Vətənini yaxşı tanı!

Yurda sevginin əsası ailədə, məktəbdə qoyulur

"Mən istəyirəm ki, gənclərimiz vətənpərvər, peşəkar, bilikli, savadlı olsunlar, Vətən sevgisi ilə böyüsünlər. Bunu etmək üçün bütün tədbirlər görülür".

İlham Əliyev

Vətən. Nədir vətən? Niyə sevməliyik vətəni? Nədir bu məfhum? Bu qədərmi mühümdür bunu bilmək, yoxsa elə-belə sözdür də danışırlar gözdən pərdə asmaq üçün, həqiqətlərin arxasında gizlənmək üçün. Doğrumu söylədik?

Vətən - doğma diyar, ana yurd...

Vətən - babaların, dədələrin əmanəti...

Vətən - tariximiz, ənənəmiz, azadlığımızdır...

Vətən - bir millətin illər uzunu yaşadığı, adətinin, ənənəsinin, varlığının, şüurunun, birliyinin torpağı ilə birləşdiyi məkandır. Elə bir məkan ki, ana qucağı kimi isti, ata qoynu kimi əmin və etibarlıdır.

Vətən sadəcə müəyyən sərhədləri olan coğrafi bir məkan deyildir. Vətən xüsusi sevgi və hörmətə layiq müqəddəs torpaqdır. Biz vətənin suyunu içir, çörəyini yeyir, havasını uduruq. Evimiz, kəndimiz, obamız bu torpaqlardadır. Baba və dədələrimiz bu torpaqlarda uyuyur, ata-anamız bu torpaqlarda addımlayırlar.

Vətən müqəddəsdir. Ata-babalarımız bu torpaqlarda yaşamış, onu becərmiş, qorumuş, onun uğrunda vuruşmuşlar. Onlar bu torpaqlar uğrunda canlarından keçib, şəhidlik rütbəsinə yüksəlmişlər.

Vətənimizin atributları bizim üçün müqəddəsdir.

Bayrağımız qanımızı rənginə qatdığımız, xalqımzın parlayan ulduzu, göylərdə dalğalanan nazlı, şanlı hilallı bəzəyidir. O, altında doğulub, kölgəsində öldüyümüz uca dəyərimizdir. O olmadan nə azadlıqdan, nə müstəqillikdən, nə də dövlət və millət kimi varlığımızdan söz etmək mümkundür.

Vətən gerbi dövlətimizin, xalqımızın azadlığının, müstəqilliyimizin şanlı simvoludur. Gerbimiz bayrağımız qədər qəlbimizdə qürur oyadır. Dövlət gerbimiz xalqımızın igidlik dastanı, şanlı əcdadlarımızın köksünü qabardan iman gücü və qüdrət əsəridir. Gerbimizə diqqət etsək, bir qalxanı xatırladan simvol dövlətimizin sülhsevər dövlət olduğunu nəzərə çatdırır. Bizim heç kimin torpağında gözümüz yoxdur, başqaları da bizim torpaqlara göz dikməməlidir. Əgər belə olarsa xalqımız bir qalxan kimi vətənimizin müdafiəsinə qalxacaqdır.

Vətən himni gözlərimizi yaşardıb, qəlbimizi kövrəldən analarımızın laylası, nənələrimizin ninnisidir. Himnimiz xalqımızın güc və qüdrət nərəsidir. Buna görə də himn oxunurkən hörmət əlaməti olaraq ayağa qalxılır, hamı bərabər oxuyur. Onun verdiyi güc ilə başımız dikəlir. Himnimizin hər bir misrası və hər bir kəlməsi qəhrəman ata - babalarımızın bizə misli bərabəri olmayan əmanətidir. Ona hörmət bəsləmək, onun ruhunu və idealını qəlbimizdə yaşatmaq ən müqəddəs vəzifəmizdir.

Vətən anlayışı insanın yaranmasıyla meydana çıxmışdır. İnsan yaradıldıqdan sonra çoxalaraq yer kürəsinin müxtəlif yerlərində yayılmağa başladı. Bu minvalla tayfalar, qəbilələr, millətlər, xalqlar meydana gəldi. Daha sonra ortaya çıxan bu xalqların özünəməxsus daimi yaşayış yeri, danışıq dilləri, adət-ənənələri və s. ortaya çıxdı. Beləliklə vaxt, zaman keçdikcə bu xalqlar böyüməyə başladı, hərəsi bir-birindən müəyyən məsələlərdə fərqlənməyə başladılar. Nəticədə bu toplumlar öz məskunlaşdıqları, böyüyüb boya-başa çatdıqları yerləri Vətən adlandırmağa başladı. Əlbəttə ki, bu çox məsuliyyətli bir addım idi. Çünki əgər bir xalqın, millətin vətəni müəyyən olundusa, bundan sonra bu torpaqda yaşamağın məsuliyyəti birəbeş artacaqdı. Belə ki, bu torpağı yadellilərdən, xain gözlərdən, düşmənlərdən qorumaq bu cəmiyyətin vətəndaşlarının boynuna düşəcəkdi. Əks halda onlar düşmən tərəfindən daim təzyiqə və işkəncələrə məruz qalacaqlardı. Bir sözlə, hər bir toplum öz qayda-qanunları çərçivəsində yaşamalı, digər toplumlarla xoş münasibət qurmalı, başqasının haqqını qəsb etməməli, onların nailiyyətlərinə paxıllıq etməməli, bir-birlərilə dost-qardaş münasibətləri şəraitində həyatlarını davam etdirməliydi.

