Azərbaycan Silahlı Qüvvələri müasir mərhələdə

Azərbaycan xalqı şanlı, mürəkkəb hadisələr, mədəni irs baxımından zəngin, eyni zamanda qanlı faciələrin çox olduğu qədim tarixə malikdir. Xalqımızın dövlətçilik və hərb tarixi də qədim dövrlərə gedib çıxır. Bugünkü müstəqil dövlətimiz əcdadlarımızın öz qanları və qılıncları bahasına qoruduğu milli mövcudiyyətimizin, milli qürurumuzun, ən əsası, milli özünüdərkimizin və milli mübarizlik ruhumuzun tarixi nəticəsidir. İndiki və gələcək nəsillərin qarşısında bu şanlı irsi yaşatmaq vəzifəsi durur. O yaşadıqca, milli dövlətçiliyimiz və müstəqilliyimiz də yaşayacaq.

Azərbaycan hərb məktəbi zəngin tarixə malikdir. O, şanlı qələbələr, qəhrəmanlıqlar, döyüşün taleyinə təsir göstərən ağıllı strateji və taktiki gedişlər, eləcə də, uğursuzluqlar, məğlubiyyətlər və xəyanətlərlə zəngindir. Lakin onun ən məsuliyyətli dövrü müstəqillik illərimizə təsadüf edir. Müstəqillik illərində Azərbaycanda ordu quruculuğunu üç mərhələyə bölmək olar: 1993-cü ilə qədər olan birinci mərhələ, ulu öndər Heydər Əliyevin hakimiyyətdə olduğu illəri əhatə edən ikinci mərhələ və İlham Əliyevin hakimiyyətdə olduğu üçüncü - müasir mərhələ.

Politoloq, "Silahlı Qüvvələrə İctimai Nəzarət Mərkəzi" İctimai Birliyinin sədri Emin Həsənli hesab edir ki, birinci mərhələ yaxın tariximizdən də bildiyimiz kimi Azərbaycan ordusunun vuruşaraq öz mövcudiyyətini sadəcə olaraq təsdiq etməyə çalışdığı mərhələdir. Müstəqil ordu quruculuğunun ikinci mərhələsi birinci mərhələdə bu sahədə yol verilmiş kobud səhvlərin, intizamsızlığın, məsuliyyətsizliyin, sistemsizliyin, özbaşınalığın aradan qaldırılması, hərbi institutlaşmanın sürətləndirilməsi, hərbi infrastrukturun formalaşması və bu sahədə ciddi islahatların aparılması ilə səciyyələnir. 1993-cü ildə ümummilli lider Heydər Əliyev hakimiyyətə gəldikdən sonra o, yerli özünümüdafiə və könüllü batalyonlar adı altında fəaliyyət göstərən silahlı birləşmələri ləğv etdi, vahid komandanlığa tabe olan nizami ordu yaratdı. Ali Baş Komandanın dəfələrlə ön xəttə səfər edərək döyüşçülərimizlə səngərdə görüşməsi və onları döyüşə ruhlandırması öz real bəhrəsini verdi. E.Həsənlinin sözlərinə görə, 1994-cü ilin mayında elan olunan atəşkəsdən sonra isə Azərbaycanda nizami, müasir səviyyəli ordunun qurulması prosesinə böyük inamla start verildi. Həmin illərdə aparılan islahatlar nəticəsində bu gün, Cənubi Qafqazın ən qüdrətli ordusunun sarsılmaz sütunları yaradıldı.

"Ordu quruculuğunun hazırkı mərhələsini təkmilləşmə mərhələsi də adlandırmaq olar. Belə ki, Azərbaycan Ordusu institut olaraq, güc strukturu olaraq demək olar ki, öz formalaşma dövrünü başa vurub. Hərbi infrastruktur da digər Cənubi Qafqaz respublikaları ilə müqayisədə xeyli yüksək səviyyədədir. Bununla belə, bu gün hərbi sahədə islahatlar davam edir".

Politoloq hesab edir ki, hərbi islahatlar əsasən idarəetmənin səmərəliliyinin artırılmasına, nizam-intizamın, döyüş hazırlığının və hərbi peşəkarlığın yüksəldilməsinə, ordunun müasir standartlara uyğunlaşdırılmasına, hərbi və mülki təchizat sisteminin, bir sözlə, hərbi infrastrukturun təkmilləşdirilməsinə xidmət edir. Bu gün Azərbaycan Ordusu ölkənin sürətli sosial-iqtisadi və mədəni-siyasi inkişafına düz mütənasib olaraq inkişaf edir. Bu inkişafa isə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, Ali Baş Komandan İlham Əliyev başçılıq edir.

