Gənclər geyimlərində milli atributlardan yararlansa, daha yaxşı olar

Vətən bir millətin illər uzunu yaşadığı, adətinin, ənənəsinin, varlığının, şüurunun, birliyinin torpağı ilə birləşdiyi məkandır. Elə bir məkan ki, ana qucağı kimi isti, ata qoynu kimi əmin və etibarlıdır. Vətən, sadəcə, müəyyən sərhədləri olan coğrafi bir məkan deyildir. Vətən xüsusi sevgi və hörmətə layiq müqəddəs torpaqdır. Biz vətənin suyunu içir, çörəyini yeyir, havasını uduruq. Evimiz, kəndimiz, obamız bu torpaqlardadır. Baba və dədələrimiz bu torpaqlarda uyuyur, ata-anamız bu torpaqlarda addımlayırlar. Vətən müqəddəsdir. Ata-babalarımız bu torpaqlarda yaşamış, onu becərmiş, qorumuş, onun uğrunda vuruşmuşlar.

Onlar bu torpaqlar uğrunda canlarından keçib, şəhidlik rütbəsinə yüksəlmişlər. Vətənimizin atributları bizim üçün müqəddəsdir. Bayrağımız qanımızı rənginə qatdığımız, xalqımızın parlayan ulduzu, göylərdə dalğalanan nazlı, şanlı hilallı bəzəyidir. O, altında doğulub, kölgəsində öldüyümüz uca dəyərimizdir. O olmadan nə azadlıqdan, nə müstəqillikdən, nə də dövlət və millət kimi varlığımızdan söz etmək mümkündür. Vətən gerbi dövlətimizin, xalqımızın azadlığının, müstəqilliyimizin şanlı simvoludur. Gerbimiz bayrağımız qədər qəlbimizdə qürur oyadır. Dövlət gerbimiz xalqımızın igidlik dastanı, şanlı əcdadlarımızın köksünü qabardan iman gücü və qüdrət əsəridir. Gerbimizə diqqət etsək, bir qalxanı xatırladan simvol dövlətimizin sülhsevər dövlət olduğunu nəzərə çatdırır. Bizim heç kimin torpağında gözümüz yoxdur, başqaları da bizim torpaqlara göz dikməməlidir. Əgər belə olarsa, xalqımız bir qalxan kimi vətənimizin müdafiəsinə qalxacaqdır. Vətən himni gözlərimizi yaşardıb, qəlbimizi kövrəldən analarımızın laylası, nənələrimizin ninnisidir. Himnimiz xalqımızın güc və qüdrət nərəsidir. Buna görə də himn oxunarkən hörmət əlaməti olaraq ayağa qalxılır, hamı bərabər oxuyur. Onun verdiyi güc ilə başımız dikəlir. Himnimizin hər bir misrası və hər bir kəlməsi qəhrəman ata-babalarımızın bizə misli-bərabəri olmayan əmanətidir. Ona hörmət bəsləmək, onun ruhunu və idealını qəlbimizdə yaşatmaq ən müqəddəs vəzifəmizdir.

Bunun üçün biz mütəmadi olaraq işlər görməliyik, gənc nəslin milli vətənpərvərlik hisslərinin daha da yüksəldilməsi üçün təbliğat imkanlarından tam şəkildə istifadə etməliyik. Məsələn, xarici ölkələrdə dövlətin atributlarını vətəndaşlar öz üzərlərində, paltarlarında belə daşıyırlar. Bunun özü də böyük təbliğat imkanı deməkdir. Amma bizdə dövlət atributlarının gəzdirilməsi, üzərlərində görk edilməsi mədəniyyəti bir az aşağı səviyyədədir. Halbuki bizim gənclik, istərsə də yaşlı nəsil bununla atributlarımızı, milli mənlik şüurunu özlərindən sonra gələnlərə ötürə bilərlər. Milli vətənpərvərlik hissinin gücləndirilməsi üçün hansı addımlar atılmalıdır? Bu sual son zamanlar öz aktuallığı ilə gündəmə gəlib.

