Bir sevda ağladı içində onun...

Nüsrət Kəsəmənli poeziyası bir ömür boyu ağır bir hicran yükünü çiyinlərində daşımağa məhkum nakam aşiqliklə hər misrası sevgi qoxuyan şairliyin vəhdətindən yaranmışdır. Yaradıcılığa başladığı ilk kövrək addımlarından, əlinə qələm aldığı ilk gundən yaradıcılığı kimi yarımçıq qalan ömrünün sonuna qədər o elə sevgidən yazdı nakam bir sevgidən. Sevgi şairi bu iki söz Nüsrət Kəsəmənlini xarakterizə etməyə kifayətdir..

N.Kəsəmənli poeziyasına böyük, çarəsiz bir kədər, pessimizm, bədbinlik hakimdir. Bu bəlkə də hələ gənclik illərində ilk məhəbbətdən aldığı yaradan, fələyin ona vurduğu amansız zərbədən doğmuşdur. Aydındır ki, insan yaşamadığı hissləri bu qədər çılpaqlığı, bu qədər emosionallığı, bu qədər səmimiliyi ilə canlandıra, misraların dilinə çevirə bilməzdi. Bəlkə də elə bir gəncin nakam sevgisindən doğan kədər sonradan bir şairin yaradıcılığını səciyyələndirəcək kədərə toxum oldu. Nüsrət Kəsəmənli poeziyası nakam bir aşiqin iniltisidir. Qarşılıqsız sevgilər, ümidsiz gözləyişlər, həsrətli baxışlar, cavabsız məktublar-budur N.Kəsəmənli yaradıcılığının canı-cövhəri. Amma Kəsəmənli kədərində eyni zamanda bir məğrurluq var, hətta onu nə qədər ideallaşdırmış olsa belə sevgilisi qarşısında da əyilməyən, sınmayan bir qürur var:

Yollartək döşənib ayaqlarıma

Sənə yalvarımmı?:

Bu mümkün deyil.

Qoymaram qəlbimtək vüqarım sına

Alçalıb yaşamaq ömür-gün deyil...

Budur aşiq öz sevgisi yolunda min bir istiraba sinə gərir, əzab-əziyyətə qatlaşır, çünki onu bütün qəlbiylə sevir. Ancaq sevgi nə qədər böyük olsa da burada qürurun sınmasına, alçalmasına yer yoxdur.

Qəlbim öz səhvinə çoxmu yanacaq,

Niyə bəs qədrini bilmədim onda

Axır qiymətini tapdım mən, ancaq

Səni itirmişdim onu tapanda ...

Bu məqamda yenə də şairin lirik məni sonrakı peşmançılıqdan doğan kədəriylə ah-fəğan edir, fəryad qoparır. İlahinin ona bəxş etdiyi sevgini vaxtında dəyərləndirməyən, onun qədrini bilməyən aşiqin dilində yanğılı iniltiyə çevrilən bu peşmançılıq dolu misralar artıq illərin - dolanbaclarında azıb qalmış sevgidən gələn son soraqdır. Keçmişdə| qalmış, itirilmiş sevgini geri qaytarmaq isə insan iradəsi xaricindədir.

Aşiq nə qədər baş gözünə döysə də, şikayətlənsə də vüsal karvanı onu çoxdan tərk edib, o artıq nakam sevgi yükü daşımağa məhkum biridir.

Gedişin gətirdi qəmi, qüssəni

Qəlbim sevə bilməz daha kimsəni.

Hər gecə röyamda görürəm səni

Yuxumu apara bilməyəcəksən.

Getdiyin yollara həsrətlə baxdım,

Dəniztək kükrəyib, çay kimi axdım.

Mənimlə qalacaq bu qara baxtım,

Bəxtimi apara bilməyəcəksən.