"2003-cü ildə hakimiyyətə gələn İlham Əliyevin rəhbərliyilə Azərbaycan Cənubi Qafqaz regionunda ən praqmatik siyasət aparan bir dövlətə çevrildi. İşğal və zorakılıq əsasında özünə nüfuz və legitimlik qazanmağa çalışan, nəticədə tədricən iflasa uğrayaraq xarici dövlətlərdən, beynəlxalq təşkilatlardan və diaspordan asılı və dilənçi vəziyyətinə düşmüş bədnam qonşumuz Ermənistandan fərqli olaraq, Azərbaycan ilk növbədə mülki quruculuğa, yəni iqtisadi inkişafa güc verdi. Gənc liderin siyasi təcrübəsi və fəaliyyəti dünyanın bir sıra ölkələrində nümunə götürülür, müsbət təcrübə olaraq həm ölkə daxilində, həm də xaricdə misal çəkilir, geniş tədqiq olunur. Ölkə başçısının hərbi quruculuq sahəsinə münasibəti də onun yüksək peşəkarlığından xəbər verir".

E.Həsənlinin sözlərinə görə, son illər ordu quruculuğuna ayrılan vəsait davamlı olaraq artır, müasir silahlar, texnika - təyyarələr, artilleriya, hava hücumuna qarşı ən müasir qurğular, zirehli maşınlar alınır. Azərbaycanda istehsal olunan 500 növə qədər hərbi məhsul həm ordumuza xidmət edir, həm də xarici bazarlara çıxarılır, beynəlxalq sərgilərdə ölkəmizi yüksək səviyyədə təmsil edir.

2011-ci ildə ordu quruculuğu sahəsində kifayət qədər işlər görülüb, hərbi sahəyə 3 milyard dollardan çox vəsait ayrılıb. Müqayisə üçün deyək ki, Azərbaycanın hərbi büdcəsi Ermənistanın dövlət büdcəsindən (2 milyard dollar) 30 faiz çox olub.

Göründüyü kimi, Azərbaycanı Ermənistanla əsas makroiqtisadi və hərbi-statistik göstəricilər baxımından müqayisə etdikdə bu iki ölkə arasındakı kəskin fərq aşkara çıxır. Belə ki, Azərbaycan inkişaf edən, müasir, güclü, zəngin ölkədir. Ermənistan isə tənəzzülə uğrayan, kasıb, yoxsul, xarici yardımlardan asılı vəziyyətdədir. Ölkənin hərbi-siyasi və iqtisadi baxımdan əsas strateji sahələri ya xarici ölkələrin mülkiyyətindədir, ya onların monopoliyasında və nüfuz dairəsi daxilindədir, ya da xarici kapitaldan birbaşa asılı vəziyyətdədir. Yəni qonşu ölkələrə qarşı böyük ərazi iddiaları irəli sürən bu ölkə faktiki olaraq öz müstəqilliyini və suverenliyini itirmiş vəziyyətdədir.

Regionların sosial-iqtisadi inkişafı ilə bağlı ölkəmizdə görülən işlər nəticəsində Azərbaycanın rayonları və sosial-iqtisadi regionları elə sürətlə inkişaf edir ki, Ermənistan Respublikası Azərbaycan Respublikası ilə deyil, Azərbaycanın hər hansı bir sosial-iqtisadi regionu ilə müqayisə olunsa, paritetlik prinsipi qorunar.

Respublikanın hərbi infrastrukturunun mühüm tərkib hissəsi olaraq hərbi-sənaye kompleksi də sürətlə inkişaf edir və bu strateji sahənin inkişafına ölkə rəhbərliyi böyük prioritet verir. Belə ki, Azərbaycan Respublikasının Müdafiə Sənayesi Nazirliyi qanunvericiliklə müəyyən edilmiş fəaliyyət istiqamətlərinə uyğun müdafiə, radioelektronika, cihazqayırma sənayeləri sahələrində dövlət siyasətini və tənzimlənməsini həyata keçirən mərkəzi icra hakimiyyəti orqanı olaraq, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 16 dekabr 2005-ci il tarixli 1181 nömrəli Sərəncamı ilə Dövlət Xüsusi Maşınqayırma və Konversiya Komitəsinin bazasında yaradılıb.