Təəssüflər olsun ki, tarixdə bu deyilənlərə lazımi qədər əməl olunmadı. Zaman - zaman ölkələr arasında vətən, torpaq uğrunda müharibələr oldu, qanlar töküldü. Hətta bu məsələ günümüzə qədər gəlib çıxdı.

Vətən haqqında müəyyən qədər məlumat əldə etdikdən sonra vətən sevgisi haqqında da bir az araşdırma aparaq. Yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi vətəni qorumaq gərəkdir. Vətəni qorumaq, mühafizə etmək üçün əqidəli, qətiyyətli vətəndaşlara ehtiyac vardır. Bu əqidəsi möhkəm insanların sayı tarixdə hər zaman ümumi kütləyə nisbətdə az olmuşdur. Vətən sevgisi, vətən namusu, vətən qeyrəti sözügedən həqiqi vətəndaşlara xas olan qabarıq xüsusiyyətlərdəndir. Bunlar o eqoist hisslərdən deyil ki, başqalarını əzsin, məhv etsin özünü üstün bilsin. Əsla! Bu sevginin mənbəyi ümumiyyətlə torpağa olan bağlılıq və hörmətdir ki, bu nemət Uca Allah (c.c) tərəfindən bizə əmanət edilmişdir. Bu vətəni, bu torpağı bizə ata-babalarımız necə əmanət qoyublarsa, biz də bizdən sonrakı nəsillərə bu yurdu, bu eli sağlam bir şəkildə təhvil verməliyik .Əziz İslam Peyğəmbəri Muhəmməd (s.ə.s) buyurmuşdur: "Vətəni sevmək imandandır". Belə ki, öz Yaradanını, niyə yaradıldığını, özünü, kimliyini anlayan insanda vətəninə qarşı sevgi mütləq yüksək səviyyədə olacaqdır. Əks halda bu torpaqda yaşamağımız, faydalanmağımız bizim vicdanlı yaşayışımıza zidd hala gətirib çıxaracaqdır.

Sevdiyi, maraq duyduğu məsələyə olan ciddi münasibətini insan yeri gəldikdə gərək öz əməliylə təsdiqləsin. Yoxsa, onun iddiası boş və mənasızdır. Belə ki, vətənin həm şad, həm də kədərli günündə yanında olmaq gərəkdir. Məşhur atalar sözü vardır: "Dost dar gündə tanınar". Həqiqətən də dar gündə tanınmaq daha şəffaf baş verir, nəinki xoş gündə. İnsan həqiqətən sevdiyi bir işin reallaşması üçün bütün qüvvələrini səfərbər edir ki, nəticə müsbət olsun. Çünki bunu kiməsə xatir etmir. Tam içindən gələn bir istəkdir. Əslində kamil insanların da həyat tərzi belədir. Belə insanlar gördükləri hər işi sevə-sevə, əqllə və mənəvi həzz alaraq edirlər. Vətənin çətin günündə həll yolu düşünüb addım atmaq da belədir. Kamil vətənpərvər insanlar lazımi, düşünülmüş addımlar atırlar. Hətta bəzən gözlənilmədən işlər görürlər ki,cəmiyyət bu addımı ilkin mərhələdə tənqid edir. Fəqət onun mühümlüyü sonradan anlaşılır. Vətən üçün çoxlu xeyirxah işlər görmək olar. O əməllərdən ən mühümü lazım olduğu təqdirdə vətən uğrunda öz canından keçməkdir.

Vətən sevgisi, Vətənə məhəbbət insanın daxilindən, qanından, genindən gəlir. Vətən sevgisi insana ana südü ilə verilir. Vətən sevgisi, ana sevgisi qədər müqəddəsdir. Bu cür sözləri, ibarələri nə qədər desəniz yazmaq olar, demək olar, şüar formasına salıb hər yerə yaymaq da olar.

İnsanın dünyaya göz açdığı yurda qırılmaz tellərlə bağlılığı, yurdun azadlığı, inkişafı naminə mübarizələri daim bəşəri mövzu olaraq ən müxtəlif xalqlara, dövlətlərə mənsub sənətkarların diqqətini cəlb edib. Azərbaycan incəsənətinin və ədəbiyyatının tarixində vətənpərvərlik mövzusunu tərənnüm edən yüzlərlə örnəklər yaddaşlarda dərin izlər buraxıb. Xalqın yurd sevgisini, vətənin bütövlüyünü, maddi və mənəvi əmanətlərini qorumaq üçün unudulmaz şəxsiyyətlərin fəaliyyətini əks etdirən, peşəkarlıqla lentə alınmış ekran əsərləri milli kinomuzun tarixinin parlaq səhifələrini təşkil edir. Vətəni ürəkdən sevən, onun uğrunda hər zaman şüur və cəsarətlə mübarizə aparan insanların tərbiyəsi, hər bir ürəkdə vətən qayəsinin bütün digər düşüncələrin fövqündə dayanması müstəqillik yolunda inamla irəlilədiyimiz bu günlərdə daha aktualdır. Vətən sevgisi ən zəruri məsələləri həll etmək üçün bütün vətəndaşları birləşdirə bilən qüdrətli bir stimuldur.

