Məqsədimiz AŞPA-da Ermənistanın ədalətsiz mövqeyini hədəfə almaqdır

Rəfael Hüseynov: "Elə etmək lazımdır ki, Ermənistan hər zaman müdafiə mövqeyində dayansın və özünü yalnız təmizə çıxarmaqla məşğul olsun"

Müsahibimiz Azərbaycanın Avropa Şurası Parlament Assambleyasındakı nümayəndə heyətinin üzvü, prof. Rəfael Hüseynovdur

- Rəfael müəllim, bu günlərdə AŞ PA-nın növbəti qış sessiyası başa çatıb və sözügedən qurum yenə də ikili standartlar mövqeyindən çıxış edərək Ermənistanın səsvermə hüququndan məhrum edilməsi ilə bağlı qərar qəbul etməyib. Bu baxımdan, AŞ PA-nın məlum mövqeyi və ümumiyyətlə, son qış sessiyası barədə nə deyərdiniz?

- AŞ PA-nın arxada qalan qış sessiyasına ümumi qiymət verməli olsaq, o zaman belə düşünürəm ki, bu sessiya Azərbaycanın maraqları nöqteyi-nəzərindən müsbət dəyərləndiriləsi bir sessiyadır. Birincisi, Azərbaycan üçün ciddi maraq kəsb edən bir məsələ bu sessiyada yenə gündəmdə olub. Bizim üçün ən vacib məsələ ondan ibarətdir ki, AŞ PA-da, daimi komitələrdə, partiya qruplarında, Parlament Assambleyasının açıq iclaslarında Ermənistan həmişə hədəfdə olsun. Açığını deyim ki, Ermənistanın səs hüququndan məhrum edilməsi, onun nümayəndə heyətinin Parlament Assambleyasındakı fəaliyyətinin dayandırılması bizə bir o qədər sərfəli deyil...

- Nəyi nəzərdə tutursunuz?

- Bilirsiniz, bizim üçün burada mühüm odur ki, Ermənistan ortada olsun və daim hədəfə çevrilsin. Biz Avropa Şurasının Nazirlər Komitəsində daim suallar ortaya qoyuruq və nəticədə Ermənistan müzakirə olunur, partiya qruplarında məsələlər qaldırırıq və yenə də Ermənistanla bağlı müzakirələr açılır və s. 2001-ci ildən bəri bu ölkə Avropa Şurasında özünü müdafiə etməklə məşğuldur. Düşünürəm ki, bunun özü də Azərbaycan nümayəndə heyətinin lap başlanğıcda - vaxtilə Azərbaycanın bu qurumdakı nümayəndə heyətinə başçılıq edən və hazırkı dövlət başçımız cənab İlham Əliyevin müəyyən etdiyi düzgün siyasi xəttin nəticəsidir. O zaman da əsas amal bu olub və elə indi də bundan ibarətdir ki, Ermənistana istər-istəməz ikili standartlarla yanaşmalar olacaq, Ermənistanı cəzalandırmaq məsələsi ortaya gələndə həmişə daha yumşaq bir variant seçiləcək. Ona görə elə etmək lazımdır ki, Ermənistan hər zaman müdafiə mövqeyində dayansın və özünü yalnız təmizə çıxarmaqla məşğul olsun. Çünki əks-təqdirdə, o, özü hücuma keçməyə başlayır. Bu baxımdan, əlbəttə, ikili standartlar yenə görünür...

- Bu məsələni bir qədər də konkretləşdirmək olarmı?

- Məsələn, vaxtilə Alkema, Trexsel və Arabaçıyevin ortaya qoyduğu beş prinsip əsasında - bunlar da hüquq elmində əsası, bünövrəsi olmayan prinsiplər idi - siyasi məhbus anlayışını təsnifatlandırmaq üçün kriteriyalar müəyyənləşmişdi və Azərbaycanda "siyasi məhbus"ların olması məsələsi ortalığa qoyulmuşdu. Əslində, eyni kriteriyalarla Avropa ölkəsinin hansını araşdırsın, orada siyasi məhbuslar tapa bilərsən. İndi Ermənistanda baş verən prezident seçkiləri əsnasındakı hadisələri də nəzərdən keçirərkən, həmin beş prinsipi ortaya qoyursan və görürsən ki, onların beşi də Ermənistana uyğun gəlir, amma Ermənsitanla bağlı siyasi məhbus məsələsi ortaya qoyulmur. Bu isə, əlbəttə ki, böyük təəssüf hissi doğurur. Ancaq biz bu mövqeyə, əvvəldən həmişə hazır olmuşuq, gələcəkdə də hazır olmalıyıq. Ermənistan nümayəndə heyəti AŞPA-da yalnız, sadəcə, bir nümayəndə heyəti demək deyil, yalnız Ermənistan respublikası demək deyil, bunun arxasında nəhəng bir lobbi dayanır. Yəni, bunun mahiyyəti ondan ibarətdir ki, biz AŞPA-da həmin nəhəng lobbi ilə üzbəüzük və Azərbaycan bu lobbiyə qarşı mübarizəsini bundan sonra da uğurla davam etdirməlidir. Heç bir ikili yanaşmalar, yumşaq münasibətlər, başqa standartlar bizi bu mübarizədən bir an belə çəkindirməməlidir. Ona görə düşünürəm ki, Ermənistan yenə hədəfdədirsə, ona gələn sessiyaya qədər müddət qoyurlarsa, bunun özü də çox yaxşı bir haldır...