Ölkə başçısı hərbi qulluqçuların sosial müdafiəsinə də böyük diqqət ayırır. Ölkənin müxtəlif yerlərində hərbi qulluqçular, müharibə əlilləri və şəhid ailələri üçün evlər tikilir, onların sosial-məişət problemləri dərhal həll olunur.

Qeyd etmək lazımdır ki, ordu sistem təşkil edən bir anlayışdır. Onun tərkibinə təkcə Müdafiə Nazirliyinə tabe olan hərbi hissələr daxil deyil. Azərbaycan Silahlı Qüvvələri daha geniş bir anlayışdır. Daxili İşlər, Milli Təhlükəsizlik, Fövqəladə Hallar, Sərhəd Qoşunları və digər güc strukturlarının tabeliyində olan qoşun növləri də Azərbaycan Ordusunun tərkibinə daxildir. Ordu özü ölkənin milli təhlükəsizlik sisteminin mühüm tərkib hissəsidir. Milli təhlükəsizlik - göründüyü kimi, özü də, həm struktur baxımından, həm qanunvericilik baxımından, həm də nəzəri-ideoloji və siyasi-iqtisadi baxımdan sistem təşkil edir. Azərbaycan Republikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev bu mürəkkəb sistemi mükəmməl idarə edir. Bunun sayəsində Azərbaycan dünyanın ən dinc, stabil və təhlükəsiz ölkələrindən biridir.

Azərbaycan Respublikasının milli təhlükəsizlik sistemi elmi konseptual əsaslara söykənən mükəmməl qanunvericilik bazasına söykənir. Bura Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası, "Milli təhlükəsizlik haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanunu, Azərbaycan Respublikasının Milli Təhlükəsizlik Konsepsiyası, Hərbi Doktrina və digər normativ-hüquqi aktlar daxildir.

Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 8 iyun 2010-cu il tarixli Qərarı ilə təsdiq olunmuş Azərbaycan Respublikasının Hərbi Doktrinası Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyev tərəfindən bünövrəsi qoyulmuş Azərbaycan Respublikasının milli təhlükəsizliyinin təminatı strategiyasının tərkib hissəsi olaraq, insanın, cəmiyyətin və dövlətin hüquq və mənafelərinin daxili və xarici hərbi və digər təhdidlərdən qorunmasına yönəlmiş hərbi təhlükəsizlik sisteminin konseptual əsasını müəyyənləşdirən sənəddir. O, hərbi təhlükəsizliyə təhdidlərin vaxtında aşkarlanması, təhlil edilməsi, qiymətləndirilməsi, qarşısının alınması, onlara yetərli müqavimətin göstərilməsi, dövlətin, əhalinin və ərazinin müdafiəyə hazırlanması, səmərəli hərbi təhlükəsizlik sisteminin yaradılması, müharibə və silahlı münaqişələrin qarşısının alınması, silahlı təcavüzün dəf edilməsi ilə bağlı məsələlərə dair Azərbaycan Respublikasının mövqeyini əks etdirir.

E.Həsənli bildirir ki, bütün bu işlərə ali rəhbərlik Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev tərəfindən uğurla həyata keçirilir. Məhz onun yüksək rəhbər peşəkarlığı və uğurlu siyasəti nəticəsində dünya, hətta iqtisadi qüdrətini sarsılmaz hesab etdiyimiz ABŞ və Avropa Birliyinin maliyyə böhranı və iqtisadi tənəzzüllə mübarizə apardığı son illərdə Azərbaycan Respublikası sabit iqtisadi inkişaf tempini qoruyub saxladı və bir çox sahələrə - sosial-mədəni, infrastruktur və təhlükəsizlik sahələrinə böyük məbləğdə investisiya qoya bildi. Bunun sayəsində Azərbaycan gəncliyi, Azərbaycan əsgəri ölkənin uğurlu gələcəyinə inamla baxır və dövləti ilə, öz prezidenti və Ali Baş Komandanı ilə qürur duyur.

Şərq.- 2011.- 28 dekabr.- S. 7.