Məsələyə münasibət bildirən sosioloq Əhməd Qəşəmoğlu deyir ki, milli vətənpərvərlik hissinin yüksəldilməsi ilə bağlı vəziyyət ölkəmizdə acınacaqlı durumdadır. Onun sözlərinə görə, xarici ölkələrdə, qardaş Türkiyə Cümhuriyyətində, Hollandiyada, Danimarkada və Avropa ölkələrinin əksəriyyətində atributlar geyimlərində özünə yer alır: "Bizdə bu məsələyə diqqət hökmən verilməlidir. Bu məsələlər, yəni vətənpərvərlik hisslərinin aşılanması öndə olan məsələ olmalıdır. İstər təhsil sistemi olsun, istərsə də KİV olsun, vətənpərvərliyi lazımi şəkildə təbliğ edə bilmirlər. Sadəcə olaraq bəziləri elə bilirlər ki, bayrağımızı, gerbimizi təbliğ etməklə iş bitir. Xeyr, belə deyil. Düzdü, milli atributlar da təbliğ edilməlidir, amma bu, vətənpərvərlik hisslərinin aşılanmasının bir nüansıdır. Təkcə təbliğatla iş də bitmir. Bizim məktəblərdə müəllimlərimiz, evdə valideynlər öz övladlarına milli ruhu aşılamalıdırlar. Hansı ki, bu günün körpələri gələcəyin gəncləridirlər. Mən təhsil işçiləri ilə, məktəb direktorları ilə, universitet rektorları ilə, təhsilin problemləri ilə məşğul olan insanlarla söhbətlər etmişəm. Ağrıdıcı haldır ki, həmin təhsil sisteminin işçiləri vətənpərvərliyin rolunu aydın şəkildə təsəvvür edə bilmirlər. Bizim təhsil sistemi ilk növbədə vətəndaş yetirməlidir. Elə vətəndaş yetişdirilməlidir ki, o Vətənə sevgisini yüksək səviyyədə, beynində dərk edə bilsin. Uşaq baxçalarında bu təbliğat başlamalıdır. Cizgi filmlərindən tutmuş, dərsliklərə kimi, vətənpərvərliklə bağlı geniş izahlar verilməlidir, Vətən haqqında geniş bilgilər verilməlidir. Yəni insanlarımızın vətənpərvərlik hisslərini ruhuna yerləşdirmək lazımdır. Təəssüf ki, bu sahədə böyük boşluqlar var. Mənim yadımdadır ki, bir neçə il öncə bu məsələni biz qaldırdıq, Gənclər və İdman Nazirliyi də o vaxt bununla məşğul oldu. Hətta gənclərdə vətənpərvərlik ruhunun inkişaf etdirilməsi ilə bağlı layihə həyata keçirildi. Amma demək olar ki, bu sahədə sürətli iş getmir. Vətənpərvərlik hissi olması üçün təkcə təbliğatın aparılması ilə iş bitmir". Ə.Qəşəmoğlu vurğulayıb ki, gənclərin ruhunu tutmaq lazımdır ki, onlar Vətənin müqəddəsliyini dərk etsinlər, həqiqətən Vətəni sevsinlər, milli dəyərlərimizi hər şeydən üstün tutsunlar: "Bu istiqamətdə işlər görməliyik. Məsələn, Qazaxıstanda bu sahə o qədər inkişaf etdirilib ki, orada körpə uşaqdan ta ki yaşlı nəslin nümayəndəsinə kimi, ağızlarını açanda, danışanda birinci Qazaxıstana olan məhəbbətlərindən söz açırlar. Məsələn, Azərbaycanda gündə bir iaşə müəssisəsi açılır, market, restoran, kafe və s. istifadəyə verilir. Onların adlarına baxanda görürsən ki, əksəriyyəti xarici isimlərdir. Olmazmı ki, həmin kafenin, marketin, şadlıq evinin adını Azərbaycanın milliliyini özündə əks etdirən adlardan istifadə olunsun. Təbii ki, olar. Bu da təbliğat üçün böyük bir iş sayılır. Hansı ki, dərsə gedən körpə bir uşaq hər gün o kafenin qarşısından keçəndə adı görəcək və bu ad onun beyninə həkk olunacaq. Sonra maraqlanacaq o adın tarixi ilə, o adın haradan yaranması ilə. Amma bizdə adların əksəriyyətinin adı heç vətənpərvərliyə aidiyyəti olmayandır. Görünür, belə obyektləri açan şəxslərin özlərində də vətənpərvərlik hissləri lazımi səviyyədə deyil. Pul elə adamların əlindədir ki, onlarda vətənpərvərlik hissləri bir az aşağı səviyyədədir. Deməyim odur ki, ayrı-ayrı faktlar var ki, onlar problemli olaraq qalır. Amma demək istəyirəm ki, vətənpərvərlik hisslərinin yüksək olması vacibdir, zəruridir. Biz müstəqil dövlətik, müstəqil dövlətin gəncliyində vətənpərvərlik hissləri güclü olmalıdır. Eyni zamanda Qarabağ münaqişəsi kimi problemimiz var, müharibə şəraitindəyik. Gənclər Vətəni sevməlidirlər ki, Vətən uğrunda canlarından keçməyə hazır olsunlar. Vətənpərvərlik hisslərinin yüksəldilməsi istiqamətində kompleks tədbirlərə ehtiyac var. İnsanları bir-birinə bağlayan qüvvə vətənpərvərlik hisslərinin güclü olmasıdır. Ona görə də biz gərək milli ideyamızı müəyyənləşdirək. Necə ki, ölkəmizin milli ideyası aydın olacaq, o zaman vətənpərvərliklə bağlı problemləri də asan şəkildə çözə biləcəyik. Milli ideyanı tapandan sonra bu ideyaya çatmaq üçün yollar arayacağıq. Yəni istiqamət də müəyyən olmalıdır".