- Hansı mənada?

- Bilirsiniz, bununla Ermənistan növbəti dəfə hədəfdə olacaq. Yenə də biz növbəti dəfə danışmaq, söz demək, ittiham irəli sürmək imkanına malik olacağıq. Yəni, Ermənistan daim hədəfdə olmalıdır və əsas da ondan ibarətdir ki, Avropa Şurası artıq beş il, altı il, yeddi il əvvəlki Avropa Şurası deyil. Əvvəllər heç vaxt Ermənistan haqqında belə mövqelər ortaya qoyulmur, müzakirələr təşkil edilmirdi. Məsələ bu həddə çatmırdı ki, Ermənistanı hədələsinlər və desinlər ki, səni bu qurumdan çıxaracağıq, qovacağıq, səsvermə hüququndan məhrum edəcəyik və s. Bu gün Ermənistanın apardığı dövlət siyasəti elə bir həddədir ki, gec-tez bu hadisələrin məntiqi nəticəsi onlara cəza verilməsi ilə sonuclanacaq.

- Rəfael müəllim, digər bir məsələ barədə də fikrinizi bilmək istərdim. Məlum olduğu kimi, sessiyada Azərbaycanda keçiriləcək 18 mart referendumu ilə bağlı məsələyə də toxunulub. Odur ki, referendumla bağlı məsələ gələcəkdə Azərbaycan üçün hansısa problem yarada bilərmi?

- Düşünürəm ki, bu məsələ ilə bağlı müzakirələr tamamilə təbii sayılmalıdır. Çünki Avropa Şurası üzv ölkələrdə baş verən prezident, parlament, hətta bələdiyyə seçkilərini də izləyir, öz nümayəndələrini göndərir və bu baxımdan, sözügedən qurumun Azərbaycanda keçiriləcək 18 mart referendumuna da maraq göstərməsi tamamilə təbiidir. Mən şəxsən bunu müsbət qiymətləndirirəm. Əvvəla, ona görə müsbət qiymətləndirirəm ki, Avropa Şurası bura nümayəndələr göndərmək, bu prosesi izləmək istəyirsə, deməli, bu prosesi tanıyır, onu dəyərləndirir və bu prosesin standartlara uyğun olmasını arzulayır. Odur ki, AŞ PA-dan referendumla bağlı nümayəndə heyətinin gəlməsi və bu missiyanın ümumxalq səsverməsində müşahidəçi kimi iştirak etməsi çox qanunauyğundur. Bəzən elə ölkələr olur ki, heç orada keçirilən parlament, prezident seçkilərinə beynəlxalq təşkilatlar nümayəndə göndərmək istəmir, yəni, artıq bəribaşdan həmin prosesə mənfi münasibətlərini bildirirlər. Azərbaycanda baş verən proseslər isə açıq proseslərdir və belə düşünürəm ki, 18 mart referendumu da tam şəffaf bir şəkildə keçəcək, belə qənaətdəyəm ki, müşahidəçilərin də bununla bağlı rəyi müsbət olmalıdır. Çünki ortada əsas xalqın rəyidir və bunlar hamısı səsvermə ilə müəyyən olunan bir prosesdir, prosedurdur. Bir sözlə, hesab edirəm ki, 18 mart ümumxalq səsverməsinin Azərbaycan üçün bir başqa əhəmiyyəti də olacaq...

- Söhbət konkret olaraq nədən gedir?

- Bilirsiniz, sonuncu prezident seçkiləri zamanı prezidentliyə namizəd indiki dövlət başçımızın vəkillərindən biri olaraq, mənim Azərbaycan bölgələrini gəzərkən etdiyim əsas müşahidələrdən biri ondan ibarət idi ki, bütün ölkə boyu əhalinin yaxınlaşması, yekdilliyi, vəhdəti hiss olunurdu. Bəlkə də, geridə qalan prezident seçkilərinin ən böyük qazancı bundan ibarət idi ki, Azərbaycan cəmiyyəti daha sıx oldu, daha çox bir-birinə yaxınlaşdı. Ona görə indi belə güman edirəm ki, 18 mart referendumu da Azərbaycan xalqını bir-birinə daha sıx yaxınlaşdıracaq. Bu müstəqillik hər zaman bərkiməyə, möhkəmlənməyə möhtacdır. Ona görə də, bütöv bir xalqı birləşdirən bu cür möhtəşəm tədbirlər xalqın arasındakı yaxınlaşmanı, anlaşmanı artırmaq nöqteyi-nəzərdən, əlbəttə ki, diqqəti çəkməmiş deyil.

RƏFİQƏ KAMALQIZI

Səs.- 2009.- 4 fevral.- S. 7.