Aleksandr Sergeyeviç Puşkinin yubileyi qeyd olunub

Tanınmış rus şairi Aleksandr Sergeyeviç Puşkinin anadan olmasının 210-cu ildönümü münasibətilə təşkil ounmuş tədbir keçirildi. Poeziya həvəskarları onun paytaxtımızda ucaldılmış abidəsi önünə toplaşmışdılar. Məlumat üçün deyim ki, bu abidə Rusiya hökumətinin hədiyyəsi olaraq 2001-ci il oktyabrın 12-də açılışmışdır. Abidənin açılışında Azərbaycanın ümummilli lideri Heydər Əliyev iştirak etmişdir. Həmin vaxtdan hər il iyunun 6-da böyük rus şairinin ad günündə poeziya həvəskarları abidənin önünə gəlirlər.

Rusiya Federasiyasının Azərbaycandakı səfirliyinin, “Rossotrudniçestvo” nümayəndəliyinin, Səbail rayon icra hakimiyyətinin, “Sodrujestvo” Azərbaycan xalqlarının Respublika Həmrəyliyi Cəmiyyətinin təşkil etdikləri ədəbi görüşün iştirakçıları, məktəblilər, ictimaiyyət nümayəndələri Aleksandr Puşkinin abidəsi önünə tər çiçəklər qoymuşdular.

“Sodrujestvo” Azərbaycan xalqlarının Respublika Həmrəyliyi Cəmiyyətinin sədri Tatyana Kərimova, RF-nin ölkəmizdəki səfiri Vladimir Doroxin, xalq yazıçısı Anar, Səbail rayon icra hakimiyyətinin başçısı Sahib Ələkbərov, Bakı Slavyan Universitetinin rektoru Kamal Abdullayev ədəbiyyatın, insanların mənəvi aləminin inkişafında A.S.Puşkin poeziyasının əhəmiyyətindən söz açmışlar.

Ənənəvi olaraq A.S.Puşkinin hər il ad günündə olduğu kimi bu ildə, rus poeziyasının görkəmli nümayəndəsinin şeirlərini səsləndirdilər, nağıllarından parçaları təqdim etdilər. “Nord” uşaq bağçasında tərbiyə alan körpələr, paytaxtın orta məktəblərinin şagirdləri, Bakı Slavyan Universitetinin tələbələri, “Günay” uşaq teatrının aktyorları şairin şeirlərini səsləndirərək, tamaşalar təqdim etdilər. Dünya ədəbiyyatına saysız yaradıcı simaların adları həkk olunmuşdur. Lakin onların heç də hamısı uşaqların, ziyalıların, sadə əmək adamlarının, müxtəlif millətlərin nümayəndələrinin  məhəbbətini qazanmamışdır. Bu gün A.S.Puşkinin şeirləri bütün dillərdə, hətta esperanto dilində də səslənir. Qeyd edək ki, Puşkinin əsərlərinin tam toplusu yalnız Rusiyada və Çində nəşr edilmişdir. Şairin şeirlərini hansı dildə səslənməsinə baxmayaraq, eyni dərəcədə hamıya aydındır və sevilir. Çünki bu şeirlər məhəbbət, xeyirxahlıq, əbədi dəyərlər barədədir.

Azərbaycanda Puşkin artıq iki əsrə yaxındır ki, tanınır və sevilir. Şairin ölümünə ilk əsəri Azərbaycan dramaturgiyasının banisi  Mirzə Fətəli Axundov nəzmə çəkmişdir. Onun “Şairin ölümü” şeirini rus dilinə Bestujev-Marlinski tərcümə etmişdir.

Puşkinin Moskvada abidəsinin açılması ilə əlaqədar Azərbaycan şairi Seyid Əzim Şirvani də şeir yazmışdır. Puşkinin 100 illiyi ilə bağlı Məmmədtağı Sidqinin məruzəsi ayrıca kitabça şəklində buraxılmışdır. Böyük rus şairinin şeirlərini Azərbaycan dilinə Firudin bəy Köçərli və Rəşid bəy Sidqi çevirmişlər. Sonralar Puşkinin şeirlərinin Azərbaycan dilinə tərcüməsi ilə Abbas Səhhət, Mikayıl Müşfiq, Məmməd Rahim, Rəsul Rza məşğul olmuşlar. Əlbəttə, burada Səməd Vurğunun böyük rus şairinin “Yevgeni Onegin” əsərini tərcümə etməsi xüsusi vurğulanmalıdır.

Puşkinin həyat və yaradıcılığı barədə görkəmli Azərbaycan tədqiqatçıları Mikayıl Rəfili, Məmməd Arif, Əziz Şərif, Şıxəli Qurbanov əsərlər yazmışlar. Böyük bəstəkarlarımız Qara Qarayev və Ağabacı Rzayeva şairin şeirlərinə romanslar bəstələmişlər. Şairin anadan olmasının 210-cu ildönümü də yeni nəşrlər və tədbirlərlə qeyd edilmişdir. Belə ki, “Sodrujestvo” Azərbaycan xalqlarının Respublika Həmrəyliyi Cəmiyyəti nəzm və nəsr əsərləri toplusu nəşr etmişdir. Topluya “Ədəbi Azərbaycan - 2009” Respublika festivalı iştirakçılarının əsərləri daxil edilmişdir. Yubileylə bağlı respublikamızın bütün məktəblərində rus dilinin öyrədilməsinə dair “Puşkiniana” müsabiqəsi keçirilmişdir. Azərbaycandakı rus icması yanındakı rus mədəniyyəti mərkəzi ədəbi-musiqili müsabiqə təşkil etmişdir.

Qocaman jurnalist İvan Tretyakovun Puşkinin yubileyinə həsr etdiyi essedə deyilir: “Bu yubiley şairin yeni minilliyə daxil olması kimi nəzərdən keçirilməlidir. Yeni minillikdə də şairin nəsr və nəzm əsərlərinə, onun nikbinliyinə, uzaqgörənliyinə, həqiqəti söyləməsinə, insanların ürəklərini alovlandırmasına, onun insan zəifliyinə kinayəli-kədərli təbəssümlə nəzər salmaq qabiliyyətinə heyran olacaqlar”.

Zümrüd

Səs.- 2009.- 9 iyun.- S. 12.