Konstitusiya Araşdırmaları Fondunun prezidenti Əliməmməd Nuriyev isə bildirib ki, milli dövlət atributlarımızın təbliği sahəsində çox geridə qalmışıq: "Vətənpərvərlik nədir, necə yaranır. Əvvəlcə bu suallara cavab tapmağa çalışmalıyıq. Hər bir xalqın güvənc yeri, başını yuxarı qaldırdığında qürur duyduğu şey milli atributlardır, bayraqdır, gerbdir. Hesab edirəm ki, cəmiyyətdə populyar olan insanlar, televiziya aparıcıları, ümumiyyətlə, televiziyaya çıxan şəxslər geyimlərində, aksesuarlarında milliliyimizi özündə əks etdirən şeylərdən istifadə etsələr, bu böyük təbliğat olar. Məsələn, hər gün televiziya ekranına çıxan populyar müğənnilər var ki, onların bəlkə də yüzlərlə fanat ordusu var. Vətəndaşlarımızın, xüsusən də gənclərin elə şou nümayəndələri var ki, hətta kumirinə belə çevrilib. Həmin populyar şəxs, məsələn, kişi müğənnilərdən biri televiziyaya çıxanda kostyumunun üzərinə bayrağımızın və ya gerbimizin nişanını vursa, bu böyük təbliğat vasitəsidir. Demək ki, gənclər, onu sevən insanlar həmin şəxsin bayraq, gerb sevgisini görəcəklər, onun kimi olmağa çalışacaqlar və ya ümumiyyətlə, dərk etməyə çalışacaqlar ki, sevdiyi sənət adamı nədən bayrağımızın nişanını vurub. Yəni bu, sadə vətəndaş üçün bir tərpəniş olacaq. Və yaxud da qadın müğənnilərdən birinin paltarı bayrağımızın rənglərindən ibarət olsa, aksesuarında gerbimizin nişanəsi olsa, pis olar? Əlbəttə ki, bu yolla biz atributumuzu təbliğ etmiş olarıq.

