalını nəzərdən keçirmək istəyi ilə sizinlə əlaqə qurmağı vacib hesab edirik".

Beləliklə, Ermənistandakı müəyyən siyasi qüvvələr açıq şəkildə 3 ölkə liderlərinin əldə etdikləri sülh razılaşmalarını pozmağa çalışırlar. Axı bölgədəki rabitənin blokdan çıxarılması Rusiya, Azərbaycan və Ermənistanın imzaladığı məqamlardan biridir.

Vitali Arkov: “İrəvan üçtərəfli razılaşmanın bütün bəndlərini yerinə yetirmir, halbuki Paşinyan bunun üçün Azərbaycanı günahlandırmağa çalışır. Xüsusilə, bu nəqliyyat və iqtisadi əlaqələrin, nəqliyyat dəhlizinin blokdan çıxarılması ilə əlaqədardır. Bu onsuz da pis bir işarədir".

İlham Əliyev dəfələrlə Azərbaycanın Ermənistana ərazi iddialarının olmadığını və yeni ticarət dəhlizlərinin bütün Zaqafqaziya bölgəsini yeni iqtisadi səviyyəyə qaldıracağını bildirib.

İlham Əliyev: “Hazırda Asiyanı Avropa ilə birləşdirən Şərq-Qərb dəhlizinin ayrılmaz hissəsinə çevriləcək Zəngəzur Nəqliyyat Dəhlizi üzərində işləyirik. Bu dəhliz Azərbaycanın Avrasiyanın nəqliyyat və logistika mərkəzi kimi mövqeyini möhkəmləndirməsinə imkan verəcəkdir. Asiya-Sakit okean hövzəsindəki tərəfdaş ölkələri bu regional layihənin potensialını düşünməyə çağırıram".

Bundan əvvəl Baş nazir Paşinyan bu fikirlə razılaşmışdı.

Paşinyan: “Kommunikasiyaların blokdan çıxarılması həm Ermənistan, həm də Azərbaycan üçün faydalıdır. Yolların açılması Azərbaycan üçün faydalıdır, çünki Naxçıvanla əlaqəsi olacaq, Ermənistan üçün də faydalıdır, çünki Rusiya və İranla etibarlı dəmir yolu əlaqəsinə ehtiyacımız var. Bu o deməkdir ki, iqtisadiyyatımız əhəmiyyətli dərəcədə dəyişə bilər".

Ermənistanda sərt daxili siyasi mübarizə davam edərkən, Azərbaycan işğaldan azad edilmiş əraziləri aktiv şəkildə bərpa etməyə davam edir. Həftə ərzində İlham Əliyev Zəngilan Beynəlxalq Hava Limanının təməlini qoydu. Əliyevə “ağıllı kənd” konsepsiyası da təqdim edildi. Layihədə dünyanın aparıcı şirkətləri iştirak edəcəkdir. Videozəng formatında Əliyev bərpa olunan enerji istehsalı ilə məşğul olacaq bir türk şirkətinin nümayəndələri ilə söhbət etdi, italyanlar süd təsərrüfatı, israillilər 300-400 başlıq camış ferması və Çinin “Huawei-Azerbaijan” şirkəti Əliyevə rəqəmsal ağıllı kənd texnologiyası hədiyyə edib.

“Huawei-Azərbayjan”ın baş meneceri: “ Ağıllı kənd ”layihəsinin ilk mərhələsində Qarabağda təhlükəsiz yaşayış mühiti yarataraq “ağıllı təhsil”,“ ağıllı səhiyyə” və “ağıllı əkinçilik ”sistemlərini tətbiq edirik.

İlham Əliyev, BMT-nin Asiya və Sakit Okean üçün İqtisadi və Sosial Komissiyasının 77-ci iclasında çıxışı zamanı bir daha dost ölkələri Qarabağın bərpasında iştirak etməyə çağırdı.

İlham Əliyev: “Yenidənqurma prosesi çərçivəsində “ağıllı şəhər ”, “ağıllı kənd” və “yaşıl enerji” anlayışlarından istifadə ediləcək. Dost ölkələrdən olan şirkətləri azad edilmiş ərazidə Lüksemburqdan 4 qat böyük olan genişmiqyaslı yenidənqurma işləri aparmağa dəvət edirəm"

Fransada getdikcə daha çox mütəxəssis Azərbaycanla pozulmuş münasibətləri yaxşılaşdırmağa meyllidir. Fransız biznesi Qarabağın bərpasında iştirak etməyə dəvət olunmasa çox şey itirə bilər.

Maksim Qauin: “Fransızlara Qarabağ münaqişəsi və Ermənistanla bağlı həqiqəti söyləməliyik. Məsələn, daha tez-tez BMT Təhlükəsizlik Şurasının 4 qətnaməsi və ya Ermənistanda nasist cinayətkarları "Dro" Kanayan və Qaryegin Nijdenin təriflənməsi barədə xatırlatmaq. Mövcud böhran yalnız Parisin anlaşılmaz seçimindən qaynaqlanır. Azərbaycanın Fransaya güvənəcəyinə əmin olmaq lazımdır”.

Lakin Avropa İttifaqı Azərbaycana təzyiq göstərməyə davam edir. Keçən həftə Aİ Bakını Avropa İnsan Haqları Məhkəməsinin tələb etdiyi erməni məhbuslarla bağlı məlumat verməyə çağırdı. Azərbaycanda saxlanılan hərbçilər təxribatçı hesab olunurlar. Axı barışıq müqavilələri imzalanandan sonra nəzarətə alındılar.

Vitali Arkov: “Qərb niyə Azərbaycana təzyiq göstərir? Çünki siyasi proseslər baxımından Azərbaycana təsir etmək çətindir. Azərbaycan güzəştə gedib erməni hərbçilərini geri qaytarsaydı belə, Bakını günahlandırmaq üçün başqa bir şey tapardılar. Qərbin bir hədəfi var, bir vəzifəsi var və burada bütün vasitələr yaxşıdır, istənilən bəhanədən istifadə edilə bilər".

Təəssüf ki, ikili standartlar siyasəti bu illər ərzində artıq inkişaf etmiş bir Qərb üslubudur. Avropalılar Qarabağda divident qazanmaq istəyirlər, eyni zamanda Azərbaycana qarşı iddialar irəli sürürlər. “Erməni hərbi personalını geri qaytarın” deyirlər, eyni zamanda, məsələn, Ermənistandan mina xəritələrini Azərbaycana təhvil vermələrini tələb etmirlər. Nəticədə insanlar ölməyə davam edirlər. Yoxsa Avropa İttifaqı, Ermənistanın ərazisindəki təhlükəsizlik tələblərinə cavab verməyən Metsamor atom elektrik stansiyasını bağlamaq üçün səfərbər olmaq və diqqəti cəlb etmək çağırışı ilə əlaqədar olaraq Ermənistana təzyiq göstərəcəkmi?

Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyi: “Bu nüvə elektrik stansiyası 1976-1980-ci illərdə Çernobılda istifadə edilən oxşar bir texnologiya istifadə edilərək inşa edilmiş və aktiv seysmik zonada yerləşir. Köhnəlmiş texnologiya və yer “Metsamor”u dünyanın ən təhlükəli nüvə stansiyalarından birinə çevirir”.

Və burada Rusiyanın Avropa İttifaqından daha çox köməyə gəlmə ehtimalı yüksəkdir. Paşinyan onsuz da Putindən yeni bir nüvə stansiyası inşasında kömək istədi.

Tərcümə: Elşin Bayramlı

Səs.- 2021.- 4 may.- S.12.