Beləcə N.Kəsəmənlinin hicran nəğməsini andıran şeir aləmini seyr edərkən maraqlı bir nüansla qarşılaşırıq. Bir an öncə sevgisi hicrana dönən aşiq fəryad qoparırdısa da o yenə də nikbindir. Çünki sevgilisini hər gecə ona gətirən yuxuları, onun gedişindən sonra qaralan taleyi, tənhalıq acısından içindən qopan ahlar, hətta yarının həsrətindən bir gün ölərsə belə ruhu özü ilə olacaq. Nə qədər qəribə səslənsə də budur şairin yeganə təsəllisi.

Nüsrət Kəsəmənlinin dağdan axan şəlalə kimi coşub-çağlayan poeziyası bəşəriyyəti sevməyə, sevgiyə tapınmağa səsləyən bir şüardır. Bu poeziya son ucu əzab, istirab, hicran, göz yaşı olsa belə insan yalnız və yalnız sevməyə, sevdiyini səcdəgaha çevirməyə, sevgiyə etiqada səsləyir. Şairçün sevgi yollarında nə qədər müsibətlər olsa da bu yoldan dönüş yoxdur.

Sevmək hər kəsə müyəssər deyil. Sevmək və sevdiyi tərəfindən sevilmək tək-tək insanlara nəsib olan İlahi xoşbəxtlikdir. N.Kəsəmənlinin sevdiyi tərəfindən nə dərəcədə sevildiyi haqda bir fikir söyləyə bilməsək də əminliklə deyə bilərik ki, şairin qəlbində böyük, əzəmətli, amma eyni zamanda bəşəri bir sevgi kök salmışdır. Şair sevgilisinin yolunda bütün mərhumiyyətlərə dözməyə hazırdır, belə ki, hətta bu ölüm olsa belə :

Bu sevgidən sən qorxursan eybi yox,

Mən sevərəm ikimizin yerinə.

Bu eşq üçun bir gün dara çəksələr

Mən gedərəm ikimizin yerinə...

Bu sevginin sonu əgər ölümsə

Mən ölərəm ikimizin yerinə.

Bəzən şair öz sevgisinin qarşılığını görmədiyini, bu sevgi üçün çay kimi göz yaşları axıtdığını, daim kədərə, ələmə mübtəla olduğunu, ondan başqasına könül vermədiyini, nə qədər ülviyyətlə sevsə də sonda bu sevginin nifrətə, kədərə, aha çevrildiyini bir ürək yanğısı, bir qəlb fəryadı ilə belə qeyd edir:

Səndən başqasını sevə bilmədim,

Heyif o sevgiyə, o məhəbbətə.

O sevgi nifrətə çevrildi necə,

Heyif o sevgiyə, o məhəbbətə.

Nüsrət Kəsəmənlinin poeziyamıza gəlişi bir inqilabdır. Onun yaradıcılığı Azərbaycan ədəbiyyatını çox zənginləşdirib, bir çox gənc yazıçılar onun əsərlərindən bəhrələniblər. Demək olar ki, bütün sevən insanlar onun yaradıcılığı ilə bu və ya digər dərəcədə tanışdırlar. Bunlara baxmayaraq N.Kəsəmənli yaradıcılığına bir pessimizm hakimdir. O əsasən nakam eşqi tərənnüm edir:

Gördüm vəfasızı, danışmadım mən,

Bu bir fürsət idi, görüşmədim mən,

Onsuz yaşamağa alışmadım mən,

Səbr ver, Allahım, səbr ver mənə.

Nüsrət Kəsəmənli poeziyasının qüdrəti ondadır ki, nə qədər bəşəriyyət yaşayır, nə qədər sevmək var, nə qədər sevilmək var, nə qədər nakam məhəbbət var o qədər də ona istinad olunacaqdır. Çünki nakam sevgi lirikasını Nüsrətdən gözəl ifadə edən demək olar ki, çox az şair tapılar. Nüsrət Kəsəmənli yaradıcılığı NAKAM SEVGİ HEYKƏSİDİR.

KÖNÜL HEYDƏROVA

Ədəbi tənqidçi, Füzuli rayon 49 saylı

orta məktəbin müəllimi

Şərq.- 2010.- 25 sentyabr.- S.12.