Ümumiyyətlə, milliliyin təbliği işi yüksək səviyyədə aparılmalıdır". Ə.Nuriyev hesab edir ki, bütün sahələrdə milliliyimizi, milli tariximizi özündə əks etdirən elementlərdən istifadə edilməlidir: "Zənnimcə, bu yolla gənclərin milli ruhunun, milli şüurunun yüksəlməsinə nail ola bilərik. Məsələn, bu gün bayraq hər yerdə dalğalana bilməz, yəni bununla bağlı qanun var. Amma insanların geyimlərində bayrağın olmasına heç kim qadağa qoymayıb. Bununla yanaşı düşünürəm ki, baxçalarda, orta məktəblərdə, universitetlərdə milli kimliyimiz, atributlarımız öyrədilməlidir, körpə yaşlarından vətəndaşlarımıza vətənpərvərliklə bağlı tərbiyə verilməlidir, onların beyinlərinə yeridilməlidir ki, biz kimik, millətimiz nədir və s. Məsələn, Azərbaycanın ən ağrılı problemi olan Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı körpələrimizə məlumat verilməlidir, onlar torpaqlarımız uğrunda candan keçməyi, Vətəni sevməyi lap körpə yaşlarından öyrənməlidirlər. Eyni zamanda məktəblərdə, universitetlərdə hər səhər 10-15 dəqiqəlik dərsdən əvvəl toplantı keçirilməli, dərslər himnimiz səsləndiriləndən, bayrağımız qaldırılandan sonra başlamalıdır. Bəzi məktəblərdə mən bildiyimə görə, belə tədbirlər həyata keçirilir. Amma elə məktəblər var ki, bunlar olmur. Eyni zamanda yeni tədris ilində bütün tədris ili müddətində olmasa da, ilk gün bir saat dərs milli vətənpərvərliyin təlbiğinə sərf edilməlidir. Hər bir məktəbdə müəllimlərmiz bunu həyata keçirməlidirlər. Bunun üçün göstəriş lazım deyil ki. Eyni zamanda dərslərdə, xüsusən də tarix dərslərində uyğun mövzular zamanı milli vətənpərvərliyin təbliği işləri aparılmalıdır. Eyni ilə də bu sadaladıqlarım universitetlərdə həyata keçirilməlidir. Məsələn, bizim universitetlərin demək olar ki, hamısında xarici ölkə vətəndaşları olan tələbələr təhsil alırlar. Təsəvvür edin ki, tədris ili başlayan gün universitetin həyətində böyük bir yığıncaq keçirilir, Dövlət Himni səsləndirilir, Dövlət Bayrağı qaldırılır, müəllimlər Azərbaycanın tarixi ilə bağlı çıxışlar edirlər, milli kimliyimizlə bağlı nitq söyləyirlər, tələbələri məlumatlandırırlar. Mən əminəm ki, xarici ölkədən gələn tələbələr, həmin tədbirdə iştirak edən xarici vətəndaşlar bizim milliliyimizlə maraqlanacaqlar. Bu da Azərbaycan üçün böyük bir təbliğat imkanı deməkdir. Yəni demək istədiyim odur ki, gənclərdə milli vətənpərvərliyi inkişaf etdirmək üçün kompleks tədbirlərə ehtiyac var. Çünki gənclərimizin milli vətənpərvər ruhunun yüksək olması lazımdır, hətta deyərdim ki, vacib amillərdəndir. Bu gün ölkənin yükü gənclərin üzərinə düşür. Bu gənclik milli ruhda, milli düşüncədə, milli inkişafda olmalıdır ki, yükü Azərbaycanın adına uyğun, milli kimliyinə uyğun şəkildə qaldıra bilsinlər".

Anar Bayramoğlu

Şərq.- 2011.- 21 oktyabr.- S. 11.