İnsan qəlbinin ən böyük nəğməsi Vətən nəğməsidir. Sonsuz ənginliklərə, doğma torpağa dikilmiş bütün məhəbbətli gözlər, hələ beşikdə çırpınan balaca körpələrimizin ürkək qəlbləri ancaq bu nəğməni zümzümə edir. Bu nəğməni hərə bir cür oxuyur. Onu döyüş harayı, Koroğlu nərəsi, qılınc zərbəsi ilə də oxuyanlar olub. Bulaq pıçıltısı, qadın isməti, Nigar vəfası, Həcər sədaqəti ilə oxuyanlar da.

Vətən torpağı bizim üçün səcdəgahdır, toxunulmazdır, müqəddəsdir. Əsl vətəndaş odur ki, öz vətənini qəlbi ilə, canı və qanı ilə sevir. Onun azadlıq və istiqaliyyəti uğrunda hər an canını da verməyə hazırdır. İnsan həyata bir dəfə gəlir. Müdrik bir kəlamda deyilir: "Vətəndə ölməyən iki dəfə ölür". Vətən dəyişmir, satılmır, köhnəlmir, qocalmır. Bu müqəddəs məkanda keçmişlə gələcəyimiz qovuşur. O əbədi və əzəlidir. Onun göylərində əcdadlarımızın ruhları dolaşır.

Torpağa, yurda sevginin əsası isə ailədə və məktəbdə qoyulur. Buna görə də hər bir məktəb, ilk növbədə şagirdlərinin yüksək vətənpərvər kimi böyüməsi üçün bütün imkanlardan istifadə etməlidirlər. Bunun üçün məktəblilər yurdun tarixilə yanaşı, onun hər bir bölgəsini yaxşı öyrənməlidirlər. Çünki Vətəni yaxşı tanımadan onu sevmək çətindir. Ölkə, Vətən sevgisi uşaqlara möhkəm aşılanmalıdır.

Gənclərdə vətənpərvərlik hissinin aşılanması, formalaşdırılması məhz məktəblərin üzərinə düşən vəzifələrdəndir. Vətənpərvərlik hissi uşaqlarda körpə yaşlarından formalaşdırılmalıdır. Torpaqlarımızın işğal altında olduğu bir şəraitdə uşaqlarda vətənə, torpağa, elə-obaya sevgi, məhəbbət hissini formalaşdırmaq məqsədi ilə müxtəlif tədbirlər həyata keçirilir. Torpaqlarımızın işğal günlərində bunu uşaqlara faciə kimi deyil, bu faciəni törədənlərə nifrət hissi kimi aşılayırlar. Hər bir cəmiyyətin gələcəyi onun yetişməkdə olan gənc nəslidir. Gənc nəslə qayğı isə hər bir dövlətin siyasətinin aparıcı istiqamətlərindən biridir. Bugünkü məktəbli nə qədər savadlı, nə qədər vətənpərvər, nə qədər yüksək dünyagörüşünə malik olarsa, dövlətin, millətin gələcəyi bir o qədər işıqlı və ümidverici olar. Bu mənada məktəb gələcəyimizin bünövrəsinin möhkəmlənməsinə xidmət edən bir qurumdur, bir ocaqdır. "Təhsil haqqında" Qanun da, məktəbin daxili qayda-qanunları da, pedaqoqun öz işinə məsuliyyəti də müasir məktəblinin tərbiyəsinə kompleks yanaşmanı tələb edir. Yəni, bu gün formalaşan şagird yalnız yaxşı oxumaqla kifayətlənməməli, eyni zamanda vətənpərvər, dövlətçiliyimizə sədaqətli olmalıdır.

İndiki tarixi mərhələdə Azərbaycan gənclərində vətənpərvərlik hisslərinin formalaşması Azərbaycan üçün milli demokratik dövlət quruculuğu ilə sıx bağlılıqda olmalıdır. Vətənə məhəbbət hər şeydən əvvəl dövlət quruculuğunda fəal iştirakda ifadə olunmalıdır. Doğma yurda sədaqət hər şeydən əvvəl mövcud çətinliklərdən qorxmayıb vətəndaşlıq mətanəti göstərmək deməkdir. Vətənin maraqlarını qorumaq istəyi müstəqilliyi və ərazi bütövlüyünü, millətin maddi və mənəvi dəyərlərini qorumaq kimi başa düşülməlidir. Bütün bunların mənəvi-əxlaqi stimullaşdırıcısı isə vətənin keçmişi və indiki tarixi haqqında obyektiv biliklərə əsaslanan qürur hissi olmalıdır.

Şərq.- 2011.- 7 iyul.- S. 11.